Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 stycznia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Nowym Sączu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSO Maria Tokarz

Protokolant: Daria Burny

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2019 r. w Nowym Sączu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank S.A z siedzibą w W.

przeciwko A. G. (1)

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego A. G. (1) na rzecz strony powodowej (...) Bank S.A z siedzibą w W. kwotę 191 956, 67 zł ( sto dziewięćdziesiąt jeden tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt sześć złotych 67/100), z odsetkami umownymi od kwoty 182 590, 09 zł w wysokości 4 krotności stopy lombardowej NBP rocznie , ale nie więcej niż wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie liczonymi od dnia 15 lutego 2018r. do dnia zapłaty, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwoty 9350, 32 zł liczonymi od dnia 28 lutego 2018r. do dnia zapłaty,

II.  nakazuje ściągnąć od pozwanego A. G. (1) na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1000 złotych z tytułu brakującej opłaty od pozwu,

III.  zasądza od pozwanego A. G. (1) na rzecz strony powodowej (...) Bank S.A z siedzibą w W. kwotę 2400 złotych z tytułu zwrotu kosztów postępowania.

SSO Maria Tokarz

I C 994/18

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 16 stycznia 2019 roku

Pozwem inicjującym przedmiotowe postępowanie strona powodowa (...) Bank SA w W. domagała się wydania w postępowaniu upominawczym nakazu zapłaty, nakazującego pozwanemu A. G. (2) aby zapłacił jej kwotę 182.590,09 zł z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie, ale nie więcej niż wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 15.02.2018 roku do dnia zapłaty, kwoty 7.779,05 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, kwoty 1571,23 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, kwoty 16,30 zł oraz zasądzenie kosztów sądowych w wysokości 2400 zł (k. 1-5).

Motywując pozew strona powodowa podniosła, że dnia 13.10.2015 roku zawarła z pozwanym umowę kredytu nr (...). Pozwany nie wywiązał się z ciążącego na nim zobowiązania terminowego dokonywania spłat w wysokościach ustalonych w zawartej umowie. W dniu 10.08.2017 roku pozwany dopuścił się zaległości w spłacie wymagalnych rat. W związku z brakiem zapłaty zaległych rat strona powodowa wypowiedziała przedmiotową umowę, stawiając całą należność w stan wymagalności. Strona powodowa dodała, że wzywała pozwanego do zapłaty pismem z dnia 23.01.2018 r. Pozwany nie spłacił wymagalnej wierzytelności do dnia sporządzenia pozwu. Wobec braku zapłaty żądanej kwoty, w dniu 14.02.2018 r. stosownie do regulacji art. 95 ustawy z dnia 29.08.1997 r. prawo bankowe strona powodowa wystawiła wyciąg z ksiąg banku stwierdzający zadłużenie pozwanego: na kwotę 182.590,09 PLN tytułem należności głównej (niespłacony kapitał); kwotę (...).05 PLN tytułem odsetek umownych za okres korzystania z kapitału w wysokości 8,49% od dnia 10.08.2017 r. do dnia 23.01.2018 r.; kwotę 1571,23 PLN tytułem odsetek za opóźnienie w wysokości 10,00% od dnia 10.08.2017 r. do dnia 14.02.2018r. i kwotę 16,30 PLN tytułem opłat i prowizji. Zgodnie z postanowieniami zawartej umowy strona powodowa jest uprawniona do naliczania odsetek umownych za opóźnienie w spłacie wymagalnych rat w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, które na dzień sporządzenia pozwu wynoszą 10,00% w stosunku rocznym. Wobec zmiany sposobu definiowania odsetek w Kodeksie Cywilnym z dniem 01.01.2016 r. powodowy Bank domaga się zasądzenia od kwoty kapitału od dnia 15.02.2018 r. do dnia zapłaty odsetek umownych w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP rocznie, ale nie więcej niż w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie.

Nakazem zapłaty wydanym w elektronicznym postępowaniu upominawczym z dnia 23.03.2018 roku do sygn. VI NC-e- (...) przez Sąd Rejonowy Lublin-Zachód w Lublinie nakazano pozwanemu A. G. (1) aby w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłaty zapłacił powodowemu Bankowi kwotę łączną tj 191.956,67 zł w tym kwotę 182.590,09 PLN z odsetkami umownymi w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie, ale nie więcej niż wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 15.02.2018 roku do dnia zapłaty; kwotę 7779,05 PLN z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28.02.2018 roku do dnia zapłaty; kwotę 1571,23 PLN z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28.02.2018 roku do dnia zapłaty; kwotę 16,30 PLN oraz kwotę 2400 zł tytułem zwrotu kosztów procesu-k. 7

Pozwany A. G. (1) zastępowany przez adw A. M. na mocy pełnomocnictwa z dnia 17.01.2018 roku złożył w terminie sprzeciw od nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości i wnosząc o oddalenie powództwa w całości, zasądzenie na jej rzecz od strony powodowej kosztów procesu według norm przepisanych -k. 8-9. Pełn. pozwanego zarzucił brak wymagalności roszczenia wobec braku prawidłowego złożenia pozwanemu przez powodowy Bank oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy.

