Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2019 roku

Sąd Okręgowy w Częstochowie I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Katarzyna Sidyk

Protokolant: Anna Wywiał

po rozpoznaniu w dniu 26 listopada 2019 roku w Częstochowie

na rozprawie

sprawy z powództwa W. S.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki W. S. kwotę 2 815 zł (dwa tysiące osiemset piętnaście złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28 października 2017 roku w wysokości 7% w stosunku rocznym, tj. wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych oraz kolejnymi ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie zmiany ich wysokości do dnia zapłaty;

2.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki W. S. kwotę 38 587 zł (trzydzieści osiem tysięcy pięćset osiemdziesiąt siedem złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 23 listopada 2018 roku w wysokości 7% w stosunku rocznym, tj. wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych oraz kolejnymi ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie zmiany ich wysokości do dnia zapłaty;

3.  zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powódki W. S. kwotę 6 000 zł (sześć tysięcy złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 listopada 2017 roku w wysokości 7% w stosunku rocznym, tj. wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych oraz kolejnymi ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie zmiany ich wysokości do dnia zapłaty;

4.  oddala powództwo w pozostałej części;

5.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1 332 zł 40 gr (jeden tysiąc trzysta trzydzieści dwa złote czterdzieści groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

6.  nakazuje pobrać od powódki W. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w C. kwotę 1 655 zł 04 gr (jeden tysiąc sześćset pięćdziesiąt pięć złotych cztery grosze) tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych w części, co do której powództwo zostało oddalone;

7.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w C. kwotę 1 103 zł 36 gr (jeden tysiąc sto trzy złote trzydzieści sześć groszy) tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych w części, co do której powództwo zostało uwzględnione.

Sygn. akt IC 437/18

UZASADNIENIE

Powódka W. S. w pozwie z dnia 2 września 2018 roku (data nadania w placówce pocztowej) wniosła o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W.:

1)  kwoty 14 275 zł 26 gr wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 28 października 2017 roku do dnia zapłaty, z tytułu odszkodowania na zasadzie przepisu art. 361 § 2 k.c. w związku z art. 415 k.c.;

2)  kwoty 100 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia doręczenia pozwu do dnia zapłaty, z tytułu utraconych korzyści na zasadzie przepisu art. 361 § 2 k.c.;

3)  kwoty 6 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 25 listopada 2017 roku do dnia zapłaty, z tytułu kosztów najmu pojazdu zastępczego, na zasadzie przepisu art. 361 k.c. w związku z art. 363 k.c.;

4)  kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że w dniu 6 maja 2017 roku pomiędzy D. M., kierującym pojazdem osobowym R. o nr rej. (...) a A. P., kierującym ciągnikiem rolniczym J. D. o nr rej. (...), stanowiącym własność powódki, doszło do zderzenia czołowego, spowodowanego przez kierowcę pojazdu R. na skutek nieprawidłowego wykonywania manewru wymijania. W rezultacie powyższego zdarzenia uszkodzeniu uległ ciągnik rolniczy J. D. o nr rej. (...) stanowiący własność powódki, który był ubezpieczony w pozwanym Towarzystwie Ubezpieczeń. W toku postępowania likwidacyjnego pozwany ostatecznie wypłacił powódce tytułem odszkodowania kwotę 38 728 zł 34 gr netto, wynikającą z treści zweryfikowanej przez ubezpieczyciela faktury VAT za naprawę, nie uwzględniając niektórych pozycji z kosztorysu. Powódka zleciła naprawę uszkodzonego ciągnika Przedsiębiorstwu (...) S.A. z siedzibą w R.. W trakcie czynności naprawczych ujawnione zostały dodatkowe uszkodzenia, które nie były widoczne na etapie zewnętrznych oględzin pojazdu. W związku z powyższym łączny koszt naprawy przedmiotowego ciągnika wyniósł kwotę 53 003 zł 60 gr netto. Powódka dochodzi zatem zasądzenia różnicy w wysokości 14 275 zł 26 gr pomiędzy rzeczywistą sumą kosztów naprawy a kwotą odszkodowania wypłaconą przez pozwanego. Ponadto, z uwagi na fakt, że ciągnik został uszkodzony w okresie szczytu sezonu żniwnego, powódka zmuszona była do najęcia zastępczych pojazdów w dniu 20 maja 2017 roku na okres 6 dni za kwotę 6 000 zł netto i w dniu 18 lipca 2017 roku na okres 7 dni za kwotę 7 000 zł netto. Pozwany przyznał powódce odszkodowanie jedynie za pojazd najęty w dniu 18 lipca 2017 roku w kwocie 7 000 zł, odmówił natomiast wypłaty odszkodowania za ciągnik wynajęty w dniu 20 maja 2017 roku za kwotę 6 000 zł powołując się na fakt, że traktor ten był wykorzystywany przez powódkę przed dniem zgłoszenia szkody. Powódka podała również, że na skutek przedmiotowego zdarzenia utraciła korzyści w kwocie około 100 000 zł. W dniu 13 kwietnia 2017 roku zawarła bowiem z przedsiębiorstwem (...) Spółką komandytową w C. umowę dotyczącą świadczenia w okresie od dnia 18 kwietnia 2017 roku do dnia 31 grudnia 2017 roku usług w postaci koszenia trawników w O. na Wyspie B.. Wynagrodzenie wskazane w treści umowy określone zostało na kwotę 600 zł netto za 1 hektar. Usługa polegała na koszeniu 25 hektarów dwukrotnie w ciągu miesiąca. Z uwagi na uszkodzenie ciągnika i wydłużony proces likwidacji szkody powódka nie była w stanie wywiązać się ze zlecenia w okresie od maja do września 2017 roku, a zatem przez okres 5 miesięcy. W tym czasie przychód z tytułu realizacji zlecenia wyniósłby 150 000 zł. Po pomniejszeniu o szacunkowe koszty, takie jak paliwo czy wynagrodzenie operatora, dochód powódki wyniósłby około 100 000 zł.

Pozwany (...) Spółka Akcyjna w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie na jego rzecz od powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na pozew pozwany przyznał, że w toku postępowania likwidacyjnego powódka otrzymała od pozwanego kwotę 38 728 zł 34 gr tytułem zwrotu kosztów związanych z naprawą ciągnika rolniczego. Kwota ta wyczerpuje roszczenie związane z uszkodzeniem pojazdu. Pozwany nie uznał tych pozycji z przedłożonej faktury, których uszkodzenie nie zostało udokumentowane przez powódkę i które nie zostały wymienione w kosztorysie przesłanym przez serwis samochodowy dokonujący naprawy. Pozwany wskazał, że na ubezpieczycielu ciąży obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych. Pozwany podał, że wypłacił koszty poniesione na najem pojazdu zastępczego, które zostały udokumentowane fakturą VAT nr (...). W ocenie pozwanego, nie ma podstaw do wypłaty odszkodowania za koszty najmu udokumentowane fakturą VAT nr (...), ponieważ został on wykonany przed dniem zgłoszenia szkody. Pozwany zakwestionował również co do zasady i co do wysokości roszczenie powódki o wypłatę odszkodowania z tytułu utraconych korzyści. Pozwany zakwestionował prawdziwość przedstawionej przez powódkę umowy zlecenia z dnia 13 kwietnia 2017 roku wskazując, że istnieje duże prawdopodobieństwo, że powyższa umowa ma charakter pozorny oraz została przedłożona jedynie dla celów zawyżenia dochodzonego odszkodowania. Z ostrożności procesowej pozwany zakwestionował również żądanie zasądzenia odsetek za opóźnienie od daty wcześniejszej niż data orzekania przez sąd (k. 56-61).

Sąd ustalił, co następuje :

W dniu 6 maja 2017 roku około godziny 2.20 w W. na ulicy (...) kierujący samochodem osobowym marki R. o numerze rejestracyjnym (...) D. M., na prostym odcinku drogi, nie dostosował prędkości do warunków drogowych, zjechał na przeciwległy lewy pas ruchu i doprowadził do zderzenia z prawidłowo jadącym z przeciwnego kierunku ruchu ciągnikiem rolniczym marki J. D. o numerze rejestracyjnym (...), stanowiącym własność powódki W. S. i kierowanym przez A. P.. Kolizja polegała na najechaniu samochodu R. (...) na przednie lewe koło ciągnika rolniczego J. D..

Wyrokiem nakazowym z dnia 12 września 2017 roku w sprawie II W(...), Sąd Rejonowy wL. uznał D. M. za winnego popełnienia opisanego wyżej czynu stanowiącego wykroczenie z art. 86 § 1 k.w. i za to na podstawie art. 86 § 1 k.w. w związku z art. 24 § 1 i 3 k.w. wymierzył mu karę grzywny w wysokości 300 złotych. Wyrok uprawomocnił się z dniem 27 września 2017 roku.

/okoliczności bezsporne, ponadto dowód: notatka urzędowa ze zdarzenia drogowego, protokół oględzin miejsca zdarzenia i szkic (k. 1-5 akt sprawy II W(...); k. 19 akt sprawy), wyrok nakazowy Sądu Rejonowego w L. z dnia 12 września 2017 roku (k. 42 akt sprawy II W (...); odpis wyroku k. 21-22 akt sprawy), opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej, rekonstrukcji kolizji, wypadków i zdarzeń drogowych oraz wyceny wartości i napraw pojazdów mgr inż. T. B. (k. 204-231), zeznania świadka P. S. (nagranie, adnotacje k. 138)/

Po wypadku ciągnik rolniczy J. D. został przetransportowany do Autoryzowanego Serwisu (...) w R.. Koszt naprawy ciągnika został określony w wystawionej przez Serwis fakturze VAT na kwotę 53 003 zł 60 gr netto.

W toku postępowania likwidacyjnego pozwany (...) Spółka Akcyjna w W. przyjął co do zasady swoją odpowiedzialność za zaistniałą szkodę jako ubezpieczyciel sprawcy kolizji, jednakże stanął na stanowisko, że koszt naprawy ciągnika uzasadniony jest tylko do wysokości 38 728 zł 34 gr netto i nie uwzględnił niektórych pozycji z faktury VAT jak również kosztu dojazdu.

Rzeczywisty uzasadniony koszt naprawy przedmiotowego ciągnika rolniczego marki J. D. o nr rej. (...) uszkodzonego na skutek zdarzenia z dnia 6 maja 2017 roku, określony w kwotach netto, bez uwzględnienia kosztów dojazdu stanowi kwotę 40 973 zł 34 gr, a z uwzględnieniem kosztów dojazdu - kwotę 41 543 zł 34 gr. Z uwagi na zakres uszkodzeń ciągnik rolniczy marki J. D. nie mógł być użytkowany i musiał być odholowany z miejsca kolizji do miejsca postoju, a jego dalsza eksploatacja była możliwa dopiero po wykonaniu jego naprawy.

/okoliczności częściowo bezsporne, ponadto dowód : odpis informacji o polisie ubezpieczeniowej (k. 20), wydruki kalkulacji naprawy pozwanego i powódki (k. 23-27), odpis faktury VAT z dnia 31 sierpnia 2017 roku i odpis tej faktury po weryfikacji przez pozwanego (k. 30-33), odpis pisma pozwanego z dnia 27 października 2017 roku dot. wypłaty świadczenia (k. 34), opinia biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej, rekonstrukcji kolizji, wypadków i zdarzeń drogowych oraz wyceny wartości i napraw pojazdów mgr inż. T. B. (k. 204-231), pisemna uzupełniająca opinia biegłego sądowego mgr inż. T. B. (k. 262-267)/

Powódka W. S. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) w Ł., gmina P.. Przedmiot działalności firmy obejmuje usługi rolnicze, transportowe, wykaszanie trawy, terenów zielonych, poboczy, uprawy gleby pod trawniki, wycinkę drzew i krzewów.

Ciągnik rolniczy J. D. był wykorzystywany w ramach tej działalności, stanowi on własność powódki W. S.. Z uwagi na jego uszkodzenie podczas kolizji w dniu 6 maja 2017 roku powódka zawarła w dniu 20 maja 2017 roku z firmą (...) w Ł. umowę najmu ciągnika rolniczego (zastępczego) na okres od dnia 20 maja 2017 roku do dnia 26 maja 2017 roku z przeznaczeniem tego ciągnika do wykonywania usług wykaszania. Strony umowy ustaliły, że wynagrodzenie za najem wynosi 6 000 zł netto (7 380 zł brutto). Następnie w dniu 18 lipca 2017 roku powódka zawarła drugą umowę najmu ciągnika rolniczego na okres od dnia 18 lipca 2017 roku do dnia 25 lipca 2017 roku z wynagrodzeniem w kwocie 7 000 zł netto (8 610 zł brutto).

Wynajmujący wystawił z tego tytułu dwie faktury: nr (...) na kwotę 6 000 zł netto (7 380 zł brutto) dotyczącą umowy najmu z dnia 20 maja 2017 roku i nr (...) na kwotę 7 000 zł netto (8 610 zł brutto) dotyczącą umowy najmu z dnia 18 lipca 2017 roku, które zostały uregulowane przez powódkę.

Pozwany w toku postępowania likwidacyjnego za zasadny uznał wynajem ciągnika rolniczego na okres 7 dni za kwotę 7 000 zł zgodnie z fakturą VAT nr (...). Natomiast nie uznał kosztów wykazanych w fakturze VAT nr (...), ponieważ usługa została wykonana przed datą zgłoszenia szkody, tj. 29 maja 2017 roku.

/ dowód : odpis umowy najmu ciągnika rolniczego z dnia 20 maja 2017 roku (k. 35-36), odpis umowy najmu ciągnika rolniczego z dnia 18 lipca 2017 roku (k. 37-38), odpis faktur VAT nr (...) (k. 39, 40), odpis pisma pozwanego z dnia 24 listopada 2017 roku (k. 41), zeznania świadków: P. S. (nagranie, adnotacje k. 138-139), S. G. (nagranie, adnotacje k. 139-140), M. P. (nagranie, adnotacje k. 140), zeznania powódki W. S. (nagranie, adnotacje k. 285-286)/

Firma powódki W. S. (...) od około 2011 roku współpracowała z firmą (...) Spółką komandytową w C. (wcześniej: (...), (...) Spółką jawną). Firma powódki na zlecenie spółki (...) wykonywała usługi polegające na wykaszaniu trawy, terenów zielonych, poboczy, uprawy gleby pod trawniki, wycinki drzew i krzewów.

W dniu 13 kwietnia 2017 roku powódka zawarła kolejną umowę z firmą (...) Spółką komandytową w C., której przedmiotem było koszenie trawników w O. na Wyspie B., średnio dwa razy w miesiącu, w okresie od 18 kwietnia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku z wynagrodzeniem za wykonane prace po 600 zł netto za 1 ha.

Z uwagi na kolizję ciągnika J. D. w dniu 6 maja 2017 roku, za rok 2017 powódka wywiązała się ze zlecenia tylko częściowo. Za wykonane prace w postaci wykaszania trawy na Wyspie B. w O. w 2017 roku firma (...) wystawiła trzy faktury, tj.: fakturę VAT z dnia 31 maja 2017 roku za wykaszanie trawy na obszarze 13 ha po 600 zł za 1 ha, na kwotę 7 800 zł netto (8 424 zł brutto); fakturę VAT z dnia 10 listopada 2017 roku za wykaszanie trawy na obszarze 15 ha po 600 zł za 1 ha, na kwotę 9 000 zł netto (9 720 zł brutto); fakturę VAT z dnia 24 listopada 2017 roku za wykaszanie trawy na obszarze 15 ha po 600 zł za 1 ha, na kwotę 9 000 zł netto (9 720 zł brutto).

/ dowód: odpis zlecenia z dnia 13 kwietnia 2017 roku (k. 42), odpisy faktur VAT i zeznań podatkowych (k. 74-133), odpis pisma (...) Spółki komandytowej z dnia 13 kwietnia 2017 roku (k. 144), zeznania świadków P. S. (nagranie, adnotacje k. 138-139), S. G. (nagranie, adnotacje k. 139-140), zeznania powódki W. S. (nagranie, adnotacje k. 285-286)/

Ocena dowodów

Opinię (główną i uzupełniającą) biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej, rekonstrukcji kolizji, wypadków i zdarzeń drogowych oraz wyceny wartości i napraw pojazdów mgr inż. T. B. przeprowadzoną w niniejszej sprawie, Sąd uznał za rzetelną i przekonywującą. Opinia ta nie budzi zastrzeżeń z punktu widzenia zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych, sposobu motywowania i stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków. Biegły w sposób jednoznaczny, rzeczowy i potwierdzony odpowiednimi badaniami i wiedzą specjalistyczną wyjaśnił okoliczności niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy. Biegły posiadał odpowiednie kwalifikacje dla opracowania opinii we wskazanym zakresie. Opinia zawiera wyjaśnienie wniosków w oparciu o wiadomości specjalne. Przedstawione przez biegłego informacje są czytelne, a przyjęte do nich założenia właściwie uzasadnione.

Zeznania świadków i powódki w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia sprawy, Sąd uznał za wiarygodne, w przeważającej mierze dotyczą one okoliczności bezspornych i okoliczności znajdujących potwierdzenie w opinii biegłego i dowodach z dokumentów przeprowadzonych w sprawie. Dowody z dokumentów zgromadzonych w sprawie żadna ze stron nie kwestionowała co do ich autentyczności i prawdziwości, z wyjątkiem zakwestionowania przez pozwanego prawdziwości umowy zlecenia z dnia 13 kwietnia 2017 roku (k. 42).

Wymaga podkreślenia, że dowód z dokumentu prywatnego jest samodzielnym środkiem dowodowym, którego moc ocenia sąd według zasad określonych w art. 233§1 k.p.c. Dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie, a więc korzysta z domniemania autentyczności oraz z domniemania, iż zawarte w nim oświadczenie złożyła osoba, która go podpisała. Dokument prywatny nie korzysta natomiast z domniemania zgodności z prawdą oświadczeń w nim zawartych. Nie oznacza to jednak, że nie może stanowić dowodu na to, że podane w nim okoliczności są zgodne z rzeczywistością. Dokument prywatny jest jednym z dowodów wymienionych w k.p.c. i podlega ocenie tak, jak wszystkie inne dowody. Może stanowić podstawę ustaleń faktycznych i wyrokowania. Podobnie, jak w wypadku innych dowodów, sąd ocenia, czy dowód w postaci dokumentu prywatnego zasługuje na wiarę czy też nie. O materialnej mocy dowodowej dokumentu prywatnego, zależącej od jego treści, rozstrzyga sąd według ogólnych zasad oceny dowodów (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2004 roku z uzasadnieniem, IV CK 474/03, OSNC 2005/6/113; uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2008 roku, III CSK 302/07, LEX nr 398487, OSNC-ZD 2009/2/37; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 27 lutego 2014 roku z uzasadnieniem, I ACa 290/13, LEX nr 1451726 ).

W świetle zebranego materiału dowodowego, Sąd uznał dokument w postaci umowy zlecenia z dnia 13 kwietnia 2017 roku za prawdziwy i wiarygodny. Z przedłożonych przez powódkę dokumentów w postaci faktur VAT, zeznań podatkowych oraz z treści zeznań świadków wynika bowiem, że powódka współpracowała w sposób stały od co najmniej kilku lat, tj. od około 2011 roku, z firmą (...), najpierw spółką jawną, potem spółką komandytową i zlecenie z dnia 13 kwietnia 2017 roku było zleceniem kolejnym, nie było zleceniem jednostkowym, co mogłoby sugerować jego sporządzenie na użytek niniejszej sprawy. Ponadto, faktycznie w 2017 roku w miarę możliwości powódka częściowo również wykonywała usługi na rzecz firmy (...).

Sąd zważył, co następuje :

Odpowiedzialność pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. za skutki zdarzenia komunikacyjnego z dnia 6 maja 2017 roku, w którym został uszkodzony ciągnik rolniczy J. D. o numerze rejestracyjnym (...), stanowiący własność powódki W. S., była co do zasady pomiędzy stronami bezsporna, a spór dotyczył wysokości żądanego przez powódkę odszkodowania z tytułu kosztów naprawy ciągnika, zasadności żądania dodatkowego odszkodowania z tytułu kosztów wynajmu ciągnika zastępczego oraz zasadności i wysokości odszkodowania z tytułu utraconych korzyści.

W zakresie żądania odszkodowania z tytułu kosztów naprawy ciągnika rolniczego w kwocie 14 275 zł 26 gr Sąd uznał za zasadne uwzględnienie tego żądania w części co do kwoty 2 815 zł (punkt 1 wyroku). Zgodnie z opinią biegłego sądowego mgr inż. T. B. uzasadniony koszt naprawy przedmiotowego ciągnika rolniczego marki J. D. o nr rej. (...) uszkodzonego w wyniku zdarzenia z dnia 6 maja 2017 roku, określony w kwotach netto, bez uwzględnienia kosztów dojazdu wynosił 40 973 zł 34 gr, a z uwzględnieniem kosztów dojazdu wynosił kwotę 41 543 zł 34 gr. Przy czym, należy podkreślić, że z uwagi na zakres uszkodzeń ciągnik rolniczy marki J. D. nie mógł być użytkowany i musiał być odholowany z miejsca kolizji do miejsca postoju, a jego dalsza eksploatacja była możliwa dopiero po wykonaniu jego naprawy.

Z powyższych względów Sąd zasądził w punkcie 1 wyroku dodatkowo na rzecz powódki tytułem odszkodowania z powodu uszkodzenia ciągnika rolniczego J. D. kwotę 2 815 zł stanowiącą różnicę pomiędzy kwotą 41 543 zł 34 gr a wypłaconą przez pozwanego kwotą 38 728 zł 34 gr.

Ocena rozmiaru szkody, a w konsekwencji wysokości żądanego odszkodowania, podlega weryfikacji sądowej. Jednakże byłoby niedopuszczalne przyjęcie, że poszkodowany ma czekać z otrzymaniem świadczenia z tytułu odsetek do chwili ustalenia wysokości szkody w konkretnym przypadku. Orzeczenie sądu przyznające odszkodowanie ma charakter rozstrzygnięcia deklaratoryjnego, a nie konstytutywnego. Orzeczenie to nie jest bowiem źródłem zobowiązania sprawcy szkody względem poszkodowanego do zapłaty odszkodowania. Rzeczywistym źródłem takiego zobowiązania jest czyn niedozwolony.

Zasadą jest więc, że odszkodowanie staje się wymagalne po wezwaniu zobowiązanego przez poszkodowanego do spełnienia świadczenia (art. 455 § 1 k.c.). Od tej chwili biegnie termin do odsetek za opóźnienie (art. 481 § 1 k.c.). Zasada ta doznaje wyjątków, które wynikają jedynie z art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (por.: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 sierpnia 2013 roku, I CSK 667/13, LEX nr 1391106; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 kwietnia 2015 roku, I CSK 169/14, LEX nr 1745784; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23 września 2015 roku, V ACa 345/15, LEX nr 1927711).

Także zgodnie z art. 817 § 1 k.c. ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie trzydziestu dni, licząc od daty otrzymania zawiadomienia o wypadku.

Pozwany pismem z dnia 31 maja 2017 roku (znajdującym się w aktach szkody) poinformował powódkę o przyjęciu zgłoszenia o szkodzie. Pismem z dnia 27 października 2017 roku pozwany poinformował powódkę o przyznaniu odszkodowania w kwocie 38 728 zł 34 gr netto (k. 34). W tej sytuacji żądanie zasądzenia ustawowych odsetek za opóźnienie od dnia 28 października 2017 roku zasługiwało na uwzględnienie, skoro minęło niemalże pięć miesięcy od daty zgłoszenia szkody.

Powódka W. S. domagała się również kwoty 100 000 zł z tytułu utraconych korzyści związanych z niemożnością wywiązania się ze zlecenia wykaszania trawy na Wyspie B. w O. w okresie od maja 2017 roku do września 2017 roku, a zatem przez okres 5 miesięcy. Według powódki, w tym czasie przychód z tytułu realizacji zlecenia wyniósłby 150 000 zł. Po pomniejszeniu o szacunkowe koszty, takie jak paliwo czy wynagrodzenie operatora, dochód powódki wyniósłby około 100 000 zł.

Mając na uwadze całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego, Sąd uznał, że umowa z dnia 13 kwietnia 2017 roku z firmą (...) Spółką komandytową w C. była rzeczywistą umową, a nie umową pozorną sporządzoną na użytek procesu. Powódka przedstawiła bowiem szereg dowodów w postaci zeznań świadków i wielu faktur VAT, z których wynika że już od kilku lat, co najmniej od 2011 roku, współpracowała z firmą (...) i nie było to pierwsze zlecenie od tej firmy dla powódki dotyczące koszenia trawy, w tym również na Wyspie B. w O.. Z faktur tych wynika, że obszary objęte wykaszaniem trawy były różne i obejmowały tereny od 2 ha do 30 ha.

Za rok 2017 powódka przedstawiła trzy faktury VAT dotyczące realizacji zlecenia z firmą (...) Spółką komandytową w postaci wykaszania trawy na Wyspie B., tj.

-

fakturę VAT z dnia 31 maja 2017 roku - 13 ha po 600 zł za 1 ha, na kwotę 7 800 zł netto (8 424 zł brutto);

-

fakturę VAT z dnia 10 listopada 2017 roku - 15 ha po 600 zł za 1 ha, na kwotę 9 000 zł netto (9 720 zł brutto);

-

fakturę VAT z dnia 24 listopada 2017 roku - 15 ha po 600 zł za 1 ha, na kwotę 9 000 zł netto (9 720 zł brutto) (k. 116, 117, 118).

Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że za miesiące maj i lipiec 2017 roku powódka mogła wywiązywać się ze zlecenia, ponieważ dysponowała ciągnikiem zastępczym. W maju 2017 roku zresztą wykonała koszenie objęte opisaną wyżej fakturą VAT z dnia 31 maja 2017 roku.

Z tego względu Sąd przyjął, że należne powódce odszkodowanie za utracone korzyści powinno dotyczyć tylko trzech miesięcy z okresu objętego żądaniem pozwu, tj. czerwca 2017 roku, sierpnia 2017 roku i września 2017 roku. Przy czym, powódka nie wykazała, aby w 2017 roku za każdym razem zlecenie faktycznie obejmowało koszenie aż 25 ha trawników. W związku z tym Sąd przyjął średni obszar wynikający z faktur VAT przedstawionych przez powódkę za 2017 rok, tj. 14 ha.

Łączna suma dochodu z powyższego tytułu, tj. usług koszenia trawników na Wyspie B. w O. za trzy miesiące wyniosłaby zatem kwotę 50 400 zł, według następującego wyliczenia: 3 miesiące × 2 razy w miesiącu × 14 ha × 600 zł = 50 400 zł.

Bezspornym jest jednak, że z realizacją zlecenia wiążą się też określone koszty. W niniejszej sprawie w oparciu o przedłożone przez powódkę zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym 2017 - PIT - 36 (k. 125-128) Sąd ustalił, że chcąc uzyskać przychód w kwocie 331 003 zł 08 gr powódka poniosła koszty uzyskania przychodu w kwocie 310 330 zł 36 gr. Gdyby zatem powódka uzyskała za rok 2017 dodatkowo przychód w kwocie 50 400 zł, to przy proporcjonalnym rozliczeniu według stosunku przychodów do kosztów wynikającego z zeznania podatkowego - koszty za cały rok 2017 byłyby większe o kwotę około 47 252 zł 28 gr, czyli za miesiąc byłyby to dodatkowo koszty w kwocie 3 937 zł 69 gr (47 252 zł 28 gr : 12 miesięcy), a za trzy miesiące - w kwocie 11 813 zł 07 gr.

Sąd ustalił zatem wysokość odszkodowania z tytułu utraconych korzyści należnego powódce na kwotę 38 587 zł, według wyliczenia: 50 400 zł - 11 813 zł 07 gr = 38 586 zł 93 gr ≈ 38 587 zł. Taka suma została zasądzona w punkcie 2 wyroku.

Nadmienić należy, iż jeżeli nawet ścisłe udowodnienie wysokości szkody jest niemożliwe lub nader utrudnione, uzasadnione jest zastosowanie art. 322 k.p.c. (por. też: wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30 stycznia 2013 roku, I ACa 917/12, LEX nr 1271838).

Ustawowe odsetki za opóźnienie Sąd zasądził od daty po upływie 30 dni od dnia doręczenia pozwu (23 października 2018 roku - k. 53), tj. od dnia 23 listopada 2018 roku.

Powódka W. S. domagała się ponadto zasądzenia kwoty 6 000 zł z tytułu najmu pojazdu zastępczego. Wynajmujący wystawił z tego tytułu dwie faktury: nr (...) na kwotę 6 000 zł netto (7 380 zł brutto) dotyczącą umowy najmu z dnia 20 maja 2017 roku za okres od dnia 20 maja 2017 roku do dnia 26 maja 2017 i nr (...) na kwotę 7 000 zł netto (8 610 zł brutto) dotyczącą umowy najmu z dnia 18 lipca 2017 roku za okres od dnia 18 lipca 2017 roku do dnia 25 lipca 2017 roku, które zostały uregulowane przez powódkę.

Pozwany w toku postępowania likwidacyjnego za zasadny uznał wynajem ciągnika rolniczego na okres 7 dni za kwotę 7 000 zł zgodnie z fakturą VAT nr (...). Natomiast nie uznał kosztów wykazanych w fakturze VAT nr (...), ponieważ usługa została wykonana przed datą zgłoszenia szkody, tj. 29 maja 2017 roku.

Odmowa wypłaty kwoty 6 000 zł z tytułu wynajmu pojazdu za okres od dnia 20 maja 2017 roku do dnia 26 maja 2017 roku, była niezasadna. Oczywistym jest, że wynajem ciągnika dotyczył okresu po zaistnieniu szkody w wyniku kolizji z dnia 6 maja 2017 roku i pozostawał w związku przyczynowym z tą kolizją, był jej następstwem. Pozwany zatem, jako podmiot ponoszący odpowiedzialność za sprawcę szkody, jest obowiązany do naprawienia szkody wynikającej ze zdarzenia z dnia 6 maja 2017 roku w pełnym zakresie, a nie tylko za okres po dniu zgłoszenia szkody. Idąc tokiem rozumowania pozwanego, to poszkodowanemu nie należałoby się odszkodowanie za uszkodzenia pojazdu, bo szkoda nastąpiła przecież w momencie kolizji, a zatem przed jej zgłoszeniem ubezpieczycielowi.

Natomiast co do samej stawki wynagrodzenia za najem oraz czasokresu najmu pozwany nie podnosił żadnych zarzutów, przy czym należy dodać, że stawka za jeden dzień najmu w umowie z dnia 20 maja 2017 roku została określona w tej samej wysokości co stawka za jeden dzień najmu w umowie z dnia 18 lipca 2017 roku, z której należność została uznana i wypłacona przez pozwanego.

Z tych względów, Sąd zasądził na rzecz powódki w punkcie 3 wyroku kwotę 6 000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia następnego po dniu, w którym pozwany wystosował do powódki pismo odmawiające wypłaty w tym zakresie (k. 41), tj. od dnia 25 listopada 2017 roku.

Podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowią przepisy art. 415 k.c., art. 361 § 1 i 2 k.c., art. 822 § 1 k.c., art. 481 § 1 i 2 k.c.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. Wysokość kosztów zastępstwa procesowego w niniejszej sprawie wynika z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2018 roku, poz. 265) oraz z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (tekst jedn. Dz.U. z 2015 roku, poz. 1800).

Koszty poniesione w toku procesu przez powódkę W. S. obejmowały: opłatę od pozwu w kwocie 6 014 zł (k. 11, 48), koszty zastępstwa procesowego w kwocie 5 400 zł i opłatę od pełnomocnictwa - 17 zł (k. 10).

Pozwany poniósł również koszty zastępstwa procesowego w wysokości 5 400 zł.

Łącznie koszty procesu wyniosły kwotę 16 831 zł.

Powódka wygrała proces w 40 %, pozwany w 60 %. Po stosunkowym rozdzieleniu kosztów pozwany powinien zwrócić powódce kwotę 1 332 zł 40 gr z tytułu kosztów procesu, według następującego wyliczenia: 16 831 zł × 40/100 (koszty, które powinien ponieść pozwany) – 5 400 zł (koszty, które pozwany poniósł w toku procesu) = 1 332 zł 40 gr (koszty do dopłaty przez pozwanego na rzecz powódki).

Koszty sądowe poniesione w toku procesu przez Skarb Państwa obejmowały wynagrodzenie biegłego w kwocie 1 994 zł 57 gr (k. 234) i w kwocie 763 zł 83 gr (k. 270). Razem 2 758 zł 40 gr.

Stosownie do art. 113 ust. 1 w związku z art. 83 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jedn. Dz.U. z 2019 roku, poz. 785 ze zm.) w punktach 6 i 7 wyroku Sąd nakazał pobrać od powódki na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1 655 zł 04 gr tytułem zwrotu w/w kosztów sądowych w części, w której powódka przegrała proces (60 %) oraz nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 1 103 zł 36 gr tytułem zwrotu w/w kosztów sądowych w części, w której pozwany przegrał proces (40 %).