Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 27 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny, w składzie:

Przewodniczący: SSA Jan Kremer

Sędziowie: SSA Piotr Rusin

SSA Paweł Rygiel

po rozpoznaniu w dniu 27 grudnia 2012 r. w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

przeciwko T. (Polska) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

o zapłatę

na skutek zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie, Wydział IX Gospodarczy, z dnia 27 sierpnia 2012 r., sygn. akt IX GC 110/12

postanawia:

1.  zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że oddalić wniosek o odrzucenie pozwu oddalić,

2.  pozostawić Sądowi I instancji rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.

sygn. akt I ACz 2032/12

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 27 grudnia 2012 r.

Postanowieniem z dnia 27 sierpnia 2012 r., sygn. akt IX GC 110/12, Sąd Okręgowy w Krakowie, Wydział IX Gospodarczy, odrzucił pozew o zapłatę wniesiony przez (...) sp. z o.o. w W. przeciwko T. (Polska) sp. z o.o. w K. i zasądził od powódki na rzecz pozwanej koszty procesu w kwocie 1 217 zł. W uzasadnieniu postanowienia Sąd Okręgowy wskazał, że w §11 ust. 6 umowy nr (...) z dnia 11 stycznia 2010 r. strony uzgodniły, że wszystkie spory wynikające z łączących je stosunków prawnych poddają pod rozstrzygnięcie Sądu Arbitrażowego przy Polskiej (...). Postanowienie to odpowiada pod względem formy i treści wymogom zapisu na sąd polubowny określonym w art. 1161 §1 k.p.c. Skoro zatem przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy strona pozwana podniosła zarzut zapisu na sąd polubowny, to zgodnie z regulacją art. 1165 §1 k.p.c. wniesiony pozew podlegał odrzuceniu.

Powyższe postanowienie zostało w całości zaskarżone zażaleniem przez powódkę, która podniosła zarzut naruszenia art. 1165 k.p.c. i art. 65 k.c.

W uzasadnieniu zażalenia powódka podniosła, że przez zawarte w zapisie na sąd polubowny sformułowanie „spory wynikające z umowy” należy rozumieć przede wszystkim roszczenia o wykonanie umowy oraz roszczenia wprost przewidziane w umowie, np. o zapłatę kary umownej. Z kolei sformułowanie „spory związane z umową” jest kategoria szerszą i obejmuje przede wszystkim roszczenie z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. W przypadku obydwu sformułowań warunkiem powstania roszczenia jest ważność i skuteczność umowy, chociaż roszczenia związane z umową nie są bezpośrednio uzależnione od treści umowy. W niniejszej sprawie powódka dochodzi roszczeń z art. 18 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, albowiem zarzuca pozwanej popełnienie czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na pobieraniu innych niż marża handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży. Wskazane roszczenie z bezpodstawnego wzbogacenie ma zdaniem powódki niezależny charakter i może być dochodzone niezależnie od roszczenia odszkodowawczego, a także zostać objęte zapisem na sąd polubowny. Zdaniem powódki, obowiązujący między stronami zapis na sąd polubowny nie obejmuje jednak tego rodzaju roszczeń, gdyż dokonanie przez pozwaną zarzucanego jej przez powódkę czynu nieuczciwej konkurencji nie było związane z wykonaniem zawartej przez strony umowy, ani nie pozostawało w związku z realizacją tej umowy, a jedynie zostało dokonane przez pozwaną przy okazji realizacji tych umów. Powódka zauważyła przy tym, że objęcie zapisem na sąd polubowny roszczeń wynikających z czynów nieuczciwej konkurencji, które pośrednio są związane z zawartymi umowami, byłoby sprzeczne z wymaganiami dostatecznego oznaczenia przedmiotu takiego zapisu. Powódka zaznaczyła również, że treść zawartej przez strony umowy została powódce narzucona przez pozwaną, a więc poniekąd musiał wyrazić bezwarunkową zgodę na każde jej postanowienie, gdyż od tego uzależniona była możliwość dostarczenia towarów powódki do sieci sklepów pozwanej.

W oparciu o przedstawioną argumentacją powódka wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia.

W odpowiedzi na zażalenie pozwana wniosła o jego oddalenie i zasądzenie na jej rzecz od powódki kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pisma pozwana zarzuciła powódce niekonsekwencję, albowiem w dniu 2 listopada 2011 r. powódka wniosła przeciwko pozwanej pozew o zapłatę do Sądu (...) przy (...) w W. (dalej jako „sąd(...)dotyczący należności za rok 2010, opierając się właśnie na zapisie na sąd polubowny wynikającym z §11 ust. 6 i 7 umowy nr (...) z dnia 11 stycznia 2010 r. Pozwana zaznaczyła również, że w kwestionowanym przez powódkę zapisie na sąd polubowny jednoznacznie określono podstawy prawne, z jakich mogą wynikać spory poddane przez strony pod rozstrzygnięcie sądu polubownego, tj. w szczególności wskazano, że chodzi o roszczenia o zwrot bezpodstawnie lub nienależnie spełnionego świadczenia, a także o roszczenia deliktowe wynikające ze zdarzenia prawnego związanego z realizacją zawartej umowy sprzedaży. Jednocześnie pozwana zaznaczyła, iż roszczenie, którego dochodzi powódka, ma wedle jednolitego orzecznictwa SN deliktowy charakter. Ponadto, pozwana wskazała, że z postanowienia §11 ust. 7 umowy z dnia 11 stycznia 2010 r. wynika, że strony poddały pod rozstrzygnięcie sądu polubownego wszelki spory mogące wyniknąć w przyszłości z tej umowy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje.

Zażalenie należało uznać za uzasadnione.

W niniejszej sprawie strona powodowa wywodzi swoje roszczenie z m.in. faktu, że w toku współpracy handlowej, której podstawą była umowa nr (...) zawarta w dniu 2 stycznia 2008 r., strona pozwana pomniejszała należne powódce ceny sprzedaży towarów o tzw. bonusy za osiągnięcie obrotu albo o tzw. kary logistyczne. W ocenie powódki potrącenia te były w istocie tzw. opłatami półkowymi, tj. innymi niż marża handlowa opłatami za przyjęcie towaru do sprzedaży. Zauważyć przy tym należy, że wszystkie kwestionowane przez powódkę potrącenia z cen sprzedaży dokonane przez stronę pozwaną miały miejsce w okresie od lutego 2008 r. do listopada 2009 r., a więc przed zawarciem umowy nr (...) z dnia 1 stycznia 2010 r., w której zawarto zapis na sąd polubowny. Zapis ten zawarty w §11 ust. 7 umowy ma brzmienie następujące: „ Strony postanawiają, iż począwszy od dnia zawarcia niniejszego Aneksu, Sąd Arbitrażowy przy Polskiej (...) staje się sądem wyłącznie właściwym dla rozwiązania wszelkich sporów wynikających z łączących Strony stosunków prawnych, bez względu na datę ich powstania, w tym w szczególności sporów dotyczących wszelkich roszczeń o wykonanie Umowy Sprzedaży, roszczeń powstających w razie niewykonania lub nienależytego wykonania Umowy Sprzedaży, roszczeń o zwrot bezpodstawnie lub nienależnie spełnionego świadczenia powstałych w razie nieważności lub/i części Umowy Sprzedaży lub odstąpienia od Umowy Sprzedaży przez którąkolwiek ze Stron, a także wszelkich roszczeń deliktowych, jeżeli wynikają ze zdarzenia prawnego związanego z realizacją Umowy Sprzedaży lub będącego równocześnie niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem Umowy Sprzedaży”.

Przyjąć należy, że o ile w niniejszej sprawie powódka dochodziłaby roszczeń o zwrot bezpodstawnie uzyskanych korzyści, które to roszczenia powstałyby w okresie obowiązywania umowy nr (...) z dnia 1 stycznia 2010 r., to odrzucenie pozwu byłoby uzasadnione. Można bowiem uznać, że przytoczony powyżej zapis na sąd polubowny odnosił się do tej właśnie umowy, skoro tworzyła ona nową podstawę współpracy handlowej między stronami, a na gruncie tego zapisu roszczenie dochodzone przez stronę powodową winno być kwalifikowane jako roszczenie deliktowe, które wynika ze zdarzenia prawnego związanego z realizacją umowy sprzedaży. Nie można natomiast przyjąć, aby omawiany zapis na sąd polubowny dotyczył także roszczeń o takim samym charakterze, tj. roszczeń o zwrot bezpodstawnie uzyskanych korzyści w związku z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji określonego w art. 15 ust. 1 pkt. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, które powstały przed dniem zawarcia umowy nr (...) z dnia 1 stycznia 2010 r. Użyte w §11 ust. 7 tej umowy sformułowanie o poddaniu rozstrzygnięciu sądu polubownego wszelkich sporów wynikających z łączących strony stosunków prawnych, bez względu na datę ich powstania, nie spełnia bowiem wymogu dostatecznego określenia przedmiotu sporu lub stosunku prawnego, z którego spór wyniknął lub może wyniknąć. W istocie sformułowanie to nie różni się od ogólnikowego poddania rozstrzygnięciu sądu polubownego wszystkich sporów, które wynikły lub mogą wyniknąć między stronami. Konkretyzacja treści omawianego zapisu na sąd polubowny następuje dopiero poprzez przykładowe wyliczenie rodzajów roszczeń, jakie mogą powstać w trakcie współpracy handlowej między stronami. W wyliczeniu tym mowa jest o (...), które to sformułowanie w zamierzeniach stron miało prawdopodobnie oznaczać każdą pojedynczą umowę sprzedaży zawartą kiedykolwiek między stronami w ramach łączących je stałych stosunków handlowych, a więc również umowy sprzedaży zawarte w okresie obowiązywania ramowej umowy nr (...) zawartej w dniu 2 stycznia 2008 r. Nic jednak nie stało na przeszkodzie, aby, o ile strony rzeczywiście chciały poddać roszczenia powstałe w okresie obowiązywania tej umowy pod rozstrzygnięcie sądu polubownego, umowę tę wprost przywołać w treści zapisu na sąd polubowny w celu precyzyjnego określenia stosunku prawnego, z którego może powstać spór między stronami. Wskazany brak precyzji nie może zostać uznany za usprawiedliwiony, a jego uzupełnienie w drodze wykładni nie jest możliwe. O ile bowiem wskazany zapis można byłoby jeszcze odnieść do wymienionych w nim roszczeń powstałych w trakcie obowiązywania umowy nr (...) z dnia 1 stycznia 2010 r., a więc umowy, w której zapis ten został zawarty, to wykluczone jest dokonywanie na potrzeby interpretacji omawianego zapisu ustaleń, jakie jeszcze ramowe umowy sprzedaży obowiązywały w przeszłości między stronami.

Podsumowując powyższe uwagi, stwierdzić należy, że z zapisu na sąd polubowny zawartego w §11 ust. 7 umowy (...) z dnia 1 stycznia 2010 r. nie wynika, aby odnosił się on również do roszczeń deliktowych wynikających ze zdarzeń prawnych związanych z realizacją umów sprzedaży zawartych w okresie obowiązywania umowy nr (...) z dnia 2 stycznia 2008 r. Ta ostatnia umowa nie została bowiem wymieniona w omawianym zapisie jako źródło umownego stosunku prawnego, z realizacją którego związane było popełnienie deliktu określonego w art. 15 ust. 1 pkt 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji na podstawie art. 386 §1 k.p.c. w zw. z art. 397 §2 k.p.c.

Wobec faktu, iż niniejsze postanowienie nie kończy postępowania w sprawie, na podstawie art. 108 §1 k.p.c. w zw. z art. 397 §2 k.p.c. pozostawiono sądowi I instancji rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego.