Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 2 lutego 2021 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 19 stycznia 2021 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z powództwa Z. F. (1)

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zadośćuczynienie

1. zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej w W. na rzecz powoda Z. F. (1) tytułem zadośćuczynienia kwotę 200.000,00zł (dwieście tysięcy złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty;

2. umarza postępowanie w zakresie żądania odsetek za okres od dnia 10.04.2016 roku do dnia 14 czerwca 2016 roku;

3. oddala powództwo w pozostałej części;

4. nakazuje ściągnąć od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 8.675,00zł (osiem tysięcy sześćset siedemdziesiąt pięć złotych ) tytułem brakującej opłaty od pozwu od uiszczenia, której powódka została zwolniona oraz wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa od uwzględnionej części powództwa;

5. nie obciąża powódki Z. F. (1) kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa;

6. nie obciąża powódki Z. F. (1) kosztami procesu na rzecz pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W..

Sędzia SO Dorota Krawczyk

Sygn. akt I C 783/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 18 czerwca 2018 roku małoletnia powódka Z. F. (1) zastępowana przez przedstawicielkę ustawową- matkę A. D., reprezentowana przez pełnomocnika radcę prawnego J. S. wniosła o zasądzenie od strony pozwanej (...) S.A. na rzecz powódki kwoty 800.000,00 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi: od kwoty 300.000,00 zł od dnia 10.04.2016r. do dnia zapłaty, od kwoty 500.000,00 zł od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, zasądzenie od strony pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania sądowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego ( k.4-5).

Na ostatniej rozprawie w dniu 19 stycznia 2021 roku pełnomocnik powódki ograniczył żądanie odsetek od kwoty 300.000,00 zł od dnia 15 czerwca 2016 roku w pozostałym zakresie cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia, bowiem dnia 15.06.2016 roku pozwany odpowiedział na żądanie strony powodowej (k. 371).

W odpowiedzi na pozew z dnia 4 października 2018 roku pozwany (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pozwany zakwestionował powództwo co do zasady i co do wysokości, podnosząc, że powódka w żadnym zakresie nie udowodniła roszczenia w części przewyższającej to już przyznane przez pozwanego tj. 700.000 zł tytułem zadośćuczynienia, 9.262,62 zł tytułem zwrotu kosztów leczenia, 1.500 zł tytułem dojazdów do placówek medycznych, 61.381 zł tytułem zwrotu kosztów opieki osób trzecich (k. 104-107).

Łącznie pozwany przyznał i wypłacił na rzecz powódki kwotę 772.143.62 zł.

Z tytułu zwiększonych potrzeb pozwany przyznał na rzecz powódki rentę w wysokości 2.330 zł miesięcznie licząc od dnia 1 lipca 2016 roku do ukończenia przez Z. F. (1) szóstego roku życia, przy założeniu, że po tym okresie renta będzie poddana weryfikacji (odpowiedź na pozew k.104-107).

Z ostrożności procesowej pozwany zaprzeczył wszelkim wnioskom, twierdzeniom i zarzutom powódki ( k.123-130).

W toku postępowania strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 01.09.2013 roku około godziny 15.15 na drodze C. - S. w województwie (...) kierujący samochodem osobowym marki N. (...) o nr rej. (...), B. F. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w ten sposób, że kierując nieprawidłowo obserwował drogę i nie dostosował prędkości do panujących warunków drogowych, przez co stracił panowanie nad kierowanym pojazdem i zjechał na lewą stronę jezdni, co doprowadziło do zderzenia z drzewem.

(okoliczności niesporne)

W chwili wypadku powódka nie miała specjalnego pasa dla ciężarnych.

(dowód: zeznania przedstawicielki ustawowej małoletniej powódki A. D. k.173-174 nagranie płyta k.175 minuty od 00.04.33-00.27.25, k. 370-371 minuty 00;00;21-00;31;00)

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim, II Wydział Karny w sprawie sygn. akt II K 1320/13 z dnia 02.02.2015 roku sprawca wypadku B. F. został uznany winnym tego że, w dniu 01.09.2013 roku około godziny 15.15 na drodze C. - S. w województwie (...) kierujący samochodem osobowym marki N. (...) o nr rej. (...), B. F. nieumyślnie naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w ten sposób, że kierując nieprawidłowo obserwował drogę i nie dostosował prędkości do panujących warunków drogowych, przez co stracił panowanie nad kierowanym pojazdem i zjechał na lewą stronę jezdni, co doprowadziło do zderzenia z drzewem w następstwie czego obrażeń ciała pochodzących od pasów bezpieczeństwa w postaci otarcia naskórka klatki piersiowej, krwiaka lewej piersi z tkliwością żeber po stronie lewej oraz bólów podbrzusza, doznała będąca w siódmym miesiącu ciąży - A. D. w wyniku których doszło do przedwczesnego odklejenia łożyska i krwotoku wewnętrznego do jamy macicy stanowiących chorobę realnie zagrażającą życiu A. D. i jej nienaradzonego dziecka, tj. o czyn z art. 177 par 2 kk i za to został skazany na karę 1 rok pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania orzeczonej kary na okres próby wynoszący 2 lata.

(dowód: okoliczności niesporne, wyrok Sądu Rejonowego w Tomaszowie Mazowieckim z dnia 02.02.2015 roku o sygn. akt IIK1320/13 - kserokopia k. 19-20)

Posiadacz pojazdu, którym kierował sprawca zdarzenia, w dacie wypadku korzystał z ochrony ubezpieczeniowej w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, na podstawie umowy ubezpieczenia zawartej z (...) S.A., którego następcą prawnym jest (...) S.A.

(okoliczność niesporna)

Powódka, reprezentowana przez (...) SA z siedzibą w L., pismem z dnia 31 października 2013r. zgłosiła roszczenie wobec pozwanego, wnosząc o wypłatę na jej rzecz kwoty 40.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia.

(dowód: pismo z dnia 31 października 2013 roku k.21-22)

Decyzją z dnia 8 lipca 2014r. pozwany wypłacił na rzecz powódki Z. F. (1) tytułem zadośćuczynienia kwotę 30.000,00 zł.

(dowód: decyzja z dnia 8 lipca 2014 roku k. 23)

Pismem z dnia 14 lipca 2014r., strona powodowa zwiększyła wysokość żądanego zadośćuczynienia do 100.000,00 zł. załączając na tę okoliczność nową dokumentację medyczną dotyczącą leczenia powypadkowego Z. F. (1).

(dowód: pismo z dnia 14 lipca 2014 roku k. 24)

Kolejną decyzją z dnia 5 lutego 2016r. pozwany uznał dodatkowe roszczenie strony powodowej i przyznał na rzecz powódki dalszą kwotę 70.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia.

(dowód: decyzja z dnia 5 lutego 2016 roku k.25)

Pismem z dnia 10 marca 2016r. (...) S.A. w L. zwiększyło dochodzoną w imieniu powódki kwotę tytułem zadośćuczynienia do 1.000.000,00zł.

(dowód: pismo z dnia 10 marca 2016r. (...) S.A. w L. k. 26)

Decyzją z dnia 15 czerwca 2016r. na rzecz powódki została przyznana dalsza kwota 600.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia.

(dowód: decyzja (...) - Oddział (...).U S.A w L. k.27-28)

Matka powódki A. D. po wypadku została przewieziona do (...) Sp. z o.o., gdzie w wyniku przedwczesnego oddzielenia się łożyska w dniu 1 września 2013 roku nastąpił przedwczesny poród drogą cesarskiego cięcia.

(dowód: dokumentacja medyczna: karta informacyjna (...) Sp. z.o.o. k.51, akt urodzenia k.31)

Noworodek Z. F. (1) został przewieziony w tym samym dniu do Wojewódzkiego (...) w Ł. na Oddział Patologii i Intensywnej Terapii Noworodka z rozpoznaniem:

• wcześniactwo

• zespół zaburzeń oddychania

• niewydolność oddechową

• drgawki

• zaburzenia rytmu serca

• niedokrwistość

• przetrwały przewód tętniczy

• krwawienie dokomorowe III st.

• wodogłowie pokrwotoczne.

W 22 dobie życia powódka, w stanie ogólnym ciężkim, została przewieziona do Kliniki Intensywnej Terapii i Wad Wrodzonych Noworodka (...) w Ł.. Po konsultacji neurochirurgicznej i badaniu TK głowy dziecko zostało zakwalifikowane do zabiegu wszczepienia zbiornika R. w dniu 23 września 2013r.

W dniu 25 września 2013r. powódka powróciła do WSSz im. M. P. w Ł. na Odział Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka. W trakcie pobytu u powódki zaobserwowano cholestazę oraz niedokrwistość, wdrożono leczenie zachowawcze. Po uzyskaniu normalizacji badań płynu mózgowo - rdzeniowego powódkę w dniu 17 grudnia 2013r. w stanie ogólnym dobrym przekazano do Kliniki (...) celem wymiany zbiornika R. na układ zastawkowy. Zabieg wykonano w dniu 23 grudnia 2013r. Powódka w stanie ogólnym dobrym została wypisana do domu z zaleceniami.

Kolejna hospitalizacja odbyła się w okresie od 3 kwietnia 2014r. do 24 kwietnia 2014r. w Klinice (...), z powodu podejrzenia dysfunkcji układu zastawkowego. W dniu 7 kwietnia 2014r. miał odbyć się zabieg wymiany układu, jednakże w trakcie operacji stwierdzono pokrwotoczne (...) i cechy przebytego krwawienia. Powódce ponownie implantowano zbiornik R. i usunięto niesprawny układ zastawkowy. Po normalizacji parametrów powódka została poddana zabiegowi operacyjnemu reimplantacji układu zastawkowego.

W okresie od 5 marca 2015r. do 21 marca 2015r. powódka przebywała w (...) Centrum (...) w Z. z rozpoznaniem mózgowego porażenia dziecięcego pod postacią obustronnego niedowładu kurczowego. Względem powódki wdrożono leczenie zachowawcze (usprawnianie ruchowe zgodnie z deficytami według indywidualnego programu] oraz farmakologiczne. W powyższej placówce medycznej powódka przebywała ponownie w okresie od 8 marca 2016r. do 25 marca 2016r.

(dowód: dokumentacja medyczna - karta informacyjna (...) Sp. z.o.o. k.51,k.84 dokumentacja z Wojewódzkiego (...) w Ł. k.52-55,k.60-63 dokumentacja medyczna Instytutu Centrum (...) w Ł. k.56-57, k.59, k.64-65, przebieg leczenia szpitalnego k.66-72,77, 78-79 k.73-74, wyniki badań USG k.72, 75, 76, dokumentacja medyczna (...) Centrum (...) w Z. k.80-81, 85-89)

W dniu 29 września 2015 roku (...) Pedagogiczna w T., wydała opinię o potrzebie wczesnego (...). Orzeczeniem (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności z dnia 24 lutego 2015r. małoletnia Z. F. (1) została uznana za osobę niepełnosprawną. Wymaga stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji.

(dowód: opinia o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka k.83, orzeczenie o niepełnosprawności z dnia 24 lutego 2015 roku k.32-33, orzeczenie o niepełnosprawności z dnia 28 lutego 2018 roku k.320-321 akt sprawy SO w Piotrkowie Tryb. I C 1646/17)

Jak wynika z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego z 7 września 2016r., oprócz mózgowego porażenia dziecięcego, u Z. F. (1) występuje słabowidzenie w wyniku astygmatyzmu nadwzrocznego I zez zbieżny naprzemienny obu oczu, a także niedosłuch prawego ucha. Powódka stale korzysta z rehabilitacji ruchowej. Porusza się na wózku, ma trudności z dłuższą stabilizacją samodzielnego siadu. Mowa rozwinięta na poziomie pojedynczych słów i zlepków dwu wyrazowych w przewagą mowy samoistnej. Samodzielność ograniczona przez niepełnosprawność ruchową - potrafi ściągnąć buty, częściowo kontrolować czynności fizjologiczne, współpracuje przy ubieraniu.

(dowód: opinia lekarska dla Towarzystwa (...) S.A. z dnia 27 stycznia 2016r. k.34-39)

Postępowanie diagnostyczne i lecznicze wykonane w (...) Centrum (...) było prawidłowe, adekwatne do sytuacji zdrowotnej ciężarnej pacjentki, nie dopuszczono się nieprawidłowości. Cięcie cesarskie wykonane zostało po ujawnieniu pierwszych zaburzeń tętna płodu. Urodzony noworodek nie wykazywał cech kwasicy wewnątrzmacicznej (pH- 7,291). Ocena według punktacji A. = 5 punktów, co stanowi "typową" ocenę żywotności noworodków urodzonych w tak wczesnej dąży.

Z. F. (1) urodzona w 29 tygodniu ciąży, jest głębokim wcześniakiem, nie będąc przygotowana do porodu. Dziecko ponosi obecnie koszty zdrowotne wynikające z wcześniactwa. Hipotetycznie, gdyby nie doszło do wypadku drogowego i przedwczesnego oddzielenia się łożyska, to z dużym prawdopodobieństwem jej ciąża zostałaby donoszona do okresu, w którym urodziłaby się jako zdrowe dziecko donoszone.

Podczas ciąży u powódki nie stwierdzono żadnych nieprawidłowości w jej przebiegu, które mogłyby być czynnikami ryzyka przedwczesnego oddzielenia się łożyska.

Cięcie cesarskie wykonano z powodu przedwczesnego oddzielenia się łożyska, do którego doszło w wyniku urazu brzucha. Konieczność wykonania cesarskiego cięcia w ciąży niedonoszonej wynikła więc bezpośrednio z urazu, jakiego ciężarna doznała w wyniku zdarzenia drogowego.

Bezpośrednią przyczyną wykonania cesarskiego cięcia było przedwczesne oddzielenie się łożyska, co wtórnie skutkowało zaburzeniami tętna płodu, czyli zagrożeniem jego życia w postaci tak zwanej wewnątrzmacicznej zamartwicy płodu.

Najbardziej prawdopodobną przyczyną przedwczesnego oddzielenia się łożyska był uraz brzucha spowodowany wypadkiem. Związek pomiędzy urazem i przedwczesnym oddzieleniem się łożyska jest bezpośredni.

Wodogłowie może być wrodzone lub nabyte. Przypadki wrodzone obejmują najczęściej te wywołane wadami cewki nerwowej. Wodogłowie wrodzone rozwija się już w czasie rozwoju płodowego i spowodowane jest wadami wrodzonymi lub szkodliwym wpływem środowiska. Wodogłowie nabyte może pojawić się w każdym wieku, najczęściej w wyniku urazu, krwawienia wewnątrzczaszkowego. Do upośledzenia krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego może przyczynić się zakrzep (np. w wyniku krwotoku wewnątrzczaszkowego). Wodogłowie zatem może być późnym efektem uszkodzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego płodu związanych z krwawieniami okołokomorowymi i dokomorowymi mózgu. Najczęstszym powikłaniem tych krwawień jest występowanie wodogłowia pokrwotocznego, jako odczynu wy ściółki komór i pajęczynówki na krew.

Bezpośrednie urazy mechaniczne płodu wewnątrz macicy, w czasie ciąży należą do rzadkości. W okresie początku III trymestru ciąży płód jest w znacznym stopniu chroniony przed bezpośrednim urazem. Znajduje się w środowisku wodnym, otoczony warstwą płynu owodniowego, wewnątrz elastycznej macicy, wewnątrz elastycznej jamy brzusznej kobiety ciężarnej. Część macicy jest dodatkowo chroniona kostnym rusztowaniem miednicy, która zwykle przyjmuje na siebie uraz mechaniczny, chroniąc macicę wewnątrz jak w klatce bezpieczeństwa. Zwykle ma się do czynienia z krwawieniem do komór jako powikłaniem porodu głęboko niedojrzałego wcześniaka. U powódki podczas leczenia stwierdzono krwawienie do komór mózgu. Dwa czynniki z wymienionych na pewno wystąpiły podczas wypadku drogowego. Były to uraz brzucha i nagłe zmiany ciśnienia w macicy, w związku z urazem. Żaden inny czynnik nie został odnotowany zarówno podczas dotychczasowego przebiegu ciąży, jak i podczas pobytu w szpitalu. Zgodnie z dostępną dokumentacją (Indywidualna Karta Ciąży) przebieg ciąży był prawidłowy i nie odnotowano żadnych schorzeń, które mogłyby zwiększać ryzyko przedwczesnego oddzielenia się łożyska.

Wodogłowie może być wrodzone lub nabyte. Przypadki wrodzone obejmują najczęściej te wywołane wadami cewki nerwowej. Wodogłowie wrodzone rozwija się już w czasie rozwoju płodowego i spowodowane jest wadami wrodzonymi lub szkodliwym wpływem środowiska. Wrodzona postać wodogłowia obejmuje zaburzenia rozwoju płodowego, z powodu których rozwija się wodogłowie niezależnie od wydarzeń, jak te spowodowane wypadkiem. Wrodzone wodogłowie jest wywołane nieprawidłowościami rozwoju zarodka lub płodu, zwykle na wczesnym etapie rozwojowym ciąży, podczas I go trymestru jej trwania. Zwykle dają się wykryć podczas badań diagnostycznych wykonywanych w połowie ciąży. Towarzyszą innym wadom rozwojowym, jak na przykład rozszczepowi kręgosłupa, Zespołowi (...) (obecność torbieli w tylnej części mózgu), Zespołowi (...) (zaburzenia rozwoju tylnej części mózgowia) i inne.

Wodogłowie nabyte może pojawić się w każdym wieku, najczęściej w wyniku urazu, krwawienia wewnątrzczaszkowego. Do upośledzenia krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego może przyczynić się zakrzep (np. w wyniku krwotoku wewnątrzczaszkowego). Wodogłowie zatem może być późnym efektem uszkodzeń Ośrodkowego Układu Nerwowego płodu związanych z krwawieniami okołokomorowymi i dokomorowymi mózgu. Najczęstszym powikłaniem tych krwawień jest występowanie wodogłowia pokrwotocznego, jako odczynu wyściółki komór i pajęczynówki na krew.

Do "zatkania się" dróg, którymi płynie płyn mózgowo-rdzeniowy, przyczynia się obecność zakrzepu, który powstaje w wyniku krwawienia wewnątrzczaszkowego. Przyczyną krwawienia wewnątrzczaszkowego może być uraz biochemiczny (głębokie niedotlenienie z kwasicą) lub bezpośredni uraz mechaniczny. Nie ma żadnych przesłanek, które wskazują, że niedotlenienie i uraz biochemiczny mogłyby być pierwotną przyczyną krwawienia wewnątrzczaszkowego. Bardzo natomiast jest prawdopodobne, że krwawienie wewnątrzczaszkowe mógł spowodować bezpośredni uraz. Ewentualną możliwość niedotlenienia i kwasicy można hipotetycznie rozpatrywać jako zjawisko wtórne, związane z przedwczesnym oddzieleniem się łożyska.

Związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy urazem i przedwczesnym oddzieleniem się łożyska jest bezpośredni.

W ciąży płód znajduje się w wypełnionej płynem macicy, co sprawia, że znajduje się jakby w poduszce bezpieczeństwa, która go chroni przed urazami. Dodatkowo, część macicy jest chroniona przez rusztowanie kości miednicy, co sprawia, że część macicy jest chroniona jakby "klatką bezpieczeństwa". Pomimo to, górna część macicy jest podatna na urazy. Dodatkową, niekorzystną okolicznością było umiejscowienie łożyska na przedniej ścianie macicy, co sprawia, że znajdowało się ono na ścianie macicy, która doznała urazu.

Zwykle ma się do czynienia z krwawieniem do komór jako powikłaniem porodu głęboko niedojrzałego wcześniaka. Jak zauważył biegły, podczas leczenia u noworodka stwierdzono krwawienie do komór mózgu.

W praktyce zawodowej rzadko ma się do czynienia z powikłaniem ciąży, które jest skutkiem urazu. Krwawienie wewnątrzczaszkowe bywa w praktyce powikłaniem porodu bardzo niedojrzałego dziecka, co jest związane z "kruchością" jego naczyń krwionośnych i "podatnością" na krwawienia wewnątrzczaszkowe. Stąd wniosek, że krwawienie wewnątrzczaszkowe może być zjawiskiem wtórnym, spowodowanym koniecznością urodzenia bardzo niedojrzałego wcześniaka. Jednakże konieczność jego urodzenia wynika wprost z fakty przedwczesnego oddzielenia się łożyska.

W chwili przyjęcia ciężarnej do TC Z stwierdzono tętno płodu = 144/min, a więc prawidłowe oraz nie obserwowano krwawienia z macicy, które jest objawem przedwczesnego oddzielenia się łożyska.

Po przyjęciu poszkodowana w wypadku była zbadana kolejno przez Specjalistę Chorób Wewnętrznych, Neurologa, Chirurga i Ortopedę.

O godzinie 15:00 podano leki rozkurczowe, dodatkowo F. w pompie, podłączono zapis KTG w celu kontroli tętna płodu (zapis nie został dołączony do akt). Nie odnotowano wówczas zwiększonego napięcia macicy, typowego dla oddzielenia się łożyska. Stwierdzono tkliwość brzucha.

O godz. 17:30 odnotowano wyraźnie wzmożone napięcie macicy (objaw oddzielania się łożyska). Stwierdzono tętno płodu w zakresie 110-160/min z zawężoną oscylacją.

Wykonano USG w którym stwierdzono obecność krwiaka pozałożyskowego wielkości 74 x 28 mm.

Kwalifikacja do cesarskiego cięcia - o godzinie 18:30.

Urodzono cesarskim cięciem dziecko ocenione na 5 punktów w skali A., co jest oceną typową dla głębokiego wcześniaka (wyjaśnienie poniżej).

Zmniejszona punktacja w skali A. u noworodków skrajnie niedojrzałych nie musi świadczyć o złym stanie klinicznym po urodzeniu, ani tym bardziej o niedotlenieniu.

W porównaniu z noworodkiem dojrzałym wcześniak sprawia wrażenie wiotkiego ze względu na zmniejszone napięcie mięśni szkieletowych. W ułożeniu na plecach kończyny górne i dolne leżą luźno wzdłuż ciała, a nie są mocno przywiedzione jak u zdrowego noworodka donoszonego. Oddech jest płytszy, z dłuższą fazą wydechową, z powodu słabego napięcia mięśni oddechowych. Skłonności do bradykardii i obwodowego skurczu tętniczek powodują słabszą perfuzję naczyń włosowatych, co pociąga za sobą bladość skóry i skłonności do oziębienia. Niedojrzałość tkanki mózgowej niesie ze sobą wiele niekorzystnych objawów, jak na przykład zaburzenia oddychania czy krążenia. Wymienione powyżej, w skrócie czynniki powodują, że noworodki urodzone przedwcześnie otrzymują z reguły niższą ocenę w skali A., co jest zjawiskiem powszechnym i typowym.

Ocena stanu noworodków urodzonych przedwcześnie z masą ciała poniżej 1500 g w zależności od sposobu ukończenia porodu — drogami natury lub drogą cięcia cesarskiego. Praca pochodzi z 2008 roku - publikacja P., Neonatologia i Ginekologia tom 1.

Z porównania wynika, że noworodek, o którym mowa urodził się w typowym dla jego wieku ciążowego stanie, a ocena żywotności w skali A. także była typowa, jak dla wcześniaka o tym wieku ciążowym.

Wynik gazometryczny krwi pępowinowej noworodka wynopsił : pH= 7, (...)=33,9 mmHg (35-45) p02- 31 mmHg (80-100), BE= -10,5 mmol/1

Wynik pH noworodka Z. F. (1) był normalnym w zakresie dopuszczalnym dla urodzonego noworodka. Wartości ciśnienia parcjalnego tlenu, dwutlenku węgła oraz wartość niedoboru zasad świadczą o stanie tak zwanej wyrównanej kwasicy oddechowej.

Oznacza to, że niedobory wymiany gazowej u płodu dopiero się rozpoczynały. Nie doszło u płodu do obniżenia pH krwi poniżej wartości bezpiecznych., co dowodzi, że nie doszło do opóźnienia wykonania cesarskiego cięcia, które mogłoby mieć negatywny wpływ na stan urodzeniowy noworodka, a hipotetyczne wcześniejsze wykonanie cesarskiego ciecia nie przyniosłoby korzyści.

Podczas wizyt w ciąży nie odnotowano u powódki istotnych nieprawidłowości, które mogłyby wpłynąć negatywnie na rozwój wewnątrzmaciczny płodu.

Dolegliwości chorobowe, które ma dziecko nie są wynikiem zakażenia (...).

U powódki podczas ciąży wykonane zostały zalecane w Rozporządzeniu Ministra badania diagnostyczne z pominięciem badania HIV. Nie ma to wpływu na stan dziecka. Stan zdrowia ciężarnej z okresu ciąży, w którym pozostawała pod opieką lekarza poradni K nie ma związku przyczynowo-skutkowego ze stanem dziecka po wypadku.

Incydentalnie stwierdzona u powódka mała ilość płynu owodniowego ( (...)= 4cm) w badaniu USG wykonanym w (...) Centrum (...) może zdarzyć się bez uchwytnej przyczyny, jako przejściowa zmiana objętości wód płodowych w zdrowej ciąży, ale może świadczyć także o nieprawidłowościach takich, jak przedwczesne odpływanie płynu owodniowego, a więc może świadczyć o przedwczesnym pęknięciu pęcherza płodowego, może także świadczyć o innym problemie zdrowotnym ciąży, najczęściej dotyczącym rozwoju nerek płodu albo obniżającej się nagle wydolności łożyska. Ale jeszcze większym problemem jest to, że często taki "inny” problem nie istnieje, - czyli często mała ilość wód płodowych nie świadczy o niczym złym, wzbudza alarm potencjalnie zupełnie niepotrzebnie. Mówimy wówczas o tak zwanym idiopatycznym małowodziu, czyli sytuacji, gdy stan małej ilości wód płodowych wystąpił bez uchwytnej przyczyny i nie wiąże się z żadną patologią płodu. Postępowanie ginekologiczne zawsze przyjmuje, jako prawdopodobne, bardziej niebezpieczne możliwości i przeprowadza badania w ich kierunku, a więc traktuje małowodzie w sposób alarmowy. Dąży do zdiagnozowania przyczyny mniejszej ilości wód, co polega przede wszystkim na wykluczeniu niewydolności łożyska, wady lub choroby nerek, infekcji wewnątrzmacicznej.

Podsumowując-mała ilość wód może być rewelatorem innej, rozwijającej się patologii płodu, lecz nie ma żadnych wskazówek, aby u płodu powódki wystąpiła patologia funkcji organizmu powodująca małowodzie. Mała ilość wód w badaniu USG przeprowadzonym w szpitalu mogła być skutkiem urazu. W przypadku powódki i jej ciąży, nie ma żadnej, uchwytnej (poza urazem) przyczyny, z powodu, której mogłoby dojść do małowodzia.

Polskie prawo zezwala kobietom w widocznej ciąży jeździć samochodem bez zapiętych pasów bezpieczeństwa. Ciąża wielkości, jak u powódki, wypełnia kryterium "widoczna ciąża". Ginekolodzy powszechnie uważają, że pomimo ciąży, należy pasy zapinać. Zapięte pasy bezpieczeństwa istotnie zwiększają bezpieczeństwo ciężarnej, a więc i płodu, podczas wypadku.

(dowód: opinia biegłego ginekologa M. W. k. k. 128-133 wraz z opiniami uzupełniającymi k.136-137 i k.196-197, karta ciąży k.40-42, wyniki badania usg ciąży k.43-50, akt urodzenia k.31)

W opinii z dnia 27 stycznia 2016 roku wydanej na potrzeby pozwanego w toku postępowania likwidacyjnego lekarze specjaliści ginekolog-położnik oraz specjalista pediatra-neonatolog stwierdzili, że Z. F. (2) jest całkowicie niezdolna do samodzielnej egzystencji i wymaga stałej opieki innej osoby, współdziałania opiekuna w procesie leczenia, rehabilitacji i edukacji dziecka. Dziecko wymaga zabiegów terapeutycznych i rehabilitacyjnych, zaopatrzenia ortopedycznego w ortezy. Potrzeby te wykraczają znacznie ponad opiekę nad zdrowym rówieśnikiem, i ich spełnianie powinno umożliwić jej rozwój i osiągnięcie w przyszłości jak największej poprawy. Rozwój psychoruchowy dziecka jest opóźniony o około rok w stosunku do wieku metrykalnego. W badaniu fizykalnym stwierdza się niedowład czterokończynowy spastyczna, zez zbieżny. Dziecko nie siedzi, nie stoi, nie chodzi. Jest w stanie w ograniczonym zakresie posługiwać się prawa kończyna górną, Mówi pojedyncze słowa . Prawidłowe leczenie wielospecjalistyczne oraz intensywna rehabilitacja dziewczynki mogą spowodować poprawę stanu i umożliwić przynajmniej częściową samodzielność i dalszy rozwój intelektualny. Nie można przewidzieć jaką poprawę uda się osiągnąć. Dziecko powinno być po stalą opieką poradni specjalistycznych: neurologicznej, rehabilitacyjnej. neurochirurgicznej, okulistycznej, kardiologicznej. psychologicznej. Wymaga stałej rehabilitacji ambulatoryjnej i prowadzonej w warunkach domowych oraz okresowej rehabilitacji oraz turnusach szpitalnych. Pacjentka wymaga zaopatrzenia ortopedycznego - ortez, które prawdopodobnie bodzie trzeba wymieniać wraz ze wzrostem dziecka. Rodzice zapewniają dziecku konieczną opiekę i rehabilitację. Stały procentowy uszczerbek na zdrowiu Z. F. (1) wynosi 100 % wg pozycji 5a tabeli Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 roku.

(dowód: opinia lekarska wydana na potrzeby pozwanego w dniu 27 stycznia 2016 roku k.34-39)

Powódka Z. F. (1) pozostaje pod stałą opieką lekarzy: neurologa, dermatologa, pediatry, okulisty, logopedy, laryngologa, ortopedy.

U Z. F. (1) w wyniku przedwczesnego porodu rozwinął się m.in. zez zbieżny naprzemienny i powstała wada korekcji pod postacią astygmatyzmu nadwzrocznego. Biorąc pod uwagę przyczyny zeza - sensoryczne, motoryczne i ośrodkowe wpływ na powstanie zeza u Z. F. (1) miał uraz okołoporodowy pod postacią niedotlenienia, jak także później wodogłowia pokrwotocznego. Obecność zeza zbieżnego u powódki w 80% jest spowodowana urazem z dnia 1.09.2013r. i jego konsekwencjami. Nie można jednocześnie zapomnieć o czynniku genetycznym - siostra ojca dziecka była leczona z powodu zeza.

Obecnie na długotrwały uszczerbek na zdrowiu powódki wg Rozporządzenia Ministra Pracy z 23.04.2013r. i 18.12.2002r. (Dz.U.02.234.1974) składają się

- niedowidzenie obu oczu - pkt 27a 35%

- brak widzenia obuocznego - per analogiam - pkt 34 -15%, co daje łącznie 50% uszczerbek na zdrowiu powódki. Mając jednak na względzie, że zez zbieżny i związane z nim niedowidzenie w 80% jest wynikiem urazu jakiemu w dniu 1.09.2013r. Z. F. (1) uległa, to długotrwały uszczerbek na zdrowiu powódki wynosi obecni e 40%.

Wskutek prowadzonych wciąż ćwiczeń jest możliwe uzyskanie u powódki lepszej ostrości wzroku i być może wykształcenie widzenia obuocznego. Obecnie powódka ma lat 6, więc jeszcze rok, dwa lata ćwiczeń mogą tę sytuację zmienić.

W przyszłości powódka może mieć prawidłową ostrość wzroku, lub tylko nieco obniżoną, co wpłynie na jej funkcjonowanie i samodzielność, dzięki czemu znacząco poprawi się jej komfort życia też się poprawi. Wpływ na to będzie miał także jej stan neurologiczny.

Ze strony narządu wzroku powódka nie wymagała pomocy osób trzecich.

(dowód: opinia biegłego okulisty D. P. k.190-192)

Powódka cierpi na dolegliwości: w zakresie laryngologicznym tj.: niedosłuch prawostronny, częste nieżyty górnych dróg oddechowych (jesień-wiosna), nawracające katary, upośledzenie drożności nosa. Z tego powodu w maju 2018r. małoletnia leczona była w Klinice (...) w W. - wykonano operację usunięcia przerośniętego migdałka gardłowego oraz przycięcie migdałków podniebiennych. Jest pod stałą opieką audiologiczną, logopedyczną w IF i PS w W.. Dziewczynka jest objęta wielospecjalistyczną opieką w ramach Wczesnego (...). Pozostaje pod opieką logopedy w celu korekty wady wymowy, usprawnienia funkcji poznawczych doskonalenia czynności ( gryzienia ,żucia połykania i oddychania).

Aktualnie u małoletniej Z. F. (1) występuje:

-niedosłuch prawostronny niewielkiego stopnia -wada wymowy,

-stan po przebytym zabiegu wycięcia migdałka gardłowego oraz przycięcia migdałków podniebiennych,

-przebyte mózgowe porażenie dziecięce z niedowładem czterokończynowym.

W zakresie laryngologicznym u Z. F. (1) występuje niedosłuch przewodzeniowy prawego ucha niewielkiego stopnia ( nie wymaga zaopatrzenia w aparat słuchowy). Powódka wymaga stałej opieki Otolaryngologicznej, Audiologicznej i Foniatrycznej (monitorowanie stanu słuchu i rozwoju narządu artykulacyjnego i mowy). Opóźniony nieznacznie rozwój mowy czynnej wymaga stałej opieki logopedy. Średni ubytek słuchu ucha prawego typu przewodzeniowego wynosi=26,6dB a w UL=10dB UP - 20dB+30dB+30dB= 80dB:3= 26,6dB ( UP- 20dB/500Hz, 30dB/1000 do 2000Hz).

Procentowy trwały uszczerbek na zdrowiu z tytułu osłabienia ostrości słuchu w uchu prawym wynosi aktualnie: 5% wg poz. 42 Tabeli uszczerbkowej zawartej w Rozporządzeniu MP i PS z dnia 18.12.2002r.

Doznane urazy w okresie okołoporodowym skutkowały pokrwotocznym uszkodzeniem (...) w noworodka oraz wodogłowiem z następowym porażeniem czterokończynowym spastycznym.

U dziecka nie zdiagnozowano pourazowego uszkodzenia ucha wewnętrznego, a stwierdzony niedosłuch w uchu prawym, (patologia ucha środkowego) wymaga dalszej obserwacji i może być spowodowany przebytą infekcją ucha środkowego w okresie wczesno noworodkowym.

Aktualnie trudno przewidzieć jakie będą dalsze skutki wcześniactwa oraz porażenia mózgowego na stan narządu słuchu u małoletniej powódki jak również na przyszły rozwój intelektualny i fizyczny dziecka.

Obecnie konieczna jest dalsza opieka wielospecjalistyczna nad powódką, w tym neurologiczna, otolaryngologiczna, audiologiczno-foniatryczna, logopedyczna oraz okulistyczna, psychologiczna oraz szeroko pojęta wieloletnia rehabilitacja.

Obecnie brak jest szansy na całkowity powrót do zdrowia małoletniej. Zakres usprawnienia małoletniej będzie zależał od wdrożonego leczenia wielospecjalistycznego oraz rehabilitacji kontynuowanej systematyczne przez dalszy okres rozwoju dziecka praktycznie do osiągnięcia wieku 16-18 lat. Skutki wypadku z dnia l.09.2013r. będzie powódka odczuwała w większym lub mniejszym stopniu do końca życia. Nie mniej jednak skutki wypadku w zakresie laryngologicznym (niewielki jednostronny niedosłuch) nie stanowią istotnego ograniczenie aktywności życiowej powódki oraz w najmniejszym stopniu powodują ograniczenie ogólnej sprawności organizmu (słuch wydolny społecznie- zdolność komunikowania się werbalnego zachowana).

Z przyczyn laryngologicznych powódka nie wymagała specjalnej opieki osób trzecich. Wskutek doznanych urazów nie została trwale naruszona struktura anatomiczna narządu słuchu.

(dowód: opinia biegłej laryngolog i audiolog S. K. k.224-230 wraz z opiniami uzupełniającymi k.258-259, oraz 280-284)

U powódki w wyniku przebytego porodu przedwczesnego (29hbd) występują schorzenia neurologiczne tj.:

• wodogłowie pokrwotoczne z implantacją układu zastawkowego

• mózgowe porażenie dziecięce pod postacią niedowładu spastycznego, bardziej nasilonego w lewych kończynach

• drgawki objawowe w wywiadzie

• dysfunkcja układu zastawkowego w wywiadzie

• przebyte infekcje bakteryjne i grzybicze okresu noworodkowego

• przebyty zabieg rizotomii w 2017r.

• niepełnosprawność intelektualna nieokreślona

Z przyczyn neurologicznych u powódki doszło do 100% uszczerbku na zdrowiu z powodu dysfunkcji narządu ruchu z poz. 5A z tabeli Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dn. 18.12.2002r. U małoletniej powódki dysfunkcja narządu ruchu i funkcji intelektualnych jest znacząca i dlatego powinna być rozpatrywana oddzielnie, wraz z uszczerbkiem.

Z. F. (1) odniosła obrażenia pośrednie w związku z wypadkiem, w wyniku którego doszło do przedwczesnego odklejenia się łożyska co wymagało natychmiastowego zakończenia ciąży poprzez cięcie cesarskie. Przedwczesne odklejenie się łożyska i związane z tym zaburzenie krążenia matczyn o-płodowego oraz niedojrzałość układu oddechowego u małoletniej urodzonej w 29 tygodniu ciąży, spowodowało następstwa zdrowotnych tj.: ciężki stan po urodzeniu, długotrwałe infekcje bakteryjne i grzybicze, narastające krwawienie do (...), zaburzenie krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego, powstanie wodogłowia pokrwotocznego. Zaburzenia krążenia płynu mózgowo-rdzeniowego były powodem kilkukrotnych implantacji zbiornika R. i wymiany układu zastawkowego. W przyszłości może wystąpić dalsza konieczność wymiany układu zastawkowego ze względu na wzrost małoletniej. W wyniku wcześniactwa powikłanego wodogłowiem pokrwotocznym i infekcjami doszło do uszkodzenia (...) i powstania niedowładu czterokończynowego bardziej obecnie wyrażonego w spastyczności lewych kończyn, znacząco zaburzających proces chodzenia. Stan małoletniej uległ poprawie w zakresie sprawności kończyn dolnych po zabiegu rhizotomii.

W obecnym stanie zdrowia małoletnia jest niezdolna do samodzielnej egzystencji. Zdaniem biegłego neurologa powódka nie ma szans na całkowity powrót powódki do zdrowia. Powódka do końca życia będzie osobą niepełnosprawną i nie dojdzie do znaczącej poprawy w zakresie funkcji ruchowych i intelektualnych. Najprawdopodobniej będzie osobą poruszającą się na wózku wymagająco stałej opieki drugiej osoby . Powódka wymagała i najprawdopodobniej będzie wymagała stałej 24- godzinnej opieki, w nieco mniejszym zakresie w godzinach nocnych. Powódka nie była, nie jest i prawdopodobnie nie będzie zdolna do samodzielnej egzystencji. Nie sam uraz w przebiegu wypadku, a jego konsekwencje doprowadzające do przedwczesnego odklejania się łożyska, porodu przedwczesnego, dalsze powikłania pokrwotoczne i infekcyjne doprowadziły do uszkodzenia (...), którego skutkiem jest znacząca dysfunkcja układu ruchu i funkcji intelektualnych. Powódka przez całe życie będzie korzystać z pomocy rehabilitacyjnej- w tym ze sprzętu rehabilitacyjnego.

(dowód: opinia biegłego neurologa M. N. k. 288-295)

U powódki występuje opóźniony rozwój intelektualny odpowiadający upośledzeniu w stopniu lekkim. Rozwój emocjonalny powódki jest opóźniony. W wyniku urazu okołoporodowego doszło u małoletniej do nieodwracalnego uszkodzenia (...), skutkującego niepełnosprawnością psychoruchową, w tym deficytem umysłowym, który obecnie wiąże się z odroczeniem obowiązku szkolnego, a w kolejnych latach spowoduje konieczność nauczania dziecka systemem szkoły specjalnej. Trudno ocenić obecnie: czy, kiedy i w jakim stopniu małoletnia powódka nabędzie choćby umiejętności prawidłowego czytania i pisania. Dziewczynka będzie wymagała stałej opieki osoby drugiej, dostosowanych programów nauczania w szkole, wieloletniej rehabilitacji. W ocenie psychiatryczno-psychologicznej niemożliwy jest całkowity powrót dziecka do zdrowia.

Powódka doznała na skutek wypadku uszczerbku na zdrowiu z pkt 9 a) otępienie lub ciężkie zaburzenia zachowania i emocji uniemożliwiające samodzielna egzystencję w 100%.

Uszczerbek ten powinien być rozpatrywany oddzielnie w stosunku do wskazanego przez biegłego sadowego lekarza neurologa.

(dowód: opinia łączna biegłych sądowych psychiatry i psychologa k. 325-328)

Nad powódką konieczne jest sprawowanie dalszej opieki wielospecjalistycznej tj.: neurologiczna, okulistyczna, laryngologiczna, audiologiczno-foniatryczna psychologiczna oraz szeroko pojęta rehabilitacja.

Z. F. (2) urodzona w 29 tygodniu ciąży jest dzieckiem niepełnosprawnym.

Poziom rozwoju intelektualnego obecnie 6-letniej Z. F. (1) jest opóźniony. Aktualnie intelekt dziecka odpowiada upośledzeniu (niepełnosprawności umysłowej) w stopniu lekkim. Dziewczynka jest zdolna do porozumiewania się werbalnego z otoczeniem, choć jej słownictwo jest ubogie zarówno w odniesieniu do treści, jak i formy.

Powódka ma opóźnienie w rozwoju, cierpi na zaburzenia pamięci, kolorów, kształtów, pisania. Nie zna literek, cyferek. Dziewczynka nie jest w stanie samodzielnie nic wykonać. Nie siedzi samodzielnie. Jeżeli ją zabezpieczy na łóżku poduszkami, to posiedzi z kilka minut. Dziecko było planowane i wyczekiwane. Rodzice niepełnosprawnej Z. pozostają w związku nieformalnym. Wiadomość o ciąży para przyjęła entuzjastycznie, oboje bardzo ucieszyli się z ciąży. Matka Powódki od początku ciąży pozostawała pod stałą opieką lekarza ginekologa. Regularnie i systematycznie korzystała z wyznaczonych wizyt lekarskich, wykonywała zlecone badania. Ciąża przebiegała bez powikłań, Wykonywane w czasie trwania ciąży badania nie wykazywały żadnych nieprawidłowości. W czasie ciąży dziecko było zdrowe. Przez cały okres ciąży powódka była regularnie badana.

(dowód: zeznania A. D. k.173-174 nagranie płyta k.175 minuty od 00.04.33-00.27.25, k. 370-371 minuty 00;00;21-00;31;00, opinia k.34-39, dokumentacja medyczna dotycząca przebiegu ciąży k.40-50)

Powódka wymaga pomocy w każdym zakresie, rośnie jest coraz cięższa.

Powódka została odroczona od obowiązku szkolnego, powinna być w pierwszej klasie a została w klasie O. Chodzi do normalnej zerówki, ma specjalistyczne oddzielne nauczanie, inne od reszty grupy. Nie uczestniczy w zajęciach fizycznych, w tańcach, w zabawach grupowych, porusza się na wózku. Jest zwożona do toalety przez opiekuna, nauczycielka musi jej pomagać. Córka zauważa różnice miedzy rówieśnikami a sobą, wpływa to na jej psychikę. Ma terapię psychologiczną w przedszkolu.

Kontakt z rówieśnikami ma ograniczony, rozmawia, ale nie każdy może ją zrozumieć, porozumiewa się na swój sposób. Powódka ma zaburzenia pamięci i koncentracji, zapomina nazw, imion, znaczenia słów, nie umie się skoncentrować. Po powrocie z przedszkola rodzice stawiają powódkę w stabilizator, jest pionizowana przez ok. 1 godz., uczy się wtedy literek, cyferek.

Powódka na wózku przebywa cały czas, jest przenoszona z wózka na krzesło, nie porusza się bez wózka. Z. F. (1) ma wadę wzroku i delikatnego zeza, bez okularów nie jest w stanie funkcjonować. Wzrok jest ustabilizowany, nie ulega pogorszeniu. Ma niedosłuch prawego ucha, to może powodować skoliozę kręgosłupa, opuszczenie prawego barku, ponieważ wychyla się tym uchem po dźwięki.

Powódka nie jest agresywna, ale ma problemy z wyrażaniem emocji, jest nadpobudliwa, ma wzmożone emocje. Jest nadwrażliwa.

Powódka rano idzie do przedszkola, wstaje o godz. 7.00, mama przenosi ją z łóżka na wózek, zaprowadza do toalety, karmi, ubiera, myje. W przedszkolu jest 5 godzin. Wraca do domu, ma w domu rehabilitację, matka ją rehabilituje, zapina ją w pionizator, idzie spać o godz. 20.30.

Powódka nie może przekręcić się na bok sama, mama musi ją przekręcić. Nie miała odleżyn. Powódka śpi w ortezach na rękę, mama wstaje w nosy żeby je poprawić, to jest zalecenie rehabilitantów. W lewej rączce powódka ma przykurcze i musi spać w ortezach.

Komunikuje podstawowe potrzeby. Potrafi zakomunikować, że jest jej za zimno lub za ciepło. Powódka nie zna wartości pieniądza.

Powódka chodzi do laryngologa, audiologa, okulisty, ortopedy, neurologa, neurochirurga i rehabilitanta. To jest systematyczna opieka, niektóre wizyty są raz w roku, raz na pół roku, raz na trzy miesiące. Powódka dostaje zastrzyki botulinowe w lewą rączkę, są robione raz na pół roku.

Powódka korzysta z turnusów rehabilitacyjnych, jeden kosztuje ok. 8.000zł za 10 dni, jeździ na turnusy rehabilitacyjne 5 razy w roku.

Powódka otrzymała od pozwanego zadośćuczynienie w kwocie 700.000,00zł. Wypłacone zostało w 2015 roku. Za te pieniądze rodzice powódki zapewnili sobie mieszkanie z windą, bez progowe, z parkingiem, mają odłożoną pewną część pieniędzy na przyszłość Z.. Zakupili samochód. Zostało ok. 100.000zł. Powódka otrzymuje od pozwanego rentę na zwiększone potrzeby w kwocie 2300zł miesięcznie. Te pieniądze są przeznaczane na dofinansowanie do wózka, na dopłaty do ortez, na wyjazdy, na dojazdy do lekarzy, na prywatnych lekarzy.

Powódka jeździ 5 razy w roku przez dwa tygodnie na rehabilitację do W.. Wymiana ortez jest raz w roku. Wózek raz na rok, na półtora zależy ile powódka urośnie.

(dowód: zeznania A. D. k.173-174 nagranie płyta k.175 minuty od 00.04.33-00.27.25)

Sąd dokonał następującej oceny materiału dowodowego:

Sąd postanowił oddalić wniosek pełnomocnika pozwanego o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego psychiatry i psychologa zgłoszony 30 listopada 2020 roku, bowiem opinia biegłych jest pełna, jasna, wnioski są wnikliwie uzasadnione, a wniosek zmierzał jedynie do przedłużenia postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Podstawą odpowiedzialności pozwanego za poniesioną przez powoda szkodę w wyniku wypadku komunikacyjnego jest przepis art. 822 k.c. Zgodnie z tym przepisem ubezpieczyciel przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony.

Odpowiedzialność odszkodowawczą z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej reguluje natomiast ustawa z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczeń Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 )

Zgodnie z art. 34 ust. 1 ustawy z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia.

W myśl art. 35 cytowanej ustawy ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu.

Bezsporne w sprawie jest, że pozwany za sprawcę szkody odpowiadającego na podstawie art. 415 k.c. – winien zapłacić powodowi stosowne odszkodowanie, zadośćuczynienie, rentę.

Zasada odpowiedzialności nie była przez pozwanego ostatecznie kwestionowana.

Zgodnie z art. 445 § 1 kc w wypadkach przewidzianych w artykule 444 kc Sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

W praktyce najczęstszą podstawą zadośćuczynienia za krzywdę jest właśnie uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia. Chodzi tu krzywdę ujmowaną jako cierpienie fizyczne (ból i inne dolegliwości), cierpienia psychiczne (ujemne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała albo rozstroju zdrowia w postaci np. zeszpecenia, niemożności uprawienia działalności artystycznej, naukowej, wyłączenie z normalnego życia itp.).

Zadośćuczynienie pieniężne ma na celu przede wszystkim złagodzenie tych cierpień. Obejmuje ono wszystkie cierpienia fizyczne i psychiczne, zarówno już doznane, jak i te, które zapewne wystąpią w przyszłości. Ma więc ono charakter całościowy i winno stanowić rekompensatę pieniężną za całą krzywdę doznaną przez poszkodowanego, ponieważ mowa jest o „odpowiedniej sumie tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę”, przyznawaną jednorazowo.

Przewidziana w art. 444 § 1 kc krzywda, za którą Sąd może na podstawie art. 445 § 1 kc przyznać poszkodowanemu odpowiednią kwotę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego, obejmuje zarówno cierpienia fizyczne, jak i cierpienie moralne (tak SN w wyroku z dnia

4 lipca 1969r., (...) 178/69, OSNCP 1970, z. 4, poz.71).

Przepisy kodeksu cywilnego nie zawierają żadnych kryteriów, jakie należy uwzględniać przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia pieniężnego, ponieważ wypracowała je judykatura, szczególnie Sądu Najwyższego. Kierując się tymi wskazaniami można ogólnie stwierdzić, że określając wysokość zadośćuczynienia, Sąd powinien wziąć pod uwagę wszystkie okoliczność mające wpływ na rozmiar doznanej krzywdy, a zwłaszcza stopień i czas trwania cierpień fizycznych i psychicznych (pobyt w szpitalu, bolesność zabiegów, dokonywane operacji, leczenie sanatoryjne itp.), trwałość skutków czynu niedozwolonego (kalectwo, oszpecenie, bezradność życiową, poczucie nieprzydatności), prognozy na przyszłość (polepszenie lub pogorszenie stanu zdrowia), wiek poszkodowanego (zwykle większą krzywdą jest kalectwo dla osoby młodszej), niemożność wykonywania ulubionego zawodu, uprawienia sportu, pracy twórczej, artystycznej, zawarcie związku małżeńskiego, posiadania dzieci, utratę kontaktów towarzyskiego, możliwości atrakcyjnych wyjazdów, wycieczek, chodzenia do teatru, kina, na plażę itp., a także ewentualne przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększania szkody (art. 362 kc.).

Zadośćuczynienie z art. 445 kc ma, więc przede wszystkim charakter kompensacyjny i tym samym jego wysokość musi przedstawiać jakąś ekonomicznie odczuwalną wartość. Wysokość ta nie może być jednak nadmierna w stosunku do doznanej krzywdy i aktualnych stosunków majątkowych społeczeństwa, a więc powinna być utrzymana w rozsądnych granicach (tak SN w wyroku z dnia 26 lutego 1962r., IV CR 902/61, OSNCP z 1963., poz. 105; w wyroku z dnia 24 czerwca 1965r., I CR 203/65, OSPiKA z 1966r., poz. 92; w wyroku z dnia 22 marca 1978r., IV CR 79/79, niepubl.).

Złożoność problematyki zaspokajania szkody w sferze niemajątkowej, trudnej do ustalenia i oszacowania, spowodowała, że ustawodawca wprowadził szczególne rozwiązanie zapewniające sądom orzekającym pewien luz decyzyjny (tzw. prawo sędziowskie), którego normatywnym wyrazem jest odwołanie do pojęcia „odpowiedniości” jako dyrektywy orzeczniczej w zakresie ustalenia wysokości zadośćuczynienia; pojęcie „odpowiednia suma pieniężna tytułem zadośćuczynienia” rozumieć należy jako wymóg indywidualizowania sytuacji pokrzywdzonego z uwzględnieniem całokształtu okoliczności sprawy oraz odniesieniem się do okoliczności obiektywnych. Ocena kryteriów decydujących o wysokości zadośćuczynienia zależy od okoliczności konkretnej sprawy, więc konfrontacja danego przypadku z innymi może dać jedynie orientacyjne wskazówki co do poziomu odpowiedniego zadośćuczynienia, a wysokość świadczeń przyznanych w innych sprawach, choćby w podobnych stanach faktycznych, nie może natomiast stanowić dodatkowego kryterium miarkowania zadośćuczynienia (por. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 23 września 2020 r., III CSK 337/19).

W przedmiotowej sprawie powódka na skutek wypadku jest osobą niepełnosprawną fizycznie, intelektualnie, osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji. Nigdy nie będzie funkcjonować normalnie. Wymaga pomocy osób trzecich 24 godziny na dobę. Powódka nie chodzi, porusza się na wózku, na który musi ją ktoś posadzić, nie wykonuje żadnych czynności samodzielnie, jest upośledzona umysłowo. Jest ciągle rehabilitowana i będzie wymagała intensywnej rehabilitacji do końca życia.

Z opinii laryngologa wynika, że niedosłuch nie ma związku z wypadkiem i urazem w czasie wypadku.

Sąd podziela wnioski płynące z opinii biegłych. Powódka doznała trwałego uszczerbku na zdrowiu w zakresie wszystkich urazów w wysokości łącznie 245%.

Należy jednak pamiętać, że procentowy rozmiar trwałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu jest tylko jednym z kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia i nie determinuje tej kwoty bez uwzględnienia innych okoliczności, jest to tylko pomocniczy środek ustalania rozmiaru odpowiedniego odszkodowania (por. wyr. SN z dnia 5.10.2005 r., sygn. akt I PK 47/05, opubl. (...)).

Rekompensata krzywd moralnych co do zasady mających charakter niemajątkowy w formie pieniężnej jest jedynie substytutem (z braku lepszych środków jej wyrównania ) i nigdy nie będzie rzeczywistym naprawieniem takich krzywd, a jedynie półśrodkiem (por. Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie - I Wydział Cywilny z dnia 3 lipca 2020 r., I ACa 280/19).

Mając na uwadze przytoczone w stanie faktycznym wszystkie fakty dotyczące stanu zdrowia powódki oraz powyższe okoliczności, przede wszystkim charakter schorzeń, na które cierpi powódka, związany z tym zakres cierpień fizycznych, fakt, że powódka nigdy nie zaznała normalnego życia, a gdyby nie wypadek byłaby zdrowa, Sąd uznał, iż odpowiednią kwotą tytułem zadośćuczynienia należnego powódce jest kwota 900.000zł.

Należy też podkreślić, że zadośćuczynienie rekompensuje ból i cierpienie, natomiast pozostałe szkody są rekompensowane przez odszkodowanie i rentę.

Mając na uwadze, iż pozwany wypłacił dotychczas powódce tytułem zadośćuczynienia kwotę 700.000 złotych Sąd na podstawie art. 445 § 1 kc zasądził na rzecz powódki tytułem zadośćuczynienia kwotę 200.000zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, zgodnie z żądaniem pozwu od dnia 15 czerwca 2016 roku do dnia zapłaty, a w pozostałej części żądanie oddalił jako wygórowane.

W najnowszym orzecznictwie Sąd Najwyższy ponownie wskazuje, że wysokość zadośćuczynienia powinna przedstawiać odczuwalną wartość ekonomiczną, adekwatną do warunków gospodarki rynkowej, jednak powinna być utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (por. Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 23 września 2020 r., III CSK 337/19), który to pogląd Sąd podziela. Z uwagi na to, że żadne pieniądze nie przywrócą dziecku zdrowia, ta kwota zadośćuczynienia jest trudna do określenia, ale musi mieć rozsądną granicę. Należy podkreślić, iż zdarzają się jeszcze bardziej drastyczne skutki wypadków i dla nich musi być zarezerwowana też odpowiednia rozsądna granica zadośćuczynienia.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 KC.

Zobowiązanie do zapłaty zadośćuczynienia pieniężnego przewidzianego w art. 445 KC ma charakter bezterminowy, stąd też o przekształceniu go w zobowiązanie terminowe decyduje wierzyciel przez wezwanie dłużnika do wykonania. Z charakteru bowiem świadczenia w postaci zadośćuczynienia, którego wysokość jest uzależniona od oceny rozmiaru doznanej krzywdy wynika, że obowiązek jego niezwłocznego spełnienia powstaje dopiero po wezwaniu dłużnika i że od tego momentu należą się odsetki za opóźnienie. Stosownie bowiem do treści przepisu art. 482 § 1 KC, jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności .

Jeżeli termin świadczenia nie jest oznaczony, ani nie wynika z właściwości zobowiązania – to w myśl art. 455 KC, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Tak, więc w braku innych danych, co do ustalenia terminu wymagalności świadczenia, termin ten określa jednostronnie wierzyciel. Wezwanie dłużnika do wykonania ma charakter oświadczenia woli, którego złożenie uzupełnia treść istniejącego między stronami stosunku prawnego, przy czym dotychczasowe zobowiązanie bezterminowe staje się zobowiązaniem terminowym.

