Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 17 lipca 2019 r.

Sąd Rejonowy w G.I Wydział Cywilny w składzie :

Sędzia : SSR Joanna Zachorowska

Protokolant : Sylwia Pordzik

Po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 lipca 2019 r. w G.

sprawy z wniosku Prokuratora Prokuratury Rejonowej G.-Wschód w G.

z udziałem B. H., J. J. (1), M. M., O. M.

o zmianę postanowienia o stwierdzenie nabycia spadku

postanawia

wniosek oddalić.

SSR Joanna Zachorowska

Sygn. I Ns 954/18

UZASADNIENIE

Wnioskiem złożonym dnia 18 września 2018 r. Prokurator Prokuratury Rejonowej G. – Wschód w G. wniósł o zmianę postanowienia wydanego przez Sąd Rejonowy w G.dnia 20 lutego 1997 r. (sygn. akt II Ns 1627/96) poprzez stwierdzenie, że spadek po M. R., zmarłej w dniu 21 września 1995 r. w G. nabyła wprost w całości na podstawie testamentu własnoręcznego z dnia 6 lutego 1995 r. B. H..

Uzasadniając swoje stanowisko wnioskodawca wskazał, że postanowieniem z dnia 20 lutego 1997 r. Sąd Rejonowy w G.stwierdził, że spadek po zmarłej M. R. na podstawie ustawy nabyli J. J. (1), M. M. i O. M. po 1/3 części każdy. W toku postępowania nie ujawniono żadnego testamentu. Pismem z dnia 7 marca 2018 r. Wojewoda (...) zwrócił się do Prokuratury Rejonowej G. – Wschód w G. z prośbą o wystąpienie do tut. Sadu o zmianę postanowienia Sądu Rejonowego w G.z dnia 20 lutego 1997 r. wydanego w sprawie II Ns 1627/96, wobec ujawnienia przez organ w toku prowadzonego postępowania w przedmiocie potwierdzenia prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez S. K. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Zgodnie z treścią testamentu własnoręcznego M. R. powołała do spadkobrania w zakresie pobrania odszkodowania za pozostawiony majątek rolno – łąkowy koło L. B. H. (poprzednio M.). Wnioskodawca podał, że M. R. nabyła w drodze dziedziczenia testamentowego w całości spadek po zmarłej K. K. na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w G.z dnia 17 marca 1993 r. w sprawie o sygn. II Ns 250/92. W skład spadku wchodziło prawo majątkowe do odszkodowania za powyższy majątek. Zmarła M. R. nie posiadała żadnego majątku, wartościowych przedmiotów, nieruchomości ani oszczędności, a jedynym prawem majątkowym, jakie jej przysługiwało było prawo do rekompensaty za mienie pozostawione poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej.

W piśmie z dnia 04 kwietnia 2019 r. uczestnik postępowania J. J. (1) podał, że majątek spadkodawczyni w postaci rekompensaty za mienie pozostawione poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej jest tylko częścią majątku posiadanego przez M. R..

W dniu 8 maja 2019 r. Sąd dokonał otwarcia i ogłoszenia dokumentu złożonego jako testament własnoręczny M. R..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

W dniu 16 sierpnia 1958 r. w G. zmarł S. K.. Postanowieniem z dnia 1 października 1990 r. Sąd Rejonowy w G.w sprawie II Ns 745/90 stwierdził, że spadek po S. K. na podstawie ustawy nabyła żona H. K. w ¼ części i córka K. K. w ¾ części, natomiast udział stanowiący w chwili otwarcia spadku wspólność majątkową nabyła K. K. w całości. H. K. zmarła 9 marca 1982 r. w G.. Postanowieniem z dnia 15 października 1986 r. Sąd Rejonowy w G.stwierdził, że spadek po H. K. po podstawie ustawy nabyła w całości córka K. K..

Postanowieniem z dnia 5 lutego 1991 r. wydanym w sprawie I C 78/97 Sąd Rejonowy w G.stwierdził, że S. K. pozostawił w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r. na terenach nie wchodzących w skład obecnego obszaru Państwa Polskiego w gminie G., województwo (...), stanowiącą jego własność nieruchomość w postaci ziemi ornej o powierzchni 2 ha, 31 arów i 90 m ².

