Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 marca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Olsztynie IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2021 r. w Olsztynie

na rozprawie

sprawy J. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o zwrot nienależnie pobranego świadczenia postojowego

na skutek odwołania J. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 15 października 2020 r. znak: (...),

(...) (...) - (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala, że J. S. nie jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń postojowych w łącznej kwocie 3942 złote wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za sierpień, wrzesień i październik 2020 r.

/-/ sędzia Dorota Radaszkiewicz

Sygn. akt: IV U 1867/20

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. decyzją z dnia 15 października 2020 r., na podstawie art. 15 zx ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 374, z późn. zm.) w związku z art. 83 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 266, z późn. zm.) zobowiązał J. S. do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń postojowych w łącznej kwocie 3.942 zł. W uzasadnieniu decyzji organ wskazał, że nie doszło do przestoju w prowadzeniu działalności przez płatnika, z którym ubezpieczony zawarł umowę cywilnoprawną.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył J. S., zarzucając w nim błędne ustalenie stanu faktycznego, a co za tym idzie, wydanie nieprawidłowej decyzji. Skarżący argumentował, że w żadnym momencie nie składał fałszywych oświadczeń ani nie przedłożył nieprawdziwych dokumentów do organu rentowego na etapie ubiegania się o świadczenie postojowe. Podkreślił, że wbrew ocenie ZUS, od czerwca 2020 r. w związku z pandemią, nastąpił wyraźny spadek zapotrzebowania na jego usługi, co przełożyło się na mniejszą liczbę godzin wypracowanych na rzecz zleceniodawcy.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. domagał się jej oddalenia z przyczyn wskazanych w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Zakład powtórzył, że z uwagi na brak przestoju w prowadzeniu działalności gospodarczej przez płatnika składek, na rzecz którego ubezpieczony wykonywał umowy zlecenia, wniosek o świadczenie postojowe był niezasadny. W konsekwencji skarżącemu nie przysługuje prawo do świadczenia postojowego na podstawie wniosków z dnia: 25 lipca 2020 r., 10 sierpnia 2020 r. i 10 sierpnia 2020 r., a wypłacone świadczenia podlegają zwrotowi wraz z odsetkami jako nienależnie pobrane.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Skarżący J. S., ur. (...), świadczy usługi w ramach umowy zlecenia na rzecz płatnika składek (...) Sp. z o. o. SP. K. z siedzibą w K..

W związku z sytuacją pandemii SARS COV2, w dniu 25 lipca 2020 r. J. S. złożył do ZUS wniosek o świadczenie postojowe (RSP-CZ), wraz z umową zlecenia zawartą z płatnikiem (...) Sp. z o.o. Sp.k.

Wcześniej, to jest pismem z dnia 16 lipca 2020 r., Zakład poinformował skarżącego, co do tego, że jeżeli zleceniodawca odmówi mu złożenia wniosku RSP-CZ, to będzie mógł taki wniosek RSP-CZ złożyć samodzielnie do ZUS.

Na podstawie tego wniosku Zakład przyznał odwołującemu prawo do świadczenia postojowego w wysokości 1.314 zł, które zostało wypłacone dnia 29 lipca 2020 r.

W kolejnych miesiącach, to jest: 10 sierpnia 2020 r. i 10 września 2020 r. do Zakładu wpłynęły wnioski o świadczenia postojowe za kolejne okresy (RSP-CK).

Na podstawie tych wniosków Zakład wypłacił świadczenia postojowe: dnia 12 sierpnia 2020 r. w wysokości 1.314 zł oraz dnia 15 września 2020 r. w wysokości 1.314 zł.

Z informacji zawartej w piśmie płatnika z dnia 6 sierpnia 2020 r. wynikało, że zgodnie z bieżącym zapotrzebowaniem ich kontrahenta, spółka nie odnotowała przestoju gospodarczego w związku z COVID-19. Natomiast z pisma z dnia 6 października 2020 r. wynikało, że wnioskodawca świadczył usługi zgodnie z zapotrzebowaniem kontrahenta — (...) Sp. o. o. W konsekwencji, w ocenie ZUS, ponieważ nie doszło do przestoju w prowadzeniu działalności przez płatnika, z którym skarżący zawarł umowę zlecenia, nie przysługuje mu prawo do świadczenia postojowego wypłaconego na podstawie wniosków: z dnia 25 lipca 2020 r., 10 sierpnia 2020 r. i 10 sierpnia 2020 r.

Na podstawie powyższych ustaleń, organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję i zobowiązał wnioskodawcę do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń postojowych w łącznej kwocie 3.942 zł wraz z odsetkami:

- od dnia 1 sierpnia 2020 r. - dla kwoty świadczenia w wysokości 1314 zł, wypłaconego 29 lipca 2020 r. na podstawie wniosku z 25 lipca 2020 r. - do dnia zwrotu,

- od dnia 1 września 2020 r. - dla kwoty świadczenia w wysokości 1314 zł, wypłaconego 12 sierpnia 2020 r. na podstawie wniosku z 10 sierpnia 2020 r. - do dnia zwrotu,

- od dnia 1 października 2020 r. - dla kwoty świadczenia w wysokości 1314 zł, wypłaconego 15 września 2020 r. na podstawie wniosku z 10 września 2020 r. - do dnia zwrotu.

(dowód: akta dotyczące ustalenia prawa do świadczenia postojowego, w tym: wnioski, zaskarżona decyzja: znak: (...), (...) (...) - (...), pisma zleceniodawcy w odpowiedzi na zapytania ZUS.)

