Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 marca 2021 roku

Sąd Okręgowy w Suwałkach I Wydział Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 29 marca 2021 roku w Suwałkach

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko D. K.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanego D. K. na rzecz powoda (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 169 371,01 zł (sto sześćdziesiąt dziewięć tysięcy trzysta siedemdziesiąt jeden złotych i 1/100) z maksymalnymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 150 744,73 zł (sto pięćdziesiąt tysięcy siedemset czterdzieści cztery złote i 73/100) od dnia 10 grudnia 2020r do dnia zapłaty

II.  Zasądza od pozwanego D. K. na rzecz powoda (...) Banku (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 12 955 zł (dwanaście tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt pięć złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwotę 5417 zł (pięć tysięcy czterysta siedemnaście złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

III.  Nakazuje zwrócić przez Skarb Państwa - Sąd Okręgowy w Suwałkach powodowi (...) Bankowi (...) S.A. z siedzibą w W. kwotę 1999 zł tytułem zwrotu nadpłaconej opłaty sądowej.

SSO Cezary Olszewski

Sygn. akt I C 59/21

UZASADNIENIE

Powód (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. (zwany dalej również kredytodawcą) wniósł o zasądzenia od pozwanego D. K. (zwanego dalej kredytobiorcą) kwoty 169.371,01 zł z odsetkami za opóźnienie od kwoty 150 744,73 zł od dnia 09 grudnia 2020 roku do dnia zapłaty. Żądał również zasądzenia na jego rzecz kosztów procesu.

Uzasadniając pozew wskazywał, że strony łączyła umowa kredytu P. nr (...) mocą której kredytodawca udostępnił kredytobiorcy łączną kwotę 189.995,91 zł, która została przelana na wskazane w umowie rachunki bankowe. Początkowo kredytobiorca dokonywał terminowych spłat zobowiązania jednakże wraz z upływem czasu zaprzestał ich regulacji. W następstwie zaprzestania spłaty kredytu powód poinformował pozwanego o możliwości zgłoszenia wniosku o restrukturyzację zadłużenia. Kredytobiorca nie skorzystał jednak z oferowanej możliwości, co skutkowało wypowiedzeniem umowy przez kredytodawcę, pismem datowanym na dzień 18 lutego 2020 roku i postawieniem całego zadłużenia (wraz z kosztami) w stan wymagalności.

W okresie poprzedzającym wniesienie pozwu powód dopełnił formalności przedsądowego wezwania do zapłaty poprzez doręczenie pozwanemu pisma z dnia 02 kwietnia 2020 roku.

Nakazem zapłaty wydanym w dniu 21 lipca 2020 roku, sygn. akt (...) Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin Zachód w Lublinie uwzględnił roszczenie powoda przysługujące mu względem pozwanego w całości. Pozwany w przewidzianym ustawą terminie wniósł sprzeciw, co skutkowało utratą mocy w/w nakazu zapłaty i umorzeniem postępowania w sprawie.

Tożsamy pozew został złożony przez powoda do tut. Sądu w dniu 18 grudnia 2020 roku, co skutkowało wydaniem w dniu 22 grudnia 2020 roku w sprawie o sygn. akt I Nc 113/20 nakazu zapłaty uwzględniającego roszczenie w całości.

Przedmiotowy nakaz zapłaty zaskarżył w całości sprzeciwem pozwany D. K.. W argumentacji złożonego środka odwoławczego podkreślał, że zaprzestanie terminowej regulacji rat kredytu było spowodowane jedynie przejściowymi problemami finansowymi. Ponadto zdaniem pozwanego powodowy bank nie przejawiał woli na renegocjację warunków umowy i wydłużenie terminu spłaty zadłużenia.

Pozwany kwestionował również moc dowodową przedstawionych przez powoda wyciągów z ksiąg rachunkowych banku. Podkreślał przy tym, że dokument prywatny, jakim od 20 lipca 2013 roku pozostaje wyciąg z ksiąg rachunkowych banku, stanowi jedynie dowód tego, iż osoba, która go podpisała złożyła oświadczenie zawarte w tym dokumencie, nie przesądzając o istnieniu i wysokości zobowiązania pozwanego wobec powoda.

Zdaniem pozwanego powód nie zdołał wykazać skutecznego wypowiedzenia łączącej strony umowy kredytu, a zatem roszczenie nie stało się wymagalne i powództwo winno zostać oddalone.

Sąd ustalił, co następuje:

D. K. zawarł w dniu 18 kwietnia 2016 roku umowę kredytu P. (...), mocą której to umowy kredytodawca (...) Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. udzielił mu kredytu gotówkowego z przeznaczeniem na konsolidację zadłużenia w kwocie 199.974,64 zł. Okres spłaty kredytu został ustalony na 120 miesięcy (120 rat) zaś wysokość oprocentowania na 11,57 % w stosunku rocznym.

W myśl zapisów umowy kredytodawca pozostawał uprawniony do wypowiedzenia umowy w przypadku uchybienia przez kredytobiorcę warunkom określonych w umowie. W takim przypadku ustalono, iż termin wypowiedzenia umowy miał wynosić 30 dni liczonych od kolejnego dnia po dniu odebrania przez zobowiązanego przesyłki zawierającej wypowiedzenie. W następnym dniu, po upływie terminu wypowiedzenia umowy, całość zadłużenia staje się przeterminowana i wymagalna. W § 12 umowy kredytu ustalono, iż w przypadku niespłacenia rat w terminie określonym w planie spłaty, kredytodawca pobiera od kwoty zaległej raty kredytu odsetki według zmiennej stopy procentowej zadłużenia przeterminowanego. Stopa procentowa miała zaś odpowiadać aktualnej wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie wynikającej z powszechnie obowiązujących przepisów prawa (i na dzień zawarcia umowy stanowić dwukrotność stopy referencyjnej NBP i 5,5 pkt. % - 14 % rocznie). Zastrzeżono również, iż zmiana wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, będzie powodować zmianę wysokości stopy procentowej. Ponadto § 17 ust. 2 określono, że od całego zadłużenia przeterminowanego i wymagalnego – z tytułu udzielonego kredytu, z wyjątkiem należnych odsetek, opłat i prowizji, kredytodawca nalicza i pobiera odsetki określone wg. stopy procentowej określonej w § 12.

Przez pierwsze lata kredytobiorca terminowo wywiązywał się z obowiązku spłat poszczególnych rat kredytu, jednakże w listopadzie 2019 roku zaprzestał regulacji zobowiązania.

W okresie poprzedzającym wypowiedzenie umowy kredytodawca wystosował do kredytobiorcy monit wraz z wezwaniem do zapłaty (odebrany dnia 27 stycznia 2020 roku), w którym wskazana została kwota wymagalnego zadłużenia oraz informacja o możliwości jego restrukturyzacji. Uwzględniając brak reakcji kredytobiorcy powód skierował do pozwanego pismo będące wypowiedzeniem umowy, które doręczono (żonie pozwanego) w dniu 24 lutego 2020 roku. Konsekwencją powyższego było postawienie całej kwoty zaległego roszczenia w stan wymagalności z dniem 25 marca 2020 roku (dowód: umowa kredytu P. (...) k. 17- 20, potwierdzenie uruchomienia kredytu k. 21, szczegółowe rozliczenie kredytu gotówkowego k. 22, plan spłaty k. 24-25, monit k. 26, potwierdzenie doręczenia k. 27 wypowiedzenie umowy wraz z dowodem doręczenia k. 28-29, wezwanie do zapłaty wraz z dowodem doręczenia k. 30-31, zestawienie operacji za okres od 18 kwietnia 2016 roku do 19 lutego 2021 roku k. 86, powtórne wydruki potwierdzenia przelewu kwoty kredytu k. 87-91, historia operacji na koncie kredytowym k. 92-93).

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo było uzasadnione.

Zgodnie z przyjętą ustawową definicją zawierając umowę kredytu bank pozostaje obowiązany oddać do dyspozycji kredytobiorcy, na czas oznaczony w umowie, kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, zaś kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie i do zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu w zakreślonym umową terminie. Kredytobiorca pozostaje również w obowiązku zapłacenia na rzecz banku odsetek i prowizji w ustalonych umową terminach gdyż umowę kredytu cechuje jej odpłatny charakter.

W realiach niniejszej sprawy bezsporne pozostawało, iż pozwanego i powoda łączyła umowa kredytu P. zawarta w dniu 18 kwietnia 2016 roku. Pozwany D. K. nie kwestionował również wysokości kwoty uzyskanego w ramach umowy kredytu. Do kolizji stanowisk stron doszło natomiast na gruncie kwestii skuteczności wypowiedzenia umowy i postawienia zobowiązania w stan wymagalności, wysokość zobowiązania, obciążenia pozwanego kosztami odsetek oraz podjęcia próby polubownego rozwiązania sporu poprzez restrukturyzację zadłużenia.

Zagadnienie wypowiedzenia umowy kredytu zostało uregulowane m.in. w ramach art. 75 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku (tj. z dnia 8 października 2020 r. Dz.U. z 2020 r. poz. 1896) Prawo Bankowe. W przypadku niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo w przypadku utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej bank może obniżyć kwotę przyznanego kredytu albo wypowiedzieć umowę kredytu, o ile ustawa nie stanowi inaczej (ust. 1). Termin wypowiedzenia, o którym mowa w ust. 1, o ile strony nie określą w umowie dłuższego terminu, wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy - 7 dni (ust. 2).

Realizacja przez bank uprawnienia w postaci wypowiedzenia umowy kredytu skutkuje tym, że wraz z upływem terminu wypowiedzenia stosunek prawny kredytu ulega rozwiązaniu. W takim przypadku kredytobiorca pozostaje zobowiązany do bezzwłocznej spłaty kwoty kredytu wraz z odsetkami i pozostałymi kosztami kredytu. Zaznaczyć jednakże należy, iż warunkiem skutecznego wypowiedzenia umowy jest doręczenie oświadczenia o wypowiedzeniu kredytobiorcy (art. 61 k.c.). Ponadto w doktrynie i orzecznictwie dominuje stanowisko, że wypowiedzenie umowy o kredyt będące uprawnieniem kształtującym banku, prowadzącym do zakończenia nawiązanego stosunku prawnego, nie może być czynnością nagłą, zaskakującą dla kredytobiorcy, nawet, jeżeli istnieją podstawy do podjęcia go zgodnie z treścią umowy. Równocześnie w przypadku opóźnienie w spłacie zobowiązania kredytowego bank ma obowiązek wezwać kredytobiorcę do spłaty zobowiązania, w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych, informując o możliwości wystąpienia z wnioskiem o restrukturyzację zadłużenia.

Na kanwie poczynionych w niniejszej sprawie ustaleń, powód bezsprzecznie wywiązał się z obowiązku poinformowania pozwanego o istnieniu, wysokości i wymagalności zadłużenia, poprzez doręczenie pozwanemu w dniu 27 stycznia 2020 roku pisma (monitu), gdzie wskazano kwotę zaległości, termin płatności oraz informację o dopuszczalności złożenia wniosku o restrukturyzację. Pozwany D. K. wbrew stanowisku prezentowanym w sprzeciwie nie wykazał zaś, iż wystąpił z wnioskiem o restrukturyzację zadłużenia, zatem jego twierdzenia jako niepoparte żadnym dowodem należało uznać za nieudowodnione. Uwzględniając zatem spełnienie przez powoda warunków wypowiedzenia poprzez doręczenie pozwanemu (jego żonie) wypowiedzenia umowy w dniu 24 lutego 2020 roku i upływie okresu wypowiedzenia z dniem 25 marca 2020 roku, czynność wypowiedzenia należało uznać za skuteczną i rodzącą konsekwencję w postaci postawienia kwoty zadłużenia, odsetek i pozostałych kosztów kredytu w stan wymagalności.

Celem dokumentacji wysokości kwoty wymagalnego zobowiązania powód przedłożył podpisaną przez strony umowę kredytu, szczegółowe rozliczenie kredytu gotówkowego, plan spłaty (którego egzemplarz otrzymał również pozwany wraz z umową) przedsądowe wezwanie do zapłaty z dnia 02 kwietnia 2020 roku, zestawienie operacji za okres od 18 kwietnia 2016 roku do 19 lutego 2021 roku oraz historię operacji na koncie kredytowym. Nie można w tym miejscu odmówić racji pozwanemu, co do tego, że w aktualnym reżimie prawnym dowód w postaci wyciągu z ksiąg banku ma charakter dokumentu prywatnego.

Jak stanowi art. 95 ust. 1 i 1a ustawy Prawo Bankowe, księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi oraz inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności mają moc prawną dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych oraz ustanowionych na rzecz banku zabezpieczeń i mogą stanowić podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych. Moc prawna dokumentów urzędowych, o której mowa w ust. 1, nie obowiązuje w odniesieniu do dokumentów wymienionych w tym przepisie w postępowaniu cywilnym.

Uwzględniając powołane regulacje ustawowe, w ocenie Sądu Okręgowego zaznaczenia jednak wymaga to, że wyciąg z ksiąg banku, jako dowód z dokumentu prywatnego, jest dopuszczalny w postępowaniu cywilnym i podlega ocenie sądu jak każdy inny dowód, według własnego przekonania sądu, na podstawie wszechstronnego rozważenia całego materiału dowodowego (art. 233 k.p.c.). Stanowi on bowiem złożone w szczególnej formie oświadczenie wiedzy legitymowanych osób dotyczące informacji zaksięgowanych w księgach rachunkowych i w połączeniu z umową kredytową, będącą pierwotnym źródłem zobowiązania, może stanowić wystarczający dowód dla potwierdzenia dokonania czynności prawnej i jej treści.

Mając zatem na względzie całość przedstawionej przez powodowy bank dokumentacji dowodowej, w tym podpisaną przez pozwanego umowę kredytu P. (która nie była przez stronę pozwaną kwestionowana), Plan spłaty będący załącznikiem do umowy kredytu oraz wydruk historii operacji na koncie kredytowym należało uznać, iż strona powodowa wykazała wysokość wierzytelności przysługującej względem pozwanego D. K.. Zdaniem Sądu potwierdza to również stanowisko samego pozwanego, który w sprzeciwie od nakazu zapłaty z jednej strony podważał wysokość roszczenia zaś z drugiej wskazywał, że podjął próby kontaktu z powodem celem restrukturyzacji kwoty zadłużenia określonej w wezwaniu do zapłaty.

Na kwotę dochodzonego pozwem (i zasądzonego na rzecz powoda) roszczenia w wysokości 169.371,01 zł złożyły się kwota niespłaconego kapitału, tj.: 150744,73zł oraz odsetki umowne naliczane do 09 grudnia 2020 roku, składające się na łączną sumę 18.626,28 zł.

Podstawa do żądania w zakresie odsetek znajdowała swoje źródło w § 17 ust. 2 w zw. z art. 12 umowy kredytu. Przyjmując za wykazane i uzasadnione samo roszczenie i datę jego wymagalności należało również obdarzyć aprobatą roszczenie w zakresie odsetek umownych w kwocie 18626,28 zł.

Powołaną sumę odsetek stanowiły odsetki wymagalne i niespłacone w wysokości 6247,77 zł (stanowiące odsetki zapadłe, ustalone na podstawie oprocentowania pożyczki wg. zmiennej stopy procentowej) naliczone od 21 października 2019 roku do 20 grudnia 2019 roku według stopy 9,82 %, wymagalne od 21 grudnia 2019 roku do 17 marca 2020 roku naliczane według stopy 9,80 % oraz od 18 marca 2020 roku do 26 marca 2020 roku naliczane wg stopy 9,00 %. Na kwotę 12.378,51 zł odsetek karnych złożyły się zaś odsetki należne od 20 listopada 2019 roku do 17 marca 2020 roku wg stopy 14 %, od 18 marca 2020 roku do 08 kwietnia 2020 roku wg stopy 13 %, od 09 kwietnia 2020 roku do 28 maja 2020 roku wg stopy 12 % oraz od 29 maja 2020 roku do 09 grudnia 2020 roku wg stopy 11.20 %.

Rozpoznający sprawę Sąd nie dostrzegł również podstaw aby podzielić stanowisko pozwanego w zakresie twierdzeń, iż podjął on działania zmierzające do polubownego rozwiązania sporu, poprzez wydłużenie terminu spłaty zobowiązania. O ile powód sprostał wymogom jakie nałożone zostały na bank w ramach art. 75 c ust 1 i 2 PrBank (powiadamiając pozwanego o możliwości zawarcia porozumienia i restrukturyzacji zobowiązania k. 26) to pozwany D. K. ewidentnie nie wykazał inicjatyw dowodowej w postaci przedłożenia dowodu pozwalającego uznać za prawdziwe jego twierdzenia, co do podjętych prób ugodowych i braku aprobaty powodowego banku.

Następstwem powyższych ustaleń i rozważań było uwzględnienie powództwa w całości – w ramach pkt. I sentencji.

Koszty postępowania rozliczono w pkt. II kierując się zasadą wyrażoną w art. 98 k.p.c. Pozwany przegrał proces a zatem winien zwrócić powodowi poniesione koszt ustalone na kwotę 12955 zł (w tym równowartość opłaty od pozwu w wysokości 7538 zł oraz wynagrodzenie pełnomocnika z uwzględnieniem opłaty od pełnomocnictwa 5417 zł). Jednocześnie działając na podstawie art. 80 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. z dnia 16 kwietnia 2020 r. Dz.U. z 2020 r. poz. 755) zarządzono na rzecz powoda zwrot nadpłaconej kwoty 1999 zł - tytułem opłaty od pozwu pkt. III.

SSO Cezary Olszewski