Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 stycznia 2021 r.

Sąd Okręgowy w Bydgoszczy VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Ewa Milczarek

Protokolant – starszy sekretarz sądowy Sylwia Sawicka

po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 2021 r. w Bydgoszczy

na rozprawie

odwołania: J. S. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B.

z dnia 30 lipca 2020 r., znak: (...)

w sprawie: J. S. (1)

przeciwko: Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B.

o rekompensatę

1)  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu J. S. (1) prawo do rekompensaty jako dodatku do kapitału początkowego od dnia (...) r.,

2)  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w B. na rzecz ubezpieczonego kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Na oryginale właściwy podpis.

Sygn. akt VI U 2233/20

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B. przyznał ubezpieczonemu J. S. (2) prawo do emerytury od dnia (...) r. ale odmówił prawa do rekompensaty za pracę w szczególnych warunkach, na podstawie art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008r. o emeryturach pomostowych. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że ubezpieczony nie udowodnił 15 lat stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

Od tej decyzji ubezpieczony wniósł odwołanie wskazując, że oprócz okresów pracy w szczególnych warunkach uznanych przez organ rentowy ( 8 lat, 5 miesięcy i 29 dni) w następujących okresach :

- od 5.07.1979 r. do 31.12.1980 r. pracował jako mechanik naprawiający pojazdy w kanałach remontowych w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa Miejskiego w B. następnie - Przedsiębiorstwie (...).

- od 2.11.1982 r. do 31.07.1985 r. jako spawacz w Przedsiębiorstwie (...) w B.,

- od 1.08.1985 r. do 31.03.1986 r. jako zbrojarz-betoniarz w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...),

-od 1.04.1986 r. do 31.03.1988 r. jako spawacz w Przedsiębiorstwie (...) w B.,

- od 23.07.1990 r. do 31.12.1992 r. jako zbrojarz-betoniarz w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowo-Usługowym (...) w B.,

-od 14.01.1995 r. do 21.12.1995 r. jako zbrojarz-betoniarz w w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowo-Usługowym (...) w B.,

- od 1.04.1997 r. do 12.09.1997 r. jako zbrojarz-betoniarz w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowo-Usługowym (...) w B.,

i okresy tej pracy łącznie z uznanym przez organ rentowy okresem przekraczają 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jej oddalenie podtrzymując argumentacje zawartą w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje :

Ubezpieczony J. S. (2) , urodzony (...), z wykształcenia jest ślusarzem, zatrudnił się w dniu 5.07.1979r. w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa Miejskiego, które następnie zmieniło nazwę na

Przedsiębiorstwo (...) w B. jako mechanik sprzętu ciężkiego, choć w umowie o pracę wpisano jako stanowisko pracy - ślusarz-remontowy. Faktycznie ślusarz-remontowy był mechanikiem sprzętu ciężkiego i ubezpieczony naprawiał sprzęt ciężki, czyli koparki, dźwigi, spychacze w kanałach remontowych. To była jego stała praca w pełnym wymiarze czasu pracy do dnia 31.12.1980 r. Nie korzystał w tym okresie z urlopów bezpłatnych. Nie otrzymywał dodatków za pracę w szczególnych warunkach. Następnie ubezpieczony pracował w Przedsiębiorstwie (...) w B. od 2.11.1982 r. do 31.07.1985 r. jako spawacz. Ubezpieczony miał już uprawnienia spawalnicze i dlatego w umowie wpisano stanowisko ślusarz-spawacz. Faktycznie ubezpieczony zajmował się wyłącznie spawaniem konstrukcji stalowych, co potwierdzają zapisy w jego książeczce spawacza nr (...) i to też była jego stała praca w pełnym wymiarze czasu pracy w trakcie tego zatrudnienia. Od 1.08.1985r. ubezpieczony pracował w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) do 31.03.1986 r. jako zbrojarz-betoniarz a od 1.04.1986 r. do 31.03.1988 r. w Przedsiębiorstwie (...). W (...) ubezpieczony pracował na budowie przy zbrojeniu konstrukcji betonowych i to była jego stała praca w pełnym wymiarze. W Przedsiębiorstwie (...) w latach 1986-1988 ubezpieczony pracował wyłącznie jako spawacz. Było to spawanie elektrycznie konstrukcji stalowych i cięcie palnikiem i to była jego stała praca w pełnym wymiarze czasu pracy. W Przedsiębiorstwie (...) (...) w B. ubezpieczony pracował jako zbrojarz-betoniarz w trzech okresach: od 23.07.1990 r. do 31.12.1992 r., od 14.01.1995 r. do 31.12.1995r. i od 1.04.1997 r. do 12.09.1997 r. W tych okresach ubezpieczony pracował w N. w Zakładzie (...) jako zbrojarz-betoniarz i zbroił płyty metalowymi prętami i to również była stała praca w pełnym wymiarze czasu pracy. W żadnym z tych zakładów, ubezpieczony nie korzystał z urlopów bezpłatnych.

Ubezpieczony pracował także w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Usługowo-Handlowym (...) s.c. w B. od 7.04.1994 r. do 31.12.1994 r. na podstawie umów zawartych na czas określony z 7.04.1994 r., 21.04.1994 r., 1.08.1994 r. i 1.11.1994 r. jako spawacz i wykonywał spawanie elektrycznie konstrukcji na budowach.

dowód: świadectwo pracy wystawione przez Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowym (...) s.c. w B., świadectwo pracy z 20.10.1982 r. potwierdzające okres pracy ubezpieczonego od 13.06.1977 r. do 31.05.1982 r. w charakterze mechanika sprzętu ciężkiego wystawione przez Przedsiębiorstwo (...), dokumenty w aktach osobowych prowadzonych przez Przedsiębiorstwo (...), Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowo-Usługowym (...) w B. oraz Przedsiębiorstwo (...) w B., zeznania świadków S. T., R. B., C. S. (1) i T. B. - zapis A/V k. 62, zeznania ubezpieczonego - zapis A/V k.62, pisemne zeznania świadka W. S. k. 9, pisemne zeznania świadka S. T. k.10, pisemne zeznania świadka R. B. k. 11, pisemne zeznania świadka J. K. k.12, pisemne zeznania świadka C. S. (2) k. 13, pisemne zeznania świadka T. B. k.14, dokumenty w aktach rentowych w postaci świadectw pracy za sporne okresy.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów w aktach osobowych ubezpieczonego oraz w jego aktach rentowych, których prawdziwości strony nie kwestionowały oraz zeznań świadków S. T., R. B., C. S. (1) i T. B. ,zeznania ubezpieczonego, którym dał wiarę bowiem były one zgodne i spontaniczne i korelowały z zeznaniami ubezpieczonego oraz znajdowały potwierdzenie w pisemnych zeznaniach świadków W. S., S. T. i J. K. oraz znajdowały potwierdzenie w dokumentach zgromadzonych w aktach osobowych ubezpieczonego.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, zdaniem Sądu Okręgowego, w sposób niebudzący wątpliwości, że ubezpieczony pracował w spornych okresach w warunkach szczególnych :

- od 5.07.1979r. do 31.12.1980r. jako mechanik naprawiający pojazdy w kanałach remontowych w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa Miejskiego w B. następnie - Przedsiębiorstwie (...) ( Dział XIV poz.16 zał. A do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach).

- od 2.11.1982r. do 31.07.1985r. jako spawacz w Przedsiębiorstwie (...) w B. ( Dział XIV poz.12 zał. A do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach).

- od 1.08.1985 r. do 31.03.1986 r. jako zbrojarz-betoniarz w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...) ( Dział V poz.4 zał. A do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach).

-od 1.04.1986r. do 31.03.1988r. jako spawacz w Przedsiębiorstwie (...) w B. (Dział XIV poz.12 zał. A do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach).

- od 23.07.1990r. do 31.12.1992r. jako zbrojarz-betoniarz w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowo-Usługowym (...) w B. (Dział V poz.4 zał. A do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach).

-od 14.01.1995 r. do 21.12.1995r. jako zbrojarz-betoniarz w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowo-Usługowym (...) w B. ( Dział V poz.4 zał. A do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach).

- od 1.04.1997 r. do 12.09.1997 r. jako zbrojarz-betoniarz w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Handlowo-Usługowym (...) w B., Dział V poz.4 zał. A do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach).

- od 7.04.1994r. do 31.12.1994r. jako spawacz w Przedsiębiorstwie Produkcyjno-Usługowo-Handlowym (...) s.c. w B. ( Dział XIV poz.12 zał. A do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach).

Powyższe okresy po zsumowaniu z uznanym już okresem pracy w szczególnych warunkach ( 8 lat, 5 miesięcy i 29 dni )łącznie dają ponad 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Stosownie do treści art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2015 r. poz. 965) rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W art. 21 i 23 ww. ustawy określono warunki nabycia prawa do rekompensaty i sposób jej przyznawania. Zgodnie z art. 21 ustawy rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Artykuł 23 ustawy o emeryturach pomostowych stanowi, iż ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę. Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Rekompensata jest zatem odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze dla osób, które rozpoczęły pracę przed 1 stycznia 1999 r. i nie nabędą prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (analogiczne stanowisko zajął Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 25 listopada 2010 r. (K 27/09, OKT-A 2010, Nr 9, poz. 109).

W związku z powyższym, aby przyznać ubezpieczonemu prawo do rekompensaty, ubezpieczony musiał udowodnić, że ma co najmniej 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Sąd dokonał więc oceny ustalonego stanu faktycznego w kontekście przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Zgodnie z treścią art.32 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. w sprawie emerytur i rent z FUS -ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ( 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet.) W myśl ustępu 2 art.32 cytowanej ustawy dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ustępie 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Przepisy rozporządzenia wykonawczego Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r, które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Niemniej jednak należy wskazać, iż w przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z powołanymi przepisami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Zaliczenie nieudokumentowanych, spornych okresów pracy w szczególnych warunkach do stażu pracy uprawniającego do wcześniejszej emerytury wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu o świadczenie emerytalno-rentowe dopuszczalne jest – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z 27 maja 1985 r. (III UZP 5/85, LEX nr14635) – przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu jego likwidacji lub zniszczenia dokumentów dotyczących zatrudnienia.

Okres pracy w warunkach szczególnych można również ustalić w postępowaniu sądowym na podstawie akt osobowych pracownika.

Postępowanie dowodowe przeprowadzone przez Sąd potwierdziło fakt pracy ubezpieczonej w spornych okresach w szczególnych warunkach o których mowa w dziale V poz.4 i dziale XIV poz.12 i 16 załącznika A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r., i okresy te, łącznie z wcześniej uznanym przez ZUS okresem, przekraczały 15 letni okres, czego nie kwestionował organ rentowy.

Mając na względzie powyższe, skoro ubezpieczony spełnił warunki do uzyskania spornego świadczenia w postaci rekompensaty jako dodatku do kapitału początkowego, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd orzekł jak w wyroku.

Na zasadzie art. 98 k.p.c. oraz na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015r. orzeczono o kosztach zastępstwa prawnego, przyznając wynagrodzenie pełnomocnikowi ubezpieczonego w wysokości podwójnej stawki minimalnej z uwagi na nakład pracy niezbędny do prawidłowego prowadzenia procesu.

SSO Ewa Milczarek