Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 października 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 października 2020 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa(...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

przeciwko J. M. (1)

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Kielcach

z dnia 29 marca 2019 r. sygn. akt VII GC 206/18

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz strony powodowej kwotę 8.100 zł (osiem tysięcy sto złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Grzegorz Krężołek SSA Jerzy Bess SSA Robert Jurga

Sygn. akt : I AGa 173/19

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w postępowaniu nakazowym , (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K., domagała się zasądzenia od pozwanego J. M. (1) kwoty 778.197,04 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz obciążenia go kosztami procesu.

Uzasadniając żądanie wskazała, że prowadziła z pozwanym współpracę handlową polegającą na tym, że dostarczała J. M. (1)towar, który ten następnie zbywał innym kontrahentom .

Zabezpieczeniem świadczeń należnych spółce był m. in. weksel in blanco wystawiony przez pozwanego. Każda taka transakcja pomiędzy stronami była dokumentowana fakturą obejmującą jej cenę. Pomimo wezwań o zapłatę należności wynikających z tych dokumentów pozwany nie uregulował jej.

W tej sytuacji spółka (...) wypełniła weksel zgodnie z treścią podpisanej przez strony deklaracji wekslowej , datowanej na 20 marca 2017r. Wezwanie J. M. (1) do zapłaty kwoty wekslowej okazało się nieskuteczne .

W dniu 18 kwietnia 2018r. Sąd Okręgowy w K.wydał nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym.

W zarzutach od tego orzeczenia pozwany , kwestionując je w całości, domagał się jego uchylenia i oddalenia powództwa oraz obciążenia przeciwniczki procesowej kosztami postępowania.

Podnosił , że powódka nie określiła jaki stosunek prawny jest podstawą dochodzonego przez nią roszczenia.

Twierdził , że weksel nie został prawidłowo wypełniony albowiem jego treść jest sprzeczna z brzmieniem deklaracji wekslowej. Taki sposób wypełnienia tego dokumentu jest niezgodny z art. 10 prawa wekslowego, stanowiąc wystarczającą podstawę do oddalenia powództwa.

Ponadto wada wypełnienia polega także nieprawidłowym określeniu w treści weksla nazwy firmy spółki / remitenta / w której w miejsce litery „ S „ jest cyfra „ 9 „. Ta nieprawidłowość sama w sobie decyduje o nieważności weksla , powodując ten sam, co wynikający z pierwszego zarzutu, skutek w odniesieniu oceny roszczenia powódki.

J. M. (1) kwestionował także istnienie pomiędzy stronami stosunku podstawowego , bliżej swojej oceny nie uzasadniając.

Wobec zarzutów byłego kontrahenta , spółka (...) złożyła na rozprawie w dniu 25 marca 2019r , protokół zawierający zeznania pozwanego, w sprawie prowadzonej przez Prokuraturę Rejonową (...) oznaczonej sygnaturą (...)W ówczesnym przesłuchaniu J. M. (1) potwierdził zadłużenie wobec powodowej spółki na około 800 000 zł, wskazał jak wyglądała wzajemna współpraca handlowa stron oraz jakie przyczyny decydowały o tym , iż jego zadłużenie wobec niej , z biegiem czasu , narastało.

Wyrokiem z dnia 29 marca 2019r , Sąd Okręgowy w Kielcach :

- utrzymał w mocy w całości nakaz zapłaty wydany w postępowaniu nakazowym z dnia 8 kwietnia 2018r. w sprawie o sygnaturze (...) [ pkt I ], ,

- zasądził od J. M. (1) na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.kwotę 3.600 zł , tytułem kosztów procesu[ pkt II] oraz

- nieuiszczonymi kosztami sądowymi obciążył Skarb Państwa [ pkt III sentencji wyroku] .

