Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 211/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 26 lutego 2020 r., sygn. XII K 60/18.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych

Poprzez przeprowadzenie z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów, bez uwzględnienia zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego oceny zgromadzonego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, co spowodowało przyjęcie przez Sąd, ze oskarżony swoim zachowaniem nie zrealizował znamion zarzucanego mu aktem oskarżenia czynu, mimo, iż z całokształtu okoliczności sprawy wynika, że dopuścił się on jednak popełnienia zarzucanego mu przestępstwa z art. 18 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Błędu ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mogącego mieć wpływ na jego treść, dopuścić się można na skutek wadliwego wnioskowania z treści prawidłowo ocenionych dowodów albo w wyniku wnioskowania opartego na dowodach niekompletnych.

Trudno natomiast dowieść trafności takiego zarzutu w sytuacji, jaka zaistniała w niniejszej sprawie, gdy prokurator nie przedstawił żadnego dowodu, który wskazywałby, że oskarżony wpływał na R. S., aby ten nie informował pokrzywdzonej o ryzyku inwestycji, jak również nie podniósł w apelacji jakichkolwiek braków dowodowych sprawy, a w szczególności nie wskazał na niewykorzystane źródła dowodowe (czy to wnioskowane w toku postępowania przed Sądem I instancji, czy też nowe), skorzystanie z których mogłoby zmienić obraz zrekonstruowanych zdarzeń.

Tymczasem całokształt okoliczności ujawnionych na rozprawie głównej nie pozostawia żadnego marginesu na wątpliwości co do faktu przekazania W. F. pisemnych ostrzeżeń odnośnie wysokiego ryzyka inwestycji o klarownie sformułowanej treści.

Skarżący nie kwestionuje przecież, że pokrzywdzona zanim zainwestowała swoje pieniądze, otrzymała od (...) Ltd. Sp. z o.o. m.in., a przesłaną przez R. S. wiadomość z 31 lipca 2015 r., zawierającą informacje o wysoce ryzykownym dla jej kapitału charakterze wszystkich instrumentów opartych na dźwigni finansowej wraz z ostrzeżeniem, że starty mogą przewyższyć depozyt i z zastrzeżeniem, że (...) i F. mogą nie być odpowiednimi narzędziami dla wszystkich inwestorów. W pisemnej informacji zawarto również polecenie upewnienia się co do rozumienia związanego z tymi platformami ryzyka i ewentualnego zasięgnięcia niezależnej porady, a jednocześnie odesłanie do ostrzeżenia o ryzyku w Ogólnych warunkach handlowych (k. 49-50) . W tych ostatnich zaś, jednoznacznie wskazano, że poziom ryzyka w porównaniu do innych inwestycji jest na tyle wysoki, iż „można szybko stracić więcej środków niż się początkowo zainwestowało” (k. 99 i nast.).

Świadomość tych ostrzeżeń przyznała świadek K. K., która jasno podnosiła i to, że rodzina pokrzywdzonej stanowczo odradzała, a wręcz odmówiła udzielenia jej pomocy w prowadzeniu planowanych operacji finansowych, zaś sama W. F. nie ukrywała braku zainteresowania treścią przekazywanych jej ustnie informacji, zeznając „ Mnie nie interesowało to, jednym uchem słuchała, a drugim wpuszczałam, mnie interesowało tylko, by zarobić” (k. 16). I chociaż pozbawione jakiegokolwiek racjonalizmu dążenie pokrzywdzonej do zainwestowania własnych środków na platformie (...) nie wyklucza, co do zasady, takiego działania jako wyniku wprowadzenia jej w błąd, to nawet przy ustaleniu takiego stanu rzeczy, nie oznacza on bynajmniej, aby to oskarżony miał jakikolwiek wpływ na rozporządzające mieniem decyzje W. F..