Pismem z dnia 22.01.2018 roku (k. 47-48) reprezentujący powoda pełn z wyboru wniósł o oddalenie powództwa w całości, zasądzenie od powodowego Banku na jego rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W piśmie tym przyznano, że pozwany w dniu 13.10.2015 r. zawarł z G. (...) Bank. S.A. umowę kredytu i regularnie spłacał wynikające z niej zobowiązanie finansowe przez pierwsze dwa lata obowiązywania umowy. Problemy ze spłatą zobowiązania pojawiły się w jesienią 2017 r., kiedy to pozwany bardzo poważnie podupadł na zdrowiu psychicznym, co doprowadziło go do zaprzestania prowadzenia dotychczasowej działalności gospodarczej i racjonalnie niewytłumaczalnego opuszczenia miejsca swojego zamieszkania, czyli mieszkania w Z. przy ul. (...). S. (...). Pozwany w przedmiotowym okresie błąkał się po Polsce, przemieszczając się z miasta do miasta, nikogo nie informując o tym gdzie jest ani kiedy wróci. Konsekwencją tego stanu rzeczy było zgłoszenie przez członków rodziny pozwanego jego zaginięcia i wszczęcie ogólnopolskich poszukiwań przez Policję, która odnalazła A. G. (1) 24.10.2017 r. w G.. Po odnalezieniu pozwany nie powrócił już do Z. i rozpoczął okres pomieszkiwania u różnych znajomych, co trwa do chwili obecnej. Uświadamiając sobie powagę sytuacji i zagrożenia płynące dla niego samego z problemów ze zdrowiem psychicznym, w grudniu 2017 r. rozpoczął konsultacje psychologiczne i psychiatryczne, zaś w lutym 2018 r. odbył miesięczną hospitalizację na Oddziale Psychiatrii Szpitala (...) w K.. Do chwili obecnej pozostaje w leczeniu psychiatrycznym, nie prowadzi działalności gospodarczej, nigdzie nie pracuje i z trudem jest w stanie funkcjonować. Zatem w dacie przesłania wezwania do zapłaty (23.10.2017 r.) oraz oświadczenia o wypowiedzeniu umowy (23.11.2017 r.) A. G. (1) był trwale nieobecny pod adresem, na który skierowane zostały listy, wobec czego nie miał możliwości odebrania ich i zapoznania się z treścią złożonego mu oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy kredytu. Powyższa sytuacja czyni złożone pozwanemu oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu nieskutecznym, zgodnie z art. 61 par 1 k.c. Ponadto należy zauważyć, że możliwość zapoznania się z treścią złożonego oświadczenia woli, o jakiej mowa w art. 61 k.c., powinna uwzględniać również aspekt obiektywnej możliwości zrozumienia przez adresata treści oświadczenia woli, które zostało do niego skierowane. Skoro bowiem czynność prawna dokonana przez osobę będącą w stanie wyłączającym świadome podjęcie przez nią decyzji jest bezdyskusyjnie nieważna (art. 82 k.c.), brak możliwości świadomego odebrania oświadczenia woli przez jego adresata również skutkuje nieskutecznością złożonego oświadczenia. A. G. (1), znajdujący się od jesieni 2017 r. w stanie psychicznym wyłączającym świadome przyjęcie przez nie oświadczeń woli składanych w zawiłych sprawach, nie mógł zatem w październiku 2017 r. (ani do chwili obecnej) zapoznać się (tj. przyjąć do wiadomości i zrozumieć) z treścią oświadczenia strony powodowej o wypowiedzeniu mu umowy kredytu. Oznacza to, że oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu nie zostało mu dotychczas skutecznie złożone, a umowa kredytu pozostaje niewypowiedziana. Roszczenie jako przedwczesne należy oddalić.

