Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 11 marca 2020 r. roku Gmina M. S. wniosła przeciwko G. G. i S. C. o zapłatę na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. solidarnie kwoty 1283,01 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia wniesieniu pozwu oraz o zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, iż pozwani pełnili funkcję członków zarządu w spółce (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G., a egzekucja wierzytelności powódki przeciwko tej spółce wynikająca z nakazy zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 15 lutego 2017 r. (sygn. I Nc 2077/16) okazała się bezskuteczna.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 25 maja 2020 r., sygn. akt X GNc 790/20 Sąd orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

Pozwany G. G. nie wniósł sprzeciwu od ww. nakazu zapłaty. Wydany nakaz zapłaty uprawomocnił się w stosunku do G. G. z dniem 18 listopada 2020 r.

Pozwany S. C. w sprzeciwie od ww. nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów procesu według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu podniósł, iż pełnił funkcję członka zarządu (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. do 7 września 2017 roku i z tym dniem utracił status członka zarządu na skutek uprawomocnienia się wyroku skazującego wobec pozwanego za przestępstwo z rozdziału XXXV k.k. Podniósł, że po 2014 roku spółka nie prowadziła żadnej działalności, nie posiadała żadnego majątku. Z uwagi na stan spółki jeszcze w latach poprzednich niezgłoszenie wniosku o upadłość nie spowodowało szkody dla wierzyciela, co wynika z opinii biegłego sporządzonej na potrzeby postępowania sądowego w sprawie VIII GC 510/17.

W toku procesu strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W dniu 15 lutego 2017 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie Wydział I Cywilny w sprawie I Nc 2077/16 wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, na podstawie którego zasądził od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. na rzecz Gminy M. S. kwotę 505,71 zł wraz z odsetkami liczonymi w stosunku rocznym w następujący sposób:

- od kwoty 168,35 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 01 kwietnia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi w stosunku rocznym od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 168,68 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 01 kwietnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi w stosunku rocznym od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty,

- od kwoty 168,68 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi w stosunku rocznym od dnia 1 kwietnia 2016 r. do dnia zapłaty

oraz kwotę 300 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

W dniu 16 października 2017 r. Sąd nadał na wniosek wierzyciela klauzulę wykonalności na ww. nakaz zapłaty. Przyznał koszty postępowania klauzulowego w kwocie 120 zł.

Bezsporne, a nadto dowód:

- nakaz zapłaty z dnia 15 .02.2017 r. zaopatrzony w klauzulę wykonalności k. 27.

Na podstawie wydanego ww. nakazu zapłaty zaopatrzonego w klauzulę wykonalności w powódka zwróciła się do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Goleniowie o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Prowadzone przez komornika postępowanie nie doprowadziło do wyjawienia żadnego majątku dłużnika, do którego można skierować egzekucję. Nie zdołano wyegzekwować żadnej należności objętej tytułem wykonawczym. Postanowieniem z dnia 18 kwietnia 2018 r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Goleniowie umorzył postępowanie egzekucyjne w sprawie Km 550/17 wobec jego bezskuteczności, obciążając dłużnika kosztami postępowania egzekucyjnego w kwocie 59,08 zł.

Bezsporne, a nadto dowód:

- postanowienie o umorzeniu z dnia 18.04. 2018 r. k. 28.

S. C. był członkiem zarządu w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G. od 11 lutego 2008 r. Status członka zarządu spółki pozwany utracił z dniem 7 września 2017 roku na skutek uprawomocnienia się wyroku z dnia 30 stycznia 2017 r. skazującego pozwanego za przestępstwo z art. 300 § 2 k.k. z rozdziału XXXV Kodeksu karnego. W następstwie tego 27 kwietnia 2018 r. pozwany został wykreślony z KRS.

Bezsporne, a nadto dowód:

- informacja – odpis pełny KRS k. 11 – 22 ,

- (...) k. 23-26v;

- wyroki z dnia 30 stycznia 2017 i 7 września 2017 r. k. 39-40; wyrok z uzasadnieniem k. 84-97.

Jednym z wierzycieli dłużnej spółki był K. B., były jej wspólnik i członek zarządu. Na skutek pozwu K. B. z 16 października 2013 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie wydał przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G. prawomocny nakaz zapłaty kwoty 220.000 zł z odsetkami i kosztami procesu w kwocie 9967 zł. Opatrzony został klauzulą wykonalności z dnia 7 marca 2014 r. K. B. wszczął postępowanie egzekucyjne z tego tytułu. K. B. uzyskał w toku tej egzekucji zaspokojenie wierzytelności co do kwoty 36.539,95 zł, co pokryło jedynie koszty oraz część odsetek. Komornik sądowy postanowieniem z dnia 27 listopada 2014 r. umorzył postępowanie wobec bezskuteczności egzekucji.

Pozwani złożyli w dniu 26 marca 2014 r. wniosek o ogłoszenie upadłości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.. Wniosek ten został zwrócony.

