Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 września 2020 r.

Sąd Rejonowy w Grudziądzu, Wydział III Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodnicząca sędzia Justyna Szczepkowska

Protokolant st. sek. sąd. Justyna Renkiewicz- Kicza

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 września 2020 r. w G.

sprawy z powództwa Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w G. na rzecz małoletnich: D. L. (1), M. L., D. L. (2), O. L. , A. L. (1) i S. L. repr. przez przedstawiciela ustawowego Dyrektora Centrum Pomocy (...) w G.

przeciwko A. L.

o alimenty

I.  zasądza od pozwanej A. L. (2) na zaspokojenie roszczeń małoletnich powodów alimenty w następujących wysokościach:

a.  na rzecz małoletniego D. L. (1) ur. (...) w wysokości 100 zł /sto zł/ miesięcznie,

b.  na rzecz małoletniego A. L. (1) ur. (...) w wysokości 100 zł /sto zł/ miesięcznie,

c.  na rzecz małoletniego D. L. (2) ur. (...) w wysokości 100 zł /sto zł/ miesięcznie,

d.  na rzecz małoletniej O. L. ur. (...) w wysokości 100 zł /sto zł/ miesięcznie,

e.  na rzecz małoletniej S. L. ur. (...) w wysokości 100 zł /sto zł/ miesięcznie,

f.  na rzecz małoletniej M. L. ur. (...) w wysokości 100 zł /sto zł/ miesięcznie,

tj. łącznie 600 zł/ sześćset zł miesięcznie, poczynając od 24.04.2019 r. płatne do dnia 10-go każdego miesiąca z góry do rąk Dyrektora Centrum Pomocy (...) w G., z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności poszczególnych kwot.

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  nie obciąża pozwanej kosztami sądowymi oraz kosztami procesu za pierwszą instancję;

IV.  nadaje wyrokowi w pkt. I a-f rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt III RC 210/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 24 kwietnia 2019 r. Dyrektor Centrum Pomocy (...) w G. wniósł o zasądzenie alimentów od A. L. (2) na rzecz małoletnich powodów: A., D., D., O., S. i M. L. w wysokości 200 zł miesięcznie na każde z nich, razem 1200 zł miesięcznie.

W pismach procesowych A. L. (2) wskazywała, że z uwagi na tymczasowe aresztowanie nie jest w stanie płacić jakichkolwiek alimentów. Na rozprawie w dniu 25 września 2020 r. wniosła o oddalenie powództwa.

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

Małoletni: O. L. (14 lat), A. L. (1) (13 lat), D. L. (1) (11 lat), S. L. (10 lat), D. L. (2) (8 lat) i M. L. (7 lat) są dziećmi A. L. (2) i J. L..

Postanowieniem Sądu Rejonowego w Grudziądzu dnia 14 listopada 2017 r. małoletni zostali w trybie zabezpieczenia umieszczeni w placówce opiekuńczo-wychowawczej interwencyjnej lub socjalizacyjnej do czasu prawomocnego zakończenia postępowania o wydanie zarządzeń w trybie art. 109 k.r.o., sygn. akt III Nsm 918/17. Małoletni przebywają do chwili obecnej w Centrum Pomocy (...) w G. przy ul. (...) z (...).

Poza małoletnią M. L. pozostałe dzieci wymagają leczenia specjalistycznego. O. L. jest dzieckiem niepełnosprawnym, pozostaje pod opieką poradni wad postawy, laryngologiczną. Nosi aparat słuchowy, którego koszt utrzymania wynosi 100 zł. Aparat kosztował ok. 1500-2000 zł. A. L. (1) jest pod opieką poradni kardiologicznej. Wymaga również leczenia ortodontycznego. D. L. (1) wymaga konsultacji w poradni okulistycznej, stomatologicznej i chirurgicznej. S. L. jest pod opieką poradni wad postawy oraz poradni neurologicznej. D. L. (2) wymaga leczenia logopedycznego.

Małoletni korzystają z oferty placówki, ponadto A. trenuje piłkę nożną w KS O. w G., S. natomiast chce uczęszczać na zajęcia z baletu organizowane przez CK Teatr w G., których koszt wynosi 130 zł miesięcznie.

Koszty utrzymywania małoletnich ponosi w całości gmina G.. Ojciec małoletnich ma zasądzone alimenty w wysokości 200 zł miesięcznie na rzecz każdego z nich, czasami wysyła im paczki. Małoletni mają przyznane świadczenie 500+.

A. L. (2) od dnia 14 listopada 2017 r. jest tymczasowo aresztowana. Z powodu statusu osoby tymczasowej aresztowanej nie ma możliwości wykonywania odpłatnej pracy na terenie ZK nr 1 w G.. Wykonuje na rzecz ZK nr 1 w G. prace porządkowe nieodpłatne w wymiarze 90 godzin miesięcznie. Pozwana jest zdrowa.

Pozwana ma zawód kucharza małej gastronomii. Przed urodzeniem się O. pracowała 1,5 roku. Po urodzeniu dziecka nie pracowała już zarobkowo, zajmowała się wychowywaniem dzieci, pracował mąż.

A. i J. L. są po rozwodzie. Pozwana nie ma zasądzonych na siebie alimentów od byłego męża. Nie było podziału majątku wspólnego po rozwodzie. Nie ma własnego majątku. W tzw. „żelaznej kasie” w zakładzie karnym ma ponad 2000 zł. (...) pomaga jej siostra. Pozwana wysyła dzieciom listy, kartki, D. i O. z okazji I Komunii Św. wysłała medaliki.

W trakcie pobytu w areszcie śledczym A. L. (2) urodziła kolejne dziecko- małoletniego E., który obecnie z nią już nie przebywa.

Dowód: akty urodzenia – k. 5-10, postanowienie-k. 11, skierowania – k.12-17, informacja z ZK nr 1 w G.- k.70 i 119, zeznania świadka A. M. – k.142v, przesłuchanie pozwanej –k. 142v-143.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o okoliczności bezsporne, dokumenty znajdujące się w aktach sprawy, zeznania świadka i pozwanej. Wiarygodność dokumentów nie była kwestionowana przez strony.

Świadek A. M. (2) jest pracownikom socjalnym (...) w G. i ma wiedzę odnośnie rodzaju i wysokości potrzeb małoletnich powodów. Pozwana, obecna przy przesłuchaniu świadka, nie kwestionowała wiarygodności jej zeznań.

Z kolei strona powodowa nie kwestionowała prawdziwości twierdzeń pozwanej w toku przesłuchania, które dotyczyło głównie jej aktualnej sytuacji majątkowej i zarobkowej.

Zgodnie z art. 135 § 1 i 2 k.r.o. zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.

Wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać w całości lub w części na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego; w takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu w całości lub w części kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Kierując się tymi równorzędnymi przesłankami sąd ustala wysokość konkretnego obowiązku alimentacyjnego.

W odniesieniu do usprawiedliwionych potrzeb powodów wskazać należy, że ich rodzaj i wysokość wskazana przez świadka nie były przez pozwaną kwestionowane. Małoletnie mają od 14 do 7 lat , zatem oczywiste jest, że z racji wieku zdane są wyłącznie na pomoc swoich rodziców. Ojciec małoletnich jest zobowiązany do łożenia na ich rzecz po 200 zł miesięcznie. Natomiast obecnie pozwana w żaden sposób nie spełnia ciążącego na niej obowiązku alimentacyjnego.

Orzecznictwo Sądu Najwyższego jest zgodne co do tego, że możliwości zarobkowe osoby zobowiązanej nie wynikają z faktyczne osiąganych zarobków i dochodów, ale stanowią środki pieniężne, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności, stosownie do swych sił umysłowych i fizycznych (por. np.: orzeczenie SN z dnia 9 stycznia 1959 r., 3 CR 212/59, OSPiKA 1960, z. 2, poz. 41; uchwałę pełnego składu (...) - Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, Nr 4, poz. 42; wyrok SN z dnia 22 czerwca 2007 r., II UK 229/06, LEX nr 422753, uchwała 7 sędziów SN z dnia 26 maja 1995 r., III CZP 178/94, LEX nr 4233). Ustalenie możliwości zarobkowych (majątkowych) zobowiązanego do alimentacji ma często charakter hipotetyczny, gdyż kryterium takich możliwości nie zawsze są zarobki osiągane aktualnie przez zobowiązanego, lecz sama zdolność do uzyskania wyższego wynagrodzenia. Jeżeli zatem - najczęściej - wysokość alimentów sąd ustala na podstawie zarobków otrzymywanych przez pozwanego, to nie dlatego, że pomija dyspozycję art. 135 § 1 k.r.o., lecz z tej racji, że zarobki te odpowiadają możliwościom zobowiązanego. Zatem poza całokształtem okoliczności faktycznych, które w sprawie o alimenty sąd obowiązany jest wziąć pod uwagę, istnieje pewna sfera ocen, które odnoszą się do przypuszczenia, domysłu, a nie do faktów jako okoliczności rzeczywistych. Ocena możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego musi uwzględniać realia społeczno-gospodarcze, które wpływają na jego sytuację życiową właśnie w tym aspekcie.

Pozwana podnosiła w toku postępowania, że pozostając w areszcie została pozbawiona realnej możliwości zarobkowania, zatem jej zarobkowe możliwości są w tej chwili w zasadzie żadne.

