Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 23 lutego 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie Wydział XXIII Gospodarczy Odwoławczy i Zamówień Publicznych w składzie:

Przewodniczący: SSO Anna Gałas

Sędziowie: SO Anna Janas

SO Bernard Litwiniec

po rozpoznaniu w dniu 23 lutego 2021 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym
sprawy z powództwa Bank (...) spółki akcyjnej w W.

przeciwko P. P.

o zapłatę

na skutek zażalenia powoda

na postanowienie Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie

z dnia 11 sierpnia 2020 r., sygn. akt: XV GC 1408/20

postanawia:

1.  uchylić zaskarżone postanowienie;

2.  pozostawić Sądowi Rejonowemu dla m. st. Warszawy w Warszawie rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

Anna Janas Anna Gałas Bernard Litwiniec

Sygn. akt XXIII Gz 162/21

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2020 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie umorzył postępowanie w sprawie.

Sąd Rejonowy ustalił, że powód w dniu 18 grudnia 2019 r. wniósł pozew o zapłatę 44.231,87 zł w elektronicznym postępowaniu upominawczym. W sprawie został wydany nakaz zapłaty. Pozwany złożył sprzeciw, zaskarżając nakaz w całości. Postanowieniem z dnia 26 marca 2020 r. referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin - Zachód w Lublinie przekazał sprawę do Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie.

W takim stanie postępowania, Sąd Rejonowy na podstawie art. 505 ³⁶ k.p.c. umorzył postępowanie w sprawie i zasadniczo wskazał, że po analizie przepisów przejściowych z ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r., poz. 1469 ze zm.) – dalej też: ustawa nowelizująca k.p.c., doszedł do przekonania, że skoro ww. przepis wszedł w życie z dniem 7 lutego 2020 r. zatem po przekazaniu sprawy, a postępowanie w sprawie zostało wszczęte po wejściu w życie ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. to nie znajduje zastosowania regulacja z art. 11 ust. 1 pkt 3 tejże ustawy.

Zażalenie na to postanowienie wywiódł powód, zaskarżając postanowienie w całości. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucił naruszenie:

- art. 505 ³⁶ k.p.c. w brzmieniu obowiązującym przed 7 lutego 2020 r. w zw. z art. 12 pkt 1 oraz art. 11 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw poprzez błędną wykładnię i uznanie, że zmiany w zakresie elektronicznego postępowania upominawczego weszły w życie 7 listopada 2019 r. a nie po 6 miesiącach od dnia wejścia w życie ustawy, czyli z dniem 7 lutego 2020 r. i w konsekwencji umorzenie postępowania na podstawie przepisów, które nie mają zastosowania w okolicznościach niniejszej sprawy.

Powołując się na te zarzuty skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania zażaleniowego, w tym kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu zażaleniowym według norm.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie skutkowało koniecznością uchylenia zaskarżonego postanowienia.

Sąd I instancji nie miał podstaw faktycznych i prawnych do umorzenia postępowania w zasadzie działając w ramach kognicji sądu w ramach elektronicznego postępowania. Dla jasności przekazu powodów kasatoryjnego orzeczenia należy określić stan prawny, który ma zastosowanie w sprawie, szczególnie odnośnie do kontynuacji postępowania zainicjowanego w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Przepis art. 505 ³⁶ k.p.c. w brzmieniu: „W przypadku wniesienia sprzeciwu sąd umarza postępowanie w zakresie, w którym nakaz utracił moc” zaczął obowiązywać od dnia 7 lutego 2020 r. Co istotne, to pozew w tej sprawie został wniesiony w dniu 18 grudnia 2019 r. Zgodnie natomiast z przepisem art. 11 ust. 1 pkt 3 ustawy nowelizującej k.p.c., sprawy wszczęte przed dniem wejścia w życie ustawy (zasadniczo 7 listopada 2019 r.), rozpoznawane w elektronicznym postępowaniu upominawczy do czasu zakończenia postępowania w danej instancji podlegają rozpoznaniu zgodnie z przepisami, w brzemieniu dotychczasowym.

W doktrynie podnosi się przy tym, że przepis art. 11 ust. 1 pkt 3 ustawy nowelizującej k.p.c. ma zastosowanie do wszystkich spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym wszczętych przed dniem wejścia w życie wskazanej nowelizacji – niezależnie od tego, kiedy był wydany nakaz zapłaty. Oznacza to, że niezależnie od tego, w jakiej fazie postępowania wchodzi w życie ustawa nowelizująca (przed wydaniem nakazu zapłaty, po wydaniu nakazu zapłaty, po zaskarżeniu nakazu zapłaty), sprawa podlega rozpoznaniu według przepisów dotychczasowych. Odwołanie się do wszczęcia sprawy jest uzasadnione, gdyż w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód wnosi pisma wyłącznie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego (art. 505 ³⁰ k.p.c.) i jest związany jego rygorami. Wnosząc pozew w tym systemie, powód jednocześnie wszczyna postępowanie w sprawie, mającej być według jego intencji – z resztą na podstawie obowiązującego prawa – rozpoznawanej w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Niewątpliwie, m. in. dla przepisu art. 505 ³⁶ k.p.c. ustawodawca w art. 17 pkt 3 ustawy nowelizującej k.p.c. określił inną datę wejścia w życie niż większości regulacji decydując, że wchodzi on w życie dnia 7 lutego 2020 r. Zwrócić należy jednak uwagę, że jakkolwiek zgodnie z treścią części wstępnej przepisu art. 17, ustawa rozumiana jako całość (w tym przepisy intertemporalne zawarte w art. 9 – 15), weszła w życie w dniu 7 listopada 2019 r., to w drodze wyjątku, w zakresie obejmującym regulacje dotyczące kompleksowej zmiany przepisów o elektronicznym postępowaniu upominawczym, weszła w życie dopiero z dniem 7 lutego 2020 r. (art. 17 pkt 3). W literaturze słusznie podnosi się, że ze względów funkcjonalnych należy przyjąć, że na gruncie art. 11 ust. 1 pkt 3) ustawy nowelizującej k.p.c., dniem wejścia w życie ustawy jest data wejścia w życie nowych przepisów o elektronicznym postepowaniu upominawczym, czyli 7 lutego 2020 r., a nie formalna data wejścia w życie samego przepisu art. 11 tej ustawy (Komentarz do art. 11 ustawy – J. Gołaczyński/Szostak „Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, LEGALIS, M. Dziurda, M. Sieńko – Komentarz do art. 11, art. 12 i art. 17 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, LEX).

W tej sprawie, pozew został wniesiony w elektronicznym postępowaniu upominawczym w dniu 18 grudnia 2029 r. do właściwego Sądu Rejonowego Lublin – Zachód w Lublinie, nakaz zapłaty został wydany w dniu 2 marca 2020 r., sprzeciw od nakazu zapłaty wpłynął w dniu 11 marca 2020 r. Postanowieniem z dnia 26 marca 2020 r. Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie przekazał sprawę do Sądu Rejonowego dla m. st. Warszawy w Warszawie działając na mocy art. 505 ³⁶ k.p.c. wobec tego, że pozwany skutecznie złożył sprzeciw, co spowodowało utratę przez nakaz zapłaty mocy w całości i skutkuje przekazaniem sprawy do rozpoznania sądowi właściwości ogólnej. To oznacza, że sprawa była rozpoznawana w elektronicznym postępowaniu upominawczym według przepisów w brzmieniu dotychczasowym tj. przed 7 lutego 2020 r.

Mając na uwadze to, że pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym wniesiony został przed wskazanym wyżej dniem wejścia w życie ustawy w odniesieniu do tego postępowania, to tym samym w świetle powyższych rozważań nie można zaakceptować stanowiska Sądu I instancji, że z uwagi na aktualnie obowiązujące regulacje, postępowanie podlegało umorzeniu na podstawie art. 505 ³⁶ k.p.c. Faktycznie bowiem tylko tępo czynności procesowych „ (...) sądu” spowodowało, że do dnia 7 lutego 2020 r. nie wydano w sprawie nakazu zapłaty. Nie zmienia to jednak zasadniczej konstatacji, że data wniesienia pozwu w elektronicznym postępowaniu upominawczym przed 7 lutego 2020 r. determinowała też sposób procedowania, co do tego pozwu i zastosowanie przepisów dotychczasowych.

Zgodnie z art. 505 ³⁶ k.p.c., w jego brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją, w razie prawidłowego wniesienia sprzeciwu nakaz zapłaty traci moc w całości, a sąd przekazuje sprawę do sądu właściwości ogólnej, co z kolei obliguje sąd właściwości ogólnej do podjęcia czynności w sprawie.

Ponadto, postanowienie o przekazaniu sprawy według właściwości ogólnej jest prawomocne, a Sąd, któremu sprawę przekazano jest tym postanowieniem związany. Sąd Rejonowy nie jest przy tym władny do stosowania art. 505 ³⁶ k.p.c., gdyż ten przepis należy do wyłącznej kognicji Sądu w elektronicznym postępowaniu upominawczym. Sprawa niniejsza została już przekazana (prawidłowo i prawomocnie) do trybu zwykłego, co całkowicie wyklucza stosowanie przepisów stanowiących podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji. Po przekazaniu sprawy należało zatem podjąć dalsze czynności będące następstwem przekazania. Skoro Sąd I instancji uznał, że nie jest możliwe stosowanie art. 505 ³⁷ k.p.c., to należy stosować przepisy ogólne, gdyż żaden z przepisów dotyczących kognicji sądu w elektronicznym postępowaniu upominawczym nie może stanowić podstawy prawnej do umorzenia postępowania po prawidłowym przekazaniu sprawy do postępowania zwykłego.

Reasumując, Sąd I instancji wadliwie zastosował w sprawie przepis art. 505 ³⁶ k.p.c. i na tej podstawie umorzył postępowanie. Na marginesie tylko należy wskazać, że ustawa nowelizująca k.p.c. zawiera takie przepisy intertemporalne, że zasadne były wątpliwości interpretacyjne zaprezentowane w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia.

Mając to na uwadze, Sąd Okręgowy, na podstawie odpowiednio stosowanego art. 386 § 1 w zw. z art. 397 § 3 k.p.c. orzekł jak w pkt 1 sentencji i uchylił zaskarżone postanowienie. O kosztach postępowania zażaleniowego orzeknie Sąd Rejonowy na zasadzie art. 108 § 1 zd. 1 k.p.c.

Anna Janas Anna Gałas Bernard Litwiniec