W dniu 24 lutego 1992 r. zmarła K. K.. Przed Sądem Rejonowym w Gliwicach pod sygn. akt II Ns 250/92 z wniosku M. R. toczyło się postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku po K. K.. Postanowieniem z dnia 17 marca 1992 r. Sąd stwierdził, że spadek po K. K. na podstawie testamentu z dnia 19 listopada 1991 r. nabyła M. R..

M. R. zmarła w dniu 21 września 1995 r. w G., tam przed śmiercią stale zamieszkując. W chwili śmierci była bezdzietną panną. Miała 4 rodzeństwa: siostrę K. J., która zmarłą przed nią, pozostawiając trójkę dzieci: O. M., M. M. i J. J. (1), siostrę M. S. (S.), która zmarła bezdzietnie przed spadkodawczynią, brata J. R., który zmarł bezdzietnie przed spadkodawczynią oraz brata A. R., który również zmarł bezdzietnie przed spadkodawczynią. Przed Sądem Rejonowym w G.pod sygn. akt II Ns 1627/96 z wniosku J. J. (1) toczyło się postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku po M. R.. Postanowieniem z dnia 20 lutego 1997 r. Sąd stwierdził, że spadek po M. R. na podstawie ustawy nabył siostrzeniec J. J. (1), siostrzenica M. M. oraz siostrzenica O. M. po 1/3 części każdy z nich.

/okoliczności bezsporne, a nadto: dokumenty w aktach II Ns 1627/96, postanowienie z dnia 17.03.1992 r. sygn. II Ns 250/92 (k. 53), przesłuchanie uczestniczki postępowania B. H. (k. 43v), przesłuchanie uczestnika postępowania J. J. (1) (k. 43v-44), przesłuchanie uczestniczki postępowania O. M. (k. 44)/

W dniu 6 lutego 1995 r. M. R. sporządziła dokument zatytułowany (...), w którym wskazała, że „ (…) czyni spadkobierczynią córkę chrzestną B. M. do pobrania odszkodowania za przywłaszczony majątek rolno-łąkowy k. L. (…)”. Dokument został sporządzony na czystej kartce papieru formatu A4 pismem ręcznym przy pomocy niebieskiego długopisu. Rozpoczyna się od słów „Ja niżej podpisana”. Pod testamentem znajduje się podpis testatorki oraz adres i numer dowodu. Dokument składa się z 18 wersów, nie ma żadnych skreśleń, poprawek ani nadpisań.

M. R. przysługiwało prawo do nieruchomości pozostawionej w O., która została sprzedana przez jej spadkobierców ustawowych za kwotę 220 000 zł oraz prawo do nieruchomości położonej w P., przy ul. (...), składającej się z działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...), działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...), działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...), działki nr (...), dla których Sąd Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...), działkę nr (...), dla której Sad Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Postanowieniem z dnia 6 marca 2017 r. Sąd Rejonowy w P.w sprawie I Ns 680/15, z wniosku K. D. i R. S. stwierdził, że K. D. nabyła przez zasiedzenie z dniem 4 czerwca 2010 r. udziały:

1.  we współwłasności nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) stanowiącej działkę nr (...), dla której Sad Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...)

a)  w 1/64 części – w miejsce ½ części udziału D. O.,

b)  w 1/12 części – w miejsce ½ części udziału J. J. (1),

c)  w 1/12 części – w miejsce ½ części udziału M. M.,

d)  w 1/12 części – w miejsce ½ części udziału O. M.,

2. we współwłasności nieruchomości położonej w (...), przy ul. (...), stanowiącej działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...)

a)  w 8/64 części – w miejsce ½ części udziału J. S.,

b)  w 3/256 części w miejsce ½ części udziału D. O.,

c)  w 12/192 części – w miejsce ½ części udziału J. J. (1)

d)  w 12/192 części – w miejsce ½ części udziału M. M.

e)  w 12/192 części – w miejsce ½ części udziału O. M..

