Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSR del. Michał Jank

Protokolant sekr. sąd. Karolina Marcinkowska

po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2019 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w G.

o zapłatę

1. zasądza od pozwanego (...) z ograniczoną

odpowiedzialnością spółka komandytowa w G. na rzecz powoda M.

S. kwotę 1.000 zł (jeden tysiąc złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od tej kwoty od dnia 2 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty;

2. zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 317 zł (trzysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

S ąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwana spółka (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa w G. w dniu 18 czerwca 2018 r. zawarła z powodem M. S. w formie pisemnej umowę o dzieło autorskie, na mocy której spółka zleciła a powód zobowiązał się do wykonania w okresie od dnia 18 czerwca 2018 r. do dnia 18 lipca 2018 r. dzieła autorskiego w postaci stworzenia betonowego tła akwariowego, składającego się z prototypu oraz przepisu na jego wykonanie (dalej utwór).

Utwór miał zostać przekazany pozwanej w formie elektronicznej w formacie PDF.

W treści umowy powód zapewnił m.in., że wykonany utwór będzie wynikiem jego oryginalnej twórczości oraz oświadczył, że utwór nie był publicznie rozpowszechniany lub udostępniony za pomocną jakichkolwiek środków przekazu.

Pozwana zobowiązała się zapłacić powodowi przelewem na rachunek bankowy powoda tytułem wynagrodzenia kwotę 2.174 zł na podstawie rachunku powoda w ciągu 14 dni od daty jego otrzymania i przekazania utworu.

Strony określiły, iż z chwilą uiszczenia wynagrodzenia powód przenosi na pozwaną autorskie prawa majątkowe do utworu.

Umowa nie precyzowała ostatecznego wyglądu dzieła ani składu mieszanki użytej do jego wykonania. Zlecając wykonanie dzieła pozwana nie sprecyzowała posiadanej wizji co do kształtu i istotnych elementów przedmiotu dzieła, pozostawiając powodowi wykonanie dzieła zgodnie z jego uznaniem.

Dow ód: umowa o dzieło autorskie z dnia 18 czerwca 2018 r. k. 13-14, odpis z KRS pozwanej k. 10-12, zeznania powoda M. S. – protokół k. 72.

Przed zawarciem przedmiotowej umowy powód świadczył bez zawartych pisemnych umów na rzecz pozwanego prace związane z wykonaniem prototypów tła akwariowego. Wykonywane przez powoda prototypy były każdorazowo przez pozwaną akceptowane.

Okoliczno ść bezsporna, a nadto potwierdzona dowodem: zeznania powoda M. S. – protokół k. 72, zeznania Członka Zarządu pozwanej A. K. k. 72, zeznania Członka Zarządu pozwanej M. K. k. 72.

W toku realizacji prac wynikających z zawartej umowy powód na bieżąco przesyłał pozwanej ich postępy, a pozwana nie zgłaszała wobec nich żadnych zastrzeżeń. Zaleciła jednak powodowi wykonanie elementów dekoracji we wskazanych przez nią wymiarach, co powód uczynił. Strony umówiły się, że powód wykona dwie kolumny, co również zostało zrealizowane przez powoda.

Powód wykonał przedmiot umowy i przekazał go pozwanej. Z racji gabarytów elementy były przysyłane w częściach. Opracowany przez powoda projekt tła akwariowego oraz elementów konstrukcyjnych wspierających był autorski. Powód poprzez wielokrotne próby sam opracował skład i proporcje mieszanki, która posłużyła do wykonania słupów i paneli betonowych, natomiast przy wykonaniu tzn. sztucznej skały powód kierował się ogólnymi wskazaniami zaczerpniętym z Internetu, zgodnie z zaleceniem pozwanego. Powód częściowo bazował na prototypie sporządzonym uprzednio dla pozwanej.

Po wykonaniu dzieła pozwana kilkukrotnie zgłaszała powodowi poprawki, które były przez powoda na bieżąco realizowane.

Dow ód: korespondencja stron, zeznania powoda M. S. – protokół k. 72, zeznania świadka K. S. – protokół k. 72.

Pozwana zaakceptowała wykonane dzieło.

Dow ód: zeznania powoda M. S. – protokół k. 72

Pozwana dokonała zapłaty na rzecz powoda jedynie części należnego wynagrodzenia w kwocie 1.000 zł, przy czym zobowiązała się do zapłaty pozostałej kwoty 1.000 zł po otrzymaniu od powoda dokumentacji PDF.

Okoliczno ść bezsporna, a nadto potwierdzona dowodem: korespondencja stron, zeznania świadka K. S. – protokół k. 72.

Powód , zgodnie z umową nie dokonywał montażu dzieła.