W piśmie z dnia 23.10.2018 roku (k. 62) i z dnia 26.11.2018 roku (k. 66-67) strona powodowa podtrzymała w całości żądanie zapłaty. Podkreśliła, że wypowiedzenie umowy kredytowej zostało skierowane pozwanemu na adres ul. (...), (...)-(...) Z., a zatem na prawidłowy adres, wskazany w umowie kredytowej i w sprzeciwie od nakazu zapłaty. Pozwany nie wskazywał powodowemu Bankowi innego adresu korespondencyjnego, tym samym oświadczenie woli w postaci wypowiedzenia umowy kredytowej zostało skierowane prawidłowo w myśl art. 61 kc. Strona powodowa powołując się na poglądy doktryny podniosła, że konsekwencje faktycznej niemożliwości porozumienia się z osobą w miejscach, w których kontakt ten według wszelkiego prawdopodobieństwa powinien być możliwy, obciążają negatywnymi skutkami tę osobę. Powinna ona bowiem zadbać o zapewnienie możliwości porozumiewania się z nią w inny sposób, np. za pośrednictwem wskazanych przez siebie osób. Z punktu widzenia skuteczności oświadczenia woli nieistotne jest to, czy i kiedy adresat zapoznał się z jego treścią. Wystarczające jest, że oświadczenie woli doszło do niego w sposób umożliwiający mu realną możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia. Odmowa przyjęcia oświadczenia woli lub zaniechanie zapoznania się z nim nie wywołuje żadnych skutków prawnych. Jeśli nadawca oświadczenia woli ma prawo spodziewać się, że odbiorca będzie przebywał w miejscu, dokąd doręcza się oświadczenie, to decydujący dla uznania go za doręczone jest co do zasady moment dostarczenia w to miejsce. W praktyce miejsce to stanowi albo miejsce zamieszkania zainteresowanej osoby albo miejsce jej stałej aktywności; chodzi o informacje podane przez samego adresata. Brak podstaw do takiej interpretacji art. 61 kc, że przyznaje on adresatowi oświadczenia uprawnienie do odebrania pisma zawierającego je w dolnym, dogodnym dla niego terminie. Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu wysłane na adres wskazany w umowie kredytu dotarło do pozwanego w sposób, który umożliwił mu zapoznanie się z jego treścią. Ponadto zgodnie z par 11 umowy kredytu wszelka korespondencja wysyłana przez bank kierowana miała być na adres korespondencyjny podany przez kredytobiorcę przy zawarciu umowy kredytu, chyba że kredytobiorca powiadomił bank zgodnie z treścią ust. 1 o zmianie tego adresu. Należy wskazać, iż pozwany nie informował Banku o zmianie adresu korespondencyjnego, tym samym wypowiedzenie umowy kredytu zostało skierowane pod prawidłowy adres. Pozwany w piśmie nie przedstawił żadnych merytorycznych zarzutów, ponadto nie przeczy istnieniu zobowiązania, więc oddalenie powództwa byłoby w tym wypadku sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Według powodowego Banku z pisma Komendy Powiatowej Policji w Z. z dnia 16 lutego 2018 nie wynika, że pozwany byt nieobecny pod adresem: ul. (...), (...)-(...) Z.. Nie przedstawiono żadnych urzędowych zaświadczeń o zaginięciu — z jakiegokolwiek rejestru. Pozwany nigdy nie zawiesił prowadzonej działalności gospodarczej. Sam zaś pełnomocnik pozwanego w piśmie z dnia 26 stycznia 2018 r. wskazywał, że problemy pozwanego mają charakter „przejściowy”. Strona powodowa dodała, że to pismo stanowi uznanie długu. Co więcej oświadczenie Banku o wypowiedzeniu umowy kredytowej nadano dnia 23 listopada 2017 r. data ta nie mieści się w zakresie: 11 października 2017 r. — 24 października 2017 r. Niezasadnie więc pozwany podnosi brak wymagalności roszczenia. Dokumenty medyczne świadczą o hospitalizacji pozwanego w 2018 r., więc znacznie później aniżeli data nadania przesyłki z wypowiedzeniem. Dlatego też te dokumenty są bezprzedmiotowe dla sprawy. Pozwany prezentuje absurdalną argumentację unicestwiającą prawa podmiotowe wierzyciela do żądania jego zaspokojenia. Zresztą Sąd Apelacyjny w Białymstoku, sygn. akt I ACa 491/15, LEX nr 1842188, wskazał, że nie można a priori przyjmować istnienia stanu wyłączającego świadomość nawet osób chorych psychicznie lub niedorozwiniętych umysłowo i to nawet wtedy, gdy są ubezwłasnowolnione całkowicie lub częściowo, gdyż w danym momencie działać one mogą z wystarczającym rozeznaniem. W uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 października 2015 r., sygn. akt VI ACa 1893/14, wskazano, że „art. 82 k.c. stanowi wyraźnie o tym, iż oświadczenie woli, aby mogło zostać uznane za nieważne musi być złożone w stanie wyłączającym świadome i swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Nie może zatem być to jedynie stan ograniczający świadome i swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Nawet sugestia osób trzecich nie wyłącza swobody powzięcia decyzji. Również sam fakt przewlekłych zaburzeń psychicznych nie jest równoznaczny ze stwierdzeniem, że zachodziły okoliczności wyłączające możliwość świadomego podjęcia decyzji i wyrażenia woli. Istotne jest czy stan zdrowia składającego oświadczenie pozwala mu na rozeznanie w danej chwili czynności prawnej czego chce dokonać oraz na dokonanie tego zgodnie z jego wolą. Ciężar dowodu w tej kwestii spoczywa na tym kto kwestionuje daną umowę”.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany A. G. (1) prowadził własną działalność gospodarczą w zakresie rachunkowo-księgowym, doradztwo podatkowe pod nazwą (...) od sierpnia 1999 roku. Do dnia 22.11.2018 roku nie zawiesił prowadzonej działalności gospodarczej.