W ocenie Sądu sam fakt tymczasowego aresztowania nie zwalnia jednak rodziców z obowiązku alimentacyjnego. Gdyby pozwana nie została osadzona w areszcie śledczym - co jest związane z faktem, że popełnienie zarzucanego czynu zostało jej przynajmniej wysoce uprawdopodobnione - to wówczas jej możliwości zarobkowe jako kucharza małej gastronomii byłyby wyższe niż obecnie.

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. (Dz.U. 2019.1778) minimalne wynagrodzenie wynosi 2600 zł brutto (ok. 1920 zł netto), natomiast minimalna stawka godzinowa wynosi 17 zł.

Gdyby zatem pozwana pozostała na wolności i podjęła pracę zarobkową w celu utrzymania siebie i dzieci, hipotetycznie powinna osiągać minimalne dochody w wysokości określonej w w/w rozporządzeniu.

Jednakże należy mieć na względzie, że przebywając na wolności pozwana – co jest wysoce prawdopodobne - w dalszym ciągu zajmowałaby się wychowywaniem 7 dzieci, co w znacznym stopniu ograniczyłoby podjęcie pracy w pełnym zakresie. Niewątpliwe bardziej prawdopodobne byłoby, że w dalszym ciągu korzystałaby ze świadczeń pomocy społecznej oraz świadczenia wychowawczego 500+ na każde dziecko. Wówczas znaczenie miałby fakt, że swój obowiązek alimentacyjny pozwana spełniałaby poprzez osobiste starania o utrzymanie lub o wychowanie małoletnich powodów.

W obecnej sytuacji bezsporne jest, że pozwana w żaden sposób nie realizuje ciążącego na niej obowiązku alimentacyjnego względem małoletnich powodów. Skoro zatem pozwana obecnie nie spełnia swojego obowiązku alimentacyjnego poprzez osobiste starania o utrzymanie lub wychowanie dzieci, zasadne jest by ten obowiązek spełniała w formie finansowej.

Wprawdzie zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego do alimentacji, który odbywa karę pozbawienia wolności i nie jest zatrudniony, ustala się według zasad określonych w art. 135 k.r.o. (uchwała SN z dnia 26.05.1995 r. III CZP 178/94 OSNC 1995/10/136), to jednak w ocenie Sądu I instancji uwzględnienie powództwa co do zasady nie jest równoznaczne z uwzględnieniem go w całości.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że żądanie zasadzenia od pozwanej kwoty po 200 zł miesięcznie na rzecz jej każdego dziecka nie jest żądaniem wygórowanym, wszak wiadome jest dla każdej osoby realnie postrzegającej otacząjącą ją rzeczywistość, że kwoty te nie spełniają nawet w połowie usprawiedliwionych potrzeb małoletnich powodów. Dostarczanie środków utrzymania i wychowania niepełnoletnim dzieciom przewyższa znacząco żądane w niniejszej sprawie kwoty, tym bardziej, że pięcioro z nich wymaga specjalistycznego leczenia.

Jednakże należy mieć jednocześnie na uwadze, że sytuacja pozwanej - jako tymczasowo aresztowanej - jest inna niż sytuacja osoby odbywającej karę pozbawienia wolności. Z racji ograniczeń związanych z odbywaniem tymczasowego aresztowania, pozwana nie ma bowiem możliwości podjęcia pracy zarobkowej na terenie zakładu karnego ani poza nim.

Zauważyć należy, że również pełnomocnik powodów zauważył tą różnicę w statusie osób pozbawionych wolności, skoro na rozprawie w dniu 16 lipca 2019 r. skłonny był zawrzeć ugodę na kwoty po 50 zł na rzecz każdego z małoletnich powodów.

Mając powyższe na uwadze, w ocenie Sądu zasądzenie alimentów po 100 zł na rzecz każdego z małoletnich powodów pozwoli zaspokoić (w stopniu symbolicznym) niewielką część ich usprawiedliwionych potrzeb i nie przekroczy możliwości zarobkowych pozwanej.

Mając powyższe na uwadze, Sąd orzekł jak w pkt. I wyroku, w pozostałym natomiast zakresie powództwo oddalił jako bezzasadne (pkt II) .

Na podstawie art. 102 k.p.c., biorąc pod uwagę charakter sprawy oraz to, że swoje dochody pozwana zobowiązana jest przeznaczać na zaspokojenie potrzeb dzieci – Sąd nie obciążył jej kosztami procesu w wysokości 3600 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika powodów, ustalonego zgodnie z § 2 pkt 5 w zw. z § 4 ust. 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie - Dz.U.2015.1800 ze zm. (pkt III).

O kosztach sądowych orzeczono w pkt. III zgodnie z art. 100 ust. 1 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j.t.Dz.U.2020.755).

O rygorze natychmiastowej wykonalności orzeczono w pkt. IV na podstawie z art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c.