Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 stycznia 2021 roku

Sąd Rejonowy w Kłodzku Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Daria Ratymirska

Protokolant: p.o. prot. sąd. Oliwia Zielińska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 stycznia 2021 roku w Kłodzku

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w Z. (S.)

przeciwko S. D.

o zapłatę kwoty 10.199,51 zł

I.  zasądza od pozwanej S. D. na rzecz strony powodowej (...) z siedzibą w Z. (S.) kwotę 10.199,51 zł (dziesięć tysięcy sto dziewięćdziesiąt dziewięć złotych 51/100) wraz z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty 4759,64 zł od dnia 03.04.2019 r. do dnia zapłaty;

II.  zasądza od pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 4367 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

sygn. akt IC 1480/20

UZASADNIENIE

Strona powodowa (...) z/s w Z. (S.) wniosła pozew przeciwko S. D. o zapłatę kwoty 10199,51 zł z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od kwoty 4759,64 zł od dnia 3.04.2019r. do dnia zapłaty. W uzasadnieniu podała, że wierzytelność powstała w wyniku zawarcia przez pozwaną umowy pożyczki ratalnej z (...) sp. z o.o. w W. z dnia 14.08.2018r. Pozwana otrzymała do dyspozycji kwotę 5000 zł, zobowiązując się do jej zwrotu wraz z odsetkami w kwocie 808,31 zł i prowizją w kwocie 4999,68 zł, w 36 ratach miesięcznych. Pozwana nie dokonywała spłat rat zgodnie z harmonogramem. W dniu 24.09.2018r. wierzytelność została przelana na rzecz SG Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W.. Następnie, na mocy Ramowej Umowy Zakupu Wierzytelności z dnia 21.12.2018r. i aktu cesji z dnia 20.03.2019r. wierzytelność przeszła na stronę powodową. Na podstawie § 9 ust. 2a w.w. umowy, strona powodowa wypowiedziała umowę pożyczki pismem z dnia 19.03.2019r., co skutkowało wymagalnością pozostałej do zapłaty kwoty zadłużenia z dniem 2.04.2019r. Powód domagał się zapłaty kwoty 4759,64 zł, tytułem niespłaconego kapitału, kwoty 4721,92 zł, tytułem prowizji oraz kwoty 717,95 zł, tytułem skapitalizowanych odsetek umownych. Powód wskazał, że pozaodsetkowe koszty kredytu nie przekraczają wysokości maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu, obliczonych zgodnie z art. 36a ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 2 maja 2011r. oraz nie przekraczają całkowitej kwoty kredytu.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa, kwestionując istnienie dochodzonego roszczenia, zawarcie umowy pożyczki, wykonanie tej umowy przez pożyczkodawcę, cesję ewentualnej wierzytelności oraz z ostrożności procesowej wskazała na obecność w umowie pożyczki postanowień niedozwolonych, dotyczących obowiązku zapłaty prowizji. Zarzuciła, że osoba, która podpisała umowę w imieniu pożyczkodawcy nie była do tego upoważniona.

Stan faktyczny:

W dniu 14.08.2018r. pozwana zawarła z (...) Sp. z o.o. w W., w imieniu której działała (...) S.A. w S., umowę pożyczki ratalnej w kwocie 5000 zł (nr (...)). Pozwana zobowiązała się spłacić kwotę pożyczki wraz z prowizją w kwocie 4999,68 zł i odsetkami w kwocie 808,31 zł (łącznie 10807,99 zł) w 36 ratach miesięcznych, po 300,23 zł, do dnia 14.08.2021r. Zgodnie z umową (§ pkt 3) kwota pożyczki została przekazana pozwanej na wskazany przez nią rachunek bankowy. Umowa przewidywała, że niespłacenie pożyczki zgodnie z harmonogramem spowoduje powstanie zadłużenia przeterminowanego, od którego pobierane są odsetki za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie; pożyczkodawca może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym.

Dowód: umowa pożyczki (k-4-9)

W dniu 24.09.2018r. wierzytelność, wynikająca z w.w. umowy, w kwocie 10807,99 zł, została przelana przez (...) Sp. z o.o. w W. na rzecz SG Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W., który pismem z dnia 19.03.2019r. dokonał wypowiedzenia w.w. umowy pożyczki, wzywając pozwaną do zapłaty kwoty 10234,93 zł.

Następnie, na mocy Ramowej Umowy Zakupu Wierzytelności z dnia 21.12.2018r. i aktu cesji z dnia 20.03.2019r. wierzytelność przeszła na stronę powodową.

Dowód: umowa sekurytyzacji z dnia 24.09.2018r. (k-13-14); zawiadomienie o cesji (k-10), wypowiedzenie (k-11); Ramowa Umowa Zakupu Wierzytelności z dnia 21.12.2018r. (k-17 i nast.), akt cesji (k-15-16).

Sąd zważył:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Powód udowodnił dochodzone roszczenie co do zasady i wysokości. Wykazał, że pozwaną i poprzednika prawnego powoda łączyła w.w. umowa pożyczki, na podstawie której pozwana zaciągnęła zobowiązanie pieniężne, z którego nie wywiązała się należycie. Umowa została pozwanej wypowiedziana, zgodnie z jej postanowieniami, skutkując wymagalnością roszczenia dochodzonego pozwem. Powód wykazał przejście uprawnień w drodze przelewu wierzytelności (art. 6 kc w zw. z art. 509 kc i art. 511 kc), przedstawiając dowody z dokumentów w postaci w.w. umów cesji wraz z wyciągiem z wykazu wierzytelności, z których wynika, że przedmiotem przelewu, ostatecznie na rzecz powoda, była wierzytelność przysługująca wobec pozwanej na podstawie umowy z dnia 14.08.2018r. (nr (...)) w kwocie 10807,99 zł.

Pozwana nie wykazała, że spełniła świadczenie w wysokości i terminie wskazanym w umowie.

Zarzuty, zgłoszone w odpowiedzi na pozew, nie zasługiwały na uwzględnienie.

Wymienione wyżej dokumenty, przedłożone przez powoda, w szczególności podpisana przez pozwaną umowa pożyczki, wypowiedzenie umowy i wezwanie do zapłaty, stanowią dowody na potwierdzenie istnienia wierzytelności (zobowiązania pozwanej), jej wysokości i wymagalności. Przedłożone przez powoda dowody stanowiły dostateczną podstawę do wyprowadzenia ustaleń faktycznych, zgodnych z twierdzeniami pozwu. Zawierając umowę pożyczki, pozwana legitymowała się okazanym dowodem osobistym, potwierdzającym jej tożsamość, i własnoręcznie podpisała dokument umowy, z którego wprost wynika, że kwota pożyczki zostanie jej przekazana na wskazany przez nią rachunek bankowy. Pozwana nie sformułowała żadnych konkretnych zarzutów przeciwko takim twierdzeniom i dowodom, ograniczając swoje stanowisko procesowe do negowania żądania pozwu i nie wykazując żadnej inicjatywy dowodowej, uchylając się zarazem od oświadczenia, czy fakty, przedstawione przez powoda w pozwie, miały miejsce, w szczególności nie zaprzeczyła wprost, że była stroną przedmiotowej umowy pożyczki, że otrzymała do dyspozycji wskazane środki, że zaciągnęła zobowiązanie spłaty w terminach i wysokości, oznaczonej w przedłożonej umowie. Odnosząc się do zarzutu pozwanej - nawet, gdyby przyjąć, że umowa pożyczki zawarta została przez osobę nieposiadającą umocowania do działania w imieniu pożyczkodawcy, bądź przekraczającą zakres udzielonego umocowania, umowa taka nie jest bezwzględnie nieważna, lecz dotknięta sankcją bezskuteczności zawieszonej, co oznacza, iż jej skuteczność zależy od potwierdzenia przez mocodawcę, w imieniu którego została zawarta. Umowa potwierdzona przez mocodawcę jest ważna, wywołuje właściwe dla niej skutki prawne, przy czym druga strona może wyznaczyć mocodawcy odpowiedni termin do potwierdzenia umowy, a po bezskutecznym upływie terminu staje się wolna (art. 103 kc). W niniejszej sprawie pozwana nie wyznaczyła pożyczkodawcy terminu do potwierdzenia rzekomo nieważnej umowy i do chwili wystąpienia przez powoda z powództwem nie kwestionował umocowania osoby podpisującej umowę w imieniu pożyczkodawcy, a także przystąpiła do spłaty pożyczki zgodnie z umową, po wcześniejszym przelaniu na jej rachunek środków z pożyczki, zgodnie z dyspozycją pozwanej.

