Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 kwietnia 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSR del. Urszula Sipińska-Sęk

Protokolant st. sekr. sądowy Zofia Aleksandrowicz

po rozpoznaniu w dniu 20 marca 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku J. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania J. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 27 listopada 2013 r. sygn. (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy J. P. prawo do emerytury z dniem(...) roku,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział wT.. na rzecz wnioskodawcy J. P. kwotę 60 zł (sześćdziesiąt) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VU 35/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 listopada 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił J. P. prawa do emerytury.

Od powyższej decyzji w dniu 17 grudnia 2013 roku wniósł odwołanie pełnomocnik J. P., wnosząc o jej zmianę i przyznanie prawa do emerytury wnioskodawcy .

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podniósł, że wnioskodawca nie przedłożył świadectwa pracy w szczególnych warunkach, a na podstawie załączonych dokumentów nie można stwierdzić charakteru wykonywanej pracy w okresie od 17 grudnia 1974r. do 31 grudnia 1998r. w Przedsiębiorstwie (...) w G..

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. P., urodzony (...), złożył w dniu 14 listopada 2013 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-3 akt emerytalnych)

J. P. na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się okresem ubezpieczenia w łącznym rozmiarze 26 lat 4 miesięcy i 26 dni. Organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy do okresu pracy w warunkach szczególnych żadnego okresu zatrudnienia.

(okoliczność bezsporna, decyzja z dnia 27.11.2013 r. k. 45 akt emerytalnych)

W okresie od dnia 17 grudnia 1974 roku do dnia 31 października 1991 roku wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę, w pełnym wymiarze czasu pracy w Przedsiębiorstwie (...) w G. na stanowisku elektromontera oraz elektromontera instalacji i urządzeń silnoprądowych.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 2 listopada 1991 r. – k. 1akt osobowych, angaże – k. 33-66 akt osobowych)

W okresie od dnia 1 listopada 1991r. do dnia 30 listopada 2005r. wnioskodawca był zatrudniony na podstawie umowy o pracę przez Przedsiębiorstwo Produkcji (...) S.A. w G. na stanowisku elektromontera instalacji silnoprądowych.

(dowód: zaświadczenie o zatrudnieniu z 22 kwietnia 2012r. – k. 7 akt kapitałowych, zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 25.10.2013r. – k. 15- 16 akt)

Przedsiębiorstwo (...) w G. oraz Przedsiębiorstwo Produkcji (...) S.A. w G. zajmowało się produkcją bloczków typu komórkowego, a od połowy 1975r. także produkcją rur oraz płyt z betonu kruszywowego. Rury i płyty powstawały w ten sposób, że były robione metalowe zbrojenia, które następnie były wkładane do specjalnych maszyn i zalewane betonem kruszywowym.

W początkowym okresie zatrudnienia od dnia 17 grudnia 1974 roku do końca czerwca 1975r. wnioskodawca pracował przy rozruchu nowo tworzonego(...).

Po uruchomieniu produkcji betonu kruszywowego, z którego były wykonywane rury oraz płyty drogowe, co najmniej od lipca 1975r. nieprzerwanie do 31 grudnia 1998r. wnioskodawca był oddelegowany z D. Głównego (...) do pracy na(...). Wnioskodawca zajmował się tam bieżącą konserwacją oraz naprawą (usuwaniem awarii) instalacji i urządzeń silnoprądowych znajdujących się na (...). Utrzymanie w należytym stanie tych instalacji i urządzeń zapewniało ciągły ruch maszyn służących do produkcji betonu kruszywowego tj. agregaty do produkcji rur, mansy do produkcji zbrojeń, sztetery do produkcji betonu, przenośniki taśmowe dostarczające kruszywo i piasek na szteter, oraz prościarki (służące do prostowania drutu). Wszystkich maszyn na oddziale produkcyjnym było ponad 20. Do obowiązków wnioskodawcy należała wymiana silników, wymiana urządzeń zabezpieczających (styczników, przekaźników termicznych), wymiana transformatorów. Wnioskodawca dbał o to, aby wszystkie urządzenia znajdujące się na (...) były w sposób stały zasilane prądem, czyli aby znajdowały się w ruchu (zajmował się usuwaniem awarii elektrycznych tych maszyn).

Wnioskodawca czasami wykonywał także prace bezpośrednio przy produkcji rur z betonu kruszywowego.

Pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy tylko i wyłącznie na (...). Tam też znajdował się jego warsztat elektryczny.

Na (...)panowały bardzo trudne warunki pracy, było duże zapylenie i zadymienie oraz duży hałas. Wnioskodawca otrzymywał w okresie swojego zatrudnienia dodatek za pracę w szkodliwych warunkach.

(dowód: zeznania świadka A. K. – protokół rozprawy z dnia 20 marca 2014r. od minuty 04:09 do minuty 21:08, zeznania świadka B. B. – protokół rozprawy z dnia 20 marca 2014r. od minuty 21:09 do minuty 35:45, zeznania świadka B. Z.– protokół rozprawy z dnia 20 marca 2014r. od minuty 35:46 do minuty 45:55, zeznania wnioskodawcy – protokół rozprawy z dnia 20 marca 2014r. od minuty 45:56 do minuty 56.19)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009r. Nr 153, poz. 1227) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem. Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

-

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

-

ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat i nie jest członkiem OFE.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w okresie od dnia 17 grudnia 1974 roku do dnia 31 grudnia 1998r. był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach emerytalnych i osobowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w tym okresie tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach.

Wobec powyższego na wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 6 k.c, spoczywał ciężar wykazania pracy w szczególnych warunkach. Wnioskodawca sprostał temu obowiązkowi. Szczególne warunki pracy wnioskodawcy Sąd ustalił w oparciu o spójne i logiczne, a co za tym idzie wiarygodne zeznania świadków: A. K., B. B. i B. Z., którzy w spornym okresie pracowali razem ze J. P., a zatem posiadają szczegółową wiedzę na temat jego codziennej pracy i obowiązków oraz zeznania samego wnioskodawcy i wreszcie dokumentację zgromadzoną w jego aktach osobowych. Zeznania świadków ani wnioskodawcy nie były zresztą kwestionowane przez organ rentowy. Dodatkowo należy podkreślić, że A. K. zajmował się tak samo jak wnioskodawca bieżącą konserwacją i naprawą maszyn znajdujących się na (...), z tym że w charakterze ślusarza remontowego i jego praca została uznana za pracę w szczególnych warunkach prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 29 listopada 2013r. w sprawie VU 1159/12. Wnioskodawca jak i A. K. pracowali w tej samej brygadzie remontowej ( brygadzie utrzymania ruchu) na tym samym oddziale produkcyjnym. W spornym okresie razem z wnioskodawcą w brygadzie remontowej pracował także świadek B. Z. w charakterze ślusarza remontowego. Co znamienne temu świadkowi organ rentowy w ogóle nie kwestionował szczególnego charakteru pracy Wręcz przeciwnie organ rentowy zaliczył B. Z. jego okres zatrudnienia na (...) w brygadzie utrzymania ruchu do pracy w szczególnych warunkach i decyzją z dnia 4 września 2013r. przyznał mu prawo do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym (decyzja – k. 67 akt emerytalnych B. Z.). Z kolei B. B. w spornym okresie pracował na(...) w charakterze operatora maszyny do produkcji betonu kruszywowego, otrzymał od pracodawcy świadectwo pracy w szczególnych warunkach za ten okres pracy.

Z przeprowadzonego postępowania dowodowego wynika, że wnioskodawca pracował w szczególnych warunkach przez cały swój okres zatrudnienia zarówno w Przedsiębiorstwie (...) w G. jak i w Przedsiębiorstwie Produkcji (...) S.A. w G.. Okoliczności tej nie zmienia, iż stanowisko wnioskodawcy było przez jego pracodawcę nazywane nie tylko jako elektromonter instalacji i urządzeń siłowych. O szczególnym charakterze pracy nie decyduje bowiem nazwa zajmowanego stanowiska, ale rodzaj faktycznie wykonywanej pracy. A ten, jak wynika z zeznań świadków, w przypadku wnioskodawcy, był niezmienny w całym okresie zatrudnienia.

Wnioskodawca cały czas pracował na (...) , gdzie zajmował się bieżącą konserwacją oraz naprawą (usuwaniem awarii) wszystkich instalacji i urządzeń silnoprądowych tam się znajdujących, zasilających maszyny produkcyjne w energię. Utrzymanie w należytym stanie tych instalacji i urządzeń zapewniało ciągły ruch maszyn służących do produkcji betonu kruszywowego tj. agregaty do produkcji rur, mansy do produkcji zbrojeń, sztetery do produkcji betonu, przenośniki taśmowe dostarczające kruszywo i piasek na szteter, oraz prościarki (służące do prostowania drutu). Do obowiązków wnioskodawcy należała wymiana silników, wymiana urządzeń zabezpieczających (styczników, przekaźników termicznych), wymiana transformatorów. Wnioskodawca dbał o to, aby wszystkie urządzenia znajdujące się na (...) były w sposób stały zasilane prądem, czyli aby znajdowały się w ruchu (zajmował się usuwaniem awarii elektrycznych tych maszyn). Wnioskodawca dokonywał przeglądu wszystkich instalacji oraz urządzeń znajdujących się na oddziale, aby zabezpieczyć produkcję w energię elektryczną. Swoją pracę wykonywał tylko na (...), który był niewątpliwie oddziałem będącym w ruchu. Tam też znajdował się warsztat elektryczny, w którym czasem dokonywał napraw.

Wnioskodawca czasami na tym samym oddziale wykonywał także prace bezpośrednio przy produkcji rur z betonu kruszywowego.

Na (...) panowały bardzo trudne warunki pracy, było duże zapylenie i zadymienie oraz duży hałas. Wnioskodawca otrzymywał w okresie swojego zatrudnienia dodatek za pracę w szkodliwych warunkach.

Zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, za pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne i otoczenia.

Prace przy produkcji betonu kruszywowego są zaliczane do prac wykonywanych w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A dział V ( w budownictwie i przemyśle materiałów budowlanych) poz. 15 będącym załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów.

Skoro wnioskodawca w spornym okresie – jak wykazało postępowanie dowodowe – sprawował bieżącą konserwację agregatów i urządzeń na oddziale będącym w ruchu ((...)), w którym jako podstawowe wykonywane były prace wymienione w wykazie tj. prace przy produkcji betonu kruszywowego wymienione w dziale V poz.15 to i jego pracę należy uznać za prace wykonywaną w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem A dział XIV poz. 25. Wnioskodawca cały czas w spornym okresie był bowiem narażony tak jak i pracownicy pracujący bezpośrednio przy produkcji betonu kruszywowego na szkodliwe warunki pracy. Zresztą czasami również sam pracował bezpośrednio przy produkcji betonu kruszywowego. Dlatego otrzymywał dodatek szkodliwy.

Wnioskodawca wykazał zatem, że zarówno ze względu na rodzaj wykonywanej pracy jak i warunki, w których praca była wykonywana, wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu prace w szczególnych warunkach przez łączny czas znacznie przekraczający 15 lat.

Biorąc pod uwagę, iż wnioskodawca w dacie złożenia wniosku spełnił jednocześnie pozostałe wymagane przepisami rozporządzenia warunki, to jest osiągnął wiek emerytalny (60 lat) oraz wymagany okres zatrudnienia (25 lat), należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Dlatego też na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sad Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 1 listopada 2013 r. (tj. od pierwszego dnia miesiąca, w którym wnioskodawca złożył wniosek emerytalny). Z tym bowiem dniem została spełniona ostatnia przesłanka, od której zależało prawo skarżącego do emerytury.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c.