Nie negując stanowiska prokuratora co do istnienia ścisłych powiązań pomiędzy (...) Ltd. sp z o.o. oddział w Polsce oraz spółką (...), które miały nawet wspólną siedzibę, przy czym druga z nich była spółką zewnętrzną pierwszej, jak też mając na uwadze, że oskarżony, który rekrutował R. S. do pracy, był jego menadżerem, co niezależnie od pisemnego zakresu obowiązków, świadek stanowczo zeznał, powyższe w żadnej mierze nie przekłada się na logikę ustalenia, jakoby oskarżony miał kierować oszukańczymi działaniami R. S. na szkodę pokrzywdzonej.

Prokurator nie przedstawił na taką okoliczność żadnego dowodu, a twierdzenie, jakoby oskarżony wykorzystał brak zrozumienia pokrzywdzonej w zakresie zasad działania rynku F., jest dowolne wobec niekwestionowanego ustalenia, że kontakt z W. F. miał on tylko raz, już po tym, gdy straciwszy środki udała się do biura na ul. (...), jak również wobec relacji R. S., z której nie wynika, aby oskarżony nakłaniał go, zachęcał, czy choćby inspirował do pozyskania pokrzywdzonej, jako klienta, proponował sposób przeprowadzenia tej rekrutacji, czy, aby miał jakąkolwiek nad nim kontrolę. Żadna z pozostałych przesłuchanych osób, jak też żadne nieosobowe źródło dowodowe również nie dostarczyło podstaw do przyjęcia, aby A. F. wywierał jakikolwiek wpływ na jej przebieg. Przeciwnie, świadek twierdził, że kontakt z oskarżonym miał wyłącznie podczas rekrutacji do pracy oraz w związku ze szkoleniem dotyczącym zasad jej wykonywania. Z jego depozycji nie wynika jednak, aby w toku owego szkolenia miał być nakłaniany do oszukańczych zabiegów. Wprawdzie mówiono mu, że na kliencie należy zrobić wrażenie możliwości zarobku, ale przy jednoczesnym zaznaczeniu ryzyka inwestycji. O ile świadek podkreślał, że P. P. stosował w podległej jemu grupie praktykę nacisku na telemarketerów, aby „dociskali klientów”, to takich zachowań nie przypisywał oskarżonemu (k. 150).

Nie czynili tego również inni przesłuchani w sprawie pracownicy firmy, choć różnie opisywali panujące w niej praktyki, które uzależnione były od indywidualnego podejścia menadżerów i samych telemarketerów.

Jakkolwiek na nieuczciwe zabiegi w pozyskiwaniu klientów wskazywali świadkowie U. K., A. S., czy M. L., to żadna z tych osób oskarżonego nawet nie znała. Tymczasem świadkowie J. C., C. S., czy B. B. podkreślali konieczność ostrzeżenia w każdej rozmowie z klientem przed ryzykiem inwestycji oraz zakaz zapewniania go o niewątpliwym zysku. Ostatni z wymienionych świadków stwierdził nawet, że „ w każdej rozmowie musieliśmy poinformować klienta o ryzyku – powiedzieć wprost, że gra na giełdzie może przynosić straty” (k. 518 verte).

Konkludując, nawet ustalenie zatem oszukańczego sposobu pozyskania W. F. do inwestowania na platformie (...) przez R. S., nie mogłoby się przekładać automatycznie na zarzucaną A. F. postać sprawstwa.