Skarżący w ramach wykonywanych umów zlecenia świadczył pracę na rzecz (...) Sp. z o. o. Sp. K. - w podziale na miesiące:

- styczeń 2020 r. - 47 godz.,

- luty 2020 r. - 47 godz.,

- marzec 2020 r. - 61,5 godz.,

- kwiecień 2020 r. - 65 godz.,

- maj 2020 r.-- 6l godz.,

- czerwiec 2020 r. - 37 godz.,

- lipiec 2020 r. - 43 godz.,

- sierpień 2020 r. - 45 godz.,

- wrzesień 2020 r. - 12,5 godz.,

- październik 2020 r. - 5 godz.

(dowód: zestawienie wypracowanych godzin k-- 6 akt sprawy.)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

W myśl art. 15zq ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: ustawa COVID) świadczenie postojowe przysługuje osobie prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, jeżeli:

● nie podlega ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu,

● rozpoczęła prowadzenie działalności przed dniem 1 lutego 2020 roku i nie zawiesiła jej prowadzenia,

● przychód z prowadzenia działalności w rozumieniu przepisów o PIT uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku o świadczenie postojowe był co najmniej 15% niższy od przychodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym ten miesiąc.

Zgodnie z art. 15zq ust. 1 pkt 2 ustawy COVID, świadczenie postojowe przysługuje osobie wykonującej umowę agencyjną, umowę zlecenia, inną umowę o świadczenie usług, do której zgodnie z ustawa z dnia 23.04.1964r. - Kodeks cywilny stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowę o dzieło,

Jak stanowi art. 15zq ust. 3 cyt. ustawy, świadczenie postojowe przysługuje, gdy w następstwie wystąpienia COVID-19 doszło do przestoju w prowadzeniu działalności przez zleceniodawcę lub zamawiającego, z którym została zawarta umowa cywilnoprawna.

Zgodnie z art. 15zx ust. 1 pkt 1 i ust. 3 cyt. ustawy, osoba, która pobrała nienależnie świadczenie postojowe, jest zobowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego.

Za nienależnie pobrane świadczenie postojowe uważa się świadczenie:

1) przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych oświadczeń lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenie lub odpowiednio zleceniodawcę lub zamawiającego;

2) wypłacone osobie innej niż osoba uprawniona;

3) wypłacone w kwocie wyższej niż należna (art.15 ust.2 pkt 1-3).

W ocenie Sądu Okręgowego zaskarżona decyzja podlegała zmianie, gdyż na tle poczynionych ustaleń nie ma wątpliwości, że brak jest podstaw do żądania zwrotu nienależnie pobranego świadczenia postojowego. Nie zostały spełnione przesłanki aby wypłacone świadczenia postojowe, uznać za nienależnie pobrane.

Po pierwsze, zdaniem Sądu nie może być mowy o tym, że wnioskodawca złożył fałszywe dokumenty, czy też wprowadził w błąd organ rentowy. Nie można też przypisać skarżącemu złej wiary w ubieganiu się o powyższe świadczenia.

Przeciwnie, ubezpieczony działał w przeświadczeniu, że postępuje zgodnie z przepisami i przy składaniu wniosku 25 lipca 2020 r. zwrócił się najpierw do swojego zleceniodawcy – spółki (...), aby ten w jego imieniu wystąpił do ZUS o przyznanie świadczenia postojowego.

Po drugie, z zestawienia godzin wypracowanych przez wnioskodawcę w 2020 r. wynika, że czynności wykonywane przez odwołującego w ramach umowy zlecenia w firmie (...), począwszy od czerwca 2020 r. uległy zmniejszeniu w wymiarze godzinowym. Wówczas nastąpił spadek świadczonych przez skarżącego usług, a jego przychody znacząco zmalały z powodu pandemii. Zapotrzebowanie na usługi wnioskodawcy było mniejsze, co miało przełożenie na liczbę godzin wypracowanych przez skarżącego. Do czerwca 2020 r. były to średnio 53 godziny, a w kolejnych miesiącach odpowiednio: w lipcu - 43 godziny, w sierpniu - 45 godzin, we wrześniu 12,5 godziny oraz w październiku 5 godz. Była to zatem tendencja spadkowa co do wykonywanego zlecenia.

Dodatkowo wskazać należy, że przynajmniej od sierpnia 2020 r. organ rentowy posiadał wiedzę o stanowisku zleceniodawcy w zakresie braku postoju (pismo z dnia 6 sierpnia 2020 r.), a mimo to wypłacił odwołującemu świadczenie postojowe za sierpień i wrzesień 2020 r. Świadczenia te były wypłacane odpowiednio 12 sierpnia 2020 r. i 15 września 2020 r. W ocenie Sądu Okręgowego nic nie stało na przeszkodzie, aby Zakład podjął decyzję o wypłacie tych świadczeń po przeprowadzeniu stosownego postępowania – czego nie uczynił. Trudno jest zatem uznać, że odwołujący składając kolejne wnioski działał w złej wierze - tym bardziej, że jak już wcześniej podkreślono, nie złożył fałszywych oświadczeń lub dokumentów. Odwołujący był przekonany, że działał prawidłowo i zgodnie z prawem, utwierdzony dodatkowo przez ZUS pismem z dnia 16 lipca 2020 r., co do tego, że jeżeli zleceniodawca odmówi mu złożenia wniosku RSP-CZ, to będzie mógł taki wniosek RSP-CZ złożyć samodzielnie do ZUS.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy z mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, że J. S. nie jest zobowiązany do zwrotu nienależnie pobranych świadczeń postojowych w łącznej kwocie 3.942 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za sierpień, wrzesień i październik 2020 r.

Sędzia Dorota Radaszkiewicz