Sąd Okręgowy ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia:

Spółka z ograniczoną odpowiedzialności (...) w K.prowadziła z pozwanym J. M. (1), w ramach jego jednoosobowej działalności gospodarczej pod nazwą (...), współpracę handlową. Polegała ona na tym , iż spółka dostarczała pozwanemu towar do dalszej sprzedaży, a on był zobowiązany do zapłaty za dostarczony towar.

Na tej podstawie powódka wystawiła pozwanemu faktury VAT nr:

(...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), obejmujące należności za poszczególne partie tego towaru.

Wynikające z tych dokumentów zadłużenie J. M. (1) zostało pomniejszone o wystawioną przez powódkę fakturę korygującą nr (...) (do faktury (...)) oraz o dokonaną przez pozwanego wpłatę , na jego poczet , w wysokości 6.000 zł.

Na datę orzekania przez Sąd Okręgowy , zobowiązanie pozwanego wynikające z tych dokumentów , to kwota 765.034.68 zł, wraz z odsetkami.

Zabezpieczeniem spłaty zobowiązań wynikających ze współpracy stron był weksel in blanco , wystawiony przez J. M. (1). Powódka wypełniła ten dokument zgodnie z deklaracją wekslową z dnia 20 marca 2017 r.

Na podstawie tego weksla z daty 6 marca 2018 r., opiewającego na kwotę 778.197,04 zł płatnego w K., w dniu 13 marca 2018r, pozwany jest zobowiązany do zapłaty sumy wekslowej , na która składają się:

kwota 765.034,68 zł z tytułu niezapłaconych faktur VAT oraz

13.162,36 zł z tytułu odsetek za zwłokę w spłacie należności stwierdzonych wskazanymi wyżej fakturami -wyliczonych na dzień wypełnienia weksla przez powódkę.

Z dalszej części ustaleń Sądu wynika , że w dniach 1 lutego 2018 r. i 1 marca 2018r, remitent wystosowała do dłużnika wezwania do zapłaty, w których zobowiązywała go do niezwłocznego zaspokojenia długu. Wezwania okazały się nieskuteczne.

W czasie przesłuchania pozwanego w Prokuraturze RejonowejK. , w sprawie oznaczonej sygnaturą (...) , J. M. (1) przyznał , iż jest zadłużony wobec powódki kwotą około 800 000 złotych.

Oceniając roszczenie spółki (...) zgłoszone w pozwie za usprawiedliwione , Sąd I instancji uznał , iż wykazane zostało tak co do zasady jak i wysokości przedstawionymi przez spółkę dowodami , w szczególności dowodami z dokumentów.

Odnosząc się do poszczególnych zarzutów którymi bronił się przed żądaniem byłej kontrahentki J. M. (1) , uznając je za nietrafne , wskazał , że :

- nie ma zarzucanej sprzeczności w nazwie firmy spółki , wskazanej w deklaracji wekslowej, z nazwą użytą w dokumencie weksla załączonym do pozwu , do której odwołuje się pozwany , widząc ją w użyciu cyfry „9” zamiast litery „ S”.

Analiza treści weksla przekonuje dostatecznie , iż oznaczenie w nim nazwy firmy spółki nastąpiło z użyciem dużej litery „ S” i jest w pełni prawidłowe , wykluczając zarzucaną sprzeczność pomiędzy obydwoma dokumentami.

Sąd I instancji wskazał w tym kontekście , iż pozwany nie dostrzegł że w treści weksla, przy określaniu sumy wekslowej jest użyta cyfra „ 9”, która swoim wyglądem zupełnie nie odpowiada dużej literze „S” znajdującej się w nazwie firmy powódki „(...) jak też w skrócie spółki „ Sp”. Dodał również, że liczba „9” jest wskazana także w zapisie słownym sumy wekslowej w dokumencie weksla.

Za chybiony uznał także zarzut pozwanego, w ramach którego negował on źródło istnienia pomiędzy stronami stosunku podstawowego , z którego miały wynikać wierzytelności powódki zabezpieczone wekslowo dokumentem wystawionym przez J. M. (1).

