Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 21 sierpnia 2020 r. wnioskodawca M. J. zawiadomił Prezydenta (...) W. o zamiarze zorganizowania zgromadzenia w dniu 29 sierpnia 2020 r. od godz. 15:00 do godz. 17:00 przy ul. (...) na wysokości budynku (...)
w W., z przewidywanym udziałem do 1000 uczestników. Zawiadomienie zostało złożone w trybie art. 7 ust. 1 ustawy Prawo o zgromadzeniach (Dz.U.2019.631) i w zawiadomieniu tym, organizator jako cel zgromadzenia wskazał „protest przeciwko łamaniu prawa przez Policję”. M. J. wskazał siebie jako organizatora i przewodniczącego zgromadzenia.

Prezydent (...) W. decyzją nr (...) z dnia 25 sierpnia 2020 r., na podstawie art. 14 pkt 2 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. Prawo o zgromadzeniach (Dz.U.2019.631), zakazał M. J. organizacji zgromadzenia zwołanego w dniu 29 sierpnia 2020 r. od godz. 15:00 do godz. 17:00 przy ul. gen. W. A. – na wysokości budynku Komendy (...) Policji w W., z przewidywanym udziałem do 1000 osób.

W uzasadnieniu decyzji Prezydent wskazał, że zgodnie z art. 14 pkt 2 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. Prawo o zgromadzeniach, organ gminy wydaje decyzję o zakazaniu zgromadzenia nie później niż na 96 godzin przed planowaną datą zgromadzenia jeżeli m.in. jego odbycie może zagrażać życiu i zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach, w tym gdy zagrożenia tego nie udało się usunąć w przypadkach, o których mowa w art. 12 lub art. 13 ustawy. Nadto zgodnie z § 25 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2020 r. Dz.U. z 2020 r. poz. 1356 – do odwołania zakazuje się organizowania zgromadzeń w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. Prawo o zgromadzeniach (Dz.U. z 2019 r. poz. 631), z wyłączeniem zgromadzeń organizowanych na podstawie zawiadomienia, o którym mowa w art. 7 ust.1, art. 22 ust 1 albo decyzji, o której mowa w art. 26b ust. 1 tej ustawy, przy czym maksymalna liczba uczestników nie może być większa niż 150 osób. Planowana przez organizatora liczba uczestników przekracza ja wielokrotnie. Prezydent (...) W. podniósł również, że 24 sierpnia 2020 r. wpłynęła do (...) W. opinia (...) Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z 24 sierpnia 2020r. nr (...), w której ww jednoznacznie wypowiedział się, iż zgromadzenie z udziałem do 1000 osób nie powinno się odbyć. Zdaniem organu gminy działania M. J. polegające na zwołaniu na swoje zgromadzenie do 1000 osób mogą stanowić bardzo poważne zagrożenie dla życia i zdrowia dla wszystkich osób w nim uczestniczących, szczególnie w okresie panującej od marca 2020 r. pandemii, co nie może być zaakceptowane (decyzja – k. 32-34, załączniki – k. 28-31)

W dniu 25 sierpnia 2020 r. godz. 18:54 M. J. wniósł odwołanie od powyższej decyzji, zaskarżając ją w całości, wnosząc o jej uchylenie i zasądzenie kosztów postepowania.

Skarżący podniósł, że aby wydać zakaz zgromadzenia to zagrożenie musi mieć realny
i rzeczywisty charakter, a nie może być oparte na hipotezach i dywagacjach albo domysłach lub doniesieniach prasowych. Zdaniem skarżącego w tym konkretnym przypadku realne zagrożenie nie występuje, bowiem liczba zarażeń w chwili obecnej w Polsce świadczy o małym prawdopodobieństwie zarażania się podczas zgromadzenia i braku realnego zagrożenia. Wskazał również, że organ powinien w pierwszej kolejności wezwać organizatora zgromadzenia do zmiany warunków zgłoszenia zgromadzenia, do czego był zobligowany na podstawie art. 12 ust. 2 Prawo o zgromadzeniach. Wystarczyłoby wskazanie organizatorowi albo wyznaczenie limitowania ilości osób podczas zgromadzenia, co jest możliwe. Ponadto skarżący wskazał, że w zgłoszeniu podał przewidywaną liczbę do 1000 osób, ale była to jedynie wartość graniczna, ponieważ najprawdopodobniej będzie uczestniczyło kilkadziesiąt osób. Zdaniem skarżącego w tej sytuacji żadnego realnego zagrożenia nie ma.

M. J. podniósł także, że działania organu w sposób bezpośredni ograniczają wolności i prawa obywateli wyrażone w art. 57 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Ograniczyć te wolności może jedynie ustawa. Stąd Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2020 r. nie będące ustawą, nie może ograniczać wolności wyrażonych w Konstytucji. Zdaniem odwołującego takie ograniczenie, biorąc pod uwagę charakter i istotę zgromadzenia publicznego jest niekonstytucyjne, a ponadto nieprzystające do realiów organizowania zgromadzeń publicznych, a przyczyny wskazane przez organ gminy w zaskarżonej decyzji są abstrakcyjne, nie mają podstaw w aktualnych okolicznościach faktycznych sprawy, a także bazują na domniemaniach i wątpliwościach. Zdaniem skarżącego zakaz demonstracji nie ma na celu ochrony obywateli przed jakimkolwiek zagrożeniem.

Na rozprawie w dniu 27 sierpnia 2020 r. pełnomocnik uczestnika wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie kosztów postępowania, wskazując, iż istniały przesłanki ustawowe do zakazania przeprowadzenia zgromadzenia zgłoszonego przez wnioskodawcę.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie wniesione przez M. J. od decyzji Prezydenta (...) W. nr (...) z dnia 25 sierpnia 2020 r. jest niezasadne.

Zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. Prawo o zgromadzeniach (Dz.U. 2019.631 – tekst jedn. – dalej „PoZ”), organ gminy wydaje decyzję o zakazie zgromadzenia nie później niż na 96 godzin przed planowaną datą zgromadzenia, jeżeli:

1)jego cel narusza wolność pokojowego zgromadzania się, jego odbycie narusza art. 4 lub zasady organizowania zgromadzeń albo cel zgromadzenia lub jego odbycie naruszają przepisy karne;

2)jego odbycie może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach, w tym gdy zagrożenia tego nie udało się usunąć w przypadkach, o których mowa w art. 12 lub art. 13;

3) zgromadzenie ma się odbyć w miejscu i czasie, w których odbywają się zgromadzenia organizowane cyklicznie, o których mowa w art. 26a.

Zgodnie z art. 16 PoZ, odwołanie od decyzji o zakazie zgromadzenia wnosi się bezpośrednio do sądu okręgowego właściwego ze względu na siedzibę organu gminy w terminie 24 godzin od jej udostępnienia w Biuletynie Informacji Publicznej. Wniesienie odwołania nie wstrzymuje wykonania decyzji o zakazie zgromadzenia (ust. 1). Sąd okręgowy rozpatruje odwołanie od decyzji o zakazie zgromadzenia w postępowaniu nieprocesowym niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 24 godzin od wniesienia odwołania (ust. 3).

Wnioskodawca spełnił wymogi formalne dotyczące wniesienia odwołania. Z informacji zamieszczonej w Biuletynie Informacji Publicznej Prezydenta (...) W. wynika, że decyzja została zamieszczona w dniu 25 sierpnia 2020 r., o godzinie 9:35, a zatem czas na wniesienie odwołania upływał po 24 godzinach, to jest w dniu 26 sierpnia 2020 r., o godzinie 09:35. M. J. złożył odwołanie w dniu 25 sierpnia 2020 r., o godzinie 18:54 (data nadania), a więc w terminie ustawowym.

W zaskarżonej decyzji Prezydent (...) W. powołał się na art. 14 pkt 2 PoZ, podnosząc, że odbycie zgromadzenia do 1000 osób, zgłoszonego przez wnioskodawcę, stwarzałoby bardzo poważne zagrożenie dla życia i zdrowia wszystkich osób w nim uczestniczących, szczególnie w okresie panującej od marca br. pandemii.

Zgodnie z art. 57 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, każdemu zapewnia się wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich. Ograniczenie tej wolności może określać ustawa.

Już zatem w samej Konstytucji została przewidziana możliwość ograniczenia wolności zgromadzeń przez ustawodawcę. Ograniczenia te wynikają m.in. z ustawy o zgromadzeniach, ale także z innych ustaw, przede wszystkim dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa obywatelom lub instytucjom państwowym. Przy czym ograniczenie prawa zgromadzeń może nastąpić z uwzględnieniem zasady proporcjonalności określonej w art. 31 ust. 3 Konstytucji, zgodnie z którą ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 PoZ, zgromadzeniem jest zgrupowanie osób na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób w określonym miejscu w celu odbycia wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska w sprawach publicznych.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 i 2 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi ( t. jedn. Dz. U. z 2019r., poz. 1239). wojewoda- na obszarze województwa lub jego części, zaś minister właściwy do spraw zdrowia –na obszarze więcej niż jednego województwa w drodze rozporządzenia ogłaszają i odwołują stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii,

Jeżeli zagrożenie epidemiczne lub epidemia występuje na obszarze więcej niż jednego województwa, stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii ogłasza i odwołuje, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw administracji publicznej, na wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego.

Zgodnie z art. 46 b pkt 1 ustawy, w rozporządzeniu wydanym na podstawie art. 46a, Rada Ministrów może ustanowić ograniczenia, obowiązki i nakazy, o których mowa w art. 46 ust. 4, to jest m.in. zakaz organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności.

Zatem źródłem ograniczenia wolności zgromadzeń jest art. 46 ust. 4 pkt 4 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, w którym wymieniono zamknięty katalog ograniczeń wolności i swobód obywatelskich, pozostawiając decyzję o ich wprowadzeniu organowi władzy wykonawczej w drodze rozporządzenia, pozwalając na dostosowanie ograniczeń do aktualnie panujących warunków.

W wyniku upoważnienia zawartego w art. 46 a i 46 b pkt 1-6 i 8-12 Rada Ministrów wydała rozporządzenie z 7 sierpnia 2020r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii ( Dz. U. z 2020r., poz. 697 ze zm.).

Zgodnie z §25 ust. 1 cyt. rozporządzenia do odwołania zakazuje się organizowania zgromadzeń w rozumieniu art.3 ustawy z dnia 24lipca 2015r. –Prawo o zgromadzeniach (Dz.U. z 2019r. poz.631), z wyłączeniem zgromadzeń organizowanych na podstawie zawiadomienia, o którym mowa w art.7ust.1, art.22ust.1 albo decyzji, o której mowa wart.26b ust.1tej ustawy, przy czym maksymalna liczba uczestników nie może być większa niż 150 osób.

Biorąc pod uwagę zebrany materiał dowodowy i obowiązujące przepisy Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że decyzja Prezydenta (...) W. z dnia 25 sierpnia 2020 r. o zakazaniu M. J. organizacji zgromadzenia zwołanego w dniu 29 sierpnia 2020 r., od godziny 15.00 do godziny 17:00 przy ul. gen. W. A. – na wysokości Komendy (...) Policji w W. była prawidłowa, jako oparta na ustawowej, adekwatnej do stanu faktycznego podstawie prawnej.

Z art. 14 pkt 2 PoZ wynika, że organ gminy wydaje decyzję o zakazie zgromadzenia jeżeli, jego odbycie może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach, w tym gdy zagrożenia tego nie udało się usunąć w przypadkach, o których mowa w art. 12 lub art. 13.

W ocenie Sądu wprowadzony na obszarze całego kraju stan epidemii jest równoznaczny z zagrożeniem dla życia lub zdrowia ludzi w rozumieniu art. 14 pkt 2 ustawy Prawo o zgromadzeniach. Należy odwołać się do definicji legalnej epidemii w art. 2 pkt 9 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób u ludzi, zgodnie z którą jest to wystąpienie na danym obszarze zakażeń lub zachorowań na chorobę zakaźną w liczbie wyraźnie większej niż we wcześniejszym okresie albo wystąpienie zakażeń lub chorób zakaźnych dotychczas niewystępujących. Stan epidemii jest sytuacją prawną wprowadzoną na danym obszarze w związku z wystąpieniem epidemii w celu podjęcia określonych w ustawie działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych dla zminimalizowania skutków epidemii (art. 2 pkt 22 cyt. ustawy). Z tego względu ocena zakazu zgromadzenia w postaci zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi musi uwzględniać stan prawny ukształtowany przepisami wprowadzającymi stan epidemii bez względu na statystykę zakażeń i ofiar pandemii, w tym również rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz. U. poz. 1356 z późn. zm.).

Prezydent (...) W. odmawiając zgody na organizację ww zgromadzenia w sposób prawidłowy dokonał wykładni omawianego przepisu, w szczególności wziął pod uwagę stanowisko (...) Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego z dnia 24 sierpnia 2020 r. W opinii tej przedstawiono aktualną sytuację epidemiologiczną na terenie (...) W. (największa liczba przypadków potwierdzonych wywołanych SARS-CoV -2, największa liczba zgonów na terenie woj. (...)). Inspektor Sanitarny podkreślił, że biorąc pod uwagę liczbę osób mogących brać udział w zgromadzeniu oraz ich przemieszczanie istnieje ryzyko zakażenia uczestników zgromadzenia, osób postronnych poprzez wydychane kropelki przez nosiciela bezobjawowego, co w krótkim okresie czasu może spowodować znaczny wzrost zakażeń wtórnych.

Zgromadzenie się na otwartej przestrzeni, na obszarze wyznaczonym wskazanymi ulicami przewidywanej przez organizatora liczby osób nie daje podstaw do przyjęcia, iż zarówno organizator zgromadzenia, jak i organy publiczne zobligowane do zapewnienia porządku będą w stanie zapewnić zasady gromadzenia się uczestników zgromadzenia w sposób określony w § 25 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów. Stąd też należy przyjąć, iż w wypadku planowanego przez M. J. zgromadzenia i braku możliwości zastosowania środków ostrożności zaistniała przeszkoda do organizacji zgromadzenia, a tym samym organ byłby w takim wypadku uprawniony do wydania decyzji o zakazie zgromadzenia na podstawie art. 14 pkt 2 ustawy.

Zasadnie organ dokonał ograniczenia wolności zgromadzeń w sytuacji panującej na obszarze RP epidemii SARS-CoV-2. Uwzględnienie wniosku odwołującego i uchylenie decyzji Prezydenta, a tym samym umożliwienie zorganizowania zgromadzenia, spowodowałoby zagrożenie życia i zdrowia dużej ilości osób, co nie wynika wyłącznie z powołanej opinii Inspektora Sanitarnego, lecz należy do faktów powszechnie znanych. Konstytucyjna wolność zgromadzeń nie ma charakteru bezwzględnego, co jednoznacznie wynika z treści art. 57 Konstytucji RP.

W tym wypadku wolność zgromadzeń musi ustąpić ochronie zdrowia i życia obywateli. Przy czym życie człowieka jest najważniejszą wartością konstytucyjną.

Należy wskazać, że cyt. wyżej § 25 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 2020 r. nie narusza istoty prawa do zgromadzeń ponieważ obywatele mogą z niego korzystać przy ograniczonej liczbie uczestników. Ograniczenie jest celowe ze względu na stan epidemii, konieczność zapewnienia bezpieczeństwa osób biorących udział w zgromadzeniu oraz nie jest nadmierne biorąc pod uwagę wagę innych chronionych przez to wartości konstytucyjnych. Bowiem życie i zdrowie obywateli jest dobrem nadrzędnym i winne być należycie chronione przez organy RP. Nawet gdyby pominąć normy z kwestionowanego przez skarżącego rozporządzenia dotyczące maksymalnej ilości osób mogących brać udział w zgromadzeniu to już sam fakt znacznego wzrostu w ostatnich tygodniach ilości dziennych zachorowań wskazuje, że odbycie zgromadzenia do 1000 osób może zagrażać życiu lub zdrowiu ludzi.

Skarżący zaś nie przedstawił żadnych środków, jakie miały by mieć zastosowanie w razie licznego zgromadzenia w calu zapewnienia bezpieczeństwa epidemicznego.

Wbrew stanowisku skarżącego organ gminy nie był zobligowany do wzywania organizatora do zmiany warunków zgłoszenia zgromadzenia zgodnie z art. 12 ust. 2 PoZ. Wskazany przepis odnosi się do treści ar. 12 ust. 1 zd. 1 PoZ, zgodnie z którym jeżeli wniesiono zawiadomienia o zamiarze zorganizowania dwóch lub większej liczby zgromadzeń, które mają zostać zorganizowane chociażby częściowo w tym samym miejscu i czasie, w szczególności w odległości mniejszej niż 100 m pomiędzy zgromadzeniami, i nie jest możliwe ich odbycie w taki sposób, aby ich przebieg nie zagrażał życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach, o pierwszeństwie wyboru miejsca i czasu zgromadzenia decyduje kolejność wniesienia zawiadomień. Natomiast art. 12 ust. 2 PoZ nakłada obowiązek, w przypadku o którym mowa w art. 12 ust. 1 PoZ, do niezwłocznego wezwania, telefonicznie i za pomocą środków komunikacji elektronicznej, do zmiany miejsca lub czasu zgromadzeń organizatorów zgromadzeń, którym nie przysługuje pierwszeństwo wyboru miejsca i czasu.

W niniejszej sprawie nie zachodzi przypadek organizowania dwóch lub większej liczby zgromadzeń w tym samym miejscu i czasie, wobec tego norma art. 12 ust. 2 nie może mieć zastosowania. W konsekwencji zarzut skarżącego jest bezzasadny.

Należy dodać, że skarżący składając wniosek miał już wiedzę o ograniczeniach co do liczby osób mogących uczestniczyć w zgromadzeniu. Nie było zatem przeszkód by ponownie składając wniosek w trybie art. 7 PoZ zawarł we wniosku dopuszczalną liczbę uczestników zgromadzenia, czego jednak nie uczynił.

W tym stanie rzeczy, w ocenie Sądu, Prezydent (...) W. słusznie zakazał wnioskodawcy organizacji wnioskowanego przez niego zgromadzenia jako sprzecznego z art. 14 pkt 2 ustawy prawo o zgromadzeniach. Aktualne warunki związane ze stale zwiększająca się ilością osób zakażonych uzasadniają ograniczenia wolności zgromadzenia organizowanego przez M. J.. Wobec niespełnienia przesłanki dotyczącej ilość uczestników zgromadzenia i możliwości zapewnienia bezpieczeństwa osób zgromadzonych organ był uprawniony do wydania decyzji o zakazie zgromadzenia na podstawie art. 14 pkt 2 ustawy, a odwołanie należało oddalić.

Wobec powyższego, orzeczono jak w pkt 1 sentencji. O kosztach orzeczono na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.