W pkt. 2 postanowienia Sąd stwierdził, że R. S. nabyła przez zasiedzenie z dniem 4 czerwca 2010 r. udziały:

1. we współwłasności nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) stanowiącej działkę nr (...), dla której Sad Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...)

a)  w 1/64 części – w miejsce ½ części udziału D. O.,

b)  w 1/12 części – w miejsce ½ części udziału J. J. (1),

c)  w 1/12 części – w miejsce ½ części udziału M. M.,

d)  w 1/12 części – w miejsce ½ części udziału O. M.,

2. we współwłasności nieruchomości położonej w (...), przy ul. sw. Królowej J., stanowiącej działkę nr (...), dla której Sąd Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...):

a.  w 8/64 części – w miejsce 1/2 części udziału J. S.

b.  w 3/256 części w miejsce ½ części udziału D. O.,

c.  w 12/192 części – w miejsce ½ części udziału J. J. (1)

d.  w 12/192 części – w miejsce ½ części udziału M. M.

e.  w 12/192 części – w miejsce ½ części udziału O. M..

Postanowieniem z dnia 20 czerwca 2018 r. Sąd Rejonowy w P.w sprawie I Ns 1360/15 stwierdził, że A. B. nabyła przez zasiedzenie z dniem 31 grudnia 2008 r. nieruchomość położoną w P. oznaczoną jako działki:

a)  (...), objętej księgą wieczystą nr (...)

b)  (...), objętej księgą wieczystą nr (...)

W pkt. 2 postanowienia Sad stwierdził, że K. D. nabyła przez zasiedzenie z dniem 4 czerwca 2010 r. udziały:

1.  We współwłasności nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) stanowiącej działkę nr (...), dla której Sad Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...):

a. w 8/64 części – w miejsce udziału J. S.,

b. w 3/256 części - w miejsce udziału D. O.,

c. w 12/192 części – w miejsce udziału J. J. (1)

d. w 12/192 części – w miejsce udziału M. M.

e. w 12/192 części – w miejsce udziału O. M.

2.  We współwłasności nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) stanowiącej działkę nr (...), dla której Sad Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...):

a. w 8/64 części – w miejsce udziału J. S.,

b. w 3/256 części - w miejsce udziału D. O.,

c. w 12/192 części – w miejsce udziału J. J. (1)

d. w 12/192 części – w miejsce udziału M. M.

e. w 12/192 części – w miejsce udziału O. M.

W pkt. 3 postanowienia Sad stwierdził, że R. S. nabyła przez zasiedzenie z dniem 4 czerwca 2010 r. udziały:

1. We współwłasności nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) stanowiącej działkę nr (...), dla której Sad Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...):

a. w 8/64 części – w miejsce udziału J. S.,

b. w 3/256 części - w miejsce udziału D. O.,

c. w 12/192 części – w miejsce udziału J. J. (1)

d. w 12/192 części – w miejsce udziału M. M.

e. w 12/192 części – w miejsce udziału O. M.

2. współwłasności nieruchomości położonej w P. przy ul. (...) stanowiącej działkę nr (...), dla której Sad Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...):

a. w 8/64 części – w miejsce udziału J. S.,

b. w 3/256 części - w miejsce udziału D. O.,

c. w 12/192 części – w miejsce udziału J. J. (1)

d. 12/192 części – w miejsce udziału M. M.

e. 12/192 części – w miejsce udziału O. M..

Decyzją z dnia 16 kwietnia 2007 r. (...) Wojewódzkiego Konserwatora Z. w P. w wyniku postępowania administracyjnego przeprowadzonego na wniosek R. S. i K. D. orzeczono o wpisaniu do rejestru zabytków nieruchomych województwa (...) pod numerem rejestru A-205 dobro kultury w postaci domu mieszkalnego przy ul. (...) w P. w granicach murów obwodowych domu usytuowanego na działce nr (...), KW (...), zgodnie z załącznikiem nr 1.

/okoliczności bezsporne, a nadto: testament z dnia 6.02.1995 r. (k. 16), akt małżeństwa B. H. (k. 19), akt urodzenia B. H. (k. 20), protokół otwarcia i ogłoszenia testamentu (k. 42), przesłuchanie uczestnika postępowania J. J. (1) (k. 43v-44), postanowienie SR w P.z dnia 6.3.2017 r. (k. 50-50v), postanowienie z dnia 20 czerwca 2018 r. (k. 51-52), decyzja z dnia 16.04.2007 r. (k. 41)/

Przed Wojewodą (...) pod numerem (...) z wniosku K. K., M. R. i J. J. (1) toczy się postępowanie w sprawie potwierdzenia prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez S. K. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczpospolitej Polskiej. Nieruchomość ta była własnością S. K., składała się z ziemi, domu mieszkalnego oraz stajni i składała się z powierzchni o łącznej wysokości 23 190 m ².

/okoliczności bezsporne/

Sąd zważył, co następuje

Wniosek nie zasługuje na uwzględnienie.

Prokurator domagał się w niniejszym postępowaniu zmiany prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku wydanego przez Sąd Rejonowy w G.w dniu 20 lutego 1997 r. (sygn. akt II Ns 1627/96) w trybie art. 679 k.p.c.

W postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku rolą Sądu jest ustalenie prawidłowego porządku dziedziczenia po zmarłym spadkodawcy (art. 677 § 1 k.p.c.). Gdyby jednak okazało się, że spadkobiercami są inne osoby niż stwierdzono to w prawomocnym postanowieniu, ustawodawca dopuścił możliwość zmiany tego orzeczenia w szczególnym, przewidzianym do tego trybie, różnym od wznowienia postępowania na zasadach ogólnych (art. 679 k.p.c.).

Przepis ten przewiduje dwa sposoby zmiany orzeczenia, tj. dla osoby, która była uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku oraz dla osoby, która nie uczestniczyła w tym postępowaniu. Osoba, która żąda zmiany postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, a była uczestnikiem postępowania, musi jednakże oprzeć swoje żądanie na podstawie, której nie mogła powołać w postępowaniu, a po drugie wniosek o zmianę musi złożyć przed upływem roku od dnia, w którym tę możność uzyskała. Natomiast osoba niebędąca uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku nie jest ograniczona ani terminem, ani też koniecznością powołania podstawy do żądania zmiany prawomocnego postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, o której nie wiedziała w toku tego postępowania.

W przedmiotowej sprawie wniosek o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku wydanego przez Sąd Rejonowy w G.z dnia 20 lutego 1997 r. (sygn. akt II Ns 1627/96) złożył Prokurator Prokuratury Rejonowej G. – Wschód w G., który w toku postępowania przed Sądem Rejonowym w G.(sygn. II Ns 1627/96) nie był uczestnikiem postępowania. W konsekwencji należało przyjąć, że wnioskodawca nie był ograniczony żadnym terminem na złożenie wniosku o zmianę postanowienia.

W trakcie postępowania dowodowego ustalono na podstawie aktów stanu cywilnego oraz zapewnienia spadkowego, że spadkodawczyni w chwili śmierci była bezdzietną panną. M. R. miała 4 rodzeństwa: siostrę K. J., która zmarłą przed nią, pozostawiając trójkę dzieci: O. M., M. M. i J. J. (1), siostrę M. S. (S.), która zmarła bezdzietnie przed spadkodawczynią, brata J. R., który zmarł bezdzietnie przed spadkodawczynią oraz brata A. R., który również zmarł bezdzietnie przed spadkodawczynią.

Przed Sądem Rejonowym w G.pod sygn. II Ns 1627/96 zostało przeprowadzone postępowanie spadkowe po M. R.. Postanowieniem z dnia 20 lutego 1997 r. Sąd stwierdził, że spadek po M. R. na podstawie ustawy nabył siostrzeniec J. J. (1), siostrzenica M. M. oraz siostrzenica O. M. po 1/3 części każdy z nich.