W tym zakresie , odwołując się do art. 2 ust. 5 zdanie pierwsze Prawa wekslowego, stwierdził , iż pozwany skoro umościł swój podpis na dokumencie weksla, to odpowiada wekslowo wobec remitenta.

Granice tej odpowiedzialności określa treść porozumienia wekslowego wyrażona w deklaracji wekslowej. W granicach tego porozumienia [ a pozwany nie dowiódł , że zostały przekroczone przez spółkę remitenta przy wypełnianiu weksla ] weksel - o ile jest niezupełny - może zostać wypełniony przez wierzyciela.

Przedłożonymi w postępowaniu dokumentami spółka (...) dowiodła , że służyły jej wobec pozwanego wierzytelności , które łącznie złożyły się na sumę wekslową , a uzupełnienie przez nią dokumentu weksla było zgodne z treścią uzgodnionej przez strony deklaracji wekslowej.

Odwołując się do faktów ustalonych w postępowaniu , Sąd Okręgowy uznał , że faktury VAT załączone do pozwu obejmowały dostarczony pozwanemu przez powódkę towar , który został mu wydany. Wydanie to potwierdzają podpisy osób odbierających towar oraz zaopatrzenie faktur pieczęcią firmową J. M. (1).

Dodatkowym elementem faktycznym uzasadniającym taki wniosek jest to , że w ramach relacji stron , w tym związanych z wezwaniami do dobrowolnej zapłaty długu, pozwany nie podnosił , że przedmiotów świadczeń spółki z K.nie otrzymywał.

Sąd Okręgowy podniósł również , iż fakt istnienia zadłużenia wobec powódki , J. M. (1) potwierdził we wskazanym wyższej zaznaniu w Prokuraturze Rejonowej K.

Podstawą oceny , iż powódka zasadnie dochodzi należności głównej wraz z ustawowymi odsetkami, w sposób oznaczony w żądaniu pozwu, była norma art. 481 §1 i §2 k.c.

Podstawą orzeczenia o kosztach procesu był przepis art. 98 §1 i 3 kpc i wynikająca z niego zasada odpowiedzialności za wynik sprawy.

W apelacji od tego wyroku , zaskarżając go w całości, J. M. (1) w jej wniosku domagał się oddalenia powództwa oraz obciążenia strony przeciwnej kosztami postępowania za obydwie instancje.

Środek odwoławczy został oparty na następujących zarzutach :

- naruszenia prawa procesowego , w sposób mający dla treści kwestionowanego wyroku istotne znaczenie , a to :

a/ art. 233 kpc w zw z art. 328 §2 kpc / , w brzmieniu mającym w sprawie zastosowanie /, wobec błędnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego. W jej wyniku Sąd I instancji niezasadnie , zdaniem skarżącego , uznał , że powodowa spółka udowodniła podstawę dochodzenia roszczeń zgłoszonych w pozwie,

b/ art. 227 kpc w zw z art. 299 kpc , jako następstwa nie uwzględnienia wniosku pozwanego o jego przesłuchanie w charterze strony.

Pominiecie tego dowodu nastąpiło w warunkach, gdy dowód ten miał istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy,

c/ art. 247 kpc , w wyniku dokonania przez Sąd I instancji wadliwej wykładni tej normy , w następstwie której przyjął , że wnioski dowodowe składane przez pozwanego nie służyły ustaleniu zgodnej woli stron mimo , że dokument faktury VAT nie jest jednoznacznym dowodem wskazującym na treść umowy przez nie zawartej ,

- błędu w ustaleniach faktycznych wobec przyjęcia , że weksel , mimo podnoszonej przez apelującego wady w sposobie oznaczenia firmy pozwanego , mógł być podstawą przypisanej apelującemu odpowiedzialności dłużnej wobec spółki (...).

