Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 lipca 2020r.

Sąd Rejonowy w Toruniu – V Wydział Gospodarczy

w składzie:

przewodniczący: SSR Maciej J. Naworski

protokolant: sekretarz sądowy Katarzyna Stysiek

po rozpoznaniu dnia 21 lipca 2020r.,

w T.

na rozprawie

sprawy

z powództwa M. G. (1) ( pesel (...) )

przeciwko J. B. ( NIP (...) )

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego J. B. na rzecz powoda M. G. (1) kwotę 6.677,59zł ( sześć tysięcy sześćset siedemdziesiąt siedem złotych i pięćdziesiąt dziewięć groszy ) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 8 grudnia 2017r. do dnia zapłaty,

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1.605,80zł ( tysiąc sześćset pięć złotych i osiemdziesiąt groszy ) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Sygn. akt VGC 1115/19

UZASADNIENIE

M. G. (1) domagał się od J. B. 9.539,14zł tytułem zwrotu nienależnego świadczenia. Zobowiązał się bowiem w ugodzie sądowej zapłacić pozwanej 113.000zł; wyegzekwowała zaś ona na podstawie tej ugody 27.145,26zł chociaż wcześniej otrzymała 95.394,15zł od dłużnika powoda, którego świadczenie jej przekazał. Otrzymała zatem więcej niż się jej należało ( k. 5, 7 a zwłaszcza 61 – 62 ).

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa podnosząc, że nie otrzymała świadczenia przewyższającego ugodzoną sumę a zapłacone środki mogły dotyczyć innych jej wierzytelności względem powoda ( k. 47 – 48 ).

Sąd ustalił co następuje:

(...) S.A. w W., mając status generalnego wykonawcy, zawarła z M. G. (1) umowę na wykonanie robót budowlanych a M. G. (1) zlecił je J. B..

Bezsporne.

J. B. wykonała część robót umówionych z M. G. (2).

Bezsporne.

Za część z wykonanych robót M. G. (1) nie zapłacił J. B. wynagrodzenia wobec czego, jako podwykonawca, zgłosiła roszczenie w stosunku do (...) S.A. w W..

Bezsporne.

M. G. (1) w procesie o wynagrodzenie za wykonane roboty, który wytoczyła ma J. B. zobowiązał się zapłacić jej 113.000zł; strony oświadczyły, że część ugodzonej kwoty może być spłacona przez (...) S.A. w W..

Bezsporne.

J. B. zawarła z (...) S.A. w W. ugodę, na podstawie której (...) S.A. zobowiązała się zapłacić jej, jako podwykonawcy, 95.394,15zł.

Dowód: porozumienie k. 82 – 83v.

(...) S.A. w W. zapłaciła J. B. kwoty 85.854,74zł i 6.677,59zł.

Dowód: potwierdzenie k. 100, 101 – 102.

(...) S.A. w W. zapłaci J. B. 2.861,82zł dopiero 9 października 2020r.

Dowód: zestawienie k. 100.

M. G. (1) zawarł z (...) S.A. w W. ugodę, zgodnie z którą przekazał część swojego wynagrodzenia w wysokości 85.854,74zł i 6.677,59zł J. B..

Dowód: porozumienie k. 22 – 23.

J. B. na podstawie ugody sądowej wyegzekwowała od M. G. (2) 27.145,26zł.

Bezsporne.

Sąd zważył co następuje:

1. Stan faktyczny w znacznej części był bezsporny wobec czego Sąd oparł się na zgodnych oświadczeniach stron i art. 230 k.p.c.

W pozostałym zakresie Sąd ustalił fakty na podstawie dokumentów przedłożonych przez powoda i (...) S.A., ponieważ nie budziły wątpliwości i nie były kwestionowane przez strony.

Sąd oddalił wnioski pozwanego o przesłuchanie świadków, ponieważ pozwany nie uiścił zaliczki ( zarządzenie, wezwanie i zwrotka k. 49, 51, 53 ); przesłuchanie świadka należy zaś do czynności połączonych z wydatkami, których przeprowadzenie jest uzależnione od zagwarantowania przez strony odpowiednich środków na ich pokrycie ( art. 278 w związku z art. 130 ⁴ § 5 k.p.c. ).

Sąd nie zwracał się o uzyskanie dokumentów prywatnych od osób trzecich, ponieważ strona, która o to wnosi powinna podjąć próbę uzyskania ich we własnym zakresie i wykazać, że posiadacz dokumentów odmówił jej do nich wglądu. Z niczego nie wynika bowiem aby Sąd miał wyręczać strony w zdobywaniu tego typu materiałów; brak jest bowiem w tym zakresie pozytywnego przepisu. Analogia z art. 250 § 1 zd. 2 k.p.c. uzasadnia natomiast opinię, że sąd ma prawo zwrócić się o dokumenty, dopiero, gdy zabiegi stron okażą się bezskuteczne.

Ponadto, pozwany pomimo wezwania ( zarządzenie, wezwanie i zwrotka k. 49, 51, 53 ) nie sprecyzował o jakie konkretnie dokumenty chodzi; trudno zaś żądać od osób trzecich nadesłania „kompletu dokumentów”.

2. Przed przystąpieniem do zasadniczych rozważań należy poczynić następujące uwagi ogólne.

Po pierwsze, de lege lata proces cywilny jest kontradyktoryjny i obowiązuje w nim zasada prawdy formalnej.

Po drugie, w świetle art. 6 k.c. i zasady ei incumbit probatio qui dicit ciężar dowodu okoliczności istotnych z punktu widzenia rozstrzygnięcia spoczywa na stronie, która wywodzi z nich skutki prawne. Ważne jest też, że zaniechania procesowe stron wywołują negatywne skutki z punktu widzenia wyniku postępowania. W rezultacie ciężar dowodu rozkłada się na obie strony; powód musi bowiem wykazać fakty uzasadniające prawidłowość roszczenia; pozwany natomiast te, które są podstawą jego zarzutów ( excipiendo reus fit actor ).

Po trzecie, ten kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby jest zobowiązany do jej wydania ( art. 405 k.c. ); przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu stosuje się w szczególności do nienależnego świadczenia ( art. 410 § 1 k.c. ).

Po czwarte, świadczenie jest nienależne, jeżeli ten to je spełnił nie był do niego zobowiązany ( art. 410 § 2 k.c. ).

Po piąte, spełnienie świadczenia przez osobę trzecią skutkuje wygaśnięciem zobowiązania dłużnika bez potrzeby akceptacji z jego strony ( art. 356 § 2 k.c.).

Po szóste, przekazanie świadczenia dłużnika rodzi obowiązek spełnia go na rzecz odbiorcy przekazu ( art. 921 ¹ i 921 ⁴ k.c. ).

Po siódme, przez umowę ugody strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w celu uchylenia niepewności w ich stosunkach cywilnych ( art. 917 k.c. ).

Po ósme wreszcie, sąd ocenia stan faktyczny na moment zamknięcia rozprawy ( art. 316 § 1 k.p.c. ).

3. Powód domagał się zwrotu 9.539,14zł z wyegzekwowanej od niego kwoty, ponieważ przekraczała wysokość jego zobowiązania określonego w ugodzie stron; wcześniej pozwana otrzymała bowiem od (...) S.A. na poczet jego długu 95.394,15zł.

Pozwany, aprobując tok rozumowania powoda, co miało kluczowe znaczenie w myśl zasady volenti non fit iniuria, twierdził jednak, że nie otrzymał zbyt dużej sumy a ewentualnie, że była jej należna z innego tytułu, niż opisany przez stronę powodową.

W rezultacie rozstrzygniecie było proste.

Powód miał zapłacić pozwanemu 113.000zł; pozwany otrzymał zaś 85.854,74zł i 6.677,59zł od (...) S.A. i 27.145,26zł z egzekucji komorniczej czyli razem 119.677,59zł ( 85.854,74 plus 6.677,59 i 27.145,26 równa się 119.677,59 ). Różnica wynosi więc 6.677,59zł ( 119.677,59 minus 113.000zł daje 6.677,59zł ).

W świetle umów, które zostały opisane na wstępie oraz przytoczonych wyżej unormowań, fakt bezpodstawnego wzbogacenia pozwanego do kwoty 6.677,59zł nie podlega zatem dyskusji.

Okazało się natomiast, że (...) S.A. nie zapłaciła jeszcze pozwanemu 2.861,82zł ( k. 100 ), chociaż przyznała istnienie zobowiązania.

O nienależnym świadczenia może być jednak mowa tylko w przypadku uzyskania korzyści majątkowej przez osobę trzecią; tej zaś pozwany w zakresie 2.861,82zł jeszcze nie otrzymał.

Nie wdając się w teorię należy przypomnieć, że uzyskanie korzyści majątkowej w rozumieniu art. 405 k.c. polegać może na uszczupleniu majątku zubożonego, pozbawienia go spodziewanego przychodu, albo na zaoszczędzeniu wydatku osobie wzbogaconej.

Żaden z tych przypadków nie miał jednak miejsca w zakresie 2.861,82zł wobec czego roszczenie, w tym zakresie, nie było uzasadnione. Stan faktyczny prawdopodobnie zmieni się w październiku 2020r., jednak nie uzasadnia to odwlekania rozstrzygnięcia.

4. W konsekwencji Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda na podstawie art. 410 § 2 w związku z art. 405 k.c. 6.677,59zł i oddalił powództwo w pozostałej części jako przedwczesne.

5. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda odsetki ustawowe za opóźnienie, ponieważ roszczenie było uzasadnione w świetle art. 481 § 1 k.c. i wezwaniu do zapłaty ( k. 26 – 29 ) a pozwany do nie kwestionował.

6. Tylko dla porządku Sąd stwierdza, że zarzut zarachowania świadczeń powoda na poczet jego innych zobowiązań trafiał w próżnię. Pomijając jednoznaczną treść oświadczeń w ugodach, które strony zawarły ze (...) S.A. i wniosku egzekucyjnym, niepozostawiających wątpliwości, jakie świadczenia i w jaki sposób były zaspokajane, pozwany nie tylko nie przeprowadził dowodu ich istnienia, lecz nie sprecyzował nawet o jakie zobowiązania chodzi; nie złożył też oświadczeń o zaliczeniu. Zastanawianie się nad tym problemem jest więc bezprzedmiotowe.

7. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. mając na uwadze, że powód wygrał sprawę w 7 dziesiątych ( 6.678 z 9.540zł ), koszty dochodzenia roszczenia obejmowały 477zł opłaty od pozwu, 1.800zł wynagrodzenia pełnomocnika i 17zł opłaty od pełnomocnictwa ( w sumie 2.294zł ) a pozwany nie poniósł żadnych kosztów celowej obrony; powodowi przypadało zatem 1.605,80zł ( 7 dziesiątych z 2.294zł ).

Z.

1. odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełn. powoda,

2. z wpływem albo za 3 tyg.