W tym kontekście wskazać bowiem trzeba, że dla przypisania oskarżonemu kierowania wykonaniem oszustwa przez inną osobę (pomijając, że w tym wypadku to ostatnie też jest dyskusyjne i to nie tylko dlatego, że R. S. nieprawomocnym wyrokiem został uniewinniony od popełnienia przestępstwa, kierowanie którym zarzucono oskarżonemu – k. 682) w rozumieniu art. 18 § 1 kk, konieczne byłoby co najmniej wykazanie takiego zawiadywania przez niego zachowaniami R. S. wobec pokrzywdzonej, aby pod jego wpływem podjął on oszukańcze zabiegi (zataił przed nią realne ryzyko inwestycji, zapewniając jedynie o wysokich zyskach, bagatelizował jej ewentualne wątpliwości, przekonując o ich nieuzasadnionym charakterze, motywował wysoką opłacalnością i bezpieczeństwem transakcji niezależnie od posiadanego doświadczenia i wiedzy inwestorki). Innymi słowy należałoby wykazać, że R. S. rekrutując pokrzywdzoną w oszukańczy sposób (ten również wymaga udowodnienia) miał być w rękach oskarżonego narzędziem do wykonania przestępstwa oszustwa.

Znamienna dla tej postaci sprawstwa czynność „kierowania wykonaniem” określa etap, do którego odnosi się działanie sprawcy kierowniczego, sprawiając, iż musi mieć ono miejsce na etapie realizacji znamion przestępstwa. Ze strony przedmiotowej wymagane jest zatem władztwo kierującego nad przebiegiem realizacji znamion czynu zabronionego w czasie jego wykonywania przez osobę kierowaną (bezpośredniego wykonawcę).

Stan dowodowy sprawy nie pozwala tymczasem na ustalenie, aby oskarżony na etapie wykonywania przez R. S. czynu o znamionach oszustwa na szkodę W. F., miał władztwo nad jego realizacją, skoro nie uczestniczył w bezpośredniej i telefonicznych rozmowach R. S. z pokrzywdzoną, nie był przy nich obecny, nie wpływał na ich treść, zaś same operacje na rachunku inwestycyjnym pokrzywdzonej przebiegały bez udziału nawet R. S., bo z pokrzywdzoną na tym etapie kontaktowali się kolejno E. G. i A. M..

Brak jest również podstaw do przyjęcia, aby oskarżony wcześniej pokierował sposobem oddziaływania R. S. na sferę woluntatywną pokrzywdzonej.

Nawet bowiem przy założeniu, że oszustwa dopuścił się R. S., nie sposób przyjąć, że znamiennymi dlań czynnościami wykonawczymi kierował oskarżony, a nie były one samodzielną inwencją telemarketera, o którym świadek M. W. (S.) mówiła, że był dziwny, specyficzny, określając mianem „kosmity” i wskazując na nieprawidłowości w relacji z klientem, któremu proponował sprzedaż bluzy L.. W kontekście zwolnienia R. S. z pracy przed upływem terminu obowiązywania umowy zlecenia, nie mogłoby to pozostać obojętne dla podejmowanych ocen, czy podczas rozmów z klientami świadek w istocie stosował się do wytycznych, czy też postępował wedle własnych reguł. Niemniej przede wszystkim zgodzić należy się z Sądem I instancji, że brak jest w niniejszej sprawie dowodów, aby oskarżony A. F. w ramach swojej zawodowej aktywności narzucał bądź tylko rekomendował R. S. stosowanie oszukańczych praktyk.

W badanych realiach, odnoszących się do jednostkowego przypadku pokrzywdzonej W. F., zawarta w apelacji argumentacja skarżącego stanowi wyłącznie polemikę kontestacyjną z ustaleniami poczynionymi przez Sąd I instancji, którym in concreto nie wykazano błędu.

Wniosek

O uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Niezasadność wniosku podyktowana jest niezasadnością zarzutu podniesionego na niekorzyść oskarżonego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

W całości

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Wobec niezasadności apelacji i niestwierdzenia bezwzględnych przyczyn odwoławczych podlegających uwzględnieniu z urzędu.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Zgodnie z art. 636 § 2 kpk, wobec nieuwzględnienia apelacji pochodzącej wyłącznie od prokuratora w sprawie z oskarżenia publicznego, koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

Ewa Leszczyńska-Furtak Izabela Szumniak Anna Zdziarska

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

w całości

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana