Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 lipca 2020 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu X Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodnicząca: SSR Katarzyna Malinowska

Protokolant: ------------------

po rozpoznaniu w dniu 30 lipca 2020 r. w Toruniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. F.

przeciwko (...) Bank S.A. w W.

o zapłatę

I. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2355,48 zł (dwa tysiące trzysta pięćdziesiąt pięć złotych czterdzieści osiem groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 28 listopada 2018 r. do dnia zapłaty;

II. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1117 zł (tysiąc sto siedemnaście złotych) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów postępowania.

SSR Katarzyna Malinowska

UZASADNIENIE

Powód M. F. wniósł pozew przeciwko (...) Bank S.A. w W., domagając się zasądzenia na swoją rzecz kwoty 235,48 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 28 listopada 2018 roku do dnia zapłaty oraz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż swoje roszczenie wywodzi z umowy pożyczki gotówkowej z dnia 30 maja 2018 roku, którą pozwana zawarła z wierzycielem pierwotnym. Umowa została zawarta na okres 60 miesięcy, tymczasem pożyczkobiorca zwrócił pożyczkę już po 5 miesiącach. W związku z tym, po myśli art. 49 ustawy o kredycie konsumenckim, kwota prowizji ustalonej w umowie pożyczki powinna zostać rozliczona i zwrócona pożyczkobiorcy proporcjonalnie do czasu trwania umowy. Zdaniem powoda należna bankowi prowizja mieści się w definicji „całkowitego kosztu kredytu” ulegającego obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie. Powód wskazał jeszcze, że roszczenie dochodzone w pozwie z tytułu zwrotu prowizji nabył od pierwotnego wierzyciela na podstawie umowy cesji.

W dniu 22 marca 2020 roku Referendarz Sądowy wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zgodnie z żądaniem pozwu.

Sprzeciw od nakazu zapłaty wniosła pozwana, wnosząc o oddalenie powództwa w całości. Wskazano, że powód nie udowodnił faktu, że kredyt został spłacony. Nadto poddała pod ocenę legitymację czynną powoda w związku z nieważnością - z perspektywy art. 58 § 2 k.c. – umowy cesji wierzytelności. Nabywca wierzytelności przedłożył bowiem odpis umowy z nieczytelną ceną sprzedaży. Ponadto pozwana wskazała, że powód zapłacił konsumentowi jedynie niewielki procent tej kwoty. Odnosząc się natomiast do zasadności roszczenia powoda, pozwana zakwestionowała roszczenie co do wysokości należności głównej i odsetek

Po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, Sąd uznał - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne i że sprawa może zostać rozpoznana na posiedzeniu niejawnym (art. 148 ¹ § 1 pkt 1 k.p.c.).

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 30 maja 2018 roku M. K. zawarł z (...) Bank S.A. w W. umowę o pożyczkę gotówkową. Kwota pożyczki wyniosła 14283,67 zł, wysokość prowizji została ustalona na kwotę 2569,63 zł przeznaczona na zapłatę prowizji za udzielenie pożyczki. Pożyczkobiorca zobowiązał się spłacić pożyczkę w 60 równych ratach.

okoliczność bezsporna, a ponadto umowa pożyczki k. 13-16

Kwota pożyczki została spłacona w dniu 13 listopada 2018 r. poprzez wpłatę z (...) S.A w ramach umowy konsolidacyjnej

Umowa o udzielenie kredytu konsolidacyjnego i polecenie wypłaty kredytu k. 17-22v

M. K. przeniósł na rzecz M. F., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...), wierzytelność przysługującą jej w stosunku do (...) Bank S.A. w W. w postaci roszczenia o zwrot prowizji za udzielenie pożyczki. Umowa sprzedaży wierzytelności została zawarta w dniu 7 listopada 2019 roku.

umowa sprzedaży wierzytelności k. 23-24

Sąd zważył, co następuje:

Pozwany bank kwestionował fakt, że kredyt został przez pierwotnego wierzyciela spłacony w czasie wskazanym w pozwie. Powód przedłożył umowę kredytu konsolidacyjnego i polecenie wypłaty środków na rachunek bankowy obsługujący wskazaną w pozwie pożyczkę i Sąd uznał to za wystarczający dowód na spełnienie świadczenia. Pozwany bank nie powołał się na okoliczność, że dług nie został spłacony. Oczywistym jest, że w takiej sytuacji już zostałoby wszczęte przez pozwanego co najmniej postępowanie windykacyjne.

Zgodnie z art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1083) w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą. Przepis ten stanowi implementację treści art. 16 ust. 1 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki (Dz.Urz.UE.L Nr 133, str. 66, dalej „Dyrektywa 2008/48/WE”), zgodnie z którym konsument ma prawo w każdym czasie spłacić w całości lub w części swoje zobowiązania wynikające z umowy o kredyt i w takich przypadkach jest on uprawniony do uzyskania obniżki całkowitego kosztu kredytu, na którą składają się odsetki i koszty przypadające na pozostały okres obowiązywania umowy.

Zgodnie z art. 5 pkt 6 ustawy o kredycie konsumenckim na całkowity koszt kredytu składają się wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże, jeżeli są znane kredytodawcy oraz koszty usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń - z wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta. Jednak po myśli art. 49 ust. 1 ww. ustawy całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu jedynie o koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą. Pozwana stała na stanowisku, że prowizja za udzielenie kredytu nie podlega obniżeniu, gdyż jest pobierana za jednorazową czynność udzielenia kredytu i nie ma związku z okresem obowiązywania umowy.

W tym miejscu należy przytoczyć wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 11 września 2019 roku wydany w sprawie C‑383/18 mającej za przedmiot wniosek o wydanie, na podstawie art. 267 (...), orzeczenia w trybie prejudycjalnym, złożony przez Sąd Rejonowy Lublin‑Wschód w L. z siedzibą w Ś. (Polska) postanowieniem z dnia 28 maja 2018 r., które wpłynęło do Trybunału w dniu 11 czerwca 2018 r., dotyczącej wykładni art. 16 ust. 1 Dyrektywy 2008/48/WE. W orzeczeniu tym Trybunał stwierdził, że art.16 ust. 1 ww. Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że prawo konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu obejmuje wszystkie koszty, które zostały nałożone na konsumenta.

(...) stanął na stanowisku, iż art. 16 ust. 1 Dyrektywy 2008/48/WE należy interpretować w taki sposób, aby wykładnia ta pozwalała na ochronę interesów konsumenta, jak również gwarantowała równowagę stron. W wypadku wcześniejszej spłaty kredytu kredytodawca ponownie mógłby dysponować zwróconą kwotą w celu udzielenia nowego kredytu i w ten sposób zyskać nową prowizję. Ponadto, odmienne rozwiązanie mogłoby doprowadzić do praktyki, w ramach której kredytodawcy stosowaliby koszty jedynie formalnie niezależne od okresu obowiązywania umowy o kredyt, tak aby uniknąć sytuacji, w której będzie ich dotyczyła obniżka całkowitego kosztu kredytu. Gdyby bowiem obniżenie kredytu mogło ograniczyć się do uwzględnienia jedynie kosztów przedstawionych przez kredytodawcę jako zależne od okresu obowiązywania umowy, skuteczność prawa konsumenta do obniżki całkowitego kosztu kredytu byłaby osłabiona, ponieważ – jak wskazał Rzecznik Generalny w pkt 54 opinii – wysokość i podział kosztów są określane jednostronnie przez bank, a rozliczenie kosztów może obejmować pewną marżę zysku. Ponadto, jak podkreślił Rzecznik Generalny w pkt 53 i 55 opinii, zakres swobody działania, jakim dysponują instytucje kredytowe w swoich rozliczeniach i organizacji wewnętrznej, w praktyce bardzo utrudnia określenie przez konsumenta lub sąd kosztów obiektywnie związanych z okresem obowiązywania umowy.

Według (...) co podkreślił również sąd odsyłający - ograniczenie możliwości obniżenia całkowitego kosztu kredytu jedynie do kosztów wyraźnie związanych z okresem obowiązywania umowy, pociągałoby za sobą ryzyko, że konsument zostanie obciążony wyższymi jednorazowymi płatnościami w chwili zawarcia umowy o kredyt, ponieważ kredytodawca mógłby próbować ograniczyć do minimum koszty zależne od okresu obowiązywania umowy.

Powyższa interpretacja nie narusza przy tym interesów kredytodawców. Fakt włączenia kosztów, które nie zależą od okresu obowiązywania umowy, do obniżki całkowitego kosztu kredytu nie może w sposób nieproporcjonalny działać na niekorzyść kredytodawcy. Należy bowiem przypomnieć, że jego interesy są uwzględniane w drodze, po pierwsze, art. 16 ust. 2 dyrektywy (...), który przewiduje prawo kredytodawcy do otrzymania rekompensaty za ewentualne koszty bezpośrednio związane z przedterminową spłatą kredytu, oraz po drugie, art. 16 ust. 4 tej dyrektywy, który przyznaje państwom członkowskim dodatkową możliwość zapewnienia, aby rekompensata była dostosowana do warunków kredytu i warunków rynkowych dla ochrony interesów kredytodawcy.

Należy również zauważyć, że w przypadku wcześniejszej spłaty kredytu kredytodawca wcześniej odzyskuje pożyczoną sumę, która jest wówczas dostępna do celów ewentualnego zawarcia nowej umowy o kredyt. Niewątpliwie możliwość wcześniejszego dysponowania pożyczonym kapitałem jest dla pożyczkodawcy korzystna.

Kompetencja do dokonania przez (...) wiążącej wykładni omawianej Dyrektywy wynika z treści art. 267 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana Dz.Urz. UE C 202 z 2016 r., s. 47 dalej (...)). Zgodnie z jego treścią Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym o wykładni Traktatów oraz o ważności i wykładni aktów przyjętych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne Unii, co oznacza, że dokonana przez Trybunał wykładnia wspomnianych aktów ma charakter wiążący. Jeżeli zatem (...) dokonał wykładni konkretnego przepisu prawa unijnego, np. zawartego w dyrektywie, przesądzając, który z dwóch lub więcej potencjalnie wchodzących w grę sposobów rozumienia tego przepisu uważa za prawidłowy to taki sam sposób interpretacji powinien być przyjmowany w później wydawanych wyrokach sądów krajowych, w których znajdzie zastosowanie ten przepis (zob. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2019 roku, sygn. akt III CZP 45/19, Biul. SN 2019 nr 11-12).

Odnosząc się na koniec do zarzutu pozwanej odnośnie nieważności umowy cesji wskazać należy, iż nie sposób dokonać takiego ustalenia bez udziału dwóch stron stosunku prawnego. Ponadto zgodnie z zasadą swobody umów, strony mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, nie wyłączając również ceny.

Mając powyższe na względzie Sąd uznał, że powód skutecznie wykazał swoją legitymację czynną.

Uznając zatem roszczenie powoda za zasadne w pełni, uwzględniając mechanizm redukcji prowizji, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda 2356,48 zł . Kwota prowizji za udzielenie kredytu została bowiem ustalona w wysokości 2569,63 zł. Pożyczka została zawarta na okres 60 miesięcy, przy czym została spłacona już po 5 miesiącach. Dzieląc kwotę prowizji na 60 miesięcy, a wynik mnożąc przez 5 otrzymamy zatem kwotę 214,15 zł. Jest to kwota prowizji należna pozwanej. Skoro wierzyciel pierwotny uiścił na rzecz pożyczkodawcy kwotę pełnej prowizji, to kwota 2356,48 zł podlega zwrotowi z racji spłaty pożyczki przed terminem określonym w umowie.

Nadto Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia 28 listopada 2018 r. do dnia zapłaty. r. Pozwany wskazywał, że do zapłaty został wezwany pismem z dnia 15 listopada 2019 r. i w piśmie tym wskazano termin 14 dni.

Tymczasem Sąd uznał, że datą wymagalności była data następująca 14 dni po wcześniejszej spłacie kredytu zgodnie z art. 52 ustawy o kredycie konsumenckim.

O kosztach orzeczono po myśli art. 98 §1 i 2 k.p.c. biorąc pod uwagę wynik postępowania. Z racji tego, że powództwo zostało uwzględnione w całości Sąd zasądził od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 1117 zł, na którą składają się : 900 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika, 200 zł tytułem uiszczonej opłaty od pozwu oraz 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Nie miał w niniejszej sprawie zastosowania art. 101 kpc, który stanowi, że zwrot kosztów należy się pozwanemu pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu, powiem pozwany zamiast uznać powództwo złożył sprzeciw od nakazu zapłaty i nadal kwestionował zasadność roszczenia.