Okoliczno ść bezsporna, a nadto potwierdzona dowodem: zeznania powoda M. S. – protokół k. 72.

Po wykonaniu tła powód przekazał pozwanej w formie PDF procedurę, według której nastąpiło wykonanie dzieła. Pozwana nie zgłaszała uwag co do procedury ani składników. Nie dokonała jednak zapłaty pozostałej kwoty zgodnie z zobowiązaniem. Powyższe skutkowało kilkukrotnym wezwaniem pozwanej do zapłaty pozostałej części należnego wynagrodzenia w kwocie 1.000 zł.

W wykonanym przez powoda dziele pozwana dokonała własnych poprawek.

Dow ód: korespondencja stron k. 15-18, faktury VAT i rozrachunki k. 61-62, fotografia k. 63, zeznania powoda M. S. – protokół k. 72.

W odpowiedzi na wezwania do zapłaty, pozwana zarzuciła powodowi, iż utwór został wykonany wadliwie, co ujawniło się dopiero z chwilą jego montażu, a także, że nie odnosił się ściśle do załączonego projektu. Wskazała, że przez wzgląd na powyższe zmuszona była do zakupu własnych elementów i dokonania poprawek dzieła z ich wykorzystaniem. Zakwestionowała także okoliczność posiadania przez utwór cech twórczości własnej wskazując, że stanowi on technologię pobraną z Internetu. Pozwana zaproponowała, że należną część wynagrodzenia zostanie powodowi wypłacona po wykonaniu przez niego dodatkowych prac.

Z uwagi na zakres żądań pozwanej powód wniósł o skorygowanie zakresu prac dodatkowych lub uznania ustaleń stron za wygasłe.

Pozwana nie dokonała wnioskowanej korekty, wobec czego powód zadeklarował wykonanie na rzecz pozwanej prac dodatkowych w postaci dwóch wizyt serwisowych, żądając jednocześnie zapłaty kwoty 750 zł, zamiast kwoty 1.000 zł wynikającej z umowy.

Pozwana nie ustosunkowała się do zgłoszonej propozycji, co skutkowało wycofaniem jej przez powoda.

Dow ód: korespondencja stron k. 15-18, faktury VAT i rozrachunki k. 61-62, zeznania powoda M. S. – protokół k. 72, zeznania świadka K. S. – protokół k. 72.

Pismem z dnia 21 grudnia 2018 r. powód wezwał pozwaną do zapłaty w terminie 7 dni kwoty 1.000 zł tytułem niespłaconej w terminie kwoty wynagrodzenia, wynikającej z zawartej przez strony umowy.

Dow ód: ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 21 grudnia 2018 r. wraz z potwierdzeniem nadania k. 19-20.

S ąd zważył, co następuje:

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zebranych i przeprowadzonych w sprawie dowodów, które poddano ocenie zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c. Sąd dokonał oceny wiarygodności i mocy dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału.

Dokonując powyższych ustaleń faktycznych Sąd oparł się na dowodach w postaci dokumentów znajdujących się w aktach sprawy.

Dowodom w postaci dokumentów prywatnych Sąd dał wiarę wyłącznie co do tego, że osoba podpisana na dokumencie złożyła oświadczenie zawarte w jego treści (art. 245 k.p.c.). Prawdziwość dokumentów, z których przeprowadzono dowód, nie budziła uzasadnionych wątpliwości Sądu i nie była kwestionowana przez strony.

W oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy Sąd ustalił okoliczność zawartej miedzy stronami umowy, jej wykonanie, dokonywanie przez powoda poprawek zgodnie z zaleceniami pozwanego, odbiór dzieła, dokonanie zapłaty części wynagrodzenia, brak zapłaty pozostałej części pomimo zobowiązania.

Sąd poczynił także ustalenia w oparciu o zeznania powoda, zeznania Członków Zarządu pozwanej oraz zeznania świadka K. S..

Zeznaniom powoda oraz świadka K. S. Sąd dał wiarę w całości, gdyż korespondowały one z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. W oparciu o nie Sąd ustalił okoliczność zawartej miedzy stronami umowy, jej rozumienia, wykonania, dokonywania przez powoda poprawek zgodnie z zaleceniami pozwanego.

Sąd odmówił natomiast wiary zeznaniom Członków Zarządu pozwanej - A. K. i M. K. co do wykładni zawartej umowy oraz wykonania dzieła niezgodnie z umową, uznając, że zeznania te nie zostały poparte żadnym dowodem. To pozwany zaś zgodnie z art. 6 kc winien był wykazać istnienie wad wykonanego dzieła, o czym szerzej poniżej.

Zebrany w ten sposób materiał dowodowy dał spójny obraz rzeczywistego stanu niniejszej sprawy.

