Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

17 grudnia 2020 r.

Sąd Rejonowy w Nowym Dworze Mazowieckim Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący – SSR Izabela Gluza

po rozpoznaniu 17 grudnia 2020 r. w Nowym Dworze Mazowieckim

na posiedzeniu niejawnym (art. 148 ¹ k.p.c.)

sprawy z powództwa Fundacji (...) w Z. działającej na rzecz R. H.

przeciwko S. (...) z siedzibą w G.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

I.  pozbawia wykonalności tytuł wykonawczy w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim z dnia 8 czerwca 2017 r., sygn. akt I C (...)zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim z 3 listopada 2017 r. w całości wobec S. (...)z siedzibą w G.;

II.  koszty postępowania wzajemnie znosi między stronami.

UZASADNIENIE

Fundacja (...) w Z. działając na rzecz R. H. wniosła o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w postaci wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim w sprawie o sygn. akt. I C (...)zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim z dnia 13 grudnia 2017 r. w całości w stosunku do R. H. oraz o zasądzenie kosztów procesu z uwagi na to, że nastąpił przelew wierzytelności i zobowiązanie względem pierwotnego wierzyciela wygasło. (pozew - k. 3-5) Na dalszym etapie postępowania pełnomocnik powoda wskazał na inną przesłankę pozbawienia wykonalności tytułu tj. że zobowiązanie wygasło na skutek złożenia przez dłużnika oświadczenia o odstąpieniu umowy (pismo k. 62-71)

W odpowiedzi na pozew pozwany S. (...)z siedzibą w G. wnosiła o oddalenie powództwa podnosząc jednocześnie, że fatycznie wierzytelność wynikająca ze wskazanego wyżej tytułu wykonawczego została zbyta na rzecz P. (...)z siedzibą w K. więc wobec pozwanego wierzytelność wygasła. Jednakże powództwo wytoczone na podstawie art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c. mogłoby być uwzględnione jedynie w sytuacji gdyby wierzyciel wskazany w tytule wykonawczym, po sprzedaży wierzytelności, złożył wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego pomimo braku uprawnienia do wierzytelności. Taka sytuacja nie miała jednak miejsca w tej sprawie. (opowiedz na pozew k. 51-52)

Stan faktyczny:

S. (...)w G. na podstawie tytułu wykonawczego wyroku Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim z dnia 8 czerwca 2017 r. zapadłego w sprawie o sygn. akt. I C (...)zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Nowym Dworze Mazowieckim z dnia 13 grudnia 2017 r. egzekucję w stosunku do R. H. o zapłatę kwoty 84 421 zł (świadczenie główne z odsetkami). Postępowanie wszczął komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w G.pod sygnatur Km (...). W toku postępowania nie wyegzekwowano żadnych należności.

Następnie na mocy umowy przelewu wierzytelności z 28 czerwca 2019 r. S. (...)w G. zbyła niniejszą wierzytelność na rzecz P. (...) z siedzibą w K.. Nabywca wierzytelności złożył oświadczenie o wstąpieniu do postępowania egzekucyjnego w miejsce dotychczasowego wierzyciela w trybie art. 804 ^{( 1)} k.p.c.. Komornik sądowy pismem z 16 września 2019 r. poinformował dłużnika R. H. o wstąpieniu następcy prawnego na miejsce zbywcy wierzytelności z jego zgodą wobec czego aktualnym wierzycielem egzekwującym stał się P. (...)z siedzibą w K..

Powód jest fundacją, której celem jest m.in. działalność dobroczynna w szczególności w zakresie pomocy osobom zadłużonym w trudnej sytuacji życiowej i przeciwdziałaniu wykluczeniu społecznemu osób zadłużonych. (statut - k. 10-12)

Stan faktyczny nie był sporny. Sąd ustalił go na podstawie dokumentów złożonych przez strony postępowania, akt komorniczych prowadzonych dla sprawy Km .. oraz informacji od komornika o wyegzekwowanej należności k.

Stan prawny

Zgodnie z art. 148 ¹ § 1 k.p.c. sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym m.in. gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, sąd uzna - mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych - że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Taka sytuacja zaistniała w niniejszej sprawie, a równocześnie nie zachodziły przesłanki niedopuszczalności rozpoznania sprawy na posiedzeniu niejawnym określone w art. 148 ¹ § 3 k.p.c. W szczególności zawarty w odpowiedzi na pozew wniosek o przeprowadzenie rozprawy pod nieobecność pozwanego i jego pełnomocnika stanowi w ocenie sądu stanowisko dotyczące skutków nieobecności strony na rozprawie, a nie żądanie przeprowadzenia rozprawy.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Zgodnie z art. 840 § 1 k.p.c. dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia m.in. jeżeli po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane. Zdarzeniem takim jest również przelew wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym (por. wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 25 stycznia 2018 r. XXV C 702/17).

Art. 804 ¹ k.p.c. stanowi, że w razie przejścia egzekwowanego uprawnienia na inną osobę po wszczęciu postępowania egzekucyjnego osoba ta może wstąpić do postępowania na miejsce wierzyciela za jego zgodą, o ile przejście będzie wykazane dokumentem urzędowym lub dokumentem prywatnym z podpisem urzędowo poświadczonym. Taka sytuacja wystąpiła w postępowaniu egzekucyjnym toczącym się pod sygnaturą Km (...) .

Powództwo z art. 840 k.p.c. może być wytoczone po nadaniu tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności i tylko pod warunkiem, że istnieje potencjalna możliwość wykonania tytułu wykonawczego w całości lub w określonej jego części. Dłużnik traci możliwość wytoczenia powództwa opozycyjnego z chwilą wyegzekwowania świadczenia objętego tytułem wykonawczym w całości lub w określonej części w odniesieniu do już wyegzekwowanego świadczenia. Pozbawienie wykonalności jest możliwe bez względu na to czy toczy się egzekucja czy też nie, warunkiem jest aby świadczenie nie było w całości wyegzekwowane. (tak również E. Wengerek, Przeciwegzekucyjne powództwa, s. 20). Do chwili pełnego zaspokojenia w drodze egzekucji należności wynikających z tytułu egzekucyjnego wierzyciel zachowuje interes w pozbawieniu wykonalności tytułu wykonawczego (zob. E. Wengerek, Przeciwegzekucyjne powództwa, s. 19).

Pozwana S. (...)w G. podnosiła, że nie jest możliwe pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego w tej sprawie, gdyż warunkiem koniecznym do tego jest złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji przez wierzyciela wymienionego w tytule wykonawczym, któremu uprawnienie nie przysługuje na skutek zbycia wierzytelności. Tymczasem pozwana takiego wniosku o wszczęcie egzekucji nie złożyła.

Jak wskazano wyżej wytoczenie powództwa o pozbawienie wykonalności jest możliwe bez względu na to czy toczy się egzekucja czy też nie, warunkiem jest aby świadczenie nie było w całości wyegzekwowane. Już sama możliwość wytoczenia egzekucji przez pierwotnego wierzyciela tworzy dla dłużnika stan niepewności prawnej, co uzasadnia żądanie usunięcia tego stanu poprzez pozbawienie takiego tytułu wykonalności. Nie trudno wyobrazić sobie abstrakcyjną sytuacje, w której pierwotny wierzyciel wskazany w tytule wykonawczym po przelewie wierzytelności wnosi o wydanie mu drugiego tytułu wykonawczego w celu wszczęcia postępowania egzekucyjnego z nieruchomości. Oczywiście w takim przypadku dłużnikowi tym bardziej przysługiwałoby powództwo z art. 840 k.p.c. jednakże w niektórych przypadkach już samo wszczęcie egzekucji i np. zajęcie nieruchomości wiąże się z wieloma negatywnymi konsekwencjami, które byłyby trudne do zniwelowania pomimo szybkiego złożenia powództwa przeciwegzekucyjnego. Stąd w ocenie sądu dłużnik, pomimo tego, że pierwotny wierzyciel nie złożył wniosku o wszczęcie egzekucji, miał prawo żądać usunięcia stanu niepewności wynikającego z tego, że istnieje tytuł wykonawczy, na podstawie którego wierzyciel w nim wymieniony może potencjalnie wszcząć egzekucję pomimo braku uprawnienia.

Wobec przyjętej podstawy rozstrzygnięcia, zbędne było rozważanie stanowiska stron odnośnie skutków złożonego oświadczenia woli o odstąpieniu od umowy przez dłużnika oraz potencjalnego stosowania przez pozwanego niedozwolonych postanowień umownych. Sąd przy tym przychyla się do stanowiska strony pozwanej, że dochodzona wierzytelność wynika ze spadkobrania, a dłużnik nie był stroną umowy wobec czego nie przysługiwało mu prawo do jej odstąpienia.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie 102 k.p.c., który wyraża zasadę słuszności w orzekaniu o kosztach, stanowiąc wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Podstawę do jego zastosowania stanowią konkretne okoliczności i charakter danej sprawy, przekonujące o tym, że w rozpoznawanym przypadku obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu na rzecz przeciwnika byłoby niesłuszne, czy wręcz niesprawiedliwe.

W ocenie sądu motywacja powoda do uzyskania rozstrzygnięcia sądu przy braku jakikolwiek przesłanek i sygnałów ze strony pozwanego – pierwotnego wierzyciela – co do zamiaru wszczęcia postępowania egzekucyjnego na podstawie istniejącego tytułu wykonawczego nie zasługiwała na aprobatę. Wprawdzie powód wygrał powództwo to jednak nie można uznać, że pozwany dał powód do wytoczenia sprawy. Pełnomocnik pozwanego w odpowiedzi na pozew właściwie zgodził się z treścią pozwu, a głównym argumentem obronnym było stwierdzenie, że pozwany nie wszczął egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego, wobec czego nie ma podstaw by pozbawiać go wykonalności. Zdaniem sądu pozwany ma rację i w zaistniałej sytuacji obciążanie go kosztami procesu byłoby niesprawiedliwe.