W judykaturze istniały rozbieżności stanowisk co do określenia daty wymagalności roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia. Zostały one omówione w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie sygn. akt I CSK 243/10, w którym jednocześnie wyrażono pogląd, że: „Terminem od którego należą się odsetki za opóźnienie w zapłacie zadośćuczynienia za krzywdę może być w zależności od okoliczności sprawy, zarówno dzień poprzedzający wyrokowanie o zadośćuczynieniu jak i dzień tego wyrokowania”. W uzasadnieniu cytowanego orzeczenia zwrócono uwagę na ugruntowane przez judykaturę stanowisko, że odsetki według stopy ustawowej należą się za samo opóźnienie w spełnieniu świadczenia i stanowią rodzaj rekompensaty typowego uszczerbku majątkowego doznanego przez wierzyciela wynikającego z pozbawienia go możliwości czerpania korzyści z należnego mu świadczenia pieniężnego. Odsetki na podstawie art. 481 KC należą się jeżeli zobowiązany nie płaci należnego zadośćuczynienia w terminie wynikającym z przepisu szczególnego lub 455 KC. Nie sprzeciwia się temu okoliczność, że zasądzenie zadośćuczynienia jest fakultatywne, a jego wysokość zależy od oceny sądu oraz, że do zadośćuczynienia stosuje się art. 363 § 2 KC.

W ocenie Sądu Najwyższego zawartej w uzasadnieniu cytowanego wyroku jeżeli powód żąda od pozwanego zapłaty określonej kwoty tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od danego dnia, poprzedzającego dzień wyrokowania, odsetki należą się zgodnie z żądaniem, o ile zostanie wykazane, że dochodzona suma rzeczywiście należała się powodowi tytułem zadośćuczynienia od wskazanego przez niego dnia.

Należy zwrócić uwagę, że ustawa o działalności ubezpieczeniowej nakłada na ubezpieczyciela określone obowiązki (art. 16 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. Nr 123, poz. 1151 z późn. zm.). Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 listopada 2009 r. sygnatura akt II CSK 257/ 09: "Po otrzymaniu zawiadomienia o wypadku ubezpieczyciel - jako profesjonalista korzystający z wyspecjalizowanej kadry i w razie potrzeby z pomocy rzeczoznawców (art. 355 § 2 k.c.) - obowiązany jest do ustalenia przesłanek swojej odpowiedzialności, czyli samodzielnego i aktywnego wyjaśnienia okoliczności wypadku oraz wysokości powstałej szkody. Obowiązku tego nie może przerzucić na inne podmioty, w tym uprawnionego do odszkodowania. Nie może też wyczekiwać na prawomocne rozstrzygnięcie sądu. Bierne oczekiwanie ubezpieczyciela na wynik toczącego się procesu naraża go na ryzyko popadnięcia w opóźnienie lub zwłokę w spełnieniu świadczenia odszkodowawczego. Rolą sądu w ewentualnym procesie może być jedynie kontrola prawidłowości ustalenia przez ubezpieczyciela wysokości odszkodowania (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 10 stycznia 2000 r., III CKN 1105/98, OSNC 2000, nr 7-8, poz. 134, z dnia 19 września 2002 r. V CKN 1134/2000, niepubl. i z dnia 15 lipca 2004 r., V CK 640/03, niepubl).

Kierując się powyższymi wskazaniami i biorąc pod uwagę okoliczności faktyczne sprawy, należało ocenić, że pozwany winien spełnić świadczenie w terminie wynikającym z art. 14 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 lipca 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych.

Na podstawie art. 481 KC w zw. z art. 817 § 1 KC, uwzględniając, 30 dniowy termin na likwidację szkody i wypłatę świadczenia, wynikający z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1152) Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda ustawowe odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego zgodnie z żądaniem od dnia 15 czerwca 2016 roku, bowiem dnia 15.06.2016 roku pozwany odpowiedział na żądanie strony powodowej.

Pismem z dnia 10 marca 2016r. (...) S.A. w L. zwiększyło żądaną w imieniu powódki kwotę tytułem zadośćuczynienia do 1.000.000,00zł.

Decyzją z dnia 15 czerwca 2016r. na rzecz powódki została przyznana i wypłacona przez pozwanego dalsza kwota 600.000,00 zł tytułem zadośćuczynienia.

Na ostatniej rozprawie w dniu 19 stycznia 2021 roku pełnomocnik powódki ograniczył żądanie odsetek od kwoty 300.000,00 zł od dnia 15 czerwca 2016 roku w pozostałym zakresie cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia, bowiem dnia 15.06.2016 roku pozwany odpowiedział na żądanie strony powodowej, dlatego Sąd umarzył postępowanie w zakresie żądania odsetek za okres od dnia 10.04.2016 roku do dnia 14 czerwca 2016 roku.

Zgodnie z treścią art. 83 ust 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie sąd orzeka o poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa wydatkach, stosując odpowiednio przepisy art. 113.

Zgodnie z treścią art. 113. 1. w/w ustawy kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu.

2. Koszty nieobciążające przeciwnika sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji nakazuje ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz:

1) strony, której czynność spowodowała ich powstanie;

2) strony zastąpionej przez kuratora lub

3) osoby, na której rzecz prokurator wytoczył powództwo lub zgłosił wniosek o wszczęcie postępowania.

3. Koszty sądowe, których nie miał obowiązku uiścić kurator, sąd może nakazać ściągnąć z innego majątku strony zastąpionej przez kuratora.

4. W wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może odstąpić od przewidzianego w ust. 2 i 3 obciążenia kosztami.

5. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do opłat, których nie miał obowiązku uiścić Skarb Państwa.

Powódka wygrała sprawę w 25%, dlatego pozwany zobowiązany jest ponieść koszty procesu w takim stosunku.

Na podstawie art. 83 ust 2, art. 113 ust 1 o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nakazał ściągnąć od powoda R. S. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim kwotę 8.675, tytułem brakującej opłaty od pozwu od uiszczenia, której powódka została zwolniona oraz wydatków tymczasowo poniesionych przez Skarb Państwa od uwzględnionej części powództwa (wynagrodzenia biegłych łącznie wynosi 4.699,59zł x 25%=1174,90zł=1175zł, brakująca oplata - 30.000zł x25%=7500zł, łącznie od pozwanego ściągnąć 1175zł +7500zł=8675zł).

Na podstawie art. 83 ust 2, art. 113 ust 4 o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd nie obciążył powódki kosztami sądowymi od oddalonej części powództwa.

Sąd nie obciążył powódki kosztami procesu na rzecz pozwanego na podstawie art.102 kpc, zgodnie z którym w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. W odniesieniu do zasady słuszności w art. 102 KPC określone zostały przesłanki, których zaistnienie warunkuje możliwość obciążenia strony przegrywającej jedynie częścią kosztów albo nieobciążania jej w ogóle tymi kosztami. Obejmują one wystąpienie w sprawie wypadków szczególnie uzasadnionych, które powodują, że zasądzenie kosztów na rzecz wygrywającego przeciwnika w całości, a nawet w części, byłoby sprzeczne z powszechnym odczuciem sprawiedliwości oraz zasadami współżycia społecznego. Zalicza się do tych "wypadków" okoliczności związane z przebiegiem postępowania, jak charakter dochodzonego roszczenia, jego znaczenie dla strony, przedawnienie roszczenia, subiektywne przekonanie o zasadności roszczenia wsparte na obiektywnych podstawach, które jednak doznaje osłabienia w postępowaniu apelacyjnym. Do warunków leżących poza procesem należy sytuacja majątkowa i życiowa strony. Zwolnienie strony od kosztów sądowych nie stanowi samodzielnie o występowaniu szczególnie uzasadnionego wypadku, ale może być przyczynkiem do rozważenia, czy taki wypadek zachodzi. Zakwalifikowanie konkretnego przypadku jako ”szczególnie uzasadnionego” wymaga rozważenia całokształtu okoliczności sprawy łączących się z charakterem żądania poddanego pod osąd, przy uwzględnieniu zasad współżycia społecznego

Mając na uwadze opisaną wyżej bardzo trudną sytuację życiową powódki oraz charakter dochodzonego roszczenia Sąd stwierdził, iż jest to wypadek szczególnie uzasadniony pozwalający na nie obciążanie powódki w ogóle kosztami.

Sędzia SO Dorota Krawczyk

Z/ Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.