(dowód: wydruki z (...) k 84-85)

Pozwany A. G. (1) zawarł z (...) Bank SA w W. w dniu 13.10.2015 roku umowę kredytu konsumpcyjnego gotówkowego nr (...) w kwocie 150.000 zł. Kredyt został udzielony na 96 miesięcy na sfinansowanie potrzeb konsumpcyjnych kredytobiorcy, prowizji bankowej, składki na ubezpieczenie na życie i zdrowie. Kredyt był oprocentowany według zmiennej stopy procentowej, która w dniu podpisania umowy wynosiła 8,49% w stosunku rocznym -par 2 ust 1. Całkowita kwota do zapłaty przez kredytobiorcę w dniu zawarcia umowy wynosiła 286.082,18 zł. Rzeczywista roczna stopa oprocentowania na dzień zawarcia umowy wynosiła dla kredytu 19,9 %-par 2 ust 2 i 3. Raty kredytu były równe i płatne w okresach miesięcznych, 10 dnia każdego miesiąca. Rata kredytu wynosiła 2981,55 zł-par 3 ust 2. Na zasadach określonych w par 5 umowy oprocentowanie kredytu ulegało zmianie w przypadku zmiany stopy procentowej rynku międzybankowego WIBOR 3M o co najmniej 0,25 pp. Zmiana oprocentowania następowała 6 dnia po terminie wymagalności raty w miesiącu, w którym miała miejsce zmiana WIBOR 3M o co najmniej 0,25 pp czego konsekwencją była zamiana wysokości rat kredytowych wymagalnych po dokonaniu zmiany stopy procentowej.

Każdorazowa zmiana wysokości oprocentowania kredytu nie mogła jednak powodować wzrostu tego oprocentowania ponad obowiązujące bieżąco odsetki maksymalne określone w art. 359 par 2 (1) kc. Wszelkie zmiany oprocentowania kredytu sprzeczne z postanowieniami z dnia poprzedzającego mogły prowadzić jedynie do wzrostu stopy oprocentowania kredytu do wysokości aktualnie obowiązującej wysokości odsetek maksymalnych- par 5 ust 6.

W przypadku opóźnienia w terminowym regulowaniu rat kredytu Bank pobierał od niespłaconego w terminie kredytu podwyższone odsetki w wysokości czterokrotności stopy kredytu lombardowego NBP, obowiązującej na dzień powstania zadłużenia przeterminowanego, która w dniu zawarcia umowy wynosiła 10%. Odsetki wg stopy procentowej zadłużenia przeterminowanego pobierano począwszy od dnia następującego po terminie płatności wynikającym z umowy i wskazanym w harmonogramie spłat aż do dnia spłaty przeterminowanej należności banku. Zmiana wysokości stopy kredytu lombardowego NBP powodowała zmianę rocznej stopy oprocentowania zadłużenia przeterminowanego do czterokrotności nowej wysokości tej stopy-par 7.

Bank był uprawniony do wypowiedzenia umowy kredytowej z zachowaniem 1 miesięcznego okresu wypowiedzenia w razie opóźnienia kredytobiorcy z zapłatą jednej pełnej raty wynikającej z harmonogramu spłat, za co najmniej jeden okres płatności- par 9 ust 1.

Bank wysyłał wszelką korespondencję na adres korespondencyjny podany przez kredytobiorcę przy zawarciu umowy, chyba, że kredytobiorca powiadomił Bank zgodnie z treścią ust 1 o zmianie tego adresu- w tym przypadku korespondencja mila być kierowana na ostatni adres korespondencyjny podany Bankowi- par 11 ust 2.

(dowód: umowa kredytowa k. 34-37, wniosek o udzielenie kredytu k. 79, oświadczenie o osiąganych dochodach k. 80)

W dniu 10.07.2017 roku pozwany zaprzestał regulowania rat kredytowych.

(dowód: rozliczenie księgowe k. 33)

Pismem z dnia 23.10.2017 roku strona powodowa wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 9.277,24 zł w terminie 14 dni roboczych od doręczenia wezwania na wskazany rachunek bankowy pod rygorem wypowiedzenia umowy. Wezwanie nadano 25.10.2017 roku na adres pozwanego w Z. przy ul. (...) J. S. 14/2.

(dowód: pismo z dnia 23.10.2017 roku z dowodem nadania k. 38-39)

W związku z brakiem zapłaty zaległych rat strona powodowa wypowiedziała przedmiotową umowę pismem z dnia 23.11.2017 roku, ekspediowanym na adres pozwanego w Z. przy ul. (...) J. S. (...), stawiając całą należność w stan wymagalności.

W systemach informatycznych Poczty Polskiej nie natrafiono na ślad przesyłki o nr (...).

(dowód: pismo z dnia 23.11.2017 roku z dowodem nadania k. 40-41, informacja z Poczty Polskiej SA k. 96)

Pismem z dnia 23.01.2108 roku strona powodowa wezwała pozwanego ostatecznie do zapłaty kwoty 182.590,09 tytułem zaległości kapitałowej, 7779,05 zł tytułem odsetek umownych, 506,13 zł tytułem odsetek za opóźnienie, kwoty 12,76 i 3,45 zł tytułem kosztów bankowych w terminie 7 dni od daty doręczenia wezwania pod rygorem wystąpienia na drogę sądową. Wezwanie wysłano na adres podany w umowie.

(dowód: ostateczne wezwanie do zapłaty k. 42)

Wobec braku zapłaty żądanej kwoty, w dniu 14.02.2018 roku stosownie do regulacji art. 95 ustawy z dnia 29.08.1997 r. Prawo Bankowe (Dz. U. z 1997 r. Nr 140 poz. 939 z późniejszymi zmianami) strona powodowa wystawiła wyciąg z ksiąg banku stwierdzający zadłużenie pozwanego z tytułu umowy kredytu nr. (...) z dnia 13.10.2015r. na kwotę 182.590,09 PLN tytułem należności głównej (niespłacony kapitał); kwotę (...).05 PLN tytułem odsetek umownych za okres korzystania z kapitału w wysokości 8,49% od dnia 10.08.2017 r. do dnia 23.01.2018 r.; kwotę 1571,23 PLN tytułem odsetek za opóźnienie w wysokości 10,00% od dnia 10.08.2017 r. do dnia 14.02.2018r. i kwotę 16,30 PLN tytułem opłat i prowizji

(dowód: wyciąg z ksiąg banku k. 30, zestawienie należności i spłat kredytu k. 31-33, rozliczenie kredytu k. 94)

Pismem z dnia 26.01.2018 roku pozwany reprezentowany przez pełn. z wyboru A. M. informował powodowy Bank o ustanowieniu pełnomocnictwa i przekazywaniu jemu wszelakich pism dotyczących pozwanego. Pełn. pozwanego zapewniał, że pozwany będzie czynił starania w przedmiocie całkowitej spłaty swoich zobowiązań wobec Banku, których z uwagi na przejściowe problemy finansowe nie był w stanie spełniać terminowo. Prosił o ustalenie nowego dogodnego dla pozwanego harmonogramu spłat zadłużenia.

(dowód: pismo z dnia 26.01.2018 roku k. 88)

Komenda Powiatowa Policji w Z. prowadziła czynności dotyczące zaginięcia pozwanego zgłoszone przez jego rodzinę od dnia 11.10.2017 do 24.10.2017 roku do chwili odnalezienia pozwanego.

(dowód: pismo KPP w Z. k. 52)

W dniu 23.01.2018 roku pozwany A. G. (1) zgłosił się na izbę przyjęć Szpitala specjalistycznego im. B. w K.. Rozpoznano wówczas u niego zaburzenia adaptacyjne na podstawie zebranego od niego wywiadu. Pozwany zgłaszał trudności w radzeniu sobie w codziennym funkcjonowaniu, liczne problemy zewnętrzne, nieradzenie sobie z sytuacją, rozdrażnienie, planowanie samobójstwa. Pozwanemu zalecono leki i leczenie w PZP.

W okresie od 6.02.2018 roku do 2.03.2018 roku pozwany przebywał w specjalistycznym Szpitalu im. (...) w K. na oddziale psychiatrycznym z rozpoznaniem zaburzeń osobowości mieszanych, szkodliwym przyjmowaniu benzodiazepin i leków nasennych. Pozwany w wywiadzie podkreślał, że w związku z trudnościami finansowymi pogorszył się jego stan psychiatryczny. Miewał zmienności nastrojowe, planował samobójstwo. Dwa tygodnie przed hospitalizacją zaczął stosować alprazolam oraz N.. Przy przyjęciu na oddział pozwany był w kontakcie logicznym, rzeczowym, prawidłowo zorientowany auto- i allopsychicznie, wielomówny, dygresyjny, w nastroju dość dobrym, nieznacznie napięty, nie wypowiadał urojeń. W wyniku leczenia psychiatrycznego uzyskano ustąpienie labilności nastroju, normalizację napędu psychoruchowego. Pozwanego skierowano na dalsze leczenie do PZP oraz zalecono mu psychoterapię.

(dowód: karty informacyjne k. 53-54)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty bankowe przedstawione przez stronę powodową, oraz dokumenty dotyczące stanu zdrowia i zaginięcia pozwanego przedłożone przez jego pełnomocnika, oraz informacje uzyskane od Poczty Polskiej SA, których moc dowodowa nie budziła wątpliwości Sądu.

Sąd oddalił wniosek strony pozwanego o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu psychiatrii na okoliczność, czy pozwany w okresie od listopada 2017 r. do chwili obecnej jest w stanie psychicznym umożliwiającym zapoznanie się przez niego z treścią oświadczeń woli składanych mu przez powodowy Bank, uznając go za zbędny dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy i zmierzający do przewlekłości postępowania. Przedłożone przez pozwanego karty wypisowe z oddziałów psychiatrycznych dowodzą jedynie okresowego pogorszenia stanu zdrowia psychicznego pozwanego polegającego na wystąpieniu zaburzeń adaptacyjnych, planowaniu samobójstwa w związku z popadnięciem w trudności finansowe. Dokumentacja ta absolutnie nie wskazuje na żadne okresowe wyłącznie pozwanego w orientacji co do swojej osoby, wykluczanie jego świadomości w procesie podejmowania świadomych decyzji. W dniu 18.01.2018 roku pozwany udzielił pełnomocnictwa profesjonalnemu pełnomocnikowi w K., a w dniu 23.01.2018 roku zgłosił się na izbę przyjęć szpitala im. B. w K., gdzie rozpoznano u niego tylko zaburzenia adaptacyjne i to na podstawie wyłącznie zebranego od pozwanego wywiadu. Podkreślić należy, że zbieżność czasowa udzielenia pełnomocnictwa i zgłoszenie się na izbę przyjść szpitala psychiatrycznego wskazują na zaplanowanie działań procesowych przez pozwanego a nie o utracie przez niego świadomości i niemożliwości zapoznanie się przez niego z treścią oświadczeń woli składanych mu przez powodowy Bank o wypowiedzeniu umowy.

Na podstawia art. 302 § 1 kpc Sąd nie przeprowadził dowodu z przesłuchania stron. Strona powodowa nie zgłosiła wniosku dowodowego w tym przedmiocie, a pozwany prawidłowo wezwany, nie stawił się na rozprawie w dniu 16.01.2019 roku. Wiedzę o niniejszym postępowaniu posiadała natomiast od działającego w sprawie pełnomocnika z wyboru, którego również zawiadomiono o terminie rozprawy.

Dla rozstrzygnięcia sprawy żadnego znaczenia nie miały potwierdzenia operacji bankowych pozwanego w banku (...) SA z okresu 2014-2015 k. 68-78, zaświadczenie o niezaleganiu z podatkami z k. 81-83 oraz dokumenty dotyczące prowadzenia książek nadawczych przez Pocztę Polską SA z wydrukami śledzenia przesyłek nie związanych z przedmiotową sprawą k. 86-87, dlatego pominięto je w ustaleniach faktycznych

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne i zasługuje na uwzględnienie w zakresie żądanej kwoty 191.956,67 zł, na którą składają się kwota niespłaconej należności głównej w wysokości 182.590,09 zł, kwota 7.779,05 zł skapitalizowanych odsetek, kwota odsetek karnych tj. 1571,23 zł oraz kwota 16,30 zł opłat i prowizji bankowych.

W myśl art. 3 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1497 z późn. zm.) przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi, przy czym za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności między innymi umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego.

Z przedłożonych przez powodowy Bank dokumentów wynikało, że strony zawarły w dniu 13.10.2015 roku umowę kredytu konsumenckiego nr (...), na podstawie, której strona powodowa wywodzi swoje roszczenie. Z dokumentu umowy jednoznacznie wynika jakiego zobowiązania i w jakiej wysokości dotyczy. Zgodnie z twierdzeniami strony powodowej, na dzień wniesienia pozwu zaległości pozwanego z tytułu zawartej umowy wynosiły w sumie 191.956,67 zł. Strona powodowa wykazała dokumentami, że określona wyżej wierzytelność jej przysługuje i jest wymagalna. Wynika to z wyciągu z ksiąg bankowych i zestawienie rozliczenia należności i spłat kredytowych. Wyciąg z ksiąg bankowych nie jest dokumentem urzędowym, ma jednak moc dowodową w postępowaniu cywilnym. Jest bowiem dokumentem prywatnym w rozumieniu przepisów postępowania cywilnego i podlega ocenie zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. Dokument ten w niniejszej sprawie odpowiadał wymogom prawa bankowego, jak również nie budził żadnych wątpliwości. Powodowy Bank na poparcie swych twierdzeń przedstawił też zestawienie rozliczenia należności i spłat kredytowych i rozliczenie kredytu, w których ujęto wszystkie należności jakie pozwany uiścił na poczet zadłużenia kredytowego oraz sumarycznie jego zaległość zgodnie z postanowieniami umowy.

Bank w którym pozwany zaciągał zobowiązanie zgodnie z treścią umowy wobec niewywiązania się z jej postanowień przez pozwanego wypowiedział mu umowę kredytową, bowiem art. 75 w związku z art. 75c punkt 6 prawa bankowego stanowi, że w przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w razie utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu.

W umowie zawartej przez strony Bank był upoważniony do wypowiedzenia umowy kredytowej z zachowaniem 1 miesięcznego okresu wypowiedzenia w przypadku zaległości w płatności jednej pełnej raty wynikającej z harmonogramu spłat, za co najmniej jeden okres płatności-par 9 ust 1 a. Pozwany nie kwestionował, że posiadał zaległości w regulowaniu spłat rat kredytowych. W pismach procesowych przyznał, że od jesieni 2017 roku miał trudności finansowe i zaprzestał spłaty zobowiązań na rzecz powodowego Banku, co potwierdza też przedłożone przez stronę powodową zestawienie.

Wbrew twierdzeniom pozwanego, podniesionym, w ocenie Sądu tylko na użytek niniejszej sprawy wypowiedzenie umowy kredytowej dokonane przez powodowy Bank pismem z dnia 23.11.2017 r. okazało się skuteczne. Powodowy Bank był uprawniony z mocy postanowień umownych do złożenia jednostronnego oświadczenia woli, nie wymagającego żadnej akceptacji przez pozwanego, o wypowiedzeniu umowy kredytowej, bowiem pozwany nie uiścił na moment wypowiedzenia umowy kredytowej zaległych należności wobec Banku. Sam pozwany nie kwestionował też podstaw złożonego przez Bank wypowiedzenia umowy.

Pozwany powoływał się natomiast na niewymagalność roszczenia, wynikającą z braku doręczenia mu skutecznie wypowiedzenia łączącej strony umowy kredytu, skoro pod wskazanym adresem pozwany nie przebywał w dacie doręczania wypowiedzenia. Ponadto z pismem zawierającym wypowiedzenie nie mógł skutecznie zapoznać z uwagi na pogorszony w tym czasie stan zdrowia psychicznego.

Odnosząc się do zarzutu pozwanego o braku przebywania pod adresem (...). J. S. (...)w Z., należy podkreślić, że nie ulega wątpliwości, że pisma powodowego Banku dotyczące wezwań do zapłaty i wypowiedzenia umowy kredytowej kierowane były do pozwanego na adres wskazany w umowie kredytowej.

Zgodnie z art. 61 § 1 k.c. "oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Z art. 61 k.c. wynika, iż w sprawie składania oświadczenia woli kodeks cywilny przyjął teorię doręczenia, wprowadzając domniemanie złożenia oświadczenia woli innej osobie z chwilą, gdy oświadczenie to dotarło do adresata w taki sposób, iż mógł zapoznać się z jego treścią. Artykuł 61 k.c. nie wymaga, aby adresat oświadczenia woli faktycznie zapoznał się z jego treścią, decydujące jest to, że miał możliwość zapoznania się z nią. Jest to rozwiązanie ułatwiające składającemu oświadczenie woli sprostanie ciężarowi wykazania, że doszło do skutecznego złożenia oświadczenia woli przez przedstawienie jedynie dowodu, że dotarło ono do adresata w sposób umożliwiający mu - według zasad doświadczenia życiowego - zapoznanie się z jego treścią, bez konieczności wykazywania, że treść tę adresat oświadczenia rzeczywiście poznał. W rozumieniu art. 61 § 1 k.c. możliwość zapoznania się z treścią oświadczenia przez adresata nie może być utożsamiana z rzeczywistym zapoznaniem się przez niego z tym oświadczeniem, co oznacza, że skuteczne złożenie oświadczenia woli następuje także w sytuacji, w której co prawda adresat oświadczenia woli nie zna jego treści, ale miał realną możliwość zapoznania się z nią, gdyż doszła ona do niego w taki sposób, że mógł się z nią zapoznać. Na składającym oświadczenie woli spoczywa zatem ciężar dowodu, że doszło ono do adresata w sposób umożliwiający mu - według zasad doświadczenia życiowego - zapoznanie się z jego treścią- por. Wyrok Sądu Najwyższego wyrok z dnia 22 marca 2017 r. III CSK 148/16 LEX nr 2352146

Zdaniem Sądu pozwany nie udowodnił, że nie miał faktycznej możliwości odbioru pisma wypowiadającego umowę kredytową pod adresem wskazanym w umowie kredytowej. Przedłożona przez powoda informacja KPP w Z. wskazuje, że policja podejmowała czynności związane z zaginięciem pozwanego w konkretnym okresie 11.10.2017 do 24.10.2017 roku. Pozwany nie udowodnił żadnym dokumentem, a w związku z brakiem stawiennictwa na rozprawę dowód z jego zeznań pominięto, iżby nie miał możliwości odbioru tego pisma nadanego przez powodowy Bank w dniu 23.11.2017 roku pod adresem wskazanym w umowie kredytowej.

Pozwany w pismach procesowych złożonych w tej sprawie podawał, że nie odebrał pisma z wypowiedzeniem umowy kredytowej, bo nie przebywał pod wskazanym Bankowi adresem. Okoliczności tej nie udowodnił, a zgodnie z postanowieniami umowy kredytowej – § 11 ust 2 pozwany miał obowiązek poinformować powodowy Bank o każdej zimnie swojego adresu, czego nie uczynił. Powodowy Bank zatem prawidłowo doręczył wypowiedzenie umowy kredytowej porwanemu na adres wskazany w umowie kredytowej, co potwierdzają dokumenty „zastawienie potwierdzeń nadania przesyłki poleconej”. Jeżeli odbiorca oświadczenia woli pozostający w stałym stosunku prawnym ze składającym nie uprzedził go o zmianie swojego adresu, to ponosi ryzyko niezapoznania się z treścią oświadczenia woli skierowanego pod adres już nieaktualny- por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 7 czerwca 2018 r. I ACa 1260/17 LEX nr 2546268.

Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego w ocenie Sądu powiadomienie pozwanego o wypowiedzeniu umowy kredytowej przez powodowy Bank jest skuteczne ponieważ zostało dokonane w sposób umożliwiający zapoznanie się mu z jego treścią. Strona powodowa wykazała, że zaistniała taka sytuacja, w której było możliwe rzeczywiste zapoznanie się pozwanego z treścią oświadczenia woli-wypowiedzenia umowy kredytowej, a nie doszło do tego zapoznania tylko z woli pozwanego. Powodowy Bank nie może ponosić konsekwencji ukrywania się pozwanego w związku z zobowiązaniami finansowymi czego dowodzą okoliczności jego zniknięcia i następnych hospitalizacji psychiatrycznych.

Za całkowicie bezzasadne Sąd uznał argumenty pozwanego dotyczące nieskuteczności wypowiedzenia umowy kredytowej, z uwagi na brak obiektywnej możliwości zrozumienia przez pozwanego treści tego oświadczenia woli z powołaniem się na art. 61 § 1 kc. Powołany przepis rozstrzyga tylko kiedy oświadczenie woli zostało złożone. Poza zakresem tego uregulowania pozostają przesłanki ważności oświadczenia woli oraz inne przesłanki jego skuteczności niezwiązane z samym jego doręczeniem. Należy też podkreślić, że pozwany był tylko adresatem jednostronnego oświadczenia woli powodowego Banku. To nie pozwany składał oświadczenie woli, dlatego art. 82 kc. nie znajdzie w tej sytuacji zastosowania. Art. 61 § 1 k.c. regulujący skuteczne doręczenie oświadczenia woli adresatowi nie wymaga dla ważności tego doręczenia zrozumienia przez adresata oświadczenia woli, czy takiej zdolności psychicznej adresata, by obiektywnie oświadczenie to zrozumiał. …

Na marginesie należy tylko wskazać, że pozwany w żaden miarodajny sposób nie udowodnił, że w chwili wypowiedzenia umowy kredytowej czy doręczenia mu tego oświadczenia woli był w stanie wyłączjącym świadome rozeznanie skutków tego wypowiedzenia. Jeszcze raz w tym miejscu należy powtórzyć, że pozwany nigdy nie kwestionował podstaw wypowiedzenia umowy kredytowej dokonanego przez powodowy Bank, a jego zły stan psychiczny lansowany wyłącznie na potrzeby tego postępowania, ma tylko ułatwić mu uniknięcie odpowiedzialności fiskalnej względem powodowego Banku, co jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, w szczególności zasadami lojalności kontraktowej. Ponadto przedłożona dokumentacja medyczna pozwanego w żaden sposób nie dowodzi, że był on okresowo w stanie wyłączjącym świadome podejmowanie czy odbieranie oświadczeń woli. Dokumentacja ta potwierdza tylko, że na początku 2018 roku- nota bene już po nadaniu wypowiedzenia i umożliwieniu przez Bank zapoznania się z nim przez pozwanego- doszło u pozwanego do zaburzeń adaptacyjnych, nasilenia zaburzeń nastroju w związku z trudną sytuacją finansową w jaką pozwany popadł. Z żadnej z kart leczenia szpitalnego nie wynika, aby u pozwanego chociażby epizodalnie wystąpiło zaburzenie w logicznym myśleniu, orientacji co do swojej osoby i rzeczywistości, a to bez potrzeby zlecania opiniowania biegłemu psychiatry potwierdza, że pozwany cały czas od listopada 2017 roku do chwili obecnej jest osobą w pełni świadomą, poczytalną, bez zaburzeń psychicznych, mogącą w sposób w pełni świadomy funkcjonować w zakresie wywiązywania się ze swoich zobowiązań prawnych.

Z niniejszych akt i akt sprawy IC714/18 tut. Sądu wynika, iż pozwany jest doskonale zorientowany w toczących się postępowaniach ale dokonuje tylko tych czynności, które są dla niego korzystne

Niezależnie od powyższego nawet jeśli przyjąć, że pozwany nie miał możliwości zapoznania się z wypowiedzeniem umowy dokonanej przez powodowy Bank z uwagi na okoliczności przez niego podnoszone, to umowa została wypowiedziana, ponieważ jako wypowiedzenie Sąd uznał złożenie pozwu w niniejszej sprawie przez powodowy Bank. Nie budzi żadnych wątpliwości to, że pozew może zawierać materialnoprawne oświadczenie woli kształtujące treść stosunku prawnego lub nawet stosunek ten niweczące. Judykatura i piśmiennictwo przypisują sens określonych oświadczeń woli (lub oświadczeń do nich zbliżonych) oświadczeniom zawartym w pismach procesowych, mimo że takie ich znaczenie nie wynika z reguł językowych, jeżeli da się ono wywieść z ich celu, do którego zmierza pismo zależy od złożenia oznaczonego oświadczenia, które wcześniej nie zostało złożone, np. wypowiedzenie.

Wobec braku spłaty przez pozwanego na rzecz Banku żądanej pozwem kwoty Sąd uwzględnił powództwo. Podkreślić bowiem należy, że obowiązek zwrotu kredytu przez kredytobiorcę jest jego podstawowym obowiązkiem wymienionym w art. 69 ust. 1 pr. bank. i oddaje istotę umowy kredytu, do którego odwołuje się art. 3 ust 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

Strona powodowa w żądanej pozwem kwocie wyszczególniła skapitalizowane odsetki umowne na kwotę (...),05 i odsetki karne na kwotę 1.571,23 zł, których domaganie się uzasadnia § 5 oraz § 7 w zw z § 9 umowy kredytowej. Ponadto zgodnie z art. 359 k.c. odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu.

O kosztach postępowania Sąd orzekł zgodnie z art. 98 kpc. Zasądził od pozwanego na rzecz strony powodowej uiszczoną opłatę od pozwu w kwocie 2400 zł. Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz SP brakującą opłatę od pozwu, której nie uiściła strona powodowa w kwocie 1000 zł( art.13 ust 1.a ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych)

SSO Maria Tokarz