Tę nieprawidłowość J. M. (1) widział także w przyjęciu przez Sąd I instancji , że powódka wykazała , za pomocą powołanych przez siebie dowodów, zasadność dochodzonego przez siebie roszczenia,

- naruszenia prawa materialnego poprzez nieprawidłowe zastosowanie :

1/ art. 10 prawa wekslowego .

Wskazywanej nieprawidłowości pozwany upatrywał w nie uwzględnieniu przez Sąd , że warunkach gdy weksel [ jak w tym przypadku ] nie był indosowany , roszczenie powódki powinno być oceniane na podstawie stosunku podstawowego istniejącego pomiędzy stronami,

2/ art. 17 prawa wekslowego, wobec zastosowania tego przepisu dla oceny roszczenia spółki z K.i stwierdzenia , iż zobowiązanie pozwanego , jako mające charakter wekslowy jest abstrakcyjne , a wobec tego skarżący nie może , zwalczając zasadność żądania powódki- remitenta - odwoływać się do zarzutów dotyczących stosunku podstawowego.

Na rozprawie apelacyjnej reprezentujący J. M. (1) pełnomocnik podniósł kolejny zarzut , wady dokumentu weksla w postaci sfałszowania podpisu wystawcy. Zarzutu tego nie uzasadnił. /por. k. 231 v akt /.

Odpowiadając na apelację strona przeciwna domagała się jej oddalenia jako pozbawionej uzasadnionych podstaw oraz obciążenia J. M. (1) kosztami postępowania przed Sądem II instancji.

Rozpoznając apelację , Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy J. M. (1) jako nieuzasadniony podlega oddaleniu.

Nie ma racji pozwany podnosząc zarzuty procesowe.

Zarzut tego rodzaju jest uzasadniony jedynie wówczas , gdy spełnione zostaną równocześnie dwa warunki.

Strona odwołująca się do niego wykaże , że rzeczywiście sposób postępowania Sądu naruszał indywidualnie oznaczoną normę [ normy ] formalne. Jednocześnie nieprawidłowości te prowadziły do następstw , które miały istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia. Nieco inaczej kwestię tę ujmując zarzut procesowy jest usprawiedliwiony jedynie wówczas, jeżeli zostanie dowiedzione , że gdyby nie potwierdzone błędy proceduralne Sądu niższej instancji , orzeczenie kończące spór stron miałoby inną treść.

Biorąc pod rozwagę tę część uzasadnienia apelacji , która ma posłużyć motywacji tych zarzutów stwierdzić należy , iż jej autor nawet stara się nawet wskazywać na tę współzależność pomiędzy zarzucanymi wadami procesowymi postępowania Sądu niższej instancji , a ostatecznym wynikiem sprawy , wyrażonym w zaskarżonym orzeczeniu poddanym ocenie instancyjnej. Już to wyklucza ich podzielenie.

Nie ma racji pozwany skarżący podnosząc zarzut przekroczenia przez Sąd Okręgowy granic swobodnej oceny dowodów.

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233§1 kpc wymaga od strony wykazania na czym , w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów polegała nieprawidłowość postępowania Sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń.

W szczególności strona ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla dokonanych ustaleń , nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [lub ] zasadami logicznego rozumowania , czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia.

Nie oparcie stawianego zarzutu na tych zasadach , wyklucza uznanie go za usprawiedliwiony, pozostając dowolną , nie doniosłą z tego punktu widzenia polemiką oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji.

/ por. w tej materii , wyrażające podobne stanowisko , powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z 6 lipca 2005 , sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex/

Ponadto nie można tracić z pola widzenia również , że swobodna ocena dowodów stanowi jeden z podstawowych elementów składających się na jurysdykcyjną kompetencję Sądu , który dowody bezpośrednio przeprowadza.

Ma to m. in. i takie następstwo , że nawet w sytuacji w której z treści dowodów można , w zakresie ustaleń , wyprowadzić równie logiczne , chociaż przeciwne do przyjętych przez Sąd I instancji wnioski , to zarzut naruszenia normy art. 233 §1 kpc , pomimo to , nie zostanie uznany za usprawiedliwiony.

