Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 lutego 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 lutego 2019 r. w Gliwicach

sprawy J. D. (D.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o ustalenie kapitału początkowego

na skutek odwołania J. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 31 lipca 2018 r. nr (...)

oddala odwołanie.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt VIII U 2258/18

UZASADNIENIE

Decyzją z 31 lipca 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu J. D. ponownego ustalenia kapitału początkowego oraz renty z tytułu niezdolności do pracy z uwzględnieniem okresu nauki na studiach dziennych. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że w decyzji o przyznaniu ubezpieczonemu emerytury z 5 lutego 2018 r. przeliczono mu kapitał początkowy z uwzględnieniem okresu studiów wyższych na zasadach przewidzianych w art. 185a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wobec czego brak jest podstaw do ponownego przeliczania kapitału początkowego oraz emerytury. Ponadto organ rentowy nadmienił, że w decyzji z 31 marca 2010 r. o przyznaniu renty inwalidzkiej nie został uwzględniony okres studiów, ponieważ wniosek o ustalenie kapitału początkowego z uwzględnieniem okresu nauki w szkole wyższej ubezpieczony wniósł 15 stycznia 2018 r.

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji, domagając się doliczenia okresu studiów do renty inwalidzkiej pomimo, że nie było stosownego zaświadczenia z uczelni, jednak o ukończeniu szkoły wyższej świadczą wpisy w świadectwie pracy. Podnosił, że nieprawidłowe działanie organu rentowego przełożyło się na znaczne zaniżenie jego renty (2200 zł) w stosunku do emerytury (3100 zł).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko.

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczony J. D. urodził się (...)

W okresie od 1 lutego 2010 r. do 31 stycznia 2018 r. ubezpieczony był uprawniony do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Od 1 lutego 2018 r., tj. od osiągnięciu wieku emerytalnego 65 lat, ubezpieczony jest uprawniony do emerytury przyznanej decyzją ZUS Oddział w Z. z 5 lutego 2019 r. Wysokość emerytury została ustalona na podstawie art. 26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z FUS, tj. przy uwzględnieniu zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz kwoty składek zaewidencjonowanych ma koncie i subkoncie z uwzględnieniem ich waloryzacji.

Kwota kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r. została ustalona pierwotnie decyzją z 4 lutego 2010 r., w której do jego ustalenia przyjęto 16 lat, 9 miesięcy i 12 dni okresów składkowych, począwszy od 1 sierpnia 1978 r., tj. zatrudnienia w KWK (...). Do wniosku o ustalenie kapitału początkowego z 4 stycznia 2007 r. ani do wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy ubezpieczony nie przedłożył dokumentów potwierdzających okres nauki w szkole wyższej.

W dniu 15 stycznia 2018r. ubezpieczony złożył wniosek o ponowne ustalenie kapitału początkowego z uwzględnieniem okresu nauki w szkole wyższej, przedkładając indeks oraz dyplom ukończenia Politechniki (...) w G..

W oparciu o powyższe dokumenty ZUS Oddział w Z. decyzją z 1 lutego 2018 r. dokonał ponownego ustalenia kapitału początkowego i uwzględnił okres nieskładkowy w wymiarze 4 lat i 6 miesięcy – okres studiów od 1 października 1973 r. do 31 marca 1978 r. Zwaloryzowaną kwotę ustalonego w ww. sposób kapitału początkowego uwzględniono przy ustalaniu wysokości emerytury (decyzja z 5 lutego 2019 r.).

W dniu 15 czerwca 2018 r. ubezpieczony wystąpił z kolejnym wnioskiem o ponowne ustalenie kapitału początkowego oraz renty z tytułu niezdolności do pracy z uwzględnieniem okresu nauki na studiach.

Zaskarżoną decyzją z 31 lipca 2018r. ZUS Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu ponownego ustalenia kapitału początkowego oraz renty z tytułu niezdolności do pracy z uwzględnieniem okresu nauki na studiach, bowiem decyzja ustalająca wysokość emerytury z 5 lutego 2018 r. uwzględniała kwotę kapitału początkowego uwzględniającego okresu studiów wyższych na zasadach przewidzianych w art. 185a ustawy emerytalno-rentowej.

Ustalono, że na dzień 1 stycznia 1999 r. ubezpieczony legitymuje się okresem składkowym w wymiarze 16 lat, 9 miesięcy i 12 dni oraz okresem nieskładkowym w wymiarze 4 lat i 6 miesięcy.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o akta organu rentowego.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie rozważań należy zauważyć, że postępowanie przed Sądem w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych jest postępowaniem kontrolnym mającym na celu sprawdzenie prawidłowości decyzji organu rentowego. Zakres rozpoznania sprawy jest wyznaczony zakresem przedmiotowym i podmiotowym zaskarżonej decyzji.

Przedmiot niniejszego postępowania stanowi prawidłowość zaskarżonej decyzji ZUS Oddział w Z. z 31 lipca 2018 r. odmawiającej ubezpieczonemu J. D. ponownego ustalenia kapitału początkowego oraz renty z tytułu niezdolności do pracy z uwzględnieniem okresu nauki na studiach dziennych.

W ocenie Sądu zaskarżona decyzja jest prawidłowa.

Emerytura dla osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r. obliczana jest na nowych zasadach, tj. zasadach wynikających z przepisów art. 24-26c ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2018, poz. 1270 ze zm.).

Zgodnie z art. 25 ust. 1 ustawy, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Ostatecznie – zgodnie z art. 26 ust. 1 – emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.

Na powyższy sposób wyliczenia emerytury bezpośrednio wpływa wysokość kapitału początkowego, ustalanego w oparciu o przepisy art. 173 i n. cytowanej wyżej ustawy emerytalno – rentowej.

Zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (ust. 3).

W myśl ust. 2 przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Z kolei jak stanowi art. 7 pkt 9 ustawy okresami nieskładkowymi są okresy nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej nauki, w wymiarze określonym w programie studiów.

Zgodnie zaś z art. 5 ust. 2 przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

Stosownie do ar. 174 ust. 1 kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Sąd zwraca uwagę, że zgodnie z art. 173 ust. 3 wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy. Dlatego też do obliczenia kapitału początkowego zaliczają się okresy składkowe i nieskładkowe przebyte do dnia 31 grudnia 1998r.

Jak stanowi zaś art. 185a przedmiotowej ustawy przy ustalaniu wysokości emerytury dla osób nabywających prawo do emerytury w wieku określonym w art. 24 ust. 1 oraz w art. 184, kapitał początkowy podlega przeliczeniu poprzez dodanie do okresów nieskładkowych okresów, o których mowa w art. 7 pkt 9, przebytych przed dniem 1 stycznia 1999 r., w wymiarze nieprzekraczającym 1/3 okresów składkowych udowodnionych do dnia zgłoszenia wniosku o emeryturę. Do przeliczonego kapitału początkowego stosuje się przepisy art. 173 ust. 3-6.

Sąd zwraca uwagę, że zgodnie z art. 116 ust. 1 ustawy emerytalno-rentowej postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej. Ust. 5 powołanego przepisu przewiduje zaś, że do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało jednoznacznie, że zaskarżona decyzja została wydana prawidłowo. Nie było bowiem – wbrew twierdzeniom odwołującego – podstaw do ponownego ustalenia kapitału początkowego oraz renty z tytułu niezdolności do pracy z uwzględnieniem okresu nauki na studiach.

Należy podkreślić, że ubezpieczony składając wniosek o ustalenie kapitału początkowego w 2007 r. jak również o rentę z tytułu niezdolności do pracy w 2009 r. nie przedłożył żadnych dokumentów potwierdzających okres nauki w szkole wyższej. Dokumenty takie – w postaci indeksu i dyplomu ukończenia Politechniki (...) w G. – załączył dopiero do wniosku 15 stycznia 2018r. o ponowne ustalenie kapitału początkowego z uwzględnieniem okresu nauki w szkole wyższej. W oparciu o te dokumenty ZUS Oddział w Z. decyzją z 1 lutego 2018 r. dokonał ponownego ustalenia kapitału początkowego i uwzględnił okres nieskładkowy w wymiarze 4 lat i 6 miesięcy – okres studiów od 1 października 1973 r. do 31 marca 1978 r. Jednocześnie zwaloryzowaną kwotę ustalonego w ww. sposób kapitału początkowego uwzględniono przy ustalaniu wysokości emerytury w decyzji przyznającej prawo do emerytury z 5 lutego 2019 r.

Mając na uwadze powyższe, zdaniem Sądu, w zaskarżonej decyzji z 31 lipca 2018r. ZUS Oddział w Z. zasadnie odmówił ubezpieczonemu ponownego ustalenia kapitału początkowego oraz renty z tytułu niezdolności do pracy z uwzględnieniem okresu nauki na studiach, bowiem decyzja ustalająca wysokość emerytury z 5 lutego 2018 r. uwzględniała kwotę kapitału początkowego uwzględniającego okresu studiów wyższych na zasadach przewidzianych w art. 185a ustawy emerytalno-rentowej. Bezzasadnie zatem ubezpieczony domagał ponownego ustalenia kapitału początkowego z uwzględnieniem okresu nauki na studiach.

Jednocześnie Sąd wskazuje, że – jak stanowią cytowane wyżej przepisy – to na ubezpieczonym ciąży obowiązek przedłożenia dowodów uzasadniających prawo do świadczeń i ich wysokości – w tym również dokumentów potwierdzających okres nauki na studiach. Ubezpieczony takie dokumenty przedłożył dopiero z wnioskiem o ponowne ustalenie kapitału początkowego 15 stycznia 2018 r., a zatem organ rentowy nie miał obowiązku uwzględniać okresu studiów we wcześniejszych decyzjach. Nie ma znaczenia również podnoszona przez odwołującego kwestia, iż w świadectwie pracy przedłożonym organowi rentowemu widniał tytuł magistra ubezpieczonego, albowiem nie potwierdza to konkretnego okresu nauki na studiach, który byłby uwzględniany do kapitału początkowego lub przy ustalaniu renty z tytułu niezdolności do pracy jako okres nieskładkowy – ubezpieczony mógłby bowiem studiować w trakcie pracy.

W związku z powyższym Sąd uznał, że zaskarżona decyzja jest prawidłowa i na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

(-) SSO Patrycja Bogacińska – Piątek