Stosownie do treści art. 926 k.c. powołanie do spadku wynika z ustawy albo z testamentu (§ 1). Dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą (§ 2). W świetle regulacji art. 926 k.c. zasadą jest, iż dziedziczenie testamentowe wyprzedza dziedziczenie ustawowe. Jeżeli zatem spadkodawca wyraził swoją wolę w formie testamentu i testament ten jest ważny w świetle obowiązujących przepisów prawa, Sąd obowiązany jest stwierdzić nabycie praw do spadku stosownie do woli spadkodawcy wyrażonej w testamencie, chociażby wola spadkobierców ustawowych będących uczestnikami postępowania spadkowego była inna.

W niniejszej sprawie ujawniony został testament zwykły własnoręczny (holograficzny) sporządzony przez spadkodawczynię M. R. w dniu 6 lutego 1995 r. Jest to jedyne rozrządzenie M. R. na wypadek śmierci. Sąd ustalił, że dokument ten sporządzony został w sposób określony przepisami prawa, jest ważny.

Stosownie do art. 961 k.c. jeżeli spadkodawca przeznaczył oznaczonej osobie w testamencie poszczególne przedmioty majątkowe, które wyczerpują prawie cały spadek, osobę tę poczytuje się w razie wątpliwości nie za zapisobiercę, lecz za spadkobiercę powołanego do całego spadku. Jeżeli takie rozrządzenie testamentowe zostało dokonane na rzecz kilku osób, osoby te poczytuje się w razie wątpliwości za powołane do całego spadku w częściach ułamkowych odpowiadających stosunkowi wartości przeznaczonych im przedmiotów.

W testamencie z dnia 6 lutego 1995 r. spadkodawczyni M. R. zapisała: ”… czynię moją spadkobierczynią córkę chrzestną B. M. ur. (...) w Z. do pobrania odszkodowania za przywłaszczony majątek rolno-łąkowy k. L. do którego mam prawo na podstawie aktu Sądu Rejonowego wydanego w G. dnia 27 listopada 1990 r. po zmarłej K. K. …”.

W oparciu o powyższy zapis wnioskodawca domagał się przyjęcia dziedziczenia testamentowego i stwierdzenia, iż jedynym spadkobiercą powołanym do całości spadku jest B. H. (poprzednio M.). W efekcie kluczowym dla przyjęcia dziedziczenia jako testamentowego lub ustawowego, stało się ustalenie, czy przedmioty majątkowe wymienione w testamencie z dnia 6 lutego 1995 r. wyczerpują prawie cały spadek.

O tym, czy przedmioty przeznaczone w testamencie oznaczonej osobie wyczerpują prawie cały spadek decyduje rzeczywiście porównanie ich wartości z wartością przedmiotów pominiętych. Jeżeli przedmioty majątkowe pominięte mają wartość znaczniejszą w relacji do rzeczy i praw objętych testamentem, to wówczas stosowanie art. 961 k.c. jest wyłączone. Decyduje tu zobiektywizowana wartość gospodarcza. Nie chodzi więc o znikomą wartość tych przedmiotów, lecz o wartość mającą gospodarcze znaczenie ( post. SN z dn. 03.11.2004r., sygn. akt III CK 472/03, L. ). Zgodnie z poglądami prezentowanymi w doktrynie dla obrazowego przedstawienia różnicy łącznej wartości przedmiotów, którymi rozporządzono do wartości części spadku, którą nie rozrządzono musi być wyraźna, widoczna dla każdego. Wartość części spadku pominięta w testamencie musi być znikoma, stanowić „margines” całego majątku spadkowego ( Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. red. prof. dr hab. Maciej Gutowski, Warszawa 2016, Legalis).

Sąd na podstawie całokształtu materiału dowodowego ustalił, iż w chwili sporządzania testamentu w skład podlegającego dziedziczeniu majątku spadkodawczyni wchodził majątek pozostawiony w O., który następnie został sprzedany przez jej spadkobierców ustawowych za kwotę 220 000 zł oraz udział w nieruchomości położonej w P., przy ul. (...), składającej się z działki nr (...), dla której Sąd Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...), udział w działce nr (...), dla której Sąd Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...), działkach nr (...), dla których Sąd Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...), działkach nr (...), dla których Sąd Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...) oraz działce nr (...), dla której Sąd Rejonowy w P.prowadzi księgę wieczystą nr (...). Do rejestru zabytków nieruchomych województwa (...) pod numerem rejestru A-205 dobro kultury w postaci domu mieszkalnego przy ul. (...) w P. w granicach murów obwodowych domu usytuowanego na działce nr (...), KW (...).

Decydująca dla ustalenia wielkości poszczególnych udziałów jest wartość przedmiotów majątkowych z chwili otwarcia spadku. Z tą chwilą spadkobiercy stają się podmiotami praw i obowiązków należących do spadku.

Kwestię omawianej rekompensaty reguluje u stawa z dnia 8 lipca 2005r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej . Mając na uwadze aktualne poglądy doktryny należy zauważyć, iż prawo do rekompensaty „zabużańskiej” jest prawem publicznoprawnym, powstającym - po stronie spadkobiercy – nie z mocy faktu samego spadkobrania a na podstawie przepisów ustawy „zabużańskiej”, a więc nie jest prawem cywilnym objętym dyspozycją art. 922 § 1 k.c. i z tego względu nie wchodzi w skład spadku. Prawo do rekompensaty jest kategorią prawa administracyjnego, które ustalane jest w postępowaniu administracyjnym (wyrok NSA z 17.10.2017 r. w sprawie I OSK (...) ). Na temat charakteru prawa do rekompensaty wypowiedział się także Trybunał Konstytucyjny, który stwierdził, iż prawo do rekompensaty w porządku prawnym Rzeczypospolitej jest prawem majątkowym o charakterze publicznoprawnym (cz. III. A.2 uzasadnienia wyroku TK z 19.12.2002r., K 33/02, OTK-A 2002/7/97).

W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 19 maja 1975 r., III CRN 87/15 przyjęto, że w celu określenia części ułamkowych, w jakich dziedziczą osoby, którym spadkodawca przeznaczył poszczególne praw majątkowe, należy w braku odmiennej woli spadkodawcy uwzględnić wartość wszystkich tych praw, chociażby niektóre z nich nie wchodziły w skład spadku. Testator, rozrządzając nawet przedmiotem nienależącym do niego, daje wyraz swej woli, aby określony spadkobierca otrzymał pewną wartość. Wolę tę należy uszanować i przy ustalaniu wielkości poszczególnych udziałów uwzględnić wartość rzeczy nienależących do spadkodawcy. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 października 1997 r. I CKN 276/97 stwierdził, że przy dokonywaniu oceny, czy przedmioty przeznaczone w testamencie określonej osobie wyczerpują prawie cały spadek, należy uwzględnić także przedmiot, którym spadkodawca zadysponował, mimo że do niego nie należał oraz przedmioty, które bezpodstawnie zaliczał do swego majątku.

W świetle powyższego przedmiot majątkowy przeznaczony B. M. (H.) w testamencie z dnia 6 lutego 1995 r. nie wyczerpuje prawie całego majątku jakim dysponowała spadkodawczyni M. R. w chwili sporządzania testamentu. Trudno bowiem uznać, aby pozostała cześć spadku, obejmująca wyżej wymienione nieruchomości, stanowiła „margines” całego majątku spadkowego. Stąd postanowienie testamentowe, iż spadkodawczyni „(…) czyni spadkobierczynią córkę chrzestną B. M. do pobrania odszkodowania za przywłaszczony majątek rolno - łąkowy k. L. (…)” stanowi zapis testamentowy zwykły, o którym mowa w art. 968 § 1 k.c. W chwili otwarcia spadku wywołuje on jedynie skutki obligacyjne - prowadzi do powstania zobowiązania pomiędzy zapisobiercą a spadkobiercą, a zapisobiercy przysługuje względem spadkobiercy roszczenie o wykonanie zapisu.

Reasumując: nie doszło do powołania spadkobiercy na mocy testamentu z dnia 6 lutego 1995 r . sporządzonego przez M. R.. W niosek w sprawie przedmiotowej o zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku na podstawie ustawy należało więc oddalić.

Wiceprezes SSR Joanna Zachorowska