Najpóźniej w dniu 31 grudnia 2010 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. utraciła zdolność do regulowania zobowiązań pieniężnych, a tym samym zaistniała przesłanka upadłości w postaci zaprzestania wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Przewidywalne koszty postępowania upadłościowego dłużnej spółki oszacowano na poziomie 138.000 zł. W przypadku złożenia wniosku o wszczęcie postępowania upadłościowego w tym czasie, to jest w roku 2011 postępowanie upadłościowe mogłoby nie doprowadzić do odzyskania kwoty, jaka została wyegzekwowana przez K. B. w postępowaniu egzekucyjnym.

W 2014 roku sytuacja finansowa spółki była jeszcze gorsza i nic nie wskazywało, iż sytuacji spółki miała się polepszyć.

Wyrokiem z dnia 11 grudnia 2020 roku w sprawie VIII GC 510/17 Sąd Okręgowy w Szczecinie oddalił z tego powodu powództwo z art. 299 § 1 k.s.h. przeciwko pozwanym o zapłatę solidarnie kwoty 327.679,32 zł z odsetkami.

Dowód:
- opinia biegłego sądowego ze sprawy VIII GC 510/17 k. 54 – 65;

- wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 11.12.2020 roku sygnatura akt VIII GC 510/17

- uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie o sygnaturze akt VIII GC 510/17 k. 150-153;

- dokumenty z akt sprawy Sądu Okręgowego w Szczecinie o sygnaturze akt VIII GC 510/17 jak na kartach: 26 – 39, 69, k. 198 – 199, 240-246, 248, 345, 355, 370-396, 398, 409, 412-414, 449-451.

Stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd ustalił w oparciu o bezsporne twierdzenia stron (art. 229 k.p.c.), a nadto dowody z dokumentów, również znajdujących się w aktach sprawy Sądu Okręgowego w Szczecinie o sygnaturze VIII GC 510/17, w tym orzeczeń sądowych, opinii biegłego sądowego i postanowienia komorniczego, stanowiących dokumenty urzędowe (art. 244 k.p.c.), a także informacji KRS. Informacje zawarte w rejestrze przedsiębiorców są powszechnie dostępne, a dokonanym w nim wpisom przysługuje domniemanie prawdziwości i wiarygodności. Przy czym strony nie kwestionując autentyczności ww. dokumentów, wyciągały jedynie częściowo odmienne wnioski. Na podstawie opinii biegłego sądowego, sporządzonej w sprawie VIII GC 510/17, sąd ustalił, że w 2014 roku sytuacja finansowa spółki była jeszcze gorsza i nic nie wskazywało, iż sytuacja spółki miała się polepszyć. Brak jest podstaw, aby zdyskredytować moc dowodową tego dokumentu (art. 278 ¹ k.p.c.). Ustalenie to znajduje potwierdzenie w treści uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie o sygnaturze VIII GC 510/17 oddalającego powództwo K. B. z art. 299 § 1 k.s.h. przeciwko pozwanym. Wyrok ten wraz z uzasadnieniem mają walor dokumentu urzędowego i wiążące się z nim domniemanie prawdziwości i wiarygodności (art. 244 k.p.c). Powód nie naprowadził dowodów przeciwnych, które obaliłyby ich moc dowodową.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo przeciwko pozwanemu S. C. nie zasługiwało na uwzględnienie.

Z art. 299 k.s.h., który był podstawą dochodzonego roszczenia, wynika, że w sprawie opartej na tym przepisie, wierzyciel powinien tylko wykazać bezskuteczność egzekucji przeciwko zadłużonej spółce i wskazać członka (członków) zarządu tej spółki, który na podstawie tego przepisu powinien ponieść odpowiedzialność osobistą i solidarną z innym członkiem zarządu. Przesłanki egzoneracyjne członka zarządu wymienione są w art. 299 § 2 k.s.h.; m.in. pozwany musi wykazać, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło nie z jego winy. Jeżeli pozwany członek zarządu chce uwolnić się od odpowiedzialności, to powinien na podstawie art. 299 § 2 k.s.h. i art. 6 k.c. udowodnić jedną ze wskazanych okoliczności egzoneracyjnych.

Odpowiedzialność z art. 299 k.s.h. uwarunkowana jest prowadzeniem przez członka zarządu spraw spółki w sposób prowadzący do bezskuteczności egzekucji przeciwko niej, przy czym miernikiem oceny postępowania osoby odpowiedzialnej – w tym przypadku pozwanego S. C. - są akty staranności przewidziane przede wszystkim w d. Prawie upadłościowym i naprawczym (art. 3 k.c.), polegające na wykonaniu obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w okolicznościach i w terminie tam przewidzianych. W przepisach tych ma znaczenie zarówno istnienie zobowiązań, jak i ich wymagalność. Dłużnik jest bowiem niewypłacalny, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych (bieżących) zobowiązań pieniężnych (d. art. 11 ust. 1 u.p.n. w związku z art. 10 u.p.n.). Dłużnik będący osobą prawną jest też niewypłacalny, gdy jego zobowiązania przekroczą wartość jego majątku, nawet wówczas, gdy na bieżąco zobowiązanie wykonuje (d. art. 11 ust. 2 u.p.n. w związku z art. 10 u.p.n.). Na tym tle istotne jest ustalenie daