Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 listopada 2020 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi- Widzewa w Łodzi I Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Krzysztof Turbiński

Protokolant stażysta Sylwia Strzelczyk

po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2020 roku w Łodzi

sprawy w powództwa E. J.

przeciwko Towarzystwu (...) w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 20752,50 (dwadzieścia tysięcy siedemset pięćdziesiąt dwa 50/100) złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot:

a)  12608,70 (dwanaście tysięcy sześćset osiem 70/100) złotych od dnia 11 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty;

b)  8143,80 (osiem tysięcy sto czterdzieści trzy 80/100) złotych od dnia 16 czerwca 2020 roku do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 4985,91 (cztery tysiące dziewięćset osiemdziesiąt pięć 91/100) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  zwraca powódce z środków Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Łodzi- Widzewa w Łodzi kwotę 869,09 (osiemset sześćdziesiąt dziewięć 9/100) złotych tytułem niewykorzystanej zaliczki;

4.  obciąża pozwanego na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Rejonowego dla Łodzi- Widzewa w Łodzi kwotą 868,24 (osiemset sześćdziesiąt osiem 24/100) złotych tytułem tymczasowo wyłożonych wydatków.

Sygnatura akt I C 94/19

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym w dniu 23 stycznia 2019 roku E. J., reprezentowana przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego, wniosła o zasądzenie na swoją rzecz od Towarzystwa (...) z siedzibą w W. kwoty 9000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 3608,70 zł tytułem kosztów opieki osób trzecich wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od obydwu tych kwot od dnia 11 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa radcowskiego według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa. W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż dochodzone roszczenie wynika ze zdarzenia, do którego doszło w dniu 11 stycznia 2018 roku, gdy powódka poślizgnęła się na oblodzonym chodniku przy ulicy (...) w Ł., doznając w jego wyniku urazu ciała w postaci złamania 1/2 trzonu kości ramieniowej lewej. Po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego pozwany wypłacił powódce jedynie zadośćuczynienie w kwocie 6000 zł i zwrot kosztów opieki w wysokości 427,50 zł.

(pozew k. 3-5v, pełnomocnictwo k. 7)

W odpowiedzi na pozew pozwany reprezentowany przez pełnomocnika w osobie radcy prawnego wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, a także opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Pozwany nie kwestionował podstawy swojej odpowiedzialności, lecz wysokość żądania, w tym kwotę stawki godzinowej opieki. Podniósł zarzut przyczynienia się powódki do powstania szkody w co najmniej 20%, wobec niezachowania szczególnej ostrożności w trakcie poruszania się chodnikiem w miejscu zdarzenia. Pozwany nadto wskazał, że bezzasadne jest zasądzenie odsetek ustawowych od dnia wcześniejszego niż od dnia wyrokowania w sprawie.

(odpowiedź na pozew k. 26-28v, pełnomocnictwo k. 29, odpis z KRS k. 31-33v)

Pismem z dnia 26 maja 2020 roku powódka rozszerzyła powództwo w ten sposób, że wniosła ostatecznie o zasądzenie od pozwanego kwoty 15600 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 9000 zł od dnia 11 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty i od kwoty 6600 zł od dnia doręczenia pozwanemu odpisu pisma rozszerzającego powództwo do dnia zapłaty, oraz kwoty 5152,50 zł tytułem kosztów opieki osób trzecich wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 3608,70 zł od dnia 11 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty i od kwoty 1543,80 zł od dnia doręczenia pozwanemu pisma rozszerzającego powództwo do dnia zapłaty. Nadto, zażądała zasądzenia na jej rzecz od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia. Pozwany mimo zobowiązania nie ustosunkował się do rozszerzenia powództwa.

(pismo procesowe k. 137-139)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 grudnia 2018 roku około godziny 16.00 powódka wracając do domu ze sklepu poślizgnęła się na oblodzonej nawierzchni chodnika przy ulicy (...) w Ł., wskutek czego upadła na lewą stronę . W miejscu zdarzenia była zamarznięta kałuża pokryta śniegiem, nie posypana piaskiem ani solą. W momencie zdarzenia powódka miała na nogach płaskie buty. Po upadku powódka czuła, że coś jej chrupnęło w ręku. Powódka nie była w stanie sama wstać. Pomogła jej wstać sąsiadka, którą szła ulicą i widziała moment upadku. Obje pojechały taksówką do szpitala na ul. (...). Po przeprowadzeniu niezbędnych badań, u powódki rozpoznano złamanie w 1/2 długości trzonu lewej kości ramiennej. Powódce wykonano zamkniętą repozycję złamania i założono gips piersiowo-ramienny. Kontrolne RTG wykazało przemieszczenie odłamu obwodowego do boku o 8 mm. Podejrzewano złamanie X lewego żebra. Zalecono noszenie gipsu i kontrolę w poradni ortopedycznej.

(kserokopia dokumentacji medycznej k. 10- 14v, zeznania świadka B. Ś. k. 54-55, zeznania powódki k. 55-56)

Powódka nosiła gips przez 3 tygodnie. Po wizycie kontrolnej założono opatrunek unieruchamiający typu (...). Do marca 2019 roku następował postępujący zrost kostny. Po zdjęciu unieruchomienia wdrożono leczenie usprawniające. Powódka w okresie od 14 kwietnia do 06 czerwca 2018 roku odbywała rehabilitację w ośrodku rehabilitacji dziennej. Zgłosiła się na rehabilitację z ograniczeniem ruchomości lewego stawu ramiennego i bolesnym zgarbieniem i zaczerwienieniem lewego ramienia. Po zastosowanym leczeniu rehabilitacyjnym uzyskano poprawę. Powódka przez dalsze dwa tygodnie odbyła kolejne zabiegi i ćwiczenia. Pozostając w domu we własnym zakresie starała się wykonywać ćwiczenia.

(kserokopia dokumentacji medycznej k. 10- 14v, zeznania świadka B. Ś. k. 54-55, zeznania powódki k. 55-56)

Po wypadku powódce pomagała sąsiadka. Przychodziła codziennie, czasem kilka razy dziennie. Powódka potrzebowała pomocy przy myciu, ubieraniu się, czesaniu, przygotowywaniu posiłków. W ograniczony zakresie z uwagi na chorobę powódce pomagał też syn.

(zeznania świadka B. Ś. k. 54-55, zeznania powódki k. 55-56)

Powódka przed wypadkiem była sprawna. Obecnie ma ograniczoną ruchomość ręki, nie może jej podnieść pionowo, wygiąć do tyłu. Ma problemy z noszeniem rzeczy lewą ręką z uwagi na ból. Nie może spać na lewym boku. Ma lęk związany z cierpieniem i bólem po zdarzeniu. Obawia się wychodzić z domu zwłaszcza zimą. Wychodząc z domu asekuruje się laską, żeby mieć dodatkowe zabezpieczenie.

(zeznania powódki k. 55-56)

W wyniku wypadku z dnia 11 stycznia 2018 roku powódka doznała złamania wieloodłamowego w 1/2 długości trzonu lewej kości ramiennej, skutkującego 8% stałym uszczerbkiem na zdrowiu (pkt. 113a zał. do rozp. (...) z 18.12.2002 r). Po zastosowanym leczeniu zachowawczym i postępowaniu usprawniającym leczeniu pozostało ograniczenie ruchomości w lewym stawie ramiennym, zespół bólowy i poczucie pogorszenia sprawności. Cierpienia fizyczne spowodowane złamaniem były znaczne i wiązały się z doznawanym bólem, koniecznością pozostawania w ciężkim i niewygodnym unieruchomieniu w gipsie typu D. przez trzy tygodnie, następnie w opatrunku typu S. przez dalsze sześć tygodni, zabiegami i ćwiczeniami usprawniającymi, odczuwanymi ograniczeniami w sprawności. Bóle wymagające systematycznego stosowania leków trwały przez dwa miesiące. W okresie dwóch miesięcy po wypadku powódka wymagała częściowej pomocy osób trzecich w wymiarze około 4 godzin dziennie początkowo przy zabiegach higienicznych, ubieraniu, następnie wyręczania lub pomocy praktycznie we wszystkich czynnościach związanych z nieco większym wysiłkiem, zwłaszcza koniecznością użycia tylko lewej lub jednoczesnego użycia obu kończyn górnych, przenoszenia przedmiotów. Przez kolejny miesiąc powódka potrzebowała okresowej pomocy osób trzecich w ciągu około dwóch godzin dziennie. Obecnie nie wymaga pomocy innych osób. Powódka po wypadku przyjmowała leki przeciwbólowe, których koszt w ciągu pierwszych dwóch miesięcy mógł zamknąć się w kwocie 40 zł miesięcznie, w kolejnych czterech miesiącach ograniczał się do kwoty 20 zł miesięcznie. Koszt wykonania opatrunków S. nie przekraczał 80 zł. Można przyjąć, że wszelkie zastosowane u powódki ćwiczenia i zabiegi usprawniające z zakresu fizjo i fizykoterapii były uzasadnione. Rokowanie na przyszłość powódki jest raczej dobre. Powódka odzyskała dość dobry, ale nie pełny zakres ruchomości lewego stawu ramiennego. Możliwe jest poprawienie tego stanu przez systematyczne ćwiczenia.

(pisemna opinia biegłego ortopedy k. 116-119)

W aspekcie psychologicznym obrażenia doznane w wyniku wypadku oraz związane z nimi dolegliwości bólowe, istotne ograniczenie sprawności fizycznej i samodzielności, konieczność korzystania z pomocy innych osób powodowały naturalne cierpienia psychiczne i pogorszenie stanu psychicznego przejawiające się obniżonym nastrojem, drażliwością, lękiem o swoje zdrowie w przyszłości, wstydem, poczuciem rozgoryczenia, poczuciem utraty wielu aktywności i radości codziennego życia, niepewnością co do możliwości powrotu do nich, okresowym ograniczeniem kontaktów społecznych, poczuciem pokrzywdzenia i żalem. Największe nasilenie emocji występowało bezpośrednio po wypadku i miały charakter reakcji adaptacyjnej, która towarzyszy sytuacjom życiowym, do których trudno się przystosować. Z czasem dolegliwości uległy wycofaniu i nie ujawniły się trwałe psychopatologiczne następstwa. Powódka ma większą nierówność i ostrożność w poruszaniu się.

(pisemna opinia biegłego psychologa k. 59-65, opinia uzupełniająca k. 94-95v)

Chodnik przy ulicy (...) w Ł., na którym doszło do zdarzenia pozostaje w zarządzie Miasta Ł., które w dacie szkody miało zawartą z pozwanym umowę ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej.

(okoliczność bezsporna, pismo k. 9)

Powódka pismem z dnia 08 listopada 2018 roku zgłosiła Towarzystwu (...) z siedzibą w W. szkodę wzywając do zapłaty zadośćuczynienia w kwocie 65000 zł i zwrotu kosztów opieki w wysokości 4257,20 zł w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania. Pismem z dnia 10 grudnia 2018 roku pozwany poinformował o przyznaniu zadośćuczynienia w kwocie 6000 zł i kosztów opieki osób trzecich w wysokości 427,50 zł.

(zgłoszenie szkody k. 15-16v, pismo k. 17)

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powództwo było zasadne w całości. Miasto Ł. nie utrzymywało, mimo spoczywającego na nim obowiązku, powierzchni chodnika przy ul (...) na wysokości posesji nr (...) w Ł. w należytym stanie. Obowiązek ten wynika z art. 4 pkt 2 i 3 oraz art. 20 pkt 4, , pkt 10, pkt 11, pkt 12 i pkt 14 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 460). Zgodnie z powołanymi przepisami do zarządcy drogi należy w szczególności utrzymanie nawierzchni drogi, chodników. Z kolei przepis art. 4 pkt 20 przedmiotowej ustawy zawiera definicję „utrzymania drogi”. Pod pojęciem tym rozumie się wykonywanie robót konserwacyjnych, porządkowych i innych zmierzających do zwiększenia bezpieczeństwa i wygody ruchu, w tym także odśnieżanie i zwalczanie śliskości zimowej. Nakaz utrzymania dróg w należytym stanie rodzi po stronie zarządcy drogi obowiązek zabezpieczenia dróg w taki sposób, aby nie stanowiły one zagrożenia dla osób korzystających z nich. Oblodzenia znajdujące się na nawierzchni chodnika stanowią zagrożenie dla przechodniów. Oblodzenie na chodniku w miejscu zdarzenia nie było w żaden sposób oznaczone ani zabezpieczone- posypane solą czy piaskiem. Obowiązkiem gminy jest takie utrzymanie i zabezpieczenie chodnika, aby jego stan nie stwarzał zagrożenia dla użytkowników. Powyższe zaniedbania pozostają w związku przyczynowym z wypadkiem powódki i doznanymi przez nią obrażeniami. W ocenie Sądu ubezpieczony, za którego odpowiedzialność cywilną na podstawie zawartej umowy ponosi pozwany, nie dołożył należytej staranności przy wykonywaniu swoich obowiązków, co z kolei nosi znamiona zachowania bezprawnego i zawinionego. Mając na uwadze, że zachowanie ubezpieczonego pozostaje w związku przyczynowym ze szkodą jakiej doznała powódka, należy uznać, iż zostały spełnione przesłanki zawarte w art. 416 k.c. Podstawą prawną odpowiedzialności ubezpieczyciela za skutki wypadku jest bowiem przyjęcie odpowiedzialności za ubezpieczonego na podstawie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (art. 822 k.c.).

Odnosząc się do zarzutu przyczynienia (art. 362 kc), polega na tym, że poszkodowany swoim zachowaniem przyczynia się do zaistnienia lub powiększenia szkody. W takim wypadku obowiązek naprawienia szkody ulega odpowiedniemu- stosownie do okoliczności zwłaszcza stopnia winy obu stron- zmniejszeniu. Pozwany wskazywał, że powódka przyczyniła się do powstania szkody poprzez niezachowanie szczególnej ostrożności w trakcie poruszania się chodnikiem. Zgodnie z regułą rozkładu ciężaru dowodu to pozwany winien udowodnić kwestię przyczynienia się pozwanego do szkody. Nie zostało udowodnione, aby powódka przyczyniła się do powstania szkody w dniu 11 grudnia 2018 roku, a zarzut ten opiera się wyłącznie na gołosłownych twierdzeniach pozwanego. Powódka w sposób prawidłowy poruszała się chodnikiem przy ulicy (...) w Ł.. Pozwany nie podjął inicjatywy dowodowej w kierunku wykazania przyczynienia powódki do zdarzenia, a zatem zarzut ten należy ocenić jako chybiony.

W zakresie odszkodowania podstawę żądania stanowi art. 444§1 (...) " (...) kc, a co do zadośćuczynienia art. 445§1 (...) " (...) Orzekając o wysokości zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze rodzaj i charakter urazu. Powódka ma ograniczoną ruchomość ręki, nie może jej podnieść pionowo, wygiąć do tyłu. W dalszym ciągu odczuwa dolegliwości bólowe lewej ręki, co przekłada się na istnienie ograniczeń w wykonywaniu pewnych czynności. Sąd zwrócił również uwagę na fakt, iż konsekwencje tego zdarzenia miały dodatkowo wpływ na codzienne życie powódki, która w pierwszym okresie po zdarzeniu w zasadzie w całości była uzależniona od pomocy osób trzecich, tj. sąsiadki, która wyręczała ją w pracach domowych oraz czynnościach samoobsługowych oraz w ograniczonym zakresie syna. Dodatkowym kryterium pozwalającym na pewną obiektywizację rozmiaru szkody doznanej przez powódkę stanowi stopień stałego uszczerbku na zdrowiu w wysokości 8 %. Powódka na skutek zdarzenia musiała poddać się rehabilitacji, przyjmować lewki przeciwbólowe. Jednocześnie powódka odczuwa lęk, obawia się wychodzić z domu zwłaszcza zimą, próbuje asekurować się laską. Mając to na uwadze właściwą sumą zadośćuczynienia należnego powódce od pozwanego jest kwota 21600 zł, która jest adekwatna do doznanych przez powódkę krzywd. Wobec wypłaty przez pozwanego w toku postępowania likwidacyjnego kwoty 6000 zł, Sąd tytułem dalszego zadośćuczynienia zasadził kwotę 15600 zł.

Jak stanowi art. 444 § 1 k.c., w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu szkody. Obowiązująca za usługi opiekuńcze stawka stosowana przez (...) nie jest kwotą wygórowaną dla ustalenia wysokości świadczenia należnego powódce. Gdyby powódka zdecydowała się na ponoszenie kosztów opieki po wypadku, zmuszona byłaby płacić należność w wysokości obowiązującej na rynku takich usług. Jak wynika z opinii biegłego ortopedy powódka wymagała pomocy osób trzecich przez okres 2 miesięcy po 4 godziny dziennie (240 godzin), następnie przez okres 1 miesiąca po 2 godziny dziennie (60 godzin), a jak wynika z zeznań świadków i powódki, pomoc taka była jej faktycznie udzielana przez sąsiadkę oraz częściowo przez syna. Przy przyjęciu stawki 18,60 zł za godzinę pomocy (niesporna) żądanie powódki zasądzenia odszkodowania z tego tytułu było zasadne w całości co do kwoty 5152,50 zł. Dokładne rozliczenie przedstawia się następująco: 300 godzin x 18,60 zł/h daje 5580 zł. Ponieważ powódka otrzymała od pozwanego z tego tytułu kwotę 427,50 zł, należne jej dalsze odszkodowanie wynosi 5152,50 zł.

Sąd zasądził odsetki zgodnie z żądaniem pozwu tj. od kwoty dochodzonej pozwem – 12608,70 zł od dnia 11 grudnia 2018 roku do dnia zapłaty, tj. od dnia następnego po dniu wydania decyzji z dnia 10 grudnia 2018 roku, w której przyznano powódce zadośćuczynienie i odszkodowanie, po uprzednim wezwaniu (kwotowym) przez powódkę do zapłaty kwoty 65000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwoty 4257,20 zł tytułem odszkodowania. Z kolei w zakresie kwoty 8143,80 zł odsetki zasądzono od dnia 16 czerwca 2020 roku, tj. od dnia doręczenia pozwanemu pisma rozszerzającego powództwo do dnia zapłaty (art. 481§1 (...) " (...) kc).

Na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. zasądzono na rzecz powoda koszty: wynagrodzenie pełnomocnika 3.600 zł, 17 zł opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, 1038 zł opłaty od pozwu i rozszerzonego powództwa oraz 330,91 zł wykorzystanej zaliczki na biegłego. Sąd nie zasądzał odsetek od kosztów procesu, gdyż należą się one z mocy ustawy (art. 98 ¹ kpc wprost stanowi, że od kwoty zasądzonej tytułem zwrotu kosztów procesu „należą się odsetki”, a więc ustawodawca inaczej formułuje to niż w przypadku odsetek za opóźnienie- w art. 481§1 kpc jest wskazane „wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia”).

Na podstawie art. 80 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych zwrócono powódce kwotę 869,09 złotych tytułem niewykorzystanej zaliczki.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 k.p.c., Sąd obciążył pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotą 868,24 zł tytułem tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa wydatków.