Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym dnia 13 września 2019 r. do Sądu Rejonowego w Goleniowie (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniosła przeciwko (...) Publicznemu Szpitalowi (...) w N. o zapłatę kwoty 58 644,93 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwot cząstkowych wskazanych w pozwie oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Powódka dochodziła od pozwanego zapłaty ceny tytułem sprzedaży jednorazowych wyrobów medycznych.

Postanowieniem z dnia 26 września 2019 r. przekazano sprawę do rozpoznania tutejszemu Sądowi.

Nakazem zapłaty z dnia 15 stycznia 2020 r. Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Szczecin-Centrum w Szczecinie X Wydziale Gospodarczym orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany wniósł sprzeciw od ww. nakazu zapłaty, zaskarżając powyższy nakaz w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwany przyznał, iż łączą go z powódką umowy w zakresie sprzedaży produktów medycznych, jednakże z uwagi na trudną sytuację finansową pozwany nie jest w stanie regulować zobowiązań na czas, o czym informował powódkę.

Pismem z dnia 18 stycznia 2021 r. powódka cofnęła pozew co zasądzenia należności głównej, podtrzymując żądanie w zakresie dochodzonych odsetek oraz kosztów procesu.

Postanowieniem z dnia 11 maja 2021 r. Sąd umorzył postępowanie ponad żądanie odsetek ustawowych za opóźnienie liczonych od kwot cząstkowych wskazanych w pozwie.

W toku procesu strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 19 stycznia 2018 r. (...) Publiczny Szpital (...) w N. zawarł z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. umowę nr (...) w rezultacie dokonanego wyboru przez pozwanego oferty w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego.

Przedmiotem umowy była dostawa przez powódkę pozwanemu zgodnie z pisemnych, doraźnym zamówieniem pozwanego, jednorazowego sprzętu medycznego.

Bezsporne, a nadto dowód:

- umowa z dnia 19 stycznia 2018 r. k. 15-17;

- oferta k. 18;

- załącznik nr 1A k. 19-20;

- zeznania świadka G. P. k. 198-200;

- zeznania świadka E. K. k. 202;

- zeznania za pozwanego K. L. k. 184-196.

Dnia 23 kwietnia 2019 r. (...) Publiczny Szpital (...) w N. zawarł z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kolejną umowę nr (...) w rezultacie dokonanego wyboru przez pozwanego oferty w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego.

Przedmiotem umowy była dostawa przez powódkę pozwanemu zgodnie z pisemnych, doraźnym zamówieniem pozwanego, jednorazowego sprzętu medycznego.

Bezsporne, a nadto dowód:

- umowa z dnia 23 kwietnia 2019 r. k. 21-23;

- oferta k. 24;

- załącznik nr 1A k. 46-47;

- zeznania świadka G. P. k. 198-200;

- zeznania świadka E. K. k. 202;

- zeznania za pozwanego K. L. k. 184-196.

Na podstawie składanych przez pozwanego zamówień, powódka dostarczyła towar medyczny, wobec czego wystawiła na rzecz pozwanego szereg faktur VAT:

- dnia 19 lutego 2018 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 5562,69 zł brutto, tytułem zamówienia (...) nr (...);

- dnia 11 marca 2019 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 5265,05 zł brutto, tytułem zamówienia (...) nr (...);

- dnia 12 marca 2019 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 604,80 zł brutto, tytułem zamówienia (...) nr (...);

- dnia 29 marca 2019 r. fakturę VAT (...) na kwotę 5421,97 zł brutto, tytułem zamówienia (...) nr (...);

- dnia 1 kwietnia 2019 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 493,53 zł brutto, tytułem zamówienia (...) nr (...);

- dnia 2 kwietnia 2019 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 544,19 zł brutto, tytułem zamówienia (...) nr (...);

- dnia 17 kwietnia 2019 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 5118,20 zł brutto, tytułem zamówienia (...) nr (...);

- dnia 6 maja 2019 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 2365,84 zł brutto, tytułem zamówienia (...) nr (...);

- dnia 27 sierpnia 2018 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 5925,08 zł brutto, tytułem zamówienia (...) nr (...);

- dnia 31 października 2018 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 5367,26 zł brutto, tytułem zamówienia nr (...) nr (...);

- dnia 2 listopada 2018 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 1512 zł brutto, tytułem zamówienia (...) nr (...);

- dnia 23 listopada 2018 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 6386,15 zł brutto, tytułem zamówienia (...) nr (...);

- dnia 10 grudnia 2018 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 1445,56 zł brutto, tytułem zamówienia (...) nr (...);

- dnia 11 grudnia 2018 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 665,28 zł brutto, tytułem zamówienia (...) nr (...);

- dnia 2 stycznia 2019 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 1179,36 zł brutto, tytułem zamówienia (...) nr (...);

- dnia 2 stycznia 2019 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 4298,49 zł brutto, tytułem zamówienia (...);

- dnia 22 stycznia 2019 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 5400,11 zł brutto, tytułem zamówienia (...) nr (...);

- dnia 14 lutego 2019 r. fakturę VAT nr (...) na kwotę 1088,38 zł brutto, tytułem zamówienia (...) nr (...).

Żadnej z faktur pozwany nie opłacił w terminie, monity telefoniczne i pisemne wezwania ze strony powódki okazywały się bezskuteczne. Pozwany opłacał faktury dopiero po wytoczeniu przeciwko niemu powództwa. Spowodowane to było trudną sytuacją finansową szpitala, związaną m.in. ze zmianą sposobu finansowania z NFZ, z którego środki nie pokrywają wszystkich zobowiązań pozwanego.

D owód:

- faktury VAT, zamówienia i potwierdzenia dostawy k. 25-39, 48-64;

- zeznania świadka G. P. k. 198-200;

- zeznania świadka E. K. k. 202;

- zeznania za pozwanego K. L. k. 184-196.

Pismem z dnia 9 lipca 2019 r. powódka wezwała pozwanego do zapłaty łącznej kwoty 58 644,93 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w terminie do dnia 19 lipca 2019 r.

Dowód:

- pismo z dnia 9 lipca 2019 r. k. 13;

- dowód nadania k. 14;

Przelewem z dnia 18 października 2019 r. pozwany uiścił na rzecz powódki kwotę 10 073,14 zł.

Przelewem z dnia 6 grudnia 2019 r. pozwany uiścił na rzecz powódki kwotę 14 249,92 zł

Przelewem z dnia 6 lipca 2020 r. pozwany uiścił na rzecz powódki kwotę 34 695,46 zł.

Łącznie pozwany dokonał zapłaty tytułem spornych faktur w kwocie 59 018,52 zł.

Dowód:

- potwierdzenia przelewów k. 232, 235-236;

Powódka dochodzi przeciwko pozwanemu w sprawie o sygnaturze X GC 988/19 przed tut. Sądem roszczeń o zapłatę zaległych faktur za inne okresy. Powódka uwzględniła pisemną prośby pozwanego szpitala o spłatę należności głównej w ratach, dochodzonej pozwem w sprawie X GC 988/19, a mimo to pozwany szpital z porozumienia stron w tym zakresie się nie wywiązał. Dokonał spłaty należności głównej w tamtej sprawie dopiero w toku procesu.

Pozwany nie wnosił o prolongatę w zapłacie spornych faktur dochodzonych w niniejszej sprawie.

Dowód:

- dokumenty w aktach sprawy tut. Sądu o sygnaturze X GC 988/19 znajdujące się na kartach 4-5, 14-15, 17-18, 19-20, 21-22, 32-34, 36 -37, 108-110, 123-124, 126-131, 133-134 oraz 136-139;

- zeznania świadka E. K. k. 202.

Stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie przedłożonych przez strony dowodów z dokumentów, których autentyczność nie była kwestionowana. Jako szczere i prawdziwe sąd ocenił zeznania świadka E. K., korespondują one w pełni ze zgormadzonym materiałem z dokumentów. Sąd bazował także na pisemnych zeznaniach świadka G. P. i dyrektora pozwanego K. L., przesłuchanego w charakterze strony pozwanej. Sąd uznał je jedynie w zakresie, w jakim znalazły one potwierdzenie w pozostałym, niekwestionowanym materiale dowodowym. Wymienieni są pracownikami pozwanego szpitala, odpowiedzialnymi także za gospodarkę finansową pozwanego. Zwraca uwagę, że zeznania wymienionego świadka i przedstawiciela pozwanego są w zasadzie o tożsamej treści. Ponadto – z doświadczenia procesowego z innych spraw przeciwko pozwanemu, w których sąd w tym samym składzie rozpoznawał sprawy o zapłatę, można wywnioskować, że nie odbiegają one treścią również od pisemnych zeznań składanych w innych, licznych sprawach o zapłatę przeciwko pozwanemu. Dlatego nie można ich zeznań ocenić jako obiektywnych.

Z urzędu sąd dopuścił dowody ze wskazanych wyżej dokumentów znajdujących się w aktach sprawy tut. Sądu o sygnaturze X GC 988/19 na okoliczność braku tożsamości roszczeń dochodzonych przez powódkę w sprawie niniejszej z roszczeniem dochodzonym pozwem w sprawie o sygnaturze X GC 988/19 oraz w celu ustalenia, że oświadczenia o cofnięciu pozwu w części co do kwoty 9698,60 zł oraz co do kwoty 14249,92 zł w pismach procesowych powódki z dnia 23.10.2019 r. i 19.12.2019 r. znajdujących się jak na kartach odpowiednio 123-124 oraz 136-139 akt sprawy X GC 988/19 dotyczyły w istocie roszczeń dochodzonych w sprawie niniejszej prowadzonej pod sygnaturą akt XI GC 299/20. Dodatkowo zaznajamiają się z aktami sprawy tut. Sądu o sygnaturze X GC 988/19 z urzędu sąd dopuścił dowody z dokumentów znajdujących się na kartach 17-18, 19-20 na okoliczność uwzględnienia przez powódkę pisemnej prośby pozwanego szpitala o spłatę należności głównej w ratach, dochodzonej pozwem w sprawie X GC 988/19, a mimo to niewywiązania się przez pozwany szpitala z porozumienia stron w tym zakresie i spłaty należności głównej dopiero w toku procesu. Oznacza to, że gdyby istotnie pozwany występował o prolongatę w zapłacie faktur objętych sporem w sprawie niniejszej, to podobnie jak w przypadku faktur za inne okresy wystąpiłby z takim wnioskiem na piśmie. Dowodu takiego brak.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo po jego ostatecznym ograniczeniu do roszczeń odsetkowych, wobec spłaty należności głównej w toku procesu, a więc w zakresie w jakim postępowanie nie zostało umorzone postanowieniem z dnia 11 maja 2021 r., zasługiwało na uwzględnienie w całości.

W sprawie stan faktyczny między stronami zasadniczo był niesporny. Mimo że strona pozwana złożyła sprzeciw od nakazu zapłaty i wnosiła o oddalenie powództwa, to przyznała jednocześnie zarówno istnienie wierzytelności, jak i jej wysokość. Podnosiła natomiast, że wytoczenie powództwa było przedwczesne.

Nie ma racji pozwany, zarzucając przedwczesność wytoczonego powództwa. Nie budziło żadnych wątpliwości, że wierzytelności powoda stały się wymagalne jeszcze w 2019 roku. Skoro pozew złożono 13 września 2019 roku, po dodatkowym wezwaniu o zapłatę, to złożono go po okresie wymagalności ostatniej z kilkudziesięciu faktur.

Pozwany był wzywany do zapłaty, lecz w wyznaczonych terminach nie wywiązał się ze zobowiązania. Samo zaś informowanie powoda o złej sytuacji finansowej i jej rzeczywiste istnienie, nie może przesądzać o braku możliwości dochodzenia przez wierzyciela jego słusznych, istniejących i wymagalnych zobowiązań. Ewentualne dalsze porozumienia w zakresie spłaty mogą obowiązywać wyłącznie gdy obie strony wyrażą na to zgodę. Pozwany nie zwracał się z taką prośbą do powoda. Pisemna prośba o spłatę ratalną dotyczy roszczeń powoda z tytułu zaległych faktur za inne okresy, dochodzonych w sprawie X GC 988/19. A mimo to pozwany nie wywiązał się z porozumienia w tym zakresie.

Dlatego podstawę roszczenia odsetkowego stanowi art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (poprzednio „o terminach zapłaty w transakcjach handlowych”). I jest ono w całości zasadne. Jako że upłynęły terminy zapłaty ustalone w umowie oraz zgodnie z art. 7 ust. 3 i art. 8 ust. 4 wskazanej ustawy.

W ocenie Sądu żądanie powódki nie stanowi również nadużycia prawa (art. 5 k.c.), nie jest w szczególności sprzeczne z dobrymi obyczajami kupieckimi.

W ocenie Sądu nawet jeżeli powódka miała świadomość złej sytuacji finansowej pozwanego i realizowała, mimo znacznych zaległości szpitala, dalsze zamówienia na produkty medyczne, to nie sposób przyjąć, że akceptowała czy godziła się na opóźnienia w płatnościach. Zwraca uwagę, że zgodnie z art. 8 przywołanej ustawy z dnia 8 marca 2013 roku o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych ustawodawca przewidział dla kontrahenta podmiotu publicznego odsetki w transakcjach handlowych, nawet jeżeli strony przewidziały wydłużony termin płatności. Pozwany co prawda po wyznaczonym terminie, w miarę posiadanych możliwości, spłacił liczne zobowiązania tytułem należności głównej (ok. 2 lat po terminie wymagalności). Niemniej jednak nie należy oczekiwać, że powódka będzie zwlekać z działaniami windykacyjnymi, w tym kierowaniem wezwań do zapłaty, czy z powództwem cywilnym, aż roszczenia pozwanego się przedawnią. Nie bez znaczenia jest również to, że świadek i dyrektor pozwanego potwierdzili, że mieli świadomość opóźnienia w płatnościach i były liczne kontakty z wierzycielami w tym przedmiocie, także z przedstawicielami powódki. Pozwany szpital długi spłacał jednak od najdawniejszych, w miarę posiadanych czy pozyskanych środków. A wobec powódki przede wszystkim spłacił (częściowe) swoje zadłużenie po wytoczeniu powództwa, po doręczeniu nakazu zapłaty. Trudności związane ze zmianą finansowania szpitali z NFZ, czy kłopoty placowe służby zdrowia – szpitali, w szczególności szpitali prowadzonych przez jednostki samorządu, nie mogą jednak obciążać powódki. Nie można również czynić zarzutu powódce, że mimo powszechnej wiedzy o złej kondycji finansowej szpitali, stanęła do ogłoszonego przez pozwanego przetargu, zdecydowała się zawrzeć z nim umowę i realizowała w dalszym ciągu zamówienia pozwanego mimo utrzymującego się zadłużenia, i to w znacznej kwocie. Skoro zamówienia dotyczyły sprzedaży produktów medycznych dla pacjentów pozwanego i powódka kontynuowała sprzedaż, to postawa taka jest jak najbardziej lojalna, zgodna z dobrymi obyczajami i w żadnym wypadku nie stanowi nadużycia prawa. To pozwanemu zarzucić trzeba nielojalność wobec powódki, skoro dopiero wytoczenie powództwa „mobilizuje” pozwanego do zapłaty należności głównej, nie wspominając o roszczeniach ubocznych. W ocenie Sądu materiał dowodowy nie pozwala na stwierdzenie, że powódka już na etapie zawierania umowy świadoma była przyszłych opóźnień w płatnościach, związanych ze zmianą finansowania tzw. niewykonań z NFZ. Z tych względów powódce przysługuje uprawnienie żądania należności odsetkowych od każdej z opłaconych przez pozwanego po terminie faktur.

Stąd powództwo podlegało uwzględnieniu w całości, o czym orzeczono w pkt I sentencji.

Z przywołanych wyżej względów sąd nie znalazł również podstaw do nieobciążania pozwanego kosztami procesu powódki (art. 102 k.p.c.). Pozwany dał powody do wytoczenia powództwa, w sprzeciwie wnosił o jego oddalenie, nie uznawał powództwa. Sąd w całości podziela argumentację powódki dotyczącą nieuwzględnienia wniosku pozwanego w odpowiedzi na sprzeciw (k. 181-183) i dalszych pismach procesowych (k. 235). Przyjmuje ją za własną bez potrzeby powielania jej w tym miejscu.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu w pkt II znajduje dlatego podstawę prawną w art. 98 k.p.c., ponieważ powódka wygrała sprawę w całości, a w zakresie w jakim powództwo cofnęła wobec spłaty przez pozwanego należności głównej w toku procesu traktowana jest także jako wygrywająca sprawę. Na koszty poniesione przez powoda składają się niezwrócona przez sąd opłata od cofniętego częściowo pozwu w kwocie 1496,50 zł, opłata od pełnomocnictwa 17 zł, wynagrodzenie radcy prawnego 5400 złotych adekwatnie do pierwotnej wartości sporu.

Podstawę zwrotu w pkt III sentencji połowy opłaty od cofniętego pozwu, obniżonej o wartość opłaty minimalnej, tj. 1436,50 zł ( (...):2 = (...),50 – 30 złotych), stanowi art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. a) w zw. z ust. 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 300).

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

(...)

(...)

(...) K. G.