W ocenie Sądu, powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powód dochodził zapłaty części wynagrodzenia wynikającego z zawartej z pozwaną umowy o dzieło autorskie.

Zgodnie z art. 627 k.c., przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia.

Przedmiotowa umowa jest umową zobowiązująca o charakterze wzajemnym, konsensualną, w której odpłatność należy do jej elementów przedmiotowo istotnych. Może być zawarta w dowolnej formie. Obowiązkiem przyjmującego zamówienie jest stworzenie dzieła oznaczonego w umowie, które w chwili zawierania umowy jeszcze nie istnieje. Oznaczenie dzieła służy więc do określenia świadczenia przyjmującego zamówienie. Zamawiający obowiązany jest odebrać dzieło, które przyjmujący zamówienie wydaje mu zgodnie ze swym zobowiązaniem (art. 643 k.c.). W braku odmiennej umowy, przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła (art. 642 § 1 k.c.). Jeżeli przyjmujący zamówienie wykonywa dzieło w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie (art. 636 § 1 k.c.).

Przepisy dotyczące umowy o dzieło znajdą zastosowanie także w sytuacji, gdy umowa zobowiązująca jedną ze stron do osiągnięcia określonego rezultatu, odpowiadającego wymaganiom dzieła z art. 627 k.c., będzie przedmiotem regulacji m.in. ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (zob. wyrok SN z dnia 18 czerwca 2003 r., II CKN 269/01, Legalis nr 60319). Dla oceny praw i obowiązków stron należy stosować przepisy Kodeksu cywilnego, zaś w zakresie, w którym dzieło jest utworem – przepisy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

Ze zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego bezsprzecznie wynika, że umowa o dzieło została skutecznie zawarta między stronami, a jej treść nie budziła wątpliwości. Umowa nie precyzowała ostatecznego wyglądu dzieła ani składu mieszanki, która miała zostać użyta do jego wykonania. Nie nakładała też na powoda obowiązku montażu dzieła u klienta. Zlecając wykonanie dzieła pozwana nie sprecyzowała posiadanej wizji co do kształtu i istotnych elementów przedmiotu dzieła, pozostawiając powodowi wykonanie dzieła zgodnie z jego uznaniem. W umowie dokonano oznaczenia dzieła jako betonowe tło akwariowe, składające się z prototypu oraz przepisu na jego wykonanie, które miało być wynikiem oryginalnej twórczości powoda Istotne jest też, że w umowie nie sprecyzowano dokładnych wymiarów dzieła.

W treści umowy pozwana zobowiązała się zapłacić powodowi przelewem na rachunek bankowy powoda tytułem wynagrodzenia kwotę 2.174 zł na podstawie rachunku powoda w ciągu 14 dni od daty jego otrzymania i przekazania utworu, przy czym brak było zapisów przewidujących jakiekolwiek podstawy do modyfikowania kwoty wynagrodzenia. Zgodnie z zasadą swobody umów, strony miały możliwość zawarcia w umowie takiego postanowienia i było ono dla nich wiążące. Z uwagi na tak sformułowany zapis umowny, przepis art. 642 § 1 k.c. nie znajduje zastosowania w sprawie, gdyż ma on charakter dyspozytywny i jest stosowany jedynie w sytuacji, gdy w umowie strony nie rozstrzygnęły o terminie zapłaty wynagrodzenia. Zgodnie więc z regulacjami umowy, pozwana była zobowiązana do zapłaty wynagrodzenia w kwocie i terminie wskazanym w umowie.

W niniejszej sprawie nastąpiło skuteczne oddanie dzieła przez powoda, gdyż pozwana dzieło przyjęła. Warto w tym miejscu podkreślić, że pod pojęciem oddania dzieła rozumie się czynność, na którą zasadniczo składa się aktywność przyjmującego zamówienie, który dzieło oddaje, i stosowna reakcja zamawiającego, jaką jest jego przyjęcie. Aktualizował się więc obowiązek zapłaty wynagrodzenia w terminie wskazanym w umowie. Strony zgodnie przyznały, że powód otrzymał tylko część wynagrodzenia określonego w umowie, pomimo zobowiązania się pozwanej - w prowadzonej przez strony korespondencji – do zapłaty na rzecz powoda pozostałej części wynagrodzenia wynikającej z umowy. Takie zobowiązanie się pozwanej stanowi dowód akceptacji wykonanego zamówienia.

W ocenie Sądu, zarzuty pozwanej nie zostały wykazane w żaden sposób, przy czym zgodnie z art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Wobec powyższego, to pozwana powinna była wykazać, że dzieło zostało wykonane wadliwie, niezgodnie z projektem, nie nadawało się do montażu i nie miało cech dzieła autorskiego. Pomijając zeznania członków zarządu pozwanej, twierdzenia te nie zostały poparte żadnymi innymi dowodami. Pozwana w szczególności nie wykazała, aby dzieło nie miało charakteru autorskiego oraz że częścią umowy był projekt precyzujący dokładnie wielkość dzieła.

W kontekście podniesionego przez pozwaną zarzutu naruszenia art. 5 k.c. należy wskazać, że to pozwana, a nie powód, naruszyła zasadę lojalności kupieckiej uchylając się od zapłaty należnego wynagrodzenia pomimo odbioru dzieła. W toku prac powód wykazał się starannością, gdyż na bieżąco informował pozwaną o ich zaawansowaniu, co potwierdził także przedstawiciel pozwanej w złożonych zeznaniach. Pozwana miała więc świadomość wyglądu dzieła. Powód uwzględnił też wytyczne pozwanej odnoszące się do wymiarów elementów dekoracji, a po jego odbiorze dokonał wskazywanych poprawek. Zgodnie z ustnymi ustaleniami stron poczynionymi w toku wykonywania dzieła, powód wykonał dwie kolumny. Pozwany nie wykazał, aby strony umówiły się na wykonanie trzech kolumn. W toku prac pozwana nie zgłaszała zastrzeżeń do dzieła, co wynika z korespondencji stron i zeznań powoda. Dodatkowe wymogi zostały zgłoszone przez pozwanego dopiero w korespondencji stron po oddaniu dzieła oraz nie wynikały z ustaleń umownych stron. Powód nie był więc nimi związany a pozwana nie mogła domagać się ich realizowania.

Odnośnie posiadania przez utwór cech dzieła autorskiego warto podkreślić, że na gruncie ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1231 ze zm.) utwór jest dobrem niematerialnym niezależnym od nośnika, stworzonym przez człowieka i uzewnętrznionym przez autora w sposób intersubiektywnie obserwowalny, posiadającym cechę twórczości o indywidualnym charakterze (oryginalność i indywidualność). Zgodnie z wykładnią językową "oryginalny" oznacza "samoistny, swoisty, nie będący naśladownictwem lub przeróbką, nie fałszowany, autentyczny" [Słownik języka polskiego (red. M. Szymczak), Warszawa 1998, s. 522]. Indywidualny charakter utworu oznacza zatem, że jest w nim odciśnięte osobiste piętno twórcy i przez ten fakt utwór jest statystycznie niepowtarzalny. Odciśnięcie indywidualnego piętna autora w utworze jest możliwe tylko wtedy, gdy proces tworzenia pozostawia pewną swobodę twórczą i niej jest z góry zdeterminowany przez przepisy prawa, schemat, zasady techniczne lub wysoce skonkretyzowane wskazówki zamawiającego utwór, a zatem autor dysponuje "swobodnymi i twórczymi wyborami”.

Dzieło powoda musiało więc cechować się niepowtarzalnością i odróżnialnością od innych rozpowszechnionych wcześniej prototypów. Z zeznań powoda wyraźnie wynika, iż opracowany przez niego projekt tła akwariowego oraz elementów konstrukcyjnych wspierających był autorski. Powód poprzez wielokrotne próby sam opracował skład i proporcje mieszanki, która posłużyła do wykonania słupów i paneli betonowych oraz zastosował własne rozwiązania w postaci zmiany sposobu odlewania tła i zamieszczenia usprawnień w postaci kratek oraz usprawnień zamieszczonych w gałęziach. Technologia wykonania słupów również była własnym pomysłem powoda.

W konsekwencji, mając na uwadze rozkład ciężaru dowodu i brak przedstawienia przez stronę pozwaną jakichkolwiek dowodów – poza zeznaniami strony pozwanej –potwierdzających zasadność zgłaszanych zarzutów, w tym brak posiadania przez utwór cech autorskich i jego wykonanie niezgodnie z umową, należało przychylić się do stanowiska powoda.

Mając na uwadze powyższe, w punkcie I wyroku Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 1.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od tej kwoty od dnia 2 stycznia 2019 r. do dnia zapłaty.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu wydane zostało na podstawie przepisu art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c., zgodnie z regułą odpowiedzialności za wynik postępowania, w myśl której koszty te ponosi strona przegrywająca sprawę. Wobec powyższego, Sąd obciążył nimi pozwaną w całości.

W tych okolicznościach w punkcie II wyroku zasądzono od pozwanej na rzecz powoda kwotę 317 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. Na powyższą kwotę składa się uiszczona przez powoda opłata od pozwu w kwocie 30 zł oraz poniesione koszty zastępstwa procesowego, obliczone na podstawie § 2 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800 ze zm. – w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia pozwu), powiększone o opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

S ędzia (del.) Michał Jank