Dopóty , dopóki ocena przeprowadzona przez Sąd ocena mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria , Sąd Odwoławczy obowiązany jest ocenę tę , a co za tym idzie także wnioski z niej wynikające dla ustalań faktycznych , aprobować .

To , w jaki sposób skarżący motywuje ten zarzut , wyklucza uznanie go za usprawiedliwiony.

W miejsce rzeczowej , odniesionej do zindywidualizowanych dowodów , odwołującej się do kryteriów wskazanych w tej normie krytyki oceny przeprowadzonej przez Sąd oraz wynikających z jej konkluzji ustaleń faktycznych , J. M. (1) poprzestaje jedynie na ogólnikowych stwierdzeniach. Mają one stanowić wyraz dezaprobaty dla sposobu postępowania Sądu niższej instancji w zakresie dokonanej oceny oraz ustaleń.

Dezaprobata ta wynika stąd , że, jego zadaniem niepoprawnie , Sąd Okręgowy zweryfikował roszczenie spółki (...) jako udowodnione .

Przy czym argumentacji tej następnie nie rozwija , nie odnosząc jej w szczególności do tego , w jaki sposób zostały ocenione - z punktu widzenia wiarygodności - poszczególne dowody z dokumentów czy dowody osobowe na których zostały oparte doniosłe dla oceny roszczenia powódki ustalenia faktyczne.

Opisana niedoskonałość konstrukcyjna i treściowa stawianego zarzutu decyduje o jego odparciu , tym bardziej usprawiedliwiając wniosek o wyłącznie polemicznym jego charakterze.

Nie ma racji apelujący , gdy naruszenie tego przepisu łączy z normą art. 328 §2 kpc.

Jak wynika z ukształtowanego i jednolitego , podzielanego przez Sąd Apelacyjny, w składzie rozstrzygającym sprawę, orzecznictwa Sądu Najwyższego może on być uzasadniony jedynie wyjątkowo , gdy konstrukcja pisemnych motywów orzeczenia Sądu niższej instancji jest tak wadliwa , iż nie zawierają one danych pozwalających na przeprowadzenie na ich podstawie kontroli instancyjnej orzeczenia. Nieco inaczej kwestię tę ujmując , zarzut naruszenia tego przepisu jest uzasadniony wtedy , gdy uzasadnienie wyroku nie pozwala na stwierdzenie czy Sąd prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego i [ lub ] procesowego.

/ por . w tej materii , powołany jedynie dla przykładu , judykat Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 2001, sygn. I CKN 185/01- za zbiorem Lex /.

Tego rodzaju zasadniczymi / konstrukcyjnymi / wadami motywy wyroku z 29 marca 2019r nie są dotknięte.

Wynika z nich z oparciu o jakie ustalenia i wnioski prawne , odwołane do mających w sprawie zastosowanie norm prawa materialnego, Sąd oparł swoje rozstrzygniecie. Wiadomo jest z jego lektury także , w jaki sposób i dlaczego ocena zgromadzonych dowodów została przeprowadzona we wskazany w uzasadnieniu sposób.

Odeprzeć , jako bezzasadny, należy zarzut naruszenia art. 247 kpc.

Biorąc pod uwagę jak J. M. (1) motywuje ten zarzut , powiedzieć należy , iż po pierwsze , wbrew jego stanowisku , Sąd I instancji nie oparł ustalenia dotyczącego warunków umowy łączącej strony tylko na przedłożonych przez spółkę z K.fakturach VAT.

Podstawą dla tej części ustaleń były również inne dowody z dokumentów oraz zeznań świadków powołanych przez (...)

Niezależnie od tego , jakim ustaleniom miały posłużyć dowody osobowe wnioskowane w czasie postępowania przed Sądem Okręgowym przez pozwanego , fakt ich nie przeprowadzenia nie stanowi podstawy do usprawiedliwionego twierdzenia o naruszeniu w ten sposób przepisu art. 247 kpc.

Wobec , odwoływania się w motywach tego zarzutu , do wniosków dowodowych obecnie skarżącego trzeba jednak właśnie w tym miejscu wskazać , że decyzje procesowe Sądu Okręgowego , w następie których wnioski te nie zostały uwzględnione, były poprawne.

Wyrażając stanowisko odmienne autor apelacji pomija w zupełności , że postępowanie rozpoznawcze było prowadzone w reżymie postępowania nakazowego , a roszczenie powódki miało swoją podstawę w dokumencie weksla. Zatem, jak trafnie zauważa to powódka w odpowiedzi na apelację , J. M. (1) już w zarzutach od nakazu zapłaty powinien był powołać wszystkie twierdzenia i fakty , które miały je usprawiedliwić oraz wskazać na dowody potwierdzające zgodność podnoszonych okoliczności z rzeczywistym stanem rzeczy.

Było to tym bardziej niezbędne, gdy wziąć pod rozwagę , że już z treści pozwu oraz załączników do niego wynikało na jakiej podstawie powódka dochodzi roszczenia , i jaka treść stosunku podstawowego znajduje się u jego podstawy.

Tymczasem w zarzutach obecnie skarżącego , nie został powołany żaden dowód mający wspierać jego stanowisko o bezzasadności roszczenia spółki (...) . /por . 72-76 akt/

Wnioski o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadka M. M. (1) oraz stron zostały zgłoszone później , bez podania z jakich przyczyn są powoływane dopiero na tym etapie sporu. / por. k. 145-146 akt /

Już tego powodu w odniesieniu do zeznań M. M. (1), wniosek jak spóźniony, nie powinien być uwzględniony.

Ale nawet w warunkach , gdy Sąd I instancji pomimo to zdecydował się na jego przeprowadzanie, świadek nie stawiła się pomimo wezwań, przy określeniu przez Sąd terminu granicznego przeprowadzenia tego dowodu. Dlatego oddalenie tego wniosku osobowego było prawidłowe.

W odniesieniu do pozostałych wniosków J. M. (1) o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania świadków G. B. i M. O. / por k. 164 v akt / , zostały one zasadnie oddalone jako spóźnione z przyczyn o których była mowa wyżej.

Oddalenie wniosku o przesłuchanie stron , w tym w szczególności pozwanego, było konsekwencją tego , iż J. M. (1) pomimo prawidłowego wezwanie na rozprawę podczas której dowód ten miał być prowadzony nie stawił się / por. k. 157 i 162 akt/ .

W tych okolicznościach , prowadzenie dowodu z przesłuchania tylko reprezentanta powódki nie było celowe tym bardziej i przede wszystkim , że jak wynika z treści zgromadzonego materiału przeprowadzenie go wobec jego subsydiarnego charakteru , który wynika wprost z art. 299 kpc , było co najmniej niecelowe.

Z podanych przyczyn bezzasadny jest również zarzut naruszenia art. 227 kpc w zw z art. 299 kpc , którego realizacji J. M. (1) upatruje tylko w nie przeprowadzeniu dowodu z jego przesłuchania w charakterze pozwanego.

Nie można podzielić zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych.

Jest on zupełnie gołosłowny, skoro w uzasadnieniu apelacji skarżący nie poświęca jego umotywowaniu żadnej argumentacji.

Twierdzenie , iż wada ta polega na tym , że Sąd Okręgowy nietrafnie uznał roszczenie powódki za udowodnione jest , w świetle zgromadzonego materiału dowodowego , dowolne , nota bene nie odnosząc się do ustaleń ale do ich oceny prawnej , w zakresie realizacji przesłanek odpowiedzialności pozwanego za zapłatę dochodzonego przez(...) świadczenia.

Wskazywana nieprawidłowość nie może polegać , jak twierdzi J. M. (1) na tym , że weksel był dotknięty błędami w oznaczeniu nazwy jego firmy , albowiem w toku postępowania rozpoznawczego przed Sądem Okręgowym twierdził , że błądy te, mając rangę wady formalnej i skutkując nieważnością weksla , dotyczyły oznaczenia firmy powodowej spółki.

W tym zakresie Sąd odwoławczy podziela argumentacje Sądu I instancji zawartą w motywach kontrolowanego instancyjnie wyroku i nie jest celowym jej powtarzanie .

Podniesiony po raz pierwszy przed Sądem Apelacyjnym zarzut sfałszowania podpisu wystawcy na tym dokumencie jest po pierwsze procesowo spóźniony , a nadto w żaden sposób nie wykazany. Formułujący go ustnie na rozprawie w dniu 2 października 2020r , pełnomocnik procesowy J. M. (1) nie połączył tego zarzutu w jakimikolwiek wnioskami dowodowymi.

Uznanie , że żaden z zarzutów natury procesowej , ani ten kwestionujący poprawność ustaleń nie jest uzasadniony ma również i takie następstwo , iż ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Okręgowy jako poprawne i kompletne dla oceny roszczenia spółki (...) , zostają przyjęte przez Sąd Apelacyjny za własne.

Nie są , w ostatecznym wyniku, usprawiedliwionymi także zarzuty naruszenia prawa materialnego.

Ma rację apelujący, negując zastosowanie przez Sąd I instancji dla oceny roszczenia strony powodowej art. 17 Prawa wekslowego.

Pomijając już nawet to , że ta część motywów zaskarżonego wyroku , która dotyczy zastosowania tej normy i jej powiązania z art. 10 tego prawa , jest wewnętrznie niespójna , a przez to wręcz niezrozumiała,

porządkując kwalifikację prawną roszczenia dochodzonego pozwem , należy wskazać na wstępie , iż spółka (...) jako jego podstawę powołała weksel niezupełny w chwili wystawienia go przez J. M. (1) , który wypełniła zgodnie z treścią deklaracji wekslowej.

Dokument weksla miał przy tym stanowić formę zabezpieczenia spłaty zobowiązań pozwanego wobec powódki [ remitenta ] , wynikających z podjętej przez strony współpracy handlowej.

Poza sporem pomiędzy stronami było to ,że weksel po jego wystawieniu nie został puszczony w obieg ,a remitent cały czas nim dysponował i czasie orzekania przez Sądy obu instancji nadal nim dysponuje , w warunkach gdy wezwania dłużnika wekslowego do zapłaty sumy wekslowej / zwanej powszechnie - chociaż nie do końca poprawnie - wykupem weksla/ okazały się nieskuteczne.

Dla oceny roszczenia , opartego na takim wekslu norma art. 17 prawa wekslowego nie ma zastosowania. Nie reguluje on w szczególności kwestii zasadniczej dla rozstrzyganego sporu , która tak była eksponowana przez pozwanego w ramach jego obrony procesowej [ zarzutu wypełnienia weksla in blanco przez powódkę niezgodnie z udzielonym upoważnieniem , ukształtowanym w deklaracji wekslowej z 20 marca 2017r.

/ por. bliżej również stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w judykacie z dnia 18 listopada 1999r , sygn. I CKN 215/98 , powołanym za zbiorem Legalis/

Norma ta dotyczy weksla zupełnego , który został puszczony w obieg. Stwierdzona takim dokumentem wierzytelność wekslowa i odpowiadające jej zobowiązanie wekslowe i jego abstrakcyjny charakter tłumaczy, przyjętą w tym przepisie regułę ograniczenia zarzutów, w tym tych opartych na osobistych stosunkach dłużnika wekslowego z wystawcą lub z poprzednimi posiadaczami.

Wierzytelność wekslowa jest niezależna od poza wekslowych stosunków łączących dłużnika wekslowego z poprzednikami.

Jeżeli podstawą wierzytelności powoda jest weksel własny in blanco, nie puszczony w obieg zarzut, że posiadacz / remitent / wypełnił weksel niezgodnie z zawartym porozumieniem, ocenia się wyłącznie na podstawie art. 10 w zw. z art. 104 Prawa wekslowego.

Ten błąd Sądu Okręgowego który oceniał roszczenie powódki także z punktu widzenia przesłanek zastosowania przepisu art. 17 Prawa wekslowego , nie decyduje jednak o podzieleniu wniosku środka odwoławczego albowiem, w ostatecznym wyniku, zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

Bowiem , wbrew drugiemu z zarzutów materialnych, Sąd I instancji nie naruszył art. 10 tego prawa.

Norma ta uprawnia dłużnika weksla niezupełnego w chwili wystawienia, do tego aby w sporze z wierzycielem wekslowym bronił się zarzutem wypełnienia dokumentu weksla niezgodnie z porozumieniem , które może przybrać formę deklaracji wekslowej.

Nie budzi przy tym wątpliwości i jest powszechnie przyjmowane w orzecznictwie sądowym , służącym wykładni tego przepisu , że dłużnik może odwoływać się do stosunku podstawowego , łączącego wystawcę z remitentem .

Zarzut odwołujący się do treści stosunku podstawowego wystawca weksla może podnosić wobec osoby, której bezpośrednio wręczył weksel lub tej na którą remitent przeniósł weksel in blanco jeszcze przed jego uzupełnieniem.

W opozycji do stanowiska apelującego stwierdzić należy , że Sąd I instancji ocenił roszczenie powódki przez pryzmat tego stosunku , nawiązanego pomiędzy stronami na podstawie współpracy handlowej , którą realizowały.

Analiza zgromadzonych, przedstawionych przez spółkę z K.dowodów tak z dokumentów jak i osobowych z zeznań świadków - pracowników spółki, potwierdziła dostatecznie to , że J. M. (1) jest wobec byłej kontrahentki zobowiązany kwotą dochodzoną pozwem , z racji nie zapłaconych cen za rzeczywiście dostarczone mu towary.

Powódka, wypełniając weksel niezupełny , wystawiony przez pozwanego i czyniąc to w zgodzie z postanowieniami przyjętej przez strony zgodnie deklaracji wekslowej , zrealizowała aprobowane przez wystawce tego dokumentu zabezpieczenie swojej pretensji finansowej , mającej potwierdzenie w przedstawionych dokumentach rozliczeniowych.

Nie można też nie dostrzec , że to pozwany twierdząc , że weksel został wypełniony nieprawidłowo i odwołując się do stosunku podstawowego , zobowiązany był dowieść tego , że sposób działania spółki (...) było w tym zakresie nieuprawnione w całości lub części.

Ciężarowi w tym zakresie nie sprostał.

Dlatego uznając apelację za bezzasadną , Sąd Apelacyjny orzekł o jej oddaleniu , na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 10 Prawa wekslowego.

Podstawą orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego była norma art. 98 §1 i 3 kpc w zw z art. 99 kpc i 108 §1 oraz 391 §1 kpc i wynikająca z niego, dla wzajemnego rozliczenia stron z tego tytułu , zasada odpowiedzialności za wynik sprawy.

Ich kwota , należna wygrywającej pozwanej od przerywającego pozwanego , zważywszy na wartość przedmiotu zaskarżenia wskazaną w apelacji oraz to , że po stronie powodowej spółki ograniczyły się one do wynagrodzenia pełnomocnika będącego radcą prawnym , została ustalona na podstawie §2 pkt 7 w zw. z §10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015r. [ jedn. tekst DzU z 2018 poz. 265].

SSA Grzegorz Krężołek SSA Jerzy Bess SSA Robert Jurga