Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 lutego 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 22 stycznia 2021 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa J. G.

przeciwko (...) Spółce z o.o. w B.

o zapłatę

na skutek apelacji strony pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 7 sierpnia 2019 r. sygn. akt IX GC 245/19

1.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I w ten sposób, że:

-kwotę 93.217,59 zł obniża do kwoty 88.561,39 zł (osiemdziesiąt osiem tysięcy pięćset sześćdziesiąt jeden złotych 88/100);

-kwotę 85.884,08 zł obniża do kwoty 81.589,88 zł (osiemdziesiąt jeden tysięcy pięćset osiemdziesiąt dziewięć złotych 88/100);

-kwotę 7.333,51 zł obniża do kwoty 6.971,51 zł (sześć tysięcy dziewięćset siedemdziesiąt jeden złotych 51/100)

i w zakresie dokonanej zmiany powództwo również oddala;

2.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od strony pozwanej na rzecz powoda kwotę 4.050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Józef Wąsik SSA Marek Boniecki SSA Jerzy Bess

Sygn. akt I A Ga 266/19

UZASADNIENIE

Powód J. G. wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. kwoty 94.237,68 zł z ustawowymi odsetkami ustawowymi od wskazanych w żądaniu kwot oraz zasądzenie kosztów postepowania. Roszczenie uzasadniał tym że wykonał dla pozwanego roboty budowlane i za ich część nie otrzymał umówionego wynagrodzenia.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów postepowania. Podniósł, że kwota 85.884,08 zł z faktury nr (...) została potrącona przez pozwanego jako koszty wykonawstwa zastępczego. W przypadku tej faktury zatrzymaniu podlega kwota 4.294,20 zł z tytułu kaucji gwarancyjnej. Z kolei faktura nr (...) winna opiewać na kwotę 7.338,51 zł i także została potrącona z notą obciążeniową (...) z tytułu kosztów wykonawstwa zastępczego.

Wyrokiem z 7 sierpnia 2021r Sąd Okręgowy w Krakowie:

1/ zasądził od strony pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. na rzecz powoda J. G. kwotę 93.217,59 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi:

– od kwoty 85.884,08 zł od dnia 28.07.2017r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 7.333,51 zł od dnia 20.12.2017r. do dnia zapłaty ,

2/ zasądził od strony pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B. na rzecz powoda J. G. kwotę 10.129,00 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania;

3/ oddalił powództwo w pozostałym zakresie.

Sąd ustalił co następuje: W dniu 20 lutego 2017 roku powód oraz pozwany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zawierają umowę o roboty budowlane. Zakres robót został określony w umowie, a termin zakończenia prac wskazano na 27.09.2017 roku zakładając rozpoczęcie robot 27.02.2017 roku. Wśród zobowiązań pozwanego było zapewnienie powodowi żurawia wieżowego na czas trwania zlecenia. Ustalono wynagrodzenie ryczałtowe. Dowód: umowa z dnia 20 .02.2017 roku k-7

Powodowi przekazano częściowo front robót 7 marca 2017 roku, a pełny front dopiero w dniu 20 marca 2017 roku. Jednak na ten dzień nie wykonano prac ziemnych, nie zakończono odwodnienia oraz nie usunięto całości urobku z wykopów, które to roboty leżały poza zakresem robót powoda. Zlecono wykonanie mu tzw. bednarki co także było poza jego zleceniem. Powód położył 140 m b bednarki. W dniu 7 marca 2017 został poinformowany przez R. O., że nie ma możliwości rozpoczęcia robót zbrojarskich. Zaproponowano mu wykonanie innych robot ale na budynku (...)- okoliczność przyznana przez pozwanego .

Dowód zapisy poczty elektronicznej k-205-206

Pismem z dnia 22 marca 2017 roku powód zwrócił uwagę, że prace zbrojarskie na płycie fundamentowej budynku (...) rozpoczęto 20 marca 2017 roku a opóźnienie wynikło z braku rozwiązania co do izolacji przeciwpowodziowej. Wskazał też, że na zlecenie R. O. wykonał bednarkę na 480 mb oraz wylał chudy beton pod garażami budynków (...)

dowód :zeznania powoda, pismo powoda z daty 22 marca 2017 roku k-198

W dniu 30 marca 2017 roku zostaje podpisany aneks do umowy, który zmienił termin zakończenia robot na dzień 20.08.2017 roku a termin rozpoczęcia na dzień 9 marca 2017 roku. Dowód: aneks k-9.

Pismem z dnia 3 kwietnia 2017 roku powód informuje pozwanego o braku wykonania instalacji pod posadzkowej przez instalatorów, barku wykonania bednarki w płycie fundamentowej, złym zbrojeniu pod żurawia przy budynku (...).

Dowód; zeznania powoda ; pismo powoda k-196

W dniu 8 maja 2017 roku powód i kierownik budowy podpisują protokół uzgodnień; przyjęto w nim zwiększenie stanu osobowego firmy powoda od dnia 9 maja 20197 - 9 osób a od 01.06.2017 -14 osób. Ustalono harmonogram prac określając zakres robot i termin ich wykonania. Powód potwierdził, że roboty zakończy 28.08.2017 roku. Dowód : protokół uzgodnień z dnia 08.05.2017 roku k-60

Mailem z daty 6 czerwca 2017 roku R. O. informuje powoda m.in., że opóźnienie w murowaniu ścian sięga 12 dni. Zwraca uwagę na mała liczbę pracowników co powoduje, że powód nie dotrzymuje terminów i powstają opóźnienia. Ponadto, na poziomie O pozwany zlecił wykonanie murów firmie trzeciej aby przyspieszyć postęp prac. Roboty murowe na budynku (...) były w podstawowym umówionym zakresie robot powoda. Dowód mail z dnia 6 czerwca 2017 roku k-66-67

Mailem z 12 czerwca 2017 R.O. ponownie zwraca uwagę na opóźnienia i, że deklaracja powoda o wejściu jego murarzy w dniu 12 czerwca 2017 roku nie została spełniona. Przesunięto termin na dzień 19 czerwca 2017 roku. Zaznaczył, że wprowadzenie dodatkowej firmy murarskiej podyktowane jest pomocą powodowi w terminowym zakończeniu robót bo ten ma za mało ludzi. Dowód mail z 12 czerwca 2017 k-69

W dniu 26 czerwca 2017 roku pozwany zawiera umowę z (...) spółka z o.o. sp. S.K.A. na wykonanie robot żelbetowych, z których część pokrywa się z zakresem robot, które przyjął na siebie powód. Aneksem na (...) do tej umowy wskazano, że rozpoczęcie robot murowych ma nastąpić z dniem 26 czerwca 2017:

Dowód : zlecenie dla (...)z aneksem k-87-94.

W dniu 28 czerwca 2017 roku R. O. informuje powoda o występujących jego zdaniem opóźnieniach w robotach powoda, z przyczyn leżących po jego stronie

Po sporządzeniu protokołu zawansowania robót za okres od dnia 19 maja 2017 roku do 28 czerwca 2017 roku, podpisanego przez kierownika budowy R. O. i wystawieniu przejściowego świadectwa płatności powód wystawił zgodnie z ogólnymi warunkami umowy fakturę vat nr (...) z dnia 28 czerwca 2017 roku na kwotę 85.884,08 zł z terminem płatności 30 dni /do dnia 28 lipca 2017 roku.

Dowód: faktura vat nr (...) , protokół odbioru robót ; świadectwo przejściowe płatności /k-10-13.

W dniu 4 lipca 2017 roku powód nie informując pozwanego „zszedł z budowy”

Dowód :notatka z dnia 27 lipca 2017 roku k-85

17 lipca powód wystawił fakturę nr (...) na kwotę 8.353,60 zł z terminem płatności do dnia 16 sierpnia 2017 roku. Mailem z dnia 20 sierpnia 2017 roku powód poinformował pozwanego, że pomylił się w obliczeniach /grubości prętów/ i wystawi fakturę korygująca na prawidłową kwotę -7.338,51 zł. Takiej faktury nie wystawił.

Dowód: mail z dnia 20 sierpnia 2017 roku wraz obmiarem powykonawczym k-163-164 faktura nr (...) k-14

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie dowodów z dokumentów, których prawdziwości i autentyczności nikt nie kwestionował oraz zeznań świadków i powoda. Osobną grupę dowodów stanowi korespondencja elektroniczna między stronami. Wydruki komputerowe maili przedłożone przez pozwanego i powoda stanowią zdaniem Sądu dowód w sprawie. Artykuł 308 k.p.c. pozwala na nadanie mocy dowodowej wydrukom zrzutów ekranowych. Przepis powyższy wyróżnia kategorię dowodów z urządzeń utrwalających albo przenoszących obrazy lub dźwięki, zaś katalog środków dowodowych o tym charakterze ma charakter otwarty. Ustawodawca wylicza przykładowe dowody, które powszechnie dzieli się na dwie grupy - dowody wizualne, tj. zawierające informacje postrzegane za pomocą wzroku (dowód z filmu, telewizji, fotokopii, fotografii, planów i rysunków), jak również dowody audialne, tj. zawierające informacje postrzegane za pomocą słuchu (płyty, taśmy dźwiękowe). Wydruki komputerowe mogą stanowić dowód w postępowaniu cywilnym, stanowią bowiem „inny środek dowodowy", o którym mowa w art. 308 k.p.c. i art. 309 k.p.c. Jakkolwiek nie można przyjąć, że oświadczenie zawarte w wydruku komputerowym jest zgodne z rzeczywistym stanem rzeczy, to należy przyjąć, że przedmiotowy środek dowodowy świadczy o istnieniu zapisu komputerowego określonej treści w chwili dokonywania wydruku. Okoliczność, że tego typu dowody mogą być z łatwością modyfikowane, nie pozbawia ich mocy dowodowej. W realiach rozpoznawanej sprawy nie było podstaw do zakwestionowania mocy dowodowej wydruków maili tym bardziej, że żadna strona ich nie kwestionowała.

Co do okoliczności wykonywania robot oraz zejścia z budowy świadek P. W., podwykonawca powoda zeznał, że pozwany opóźnił się z przygotowaniem wykopów, gdzie mieli wylać chudy beton jak tez nie zapewnił od początku robót żurawia, W pewnym momencie na budowie pojawiła się inna firma, która miała robić to samo co oni .Jak zeznał przejęli połowę robot z zakresu powoda. W pozostałym zakresie jego zeznania nic nie wnoszą do sprawy. /k-224-225/.

Świadek Ł. M. /k-225 -226/ zeznał, że byłem kierownikiem projektu z ramienia pozwanej spółki , na początku kontraktu, przez jakieś 5 miesięcy. Firma powoda miała wykonywać roboty żelbetowe na budynku (...). Był określony harmonogram z datami poszczególnych etapów. Po kilku tygodniach realizacji dochodziło do opóźnień. Po miesiącu, dwóch były widoczne opóźnienia. Powód miał ekipę w granicach 6 osób. Nie była to wystarczająca liczba osób. Zeznał jednak ,że na budynku (...)pozwany przekazał front z opóźnieniem i to o kilka tygodni. I tak w pierwotnie uzgodnionym terminie z powodem nie były wykonane wykopy dla wylania chudego betonu. Opóźnienie było rzędu kilku tygodni. Ponadto dopiero na późniejszym etapie dostarczono też powodowi żurawia .Te okoliczności potwierdził w swoich zeznaniach św. P. W. czy powód . Znajduje potwierdzenie także w korespondencji stron.

W tym czasie powód mógł wykonywać inne roboty bo zapewnili mu front robót w innych miejscu, były to roboty tożsame, ale na budynku sąsiednim tj. budynku (...)albo (...). .Kiedy był budynek (...)do dyspozycji dla powoda, przygotowano nowy harmonogram. Miał już wtedy dostępny front, nie było ze strony inwestora, jego zdaniem, żadnych przeszkód do wykonywania robót przez powoda. Jeżeli chodzi o protokół zaawansowania robót co najwyżej mógł zatwierdzać, przygotował go kierownik budowy R. O.. Również on przygotowywał świadectwo płatności. Jeżeli zostało przez niego podpisane, można mówić o zatwierdzeniu robót. Po przejściowym świadectwie płatności wystawia się fakturę. Powód wystawił faktury, były one zasadne w toku realizacji. Ta okoliczność znajduje potwierdzenie w fakturach przedstawionych przez powoda oraz jego zeznaniach czy zeznaniach św. R. O. . Dalej zeznał ,że początkowe faktury płacili .Co do wykonawstwa zastępczego to w końcowej fazie wprowadzono wykonawstwo zastępcze, dlatego że wykonawca- powód nie realizował w terminie harmonogramu, miał duże opóźnienie. Wykonawstwo zastępcze zostało wprowadzone w okolicach czerwca 2017 roku . Na pewno było opóźnienie kilka tygodni. w zdecydowanej większości wynikało z nieterminowych robót powoda, ale były też inne okoliczności leżące po stronie pozwanej np. opóźnienie w dostawie szalunków, drobne sprawy materiałowe. Wykonawca- powód kilkakrotnie był informowany że zostanie wprowadzony wykonawca zastępczy.

Podpisali aneks do zlecenia, ponowili uzgodnienia z harmonogramem a z tego powstała notatka. Notatka była z 8.05.2018 roku. W przedmiocie opóźnień była szeroka korespondencja mailowa, nadto były rozmowy na budowie. Wykonawca zastępczy miał działać wspólnie z powodem. Powód zszedł sam z budowy , jednak on nie wie dlaczego. Nie uczestniczył osobiście w odbiorach. Inwestor miał dużo uwag do odbieranych prac. Zamawianie materiałów było po stronie pozwanej. Wykonawca powinien wcześniej sygnalizować zapotrzebowanie na materiały. Z zeznań świadka wprost wynika , że po stronie pozwanej też zaistniały okoliczności , które spowodowały opóźnienie w robotach a co potwierdzał powód w swoich zeznaniach i co jest przedmiotem szerokiej korespondencji mailowej.

W. K. zeznał / k-225-226/,że przejął obowiązki po Ł. M.. Jego zeznania są niejasne , opierają się na informacjach uzyskanych od R. O.. Nie wie kto podjął decyzję o wykonawstwie zastępczym. Wie, że powód zszedł z budowy. Pierwsza decyzja była o uzupełnieniu wykonawstwa, czyli nie na pełny zakres prac powoda, a tylko na część. Chodziło o zminimalizowanie opóźnień. Kiedy zszedł powód z budowy, musieli wprowadzić pełne wykonawstwo zastępcze. Ta okoliczność jest niewiarygodna bo wykonawstwo zastępcze, co pozostali świadkowie zgodnie przyznają wprowadzono kiedy powód był jeszcze na budowie

R. O. zeznał /k-226/, że początkowo współpraca była bez zarzutów , potem zaczęły się problemy z opóźnieniami . Zlecenie dla powoda było aneksowane, doszły roboty dodatkowe i zmieniły się terminy wcześniej przyjęte. Aneks był wynikiem wzajemnych uzgodnień. Jeszcze przed zawarciem aneksu wystąpiły opóźnienia, głównie z powodu braku ludzi. Okoliczność dla sądu nie wiarygodna , przeczą temu zeznania świadków wskazanych wyżej czy zeznania powoda . Powody opóźnienia wskazał w sposób wiarygodny powód.

Poza tym skoro powód miał mieć mało ludzi dlaczego zlecono mu podobne roboty na innych budynkach, gdzie był zapewniony front robót , a które bez problemów wykonał. Świadek przyznał ,że ławy fundamentowe na budynku (...)nie były przygotowane na pierwszy termin. Inwestor opóźnił się z tymi robotami. Było to opóźnienie w granicach 14 dni. Zdarzały się pojedyncze uchybienia ze strony inwestora w dostawie materiałów, powód za późno zgłaszał zapotrzebowanie. Po aneksie doszło opóźnienie w wylewaniu betonu na poszczególnych poziomach. W szczytowym momencie sięgały miesiąca, dwóch. Prowadzili rozmowy z powodem żeby wzmocnił ekipę, po rozmowach szukali firmę która by wzmocniła ten sam zakres robót. Taką firmę znaleźli, poinformowali powodowa że taka firma może wejść na budowę i pomóc i dwie firmy działałyby razem. Powód wyraził na to zgodę, po czym po tygodniu zszedł z budowy, nie podając przyczyny. Podpisanie przez niego przejściowego świadectwa płatności było podstawą wystawienia faktury. Wcześniej był spisany protokół zaawansowania robót. Rozliczenia odbywały się na bieżąco. Wie, że jedna faktura nie została zapłacona. Przedstawili do potrącenia należność z tytułu wykonawstwa zastępczego. Zeznania tegoż świadka wskazują ,ze przyczyny opóźnień leżały po obu stronach. Nie jest wiarygodny fragment, w którym świadek mówił o zgodzie powoda na wprowadzenie firmy zastępczej jak też, że opóźnienie sięgało kilku miesięcy jednak już tylko z korespondencji tegoż świadka czy Ł. M. wynika, że opóźnienia sięgały co najwyżej 22 dni a w pozostałych wypadkach były znacznie mniejsze. W piśmie z dnia 6 czerwca 2017 roku Ł. M. wskazuje na opóźnienia w odniesieniu do aneksu nr (...) i harmonogramu uzgodnionego w dniu 8 maja 2017 roku 15 dni dla ścian fundamentowych, słupów ,garaży, trzonu klatki i windy; 7 dni dla stropu nad garażem / k-75-76/. Z kolei w piśmie z dnia 28 czerwca 2017 roku R. O. pisze o 22 dniach opóźnienia dla stropu nad garażem ; 14 dni dla ścian , słupów , trzonów klatki i windy poziom; 4 dni dla stropu nad poziomem 0. W przypadku św. R. O. należy odnieść wrażenie, że był na inwestycji inspektorem nadzoru, kierownikiem budowy, kierownikiem robot a jak wynika z korespondencji kronikarzem inwestycji .

Sąd zauważył, że ocena wykonawstwa przez tegoż świadka sprowadza się do stwierdzenia faktów i zarzutu ,że powstało opóźnienie ale nawet nie próbuje wykazać obiektywnie jakie były przyczyny opóźnienia. Powód, konsekwentnie podnosił, że opóźnienie zostało wygenerowane już na początku inwestycji i to przez pozwanego a czego ten nie kwestionował a co potwierdził sam R. O. faktycznie zarządzający robotami.

W przypadku drugiej faktury nr (...) na kwotę 8.353,60 zł powód przedstawił obmiar, który został zweryfikowany, to spowodowało wartość zmniejszoną wynagrodzenia, co powód zaakceptował, chodziło o ilość stali wbudowanej. Okoliczność została przyznana przez powoda. W tym wypadku należność z tej faktury to kwota 7.338,51 zł ./ k-163-164/

W przypadku świadka M. D. / k-233-234 to jego zeznania jak sam przyznał sprowadzają się do oceny wykonawstwa powoda po przez przekazywane mu dokumenty. Według jego wiedzy informowano powoda ,ze wobec jego opóźnień zostanie wprowadzone wykonawstwo zastępcze.

Powód zeznał /k-235-236/ ,że miał przestój na robotach budynku (...). Wynikało, to z tego ,że strona pozwana nie miała uzgodnionej z inwestorem izolacji płyty fundamentowej, przestój był około dwóch tygodni, W tym czasie ustalali jaka ma być płyta fundamentowa izolowana. Skierowali go do roboty na inne budynki była to ta sama inwestycja tylko budynek (...) Aneks miał opiewać na te roboty, które wykonał dodatkowo. Okoliczność przyznana przez świadków powoda i pozwanego. Na początku kwietnia wrócił na sporny zakres robót i mógł prowadzić roboty na swojej inwestycji. Miał problem ponieważ nie dostarczono dźwigu i żurawia. Dostarczenie dźwigu i żurawia było obowiązkiem pozwanego wynikającego z umowy. Kierownik budowy powiedział mi, że żuraw zostanie postawiony po wykonaniu płyty fundamentowej. Termin zakończenia robót pierwotny z 27 września 2017 został skrócony na dzień 28 sierpnia. Podpisał ten aneks nieświadomie. Sprawdził jedynie wartości wynagrodzenia. Zawierzył O.. Wszystkie roboty które zależały od niego były wykonane. Nie opóźnił się w robotach z swojej winy na pięć dni roboczych. Ostatecznie zszedł z budowy, nie chciał ponosić dalszych strat. Stało się tak bo weszła firma na jego zakres robót a poza tym nałożyło się tyle różnych czynników, że to spowodowało zejście robót. Gdyby dalej pozostał na budowie dalej miałbym straty i już by firmy nie prowadził. Powyższe fragmenty znajdują potwierdzenie i uzupełnienie w zeznaniach świadków wskazanych wyżej i w korespondencji stron. Przyznał, że jego relacje z O. zepsuły się od razu po podpisaniu aneksu. Na kolejny dzień pod podpisaniu aneksu nr (...) dopiero Ł. M. wskazał mu na zmianę terminu zakończenia robót. Spróbował interweniować w zakresie zmiany terminu zakończenia robót. Pisał do O., sprawa pozostawała bez odpowiedzi, bez możliwości negocjacji. Stwierdził, że to jest jego przeoczenie, zaniedbanie i spróbuje wykonać roboty, jeżeli będzie opóźnienie tydzień, dwa to będzie to jego koszt. Okoliczność skrócenia okresu robot jest bezsporna w świetle pisemnego aneksu. Jeżeli chodzi o zakończenie betonowania ściany fundamentowej to nie wykonali jej w terminie do 26 maj 201, zakończyli 2 czerwca 2017. ale dlatego, że inspektor nadzoru jego zdaniem miał bezzasadne zarzuty co do robot poprzedzających betonowanie ze Co do mail karta 66. To zaprzeczył jego prawdziwości. Zszedł z budowy po tygodniu od chwili kiedy wprowadzono inna firmę na jego zakres robót. Otrzymywał noty obciążeniowe z tytułu zastępczego wykonania. tych not nie księgował i nie przyjmował, odsyłał je z pismem że ich nie akceptuję i nie zgadza się z kwestią wprowadzenia wykonawstwa zastępczego.

Sąd zważył co następuje:

Zdaniem sądu co do zasady roszczenie jest zasadne. Strony wiązała umowa o roboty budowlane w rozumieniu art. 647 kc . Faktem jest powód nie dokończył robót, ale w kontekście zeznań świadków, powoda, dowodów z dokumentów skonstatować trzeba, że zgromadzony materiał dowodowy uzasadnia tezę, iż do niezrealizowania całości robót w umówionym terminie, doszło wskutek okoliczności leżących po obu stronach umowy. Ustalenie, która ze stron ponosi w tej materii większą odpowiedzialność, nie ma istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia tej sprawy.

Odstąpienie od umowy o roboty budowlane na podstawie art.494 kc doprowadza do rozwiązania tej umowy ze skutkiem ex tunc. Oznacza to, że pomiędzy stronami powstaje taki stan, jakby do zawarcia umowy nie doszło (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 października 1998 r. , II CKN 5/98, OSNC 1999/3/62). W konsekwencji, skoro nie obowiązuje strony umowa, to brak jest podstaw do zatrzymywania przez zamawiającego potrąconych na podstawie umowy z należnego wynagrodzenia wykonawcy, kwot tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Wobec tego, strona powodowa miała podstawy prawne do domagania się od strony pozwanej zapłaty faktury nr (...) w pełnej wysokości tj . w kwocie 85.884,08 zł , która wynikała z protokołu odbioru oraz świadectwa płatności. W kontekście powyższego odmienne stanowisko stron co do zasadności potrącenia kwot gwarancyjnych jest nie zasadne. W wyroku z dnia 27 września 2005 r., V CK 165/05 niepubl., Sąd Najwyższy wyjaśnił, że strona która odstępuje od umowy wzajemnej, a taką jest umowa o roboty budowlane, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała na mocy umowy, a więc także kwoty otrzymane tytułem zabezpieczenia, czy kaucji gwarancyjnej. Oczywiście strona odstępująca może dochodzić odszkodowania z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, ale w niniejszym procesie takich roszczeń strona pozwana nie zgłaszała i nie przedstawiła ich do potrącenia.

Strona pozwana wydaje się jednak podstaw do odstąpieniu upatruje w nienależytym jej zdaniem wykonywanie postanowień umownych identyfikuje podstawę prawną swego oświadczenia woli w art. 636 § 1 k.c. w zw. z art. 656 § 1 k.c. Zgodnie z tymi przepisami, jeżeli wykonawca wykonywa roboty budowlane w sposób sprzeczny z umową, zamawiający może wezwać go do zmiany sposobu wykonywania i wyznaczyć mu w tym celu odpowiedni termin. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu, zmawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonywanie robót innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo dotychczasowemu wykonawcy.

W przedmiotowej sprawie, przy przyjęciu skuteczności odstąpienia na tej podstawie prawnej, ze względu na skutki jakie wywiera tego rodzaju oświadczenie woli, strona pozwana i tak obowiązana jest zwrócić stronie powodowej świadczenie tej ostatniej w postaci części zatrzymanego przez stronę pozwaną wynagrodzenia strony powodowej za wykonane roboty, na podstawie art. 494 k.c., gdyż w istocie było to świadczenie (o charakterze tymczasowym) strony powodowej na rzecz strony pozwanej, a wskutek rozwiązania umowy ze skutkiem ex tunc, odpadła podstawa do dalszego zatrzymywania przez stronę pozwaną kwoty kaucji tytułem zabezpieczenia należytego wykonania umowy Strona pozwana zdaniem sądu nie zgłosiła skutecznego zarzutu, który mógłby ewentualnie doprowadzić do skompensowania tej wierzytelności z jej wierzytelnością w stosunku do strony powodowej. W tym miejscu wskazać trzeba, że strona pozwana jeszcze przed złożeniem oświadczenia o odstąpieniu od umowy, powierzyła dalsze prowadzenie robót, innemu wykonawcy (k. 94).

W konkluzji Sąd skonstatował, że niezależnie od przyjętej podstawy prawnej odstąpienia od umowy (także tej wprost wskazywanej przez stronę pozwaną w sprzeciwie od nakazu zapłaty), roszczenie strony powodowej co do zapłaty faktury nr (...) w pełnej wysokości zasługiwało na uwzględnienie. Przesądzenie, iż pozwana spółka na datę odstąpienia przez powoda od umowy nie wykonała całości zleconych robót pozwalało na rozważanie dochodzonego pozwem roszczenia w kontekście spełnienia przesłanek z art. 636 § 1 k.c. w zw. z art. 656 § 1 k.c. Dla realizacji przewidzianego w tym przepisie uprawnienia konieczne jest wadliwe lub sprzeczne z umową wykonywanie dzieła, wezwanie do zmiany sposobu wykonania dzieła, wyznaczenie „odpowiedniego" terminu z upływem którego prawo odstąpienia będzie możliwe do wykonania oraz to, aby wyznaczony termin upłynął bezskutecznie. Dopiero wówczas po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu zamawiający może od umowy odstąpić albo powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo przyjmującego zamówienie.

W ocenie Sądu powód nie tylko nie wykazał realizowania przez pozwaną wadliwie umowy, wyłącznie z przyczyn leżących po jego stronie ale nie dowiódł także, iż zakreślony w piśmie z dnia 28 czerwca 2017 roku termin do zmiany sposobu wykonywania prac był terminem „odpowiednim". W orzecznictwie przyjmuje się, że o tym, czy wyznaczony termin jest odpowiedni, przesądzą okoliczności danej umowy, stan zaawansowania prac, użytych materiałów, niebezpieczeństwa związanego z kontynuowaniem wadliwego wykonywania umowy. Czym większe niebezpieczeństwo powstania nieodwracalnych skutków nieprzestrzegania przez przyjmującego zasad należytego działania, tym termin ten może być krótszy. Niewyznaczenie terminu, jak również wyznaczenie terminu nieodpowiedniego powoduje, że wezwanie będzie bezskuteczne i nie wywoła skutku w postaci powstania uprawnienia do odstąpienia od umowy ani możliwości powierzenia poprawienia lub dalszego wykonania obiektu innej osobie na podstawie art. 636 § 1 w zw. z art. 656 § 1 k.c. W piśmie z dnia 28 czerwca 2017 roku pozwany zarzucił powodowi zwłokę 22 dni dla wykonania stropu nad garażem / uzgodniony termin 30 maja 2017 wykonano 22 czerwca 2017; 14 dni dla ścian, słupów, trzonów klatki windy poziom O /uzgodniony zakończenia 14 .06. 2017 a dopiero 28 rozpoczęto zbrojenie Poinformował ,że w związku z tym wprowadza wykonawstwo zastępcze – uzupełniające dla wskazanych zakresów od dnia 28 czerwca 2017 roku /k- 77/ . Pismo podpisał kierownik budowy R. O. /k-77v. Trudno zatem uznać termin określony pismem z dnia 28 czerwca 2017 roku na dzień 28 .06.2017 roku za termin odpowiedni.

Ponadto pojawia się kolejna kwestia czy R. O. był uprawniony do złożenia oświadczenia o wprowadzeniu wykonawstwa zastępczego. Zaznaczyć trzeba, że inwestycje tego rodzaju jak przedmiotowe zadanie, są inwestycjami dynamicznymi. W trakcie ich trwania pewne czynności wykonywane muszą być z pominięciem określonych formalistycznych reguł, procedur pomiędzy firmami w celi zachowania płynności całości inwestycji i zakończenia jej w terminie. Dlatego pozostawia się uczestnikom procesu budowlanego możliwość działania przez kierowników budowy, inspektorów nadzoru. Tym też powodowane są przyjęte cykliczne narady koordynacyjne. Trudno uznać, żeby w sytuacji kiedy istnieje konieczność szybki, koniecznych działań strony na szczeblu zarządów czyniły wiążące ustalenia. Powodowałoby to przestoje w robotach, zakłócenie cyklu robót i generalnie niemożliwość płynnej realizacji inwestycji, tym bardziej, że przedmiotowa budowa była rozległą, skomplikowaną, dużą inwestycją a także „napiętą” co do terminu zakończenia.

Z drugiej jednak strony do skutecznego składania oświadczeń woli i zaciągania zobowiązań w imieniu pozwanej spółki uprawnionych jest łącznie dwóch członków zarządu lub jeden członek zarządu łącznie z prokurentem. Tym samym, zdaniem Sądu, przyjąć należy, iż dokonywane w imieniu pozwanej oświadczenie R. O. nie było skuteczne ani ważne, albowiem dla skutecznego działania w imieniu spółki pozwanej wymagana jest reprezentacja wskazana wyżej. Oświadczenie o potrąceniu podpisane jest przez osoby, który nie miał prawa do samodzielnego składania tego typu oświadczeń.

Stosownie do art. 38 kc osoba prawna, a taka jest pozwany, działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie. Przepisy o ustroju osoby prawnej określają wypadki, w których osoba ta działa przez jedną tylko osobę fizyczną jako organ, oraz sytuacje, w których działa ona przez dwie lub więcej osób fizycznych występujących łącznie. Wadliwości w tym zakresie reguluje art. 39 kc. Określona działalność, zwłaszcza przedsiębiorstwa, nie ogranicza się tylko do podejmowania czynności prawnych czy nawiązywania stosunków cywilnoprawnych przez organy osoby prawnej ale także bieżącej działalności. Co prawda na działalność tego rodzaju składa się działalność wszystkich pracowników lub osób związanych z osobą prawną innym stosunkiem prawnym ale nie można uznać, że działania i oświadczenia R. O. z dnia 28 czerwca 2017 roku o wprowadzeniu wykonawstwa zastępczego było działaniem dokonanym w okolicznościach, w których zwyczajowo dokonuje się tego typu czynności prawnych. Wprowadzenie wykonawstwa zastępczego jest na tyle czynnością doniosłą i brzemienną w skutkach dla przedsiębiorcy, że musi być podjęta przez osoby uprawnione do reprezentacji. Reasumując oświadczenie R. O. z daty 28 czerwca 2017 roku jest nieważne. Z kolei w piśmie z daty 12 czerwca 2017 roku O. pisze o wprowadzeniu dodatkowej firmy murarskiej bo powód ma za małą moc przerobową aby wykonać roboty murarskie /k- 69 /, jednak w ogóle nie zakreślono terminu dla usunięcia opóźnienia w pracach murarskich. Mówi się tylko o przesunięciu terminu dla ich rozpoczęcia zgodnie z deklaracją powoda na dzień 19 czerwca 2017 roku.

Norma z art. 636 k.c. odnosząca się do umowy o dzieło i upoważniająca wierzyciela do powierzenia wykonania zastępczego na koszt i niebezpieczeństwo dotychczasowego wykonawcy, gdy wykonawca ten wykonuje dzieło w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową (przepis ten, na zasadzie art. 656 § 1 k.c., stosuje się także do umowy o roboty budowlane). Zdaniem Sądu w kontekście okoliczności wskazanych wyżej nie zostały spełnione przesłanki z umowy do powierzenia wykonania prac podmiotowi trzeciemu na podstawie zapisów umowy. W pkt 23 owu. strony ustaliły warunki wprowadzenia wykonawstwa zastępczego/ k-56 /. Stanowił on, że jeżeli rozpoczęcie, realizacja, ukończenie poszczególnych etapów robot lub też całości przedmiotu zlecenia opóźnia się w odniesieniu do terminów wykonania robot ,z przyczyn zależnych od wykonawcy:

- powyżej 5 dni roboczych ;

- albo jeżeli przedmiot robót jest wykonywany wadliwie lub sprzeczny ze zleceniem zamawiający, może po uprzednim bezskutecznym wezwaniu wykonawcy do nadrobienia opóźnień -

-odstąpić w całości lub w części od niniejszego zlecenia za jednostronnym oświadczeniem lub powierzyć poprawienie lub dalsze wykonanie zlecenia innym wykonawcom na koszt i ryzyko wykonawcy.

Termin wejścia na plac budowy opóźnił się bez winy powoda z 27 lutego 2017 roku na dzień 7 marca 2017 roku. Pełny front robót przekazano dopiero 20 marca 2017 roku. R. O. w mailach zwraca uwagę na opóźnienia powoda jednak pomija kwestie , które powodowały opóźnienia z winy pozwanego. Przykładowo pozwany nie wykonał obowiązku udostepnienia powodowi od początku żurawia wieżowego co już od początku generowało opóźnienie/ pkt 3 zlecenia- k-7/. W tym przypadku jeszcze 4 kwietnia 2017 r powód informował, że pozwany nie przedstawił nawet rysunków dla zbrojenia stopy pod żuraw / pismo z dnia 03.04.2017 k-196/. Z kolei zbrojenie dostarczone pod kotwę pod żuraw w dniu 31 marca 2017 roku nie pasowało do wykonanego przegłębienia. Na dzień 03.04.2017 nie dostarczono kotew pod żuraw /pismo z dnia 03.04.2017 k-196/. Jak bardzo usprawnia roboty żuraw wieżowy jest faktem oczywistym. Co więcej zlecił powodowi wykonanie robot dodatkowych. Szczególnie w tej sytuacji skoro miał zastrzeżenia co do terminowości robot powoda to zlecanie robót dodatkowych było nieporozumieniem, a co więcej nie może być podstawa zarzutu co do terminowości powoda w robotach zasadniczych / mail z 22 marca 2017 roku k-198/.

O kosztach orzeczono w myśl zasady zawartej w art. 98 § 1 i § 3 kpc.

Apelację od tego wyroku w całości wniósł pozwany, zarzucając:

I/ naruszenia prawa materialnego w postaci:

1. art. 476 oraz art. 6 kc poprzez ich niezastosowanie w niniejszej sprawie i brak przyjęcia domniemania, że powód, nie wywiązując się z terminów wykonania robot budowlanych, pozostawał w zwłoce;

2. art. 494 kc, 636 § 1 w zw. z art. 656 § 1 kc poprzez ich omyłkowo i zupełnie niezrozumiałe zastosowanie oraz przyjęcie, że w sprawie doszło do odstąpienia od Zlecenia z dnia 20 lutego 2017r. nr kontraktu (...) (dalej: Zlecenie) i aneks nr (...) do Zlecenia z dnia 30.03.2017 roku (dalej: Aneks nr (...) lub Aneks nr (...) do Zlecenia) zawartego między powódką a pozwaną w sytuacji, gdy brak jest jakichkolwiek dowodów oraz twierdzeń którejkolwiek ze stron na tę okoliczność;

3. art. 65 § 2 kc poprzez niewłaściwą wykładnię ust. 23 Ogólnych Warunków Zlecenia (dalej: OWZ) i przyjęcie, że dla możliwości wprowadzenia wykonawstwa zastępczego jakiekolwiek znaczenie ma kwestia winy w opóźnieniu wykonywania robót przez powoda w sytuacji, gdy jedyną przesłanką jego zastosowania jest opóźnienie (niezawinione) powoda w ^ wykonywaniu robót - z przyczyn zależnych od powoda, które w tym wypadku wystąpiły; ^

4. art. 65 § 2 kc poprzez niewłaściwą wykładnię ust. 23 OWZ i przyjęcie, że strony nie zmodyfikowały w nim ogólnej zasady obecnej w art. 656 § 1 kc i 480 kc oraz czynienia przez Sąd meriti ciągłych nawiązań do przesłanek wskazanych w tych przepisach;

5. art. 65 § 2 kc poprzez niewłaściwą wykładnię ust. 23 OWZ i przyjęcie, że wprowadzenie wykonawstwa zastępczego wymagało złożenia oświadczenia woli przez powódkę w sytuacji, gdy jest to uprawnienie realizujące się automatycznie, tj. pozwana, w razie opóźnienia powoda przekraczającego 5 dni roboczych mogła bez żadnego powiadomienia zlecić wykonawstwo zastępcze osobie trzeciej, na koszt i ryzyko powoda;

6. art. 39 kc oraz art. 98 i nast. kc poprzez przyjęcie, że R. O. nie był umocowany do złożenia wobec powoda oświadczenia o wprowadzeniu wykonawstwa zastępczego;

7. art. 39 kc poprzez jego błędną wykładnię i przyjęcie, że pozwana nie potwierdziła w toku następnych czynności i korespondencji prowadzonej z powodem wprowadzenia przez R. O. wykonawstwa zastępczego/uzupełniającego pismem z dnia 28.06.2017r.; 8. art. 65 § 2 kc poprzez niewłaściwą wykładnię treści Zlecenia i brak przyjęcia, że kwota 4.294,20 zł została zatrzymana z faktury VAT (...) zgodnie z postanowieniami Zlecenia i jest ona niewymagalna oraz że kwota 528,19 zł została potrącono z faktury VAT (...) zgodnie z postanowieniami Zlecenia i wskutek tego należność z tytułu faktury VAT (...) powinna ulec pomniejszeniu o tę kwotę;

II. naruszenia prawa procesowego w postaci:

1. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów i nie wzięcie pod uwagę zeznań świadka P. W. (od 00:21:32 nagrania protokołu rozprawy z dnia 12.06.2019r.) w zakresie, w jakim świadek ten zeznał, że stan osobowy pracowników powoda wynosił od 8 do 10 osób;

2. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów i nie wzięcie pod uwagę zeznań świadka M. G. (od 00:21:05 nagrania protokołu rozprawy z dnia 31.07.2019r.) w zakresie, w jakim świadek ten zeznał, że powód miał brygadę „kilkuosobową";

3. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów i nie wzięcie pod uwagę zeznań powoda (od 00:54:42 nagrania protokołu rozprawy z dnia 31.07.2019r.) w zakresie, w jakim powód zeznał, że jego ekipa wynosiła 4-5 ludzi;

4. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów oraz sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego wyprowadzenie wniosku, że winy za opóźnienia nie ponosi powód w sytuacji, gdy świadkowie P. W., Ł. M., W. K. oraz sam powód zeznali, że stan osobowy powódki pracowników powódki wynosił od 4 do 10 osób, sam powód przyznał w notatce z dnia 08.05.2017r., że stan osobowy wynosi 10 osób - zaś w tej samej notatce powód zadeklarował zwiększenie stanu osobowego do 14 osób, a świadkowie Ł. M.i W. K. zeznali, że był to niewystarczający stan osobowy - co prowadzi do niezaprzeczalnego wniosku, że opóźnienie powoda było w dużej mierze spowodowane zbyt małym stanem osobowym pracowników powoda;

5. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów oraz sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego wyprowadzenie wniosku, że skoro powód wykonał roboty dodatkowe na innych budynkach, to miał wystarczająco wielu pracowników-w sytuacji, gdy roboty te były robotami innymi i o zdecydowanie mniejszym zakresie przedmiotowym, czego sąd nie wziął wcale pod uwagę;

6. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów i nie wzięcie pod uwagę zeznań świadka W. K. (od 00:47:09 nagrania protokołu rozprawy z dnia 12.06.2019r.) w zakresie, w jakim świadek ten zeznał, że pierwsze podejścia do odbiorów prac przez pozwaną od powoda były zawsze nieskuteczne;

7. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów i nie wzięcie pod uwagę zeznań świadka R. O.(od 00:55:11 nagrania protokołu rozprawy z dnia 12.06.2019r.) w zakresie, w jakim świadek ten zeznał, że powód za późno zgłaszał zapotrzebowanie na zamówienia materiałowe;

8. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów i nie wzięcie pod uwagę zeznań świadka M. D. (od 00:13:34 nagrania protokołu rozprawy z dnia 31.07.2019r.) w zakresie, w jakim świadek ten zeznał, że powodowi były przekazywane informacje do powoda o zagrożeniu terminu i że będzie wprowadzone wykonawstwo zastępcze;

9. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów oraz sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego wyprowadzenie wniosku, że powód nie został poinformowany uprzednio o możliwości wprowadzenia wykonawstwa zastępczego w sytuacji, gdy świadek Ł. M. zeznał (od 00:23:08 nagrania protokołu rozprawy z dnia 12.06.2019r.), że powód był kilkukrotnie informowany, że zostanie wprowadzony wykonawca zastępczy;

10. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów i nie wzięcie pod uwagę stanowiącego dowód w sprawie pisma pozwanej podpisanego przez Ł. M.z dnia 06.06.2017r., w którym pozwana wzywała powoda do nadrobienia opóźnień w wykonywanych robotach pod rygorem wprowadzenia wykonawstwa zastępczego oraz stwierdzenie przez Sąd meriti, że termin wyznaczony na nadrobienie opóźnień nie był odpowiedni w sytuacji, gdy wykonawstwo zastępcze częściowe zostało wprowadzone dopiero w dniu 28.06.2017r., a wykonawstwo zastępcze co do całości robót - dopiero po zejściu powoda z placu budowy;

11. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów i nie wzięcie pod uwagę e-maili kierownika budowy R. O. z dnia 26.04.2017r., 05.05.2017r., 09.05.2017r.), które świadczyły dobitnie o tym, że powodowi były przekazywane informacje do powoda o zagrożeniu terminu i że będzie wprowadzone wykonawstwo zastępcze;

12. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów oraz sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego wyprowadzenie wniosku, że jakiekolwiek ewentualne opóźnienia w przekazaniu powodowi frontów robót leżące po stronie powódki (vide np. kwestia braku żurawia, wykonywanych robót na innych budynkach) miały wpływ na to, że powód nie wykonywał robót w terminie w sytuacji, gdy sam powód dwukrotnie potwierdził (najpierw w aneksie do zlecenia z dnia 30.03.2017r., następnie w notatce z dnia 08.05.2017r.) termin ukończenia robót na dzień 28.08.2017r., a także inne terminy pośrednie wskazane w notatce z dnia 08.05.2017r., zaś świadek Ł. M. zeznał (od 00:23:08 nagrania protokołu rozprawy z dnia 12.06.2019r.), że od momentu sporządzenia nowego harmonogramu nie było żadnych przeszkód w wykonywaniu robót przez powoda;

13. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów oraz sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego wyprowadzenie wniosku, że roboty dodatkowe miały jakikolwiek wpływ na możliwość dochowania przez powoda terminów robót zasadniczych w sytuacji, gdy roboty dodatkowe zostały zlecone Aneksem nr (...) do Zlecenia, zaś w tym samym Aneksie nr (...) oraz w notatce powstałej po ponad miesiącu (w dniu 08.05.2017r.) powód w dalszym ciągu deklarował dochowanie terminu końcowego i terminów pośrednich;

14. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów oraz wyprowadzenie wniosku, że okoliczności wywołujące opóźnienie robót powoda miały miejsce po obu stronach w sytuacji, gdy świadek Ł. M. zeznał (od 00:23:08 nagrania protokołu rozprawy z dnia 12.06.2019r.), że powód nie realizował w terminie harmonogramu, miał duże opóźnienie (co najmniej kilka tygodni oraz że wynikało ono w zdecydowanej większości z nieterminowości robót powoda, a świadek R. O. wskazał (od 00:55:11 nagrania protokołu rozprawy z dnia 12.06.2019r.), że w szczytowym momencie opóźnienia sięgały miesiąca/dwóch miesięcy;

15. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów oraz sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego brak wyprowadzenia wniosku, że niczym nieuzasadnione i niepoprzedzone żadną notyfikacją ani oświadczeniem o odstąpieniu od umowy zejście przez powoda z placu budowy w godzinach wieczornych nie stanowiło przesłanki do wprowadzenia wykonawstwa zastępczego;

16. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów oraz wyprowadzenie wniosku, że zeznania świadka W. K. (1) są niewiarygodne w sytuacji, gdy świadek ten zgodnie ze stanem faktycznym zeznał (od 00:47:09 nagrania protokołu rozprawy z dnia 12.06.2019r.), że gdy powód był jeszcze na budowie wprowadzono wykonawstwo zastępcze na część zakresu robót powoda (nazywane także „wykonawstwem pomocniczym" - potwierdzają to także zeznania świadka Ł. M.), zaś gdy powód zszedł z budowy - na całość robót powoda;

17. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów oraz sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego wyprowadzenie wniosku, że powód podpisał aneks nr (...) do zlecenia „nieświadomie" w sytuacji, gdy jedynym dowodem na ową „nieświadomość" są zeznania samego powoda (od 00:43:45 nagrania protokołu rozprawy z dnia 31.07.2019r.), który ma żywotny interes w rozstrzygnięciu sprawy na jego korzyść-co powoduje, że jego zeznania w tym zakresie są zupełnie niewiarygodne;

18. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów oraz sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego wyprowadzenie wniosku, że powód informował rzekomo pozwaną o „błędzie" w nowym terminie zakończenia robót, ale pozostawało do bez odpowiedzi w sytuacji, gdy powód, jeśli chodzi o inne okoliczności przedkładał korespondencję mailową, zaś w tym zakresie nie dysponuje taką korespondencją - co prowadzi do wniosku, że twierdzenia powoda są nieprawdziwe;

19. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów oraz sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego niewyprowadzenie wniosku, że jedyną przyczyną zejścia powoda z placu budowy była oportunistyczna kalkulacja powoda, iż chciał on uniknąć strat związanych z ukończeniem inwestycji (tak zresztą zeznał sam powód)-co w ocenie pozwanej wiedzie do wniosku, że powód świadomie nie chciał ukończyć Zlecenia w terminie, gdyż z uwagi na różne okoliczności (np. powszechnie znaną zwyżkę cen robocizny i materiałów w budownictwie) bardziej opłacalne było dla niego porzucenie robót;

20. art. 233 § 1 kpc poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów i przyjęcie, że pozwana nie potwierdziła w toku następnych czynności i korespondencji prowadzonej z powodem wprowadzenia przez R. O. wykonawstwa zastępczego/uzupełniającego pismem z dnia 28.06.2017r.;

21. art. 328 § 2 kpc poprzez wprowadzenie do uzasadnienia wyroku oderwanych od stanu faktycznego rozważań dot. rzekomego odstąpienia przez jedną ze stron od Zlecenia w sytuacji, gdy brak jest jakichkolwiek dowodów oraz twierdzeń którejkolwiek ze stron na tę okoliczność - żadna ze stron nie odstąpiła od Zlecenia;

III. błędu w ustaleniach faktycznych:

1. poprzez przyjęcie, że w sprawie doszło do rozwiązania Zlecenia zawartego między powódką a pozwaną w sytuacji, gdy brak jest jakichkolwiek dowodów oraz twierdzeń którejkolwiek ze stron na tę okoliczność.

2. poprzez brak przyjęcia, że kwota 4.294,20 zł została zatrzymana z faktury VAT (...) zgodnie z postanowieniami Zlecenia i jest ona niewymagalna;

3. poprzez brak przyjęcia, że kwota 528,19 zł została potrącono z faktury VAT (...) zgodnie z postanowieniami Zlecenia i wskutek tego należność z tytułu faktury VAT (...) powinna ulec pomniejszeniu o tę kwotę.

W konsekwencji powyższego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie w całości powództwa w stosunku do pozwanej i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów postępowania za obie instancje.

Nadto pozwany wniósł o dopuszczenie dowodu z dokumentu w postaci pełnomocnictwa dla R. O., Ł. M. i W. K. (2) z dnia 01.04.2017r. oraz uchwały Zgromadzenia Wspólników pozwanej z dnia 31.03.2017r. w przedmiocie powołania D. K. na stanowisko wiceprezesa zarządu pozwanej na okoliczność istnienia umocowania R. O., W. K. (1) oraz Ł. M. przez pozwaną spółkę do prowadzenia każdej korespondencji z powodem, w tym do wprowadzenia wykonawstwa zastępczego.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Apelacyjny, po rozpoznaniu apelacji uznał ją za bezzasadną.

Na wstępie wskazać należy, iż Sąd Apelacyjny w całości podzielił ustalenia faktyczne, dokonane w sprawie przez Sąd Okręgowy, czyniąc je jednocześnie podstawą swojego rozstrzygnięcia. Sąd I instancji, w wyniku przeprowadzonego postępowania dowodowego, ustalił wszystkie istotne dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności, które znajdowały odzwierciedlenie w całokształcie zaoferowanego przez strony materiału dowodowego. Jednocześnie na podstawie tak przeprowadzonego postępowania dowodowego i zgromadzonych dowodów, Sąd I instancji wywiódł trafne wnioski, znajdujące swoje uzasadnienie w powołanych przepisach prawa, które Sąd Odwoławczy w całości podziela.

Jedynie co do wniosków z ustalonych faktów, należy zgodzić się z apelującym, że w ustalonych okolicznościach sprawy brak podstaw do przyjęcia konkretnego oświadczenia woli pozwanego o odstąpieniu od umowy z powodem ze skutkiem ex tunc. Wprowadzenie przez pozwanego wykonawców zastępczych co do prac, które należały do powoda, bez uzgodnienia z powodem ewentualnego podziału prac pozostałych do wykonania stanowiło konkludentną, ale wyraźną propozycję rozwiązania umowy z powodem, na co powód przystał również w sposób dorozumiany, schodząc z placu budowy. W takich okolicznościach trudno było oczekiwać od powoda wykonywania dalszych prac, zwłaszcza, że nie zapłacono mu za prace odebrane i zatwierdzone do zapłaty.

Należy zatem przyjąć, że strony przez czynności dorozumiane rozwiązały umowę ze skutkiem na przyszłość ( ex nunc). Powód powinien zatem otrzymać wynagrodzenie za wykonane i odebrane bez zastrzeżeń prace do czasu rozwiązania umowy, gdyż pozwany nie udowodnił w niniejszej sprawie, aby roszczenie powoda o przedmiotowe wynagrodzenie wygasło.

Przechodząc do oceny zarzutów zgłoszonych w apelacji, w pierwszej kolejności analizy wymaga zarzut procesowego naruszenia art. 233 kpc, gdyż stwierdzenie błędów w tym przedmiocie wpływa na ocenę prawidłowości zastosowania przepisów prawa materialnego, a w konsekwencji także wydanego wyroku. Naruszenia tego przepisu apelujący upatrywał w dokonaniu przez Sąd I instancji wadliwej oceny sporządzonej w sprawie opinii biegłego sądowego. Oceniając powyższy zarzut należy zwrócić uwagę na to, przepis art. 233 § 1 kpc statuuje zasadę, wedle której sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. U jej podstaw leży materiał w postaci przeprowadzonych dowodów, reguł dowodowych oraz pozostałego materiału procesowego. Funkcją oceny dowodów w konkretnym postępowaniu jest ustalenie podstawy faktycznej powództwa. Z kolei jej granice zakreślają przepisy prawa procesowego, zasady doświadczenia życiowego i reguły logicznego myślenia. Dlatego też zarzut obrazy cytowanego art. 233 § 1 kpc można sformułować skutecznie tylko wówczas, gdy sąd oceniając wiarygodność oraz moc przeprowadzonych dowodów uchybi przesłankom wskazanym w tym przepisie (taką linię orzeczniczą prezentuje Sąd Najwyższy, a z którą zgadza się Sąd Apelacyjny - wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 r., III CK 314/05, Lex nr 172176, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 listopada 2003 r., II CK 293/02, Lex nr 151522). Ponadto przy ocenie dowodów sąd musi brać pod uwagę czy zostały zachowane określone przez prawo procesowe formy i techniki ich przeprowadzania ponieważ ustalanie faktów w ramach postępowania sądowego następuje w określonych formach procesowych stanowiących formalne gwarancje swobodnej oceny dowodów. Ocena ta polega na poddaniu dowodów analizie według określonych kryteriów i wyraża się w porównaniu wyników postępowania dowodowego z jego przedmiotem. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie została naruszona zasada swobodnej oceny dowodów, zebrane dowody wystarczały do rozstrzygnięcia sporu (art. 316 kpc), przy uwzględnieniu rozkładu ciężaru dowodu, prekluzji dowodowej oraz zasady koncentracji materiału dowodowego i sprawności postępowania.

Pozwany nie wzruszył istotnej okoliczności faktycznej ustalonej przez Sąd I Instancji, a mianowicie braku pełnomocnictwa dla R. O. do podpisania w imieniu pozwanego aneksu do umowy zmieniającego zakres prac i przyspieszającego termin wykonania prac. Z treści pełnomocnictwa dołączonego do apelacji wyraźnie wynika, że R. O. (tak samo Ł. M.i W. K. (1)) nie są upoważnieni do „zawierania aneksów do umów podwykonawczych oraz zaciągania zobowiązań finansowych w imieniu mocodawcy”.

Jeżeli zatem nie doszło do zmiany terminu wykonania prac przez powoda wskazanego w umowie na dzień 27 września 2017r to brak podstaw do przyjęcia, aby powód dopuścił się zwłoki w wykonaniu prac upoważniającej pozwanego do wprowadzenia wykonawców zastępczych.

Dodatkowo należy zgodzić się ze stanowiskiem Sądu Okręgowego, że pozwany nie wypełnił aktu staranności, który sam sobie zastrzegł w ogólnych warunkach umów, gdyż nie wezwał pozwanego do nadrobienia opóźnień w odpowiednim terminie. Wszak dopiero po bezskutecznym wezwaniu pozwany był upoważniony do odstąpienia od umowy lub powierzenia wykonania prac wykonawcy zastępczemu.

Pozwany nie wykazał też, aby osoby wysyłające do powoda tzw. noty obciążeniowe były upoważnione do dokonania potrącenia w imieniu pozwanej spółki.

Omówione fakty i wskazane argumenty dają wystarczającą podstawę do uznania apelacji w zasadniczej części za nieuzasadnioną, co czyni zbędnym odnoszenie się do pozostałych zarzutów.

Jedynie odnośnie drugiej faktury Sąd skorygował wysokość żądania do kwoty 6.971,51 zł, albowiem powód sam przyznał, że faktura wymagała korekty, której nie uczynił.

W rezultacie roszczenie powoda o wynagrodzenie za wykonane roboty znajduje uzasadnienie w treści art. 647 k.c.

Mając na uwadze powyższe argumenty zmieniono zaskarżony wyrok na podstawie art. 386 § 1 kpc, natomiast co do pozostałej części oddalono apelację pozwanego na podstawie art. 385 kpc.

Konsekwencją rozstrzygnięcia merytorycznego, było orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego zawarte w pkt 3 wyroku, które Sąd oparł o dyspozycję art.100 kpc w związku z art. 391 kpc mając na uwadze, że powód uległ tylko co do nieznacznej części swojego żądania.

SSA Józef Wąsik SSA Marek Boniecki SSA Jerzy Bess