Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2014 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. K.

przeciwko (...)

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego dla Krakowa – śródmieścia w Krakowie

z dnia 24 października 2013 roku, sygnatura akt I C 1519/13/S

1. zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że w punkcie I po słowie „złotych” dodaje słowa „wraz z ustawowymi odsetkami od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty”; punktowi III nadaje brzmienie: „odstępuje od obciążania powódki kosztami procesu”, zaś w punkcie IV kwotę „49 (czterdzieści dziewięć) złotych” zastępuje kwotą „15 (piętnaście) złotych”;

2. w pozostałym zakresie apelację oddala;

3. obciąża Skarb Państwa – Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie opłatą od apelacji w wysokości 30 (trzydziestu) złotych od uiszczenia, której powódka została zwolniona.

UZASADNIENIE

Na wstępie wyjaśnić należy, że niniejsza sprawa została przez Sąd Okręgowy rozpoznana w postępowaniu uproszczonym bowiem wprawdzie powódka w pozwie podała, że dochodzi kwoty 13840 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24 maja 1985 roku do dnia zapłaty jednakże w ocenie Sądu Okręgowego w istocie domagała się ona zasądzenia zwaloryzowanej kaucji mieszkaniowej w wysokości przedstawiającej realną wartość na dzień dzisiejszy. Wynika to z jej stanowiska procesowego przed Sądem Rejonowym, gdzie wskazywała, że „chciałaby uzyskać zwrot kaucji w wysokości przedstawiającej realną wartość na dzień dzisiejszy” (k. 65) sprecyzowanego w uzasadnieniu apelacji poprzez wskazanie, że w istocie dochodziła kwoty 1888,30 zł ustalonej ostatecznie przez Sąd Rejonowy. W świetle tych uwag uznać należy, że powódka domagała się zasądzenia od strony pozwanej kwoty 1888,30 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24 maja 1985 roku do dnia zapłaty, a skoro tak to sprawa niniejsza niewątpliwie podlegała rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym (art. 505 ¹ § 1 k.p.c.). W tym stanie rzeczy stosownie do regulacji art. 505 ¹³ § 2 k.p.c. niniejsze uzasadnienie zostało ograniczone do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku, bowiem w toku postępowania apelacyjnego Sąd Odwoławczy nie przeprowadzał postępowania dowodowego.

Akceptując ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy i przyjmując je za podstawę rozstrzygnięcia apelacyjnego Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja była częściowo uzasadniona.

Jak już wyżej zostało wskazane powódka domagała się zasądzenia od strony pozwanej kwoty 1888,30 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 24 maja 1985 roku do dnia zapłaty tytułem zwaloryzowanej kaucji mieszkaniowej, którą wpłaciła na rzecz strony pozwanej w 1985 roku. Zgodnie z treścią art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t.j. Dz. U. z 2005 roku, Nr 31, poz. 266 ze zm.) kaucja wpłacona przez najemcę przed dniem 12 listopada 1994 roku, pomniejszona o ewentualne należności wynajmującego z tytułu najmu, podlega zwrotowi w ciągu miesiąca od dnia opróżnienia lokalu lub nabycia jego własności przez najemcę. W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy zasadnie jako podstawę waloryzacji przyjął art. 358 ¹ § 3 k.c. wskazując, iż z początkiem lat 90 - tych nastąpiła istotna zmiana siły nabywczej pieniądza a zjawisko hiperinflacji występujące od tamtego czasu jest faktem powszechnie znanym a co za tym idzie nie wymaga głębszego uzasadnienia. Za prawidłowy należy również przyjąć zastosowany przez Sąd pierwszej instancji miernik waloryzacji poprzez porównanie najniższego miesięcznego wynagrodzenia netto w dacie wpłaty kaucji oraz w dacie orzekania. Miernik ten odzwierciedla siłę nabywczą pieniądza w dacie dokonywania wpłaty kaucji, porównując ją do siły nabywczej z chwili orzekania. Dokonując wyliczenia zwaloryzowanej kaucji mieszkaniowej Sąd Rejonowy zasadnie ustalił ją na kwotę 1888,30 zł wskazując, że odzwierciedla ona pełną waloryzację wpłaconej przez powódkę w 1985 roku kaucji mieszkaniowej. Jednakże należy mieć na względzie, że na podstawie art. 358 ¹ §3 k.c. sąd dokonując waloryzacji świadczenia musi rozważyć interesy obu stron zgodnie z zasadami współżycia społecznego. W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że skutkami spadku siły nabywczej pieniądza w wyniku inflacji i przemian gospodarczych zaistniałych po 1989 roku winny zostać obarczone obie strony stosunku obligacyjnego. Stosownie bowiem do ugruntowanej już linii orzecznictwa Sądu Najwyższego ryzykiem i kosztami inflacji nie może zostać obciążona jedynie jedna strona stosunku zobowiązaniowego (por. wyroki z dnia 27 lutego 2002 roku, III CKN 1210/00, OSP 2003/9/116, z dnia 17 maja 2000 roku, I CKN 720/98, niepub., SIP LEX nr 50838, z dnia 28 kwietnia 2000 roku, II CKN 525/00, niepub., SIP LEX nr 51964). Ani powódka ani strona pozwana nie odpowiadają bowiem w jakikolwiek sposób za istnienie inflacji. Biorąc pod uwagę wskazaną wyżej zasadę, interesy stron przedmiotowego stosunku prawnego oraz zasady współżycia społecznego Sąd Okręgowy podzielił pogląd Sądu Rejonowego, że zasadne w tym konkretnym stanie faktycznym jest rozdzielenie skutków utraty realnej wartości należnego powódce świadczenia w ten sposób, aby skutki inflacji obie strony ponosiły po połowie. W konsekwencji uznać należy, że wysokość zwaloryzowanego świadczenia z tytułu należnego powódce zwrotu uiszczonej kaucji mieszkaniowej wynosi 50 % z kwoty 1888,30 zł, co stanowi kwotę 944,15 zł. Jednocześnie Sąd Okręgowy nie znalazł żadnych podstaw do ustalenia innych proporcji rozkładu ryzyka spadku siły nabywczej pieniądza. Z uwagi natomiast na fakt, że apelację wniosła tylko powódka Sąd Okręgowy przy ustalaniu kwoty jej należnej tytułem zwaloryzowanej kaucji mieszkaniowej nie zajmował się kwestią zakupu przez nią lokalu od strony pozwanej z uwzględnieniem bonifikaty w wysokości 90 %. Jedynie na marginesie podnieść należy, że okoliczność ta nie została przez Sąd Okręgowy wzięta pod uwagę przy rozdzielaniu między stronami ryzyka inflacji. Odnosząc się do odsetek ustawowych należnych powódce Sąd Okręgowy dostrzegł, że Sąd Rejonowy nie orzekł o tych odsetkach mimo zgłoszonego przez powódkę żądania (k. 33). Z uwagi na zakres zaskarżenia, a także okoliczność, że Sąd Rejonowy oddalił powództwo w pozostałym zakresie Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że od kwoty zasądzonej należności głównej zasądził odsetki ustawowe od dnia uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. Wyrok dokonujący waloryzacji świadczenia umownego ma charakter konstytutywny. Świadczenie w zwaloryzowanej wysokości należy się od daty prawomocności wyroku waloryzacyjnego. Za chwilę wymagalności należy uznać więc datę uprawomocnienia się orzeczenia zasądzającego zwaloryzowane świadczenie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2004 roku, sygn. IV CK 358/02, niepubl. SIP LEX nr 577522). Z tej przyczyny odsetki ustawowe od zwaloryzowanej kaucji zasądzono od daty prawomocności wyroku. Za zasadny uznał Sąd Okręgowy zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 102 k.p.c. Zaznaczyć należy, że powódka ostatecznie wygrała sprawę w pierwszej instancji w połowie, przy czym nie poniosła żadnych kosztów procesu, natomiast strona pozwana była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika i z tego tytułu poniosła koszty w wysokości 617 zł. Biorąc pod uwagę, że powódka działając sama uległa swemu żądaniu w połowie Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do obciążania jej kosztami procesu należnymi stronie pozwanej w wysokości 308,50 zł. Gdyby bowiem była ona również reprezentowana przez pełnomocnika, to koszty procesu zostałyby między stronami wzajemnie zniesione. Wobec powyższego Sąd Okręgowy kierując się zasadami słuszności odstąpił od obciążania powódki kosztami procesu na rzecz strony pozwanej. Z uwagi na zmianę zaskarżonego rozstrzygnięcia, a w konsekwencji przyjęcie, że każda ze stron wygrała proces w połowie, Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok również w zakresie punktu IV nakazując ściągnąć od strony pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie kwotę 15 zł tytułem części nieuszczonej opłaty od pozwu. Należna opłata od pozwu wynosiła bowiem 30 zł, zaś powódka została zwolniona od kosztów sądowych w całości.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok jak w punkcie 1 sentencji.

W pozostałej części apelację na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił jako bezzasadną, gdyż brak było podstaw do dalszej zmiany wyroku – punkt 2 sentencji.

O nieuiszczonej opłacie od apelacji orzekł Sąd Okręgowy na podstawie art. 113 ust. 4 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2010 roku, Nr 90, poz. 594 ze zm.) obciążając nią Skarb Państwa – Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie – punkt 3 sentencji.

Sąd Okręgowy nie orzekał o kosztach postępowania apelacyjnego albowiem powódka wygrała to postępowanie jedynie w niewielkiej części dotyczącej odsetek i kosztów procesu oraz nie poniosła żadnych kosztów związanych z tym postępowaniem, natomiast strona przeciwna reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika nie wnioskowała o przyznanie jej kosztów postępowania apelacyjnego.