Umowa, zawarta przez pozwaną z poprzednikiem prawnym powoda, pod względem prawnym stanowi kredyt konsumencki w rozumieniu ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim (Dz.U. z 2011 roku, Nr 126, poz. 715). Zgodnie bowiem z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 roku o kredycie konsumenckim przez umowę o kredyt konsumenckie rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255.550 złotych albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki (art. 3 ust. 2 pkt 1). Umowa o kredyt konsumencki winna zostać zawarta w formie pisemnej. Umowa powinna być sformułowana w sposób jednoznaczny i zrozumiały (art. 29 ust. 1 i 3). Treść umowy o kredyt konsumencki została uregulowana w art. 30 ust. 1 ustawy, zgodnie z którym umowa powinna określać m.in. rzeczywistą roczną stopę oprocentowania oraz całkowitą kwotę do zapłaty przez konsumenta ustaloną w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń, przyjętych do jej obliczenia (pkt 7), informację o innych kosztach, które konsument zobowiązany jest ponieść w związku z umową o kredyt konsumencki, w szczególności opłatach, prowizjach, marżach oraz kosztach usług dodatkowych, jeżeli są znane kredytodawcy oraz warunki na jakich koszty te mogą ulec zmianie (pkt 10), skutki braku płatności (pkt 12), sposób zabezpieczenia i ubezpieczenia spłaty kredytu, jeżeli umowa je przewiduje (pkt 14). Zawarta pomiędzy stronami umowa pożyczki spełniała powyższe wymogi i nakładała na pożyczkobiorcę obowiązek zwrotu pożyczonej kwoty. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie dostarczył dowodów wywiązania się przez pożyczkobiorcę z warunków umowy.

Z ostrożności procesowej pozwana podniosła w niniejszej sprawie zarzut abuzywności postanowienia, dotyczącego prowizji, zawartego w umowie pożyczki.

Całkowity koszt pożyczki to wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową pożyczki, w szczególności: odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże, jeżeli są znane pożyczkodawcy, oraz koszty usług dodatkowych w przypadku, gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania pożyczki.

Poprzednik prawny powoda podał prawdziwe informacje o całkowitym koszcie pożyczki, całkowitej kwocie do zapłaty przez konsumenta oraz wysokości rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania. Spełnił obowiązek informowania konsumentów o oferowanym i sprzedawanym towarze (także pożyczce czy kredycie). Prowizja była od początku znana i jednoznacznie określona w chwili zawierania umowy oraz nie przekraczała maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego (art. 36 a u.k.k.). Pozwana nie została wprowadzona w błąd nierzetelną informacją, miała dzięki temu możliwość porównania podobnych ofert, znajdujących się w danym czasie na rynku. Zawierając umowę, wyraziła zgodę na obciążenie jej powyższą opłatą.

Przepis art. 76 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wyraża podstawową zasadę ochrony konsumentów, stanowiąc, że władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony określa ustawa.

W myśl art. 385 ¹ § 1 kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Zgodnie z treścią przepisu art. 385 ¹ § 1 kc do uznania danego postanowienia umownego za niedozwolone i wyeliminowania go z praktyki stosowania, konieczne jest stwierdzenie łącznego występowania czterech przesłanek. Mianowicie: 1) postanowienie nie zostało uzgodnione indywidualnie, 2) ukształtowane w ten sposób prawa i obowiązki stron pozostają w sprzeczności z dobrymi obyczajami, 3) powyższe prawa i obowiązki rażąco naruszają interesy konsumenta, 4) postanowienie umowy nie dotyczy sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron.

Funkcja art. 385 ¹ § 1 kc sprowadza się z jednej strony do tego, że regulacja w nim zawarta stanowi normę interpretacyjną, a z drugiej do tego, że treść tego przepisu powoduje powstanie swoistego "domniemania abuzywności", tj. że dana klauzula umowna jest zakazanym postanowieniem umownym ( wyrok SA w Warszawie z dnia 4 kwietnia 2013 roku, VI ACA 1324/12).

Za nie uzgodnione indywidualnie ustawodawca określił te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta ( art. 385 ¹ § 3 kc). Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje ( art. 385 ¹ § 4 kc). Powód okoliczności tej nie wykazał. Specyfika sposobu zawarcia przedmiotowej umowy pożyczki zarazem jednoznacznie wskazuje na brak rzeczywistego wpływu konsumenta na treść umowy pożyczki.

Komentatorzy wskazują, że przez „dobre obyczaje" w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 kc należy rozumieć pozaprawne reguły postępowania niesprzeczne z etyką, moralnością i aprobowanymi społecznie obyczajami. W swoim orzecznictwie zarówno Sąd Najwyższy, jak i sądy powszechne przyjmują, że za sprzeczne z dobrymi obyczajami należy w pierwszej kolejności uznać wprowadzenie klauzul godzących w równowagę kontraktową stron, zaś "rażące naruszenie interesów konsumenta" polega na nieusprawiedliwionej dysproporcji praw i obowiązków na niekorzyść konsumenta (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 r., I CK 832/04). Działanie wbrew "dobrym obyczajom" w rozumieniu powołanego wyżej przepisu w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego wyraża się w tworzeniu przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową tego stosunku (uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 27 maja 2009 r., VI ACA 1473/08). Sprzeczne z dobrymi obyczajami są zatem np. działania wykorzystujące niewiedzę, brak doświadczenia konsumenta, naruszenie równorzędności stron umowy, działania zmierzające do dezinformacji, wywołania błędnego przekonania konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Chodzi więc o działanie potocznie określane jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania (uzasadnienie wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 stycznia 2011 r., VI ACA 771/10). Jeżeli chodzi o rażące naruszenie interesów konsumenta to przyjmuje się, że występuje ono wówczas, jeżeli postanowienie umowne poważnie, znacząco odbiega od sprawiedliwego wyważenia praw i obowiązków stron. W wyroku z dnia 13 lipca 2005 r. ( I CK 832/04, Pr. Bank. 2006, nr 3, s.8) Sąd Najwyższy stwierdził, że rażące naruszenie interesów konsumenta oznacza nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku obligacyjnym.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy przyjąć, że kwestionowane przez pozwaną postanowienie zawartej umowy nie zostało z nią uzgodnione indywidualnie, nie dotyczy także głównych świadczeń stron, gdyż należą do nich tylko takie elementy konstrukcyjne umowy, bez których uzgodnienia nie doszłoby do jej zawarcia ( essentialia negotii).

W tej sytuacji w dalszej kolejności należało rozstrzygnąć, czy przedmiotowe postanowienie kształtuje prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając interesy konsumenta. W ocenie Sądu odpowiedź jest negatywna, bowiem umowa jasno określała wysokość prowizji i sposób spłaty. Nie tworzy stanu swobody, dowolności czy uznaniowości pożyczkodawcy, co mogłoby zagrażać prawom pozwanej. Pozwana, zawierając umowę, miała pełną wiedzę o wysokości prowizji, którą obowiązana była uiścić, gdyż została ona precyzyjnie i jednoznacznie wskazana w umowie. Nie ma podstaw, aby uznać, że postanowienie to narusza istotnie interesy konsumenta. Od konsumenta, decydującego się na zawarcie umowy należy wymagać również odpowiedniego poziomu staranności i rozwagi. W niniejszej sprawie brak było jakichkolwiek podstaw, aby przyjąć, że poprzednik prawny powoda, zawierając z pozwaną przedmiotową umową, wykorzystał jej niewiedzę lub naiwność, zmierzał do dezinformacji, czy też wywołał jej błędne przekonanie co do wysokości spłaty.

W świetle powyższych rozważań, odnosząc się do zarzutu pozwanej, nie można uznać kwestionowanego postanowienia umownego, dotyczące wysokości zobowiązania pozwanej do zapłaty opłaty prowizyjnej, za spełniające przesłankę abuzywności. W konsekwencji nie jest ono wyłączone z umowy ( art. 385 ³ KC) i wiąże pozwaną.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie powołanych przepisów w zw. z art. 720 § 1 kc, art. 353 § 1 kc, art. 354 § 1 kc, art. 471 kc art. 481 § 1 i 2 ¹ kc, orzeczono, jak w pkt I wyroku.

Orzeczenie w pkt II oparto na przepisach art. 98 § 1 i 3 kpc. Pozwana, jako przegrywająca sprawę, powinna zwrócić powodowi koszty procesu, w skład których wchodzi: opłata sądowa od pozwu, wynagrodzenie pełnomocnika, będącego radcą prawnym, w stawce minimalnej, uzależnionej od wartości przedmiotu sporu, i opłata skarbowa od pełnomocnictwa (188 zł + 562 zł + 3600 zł + 17 zł).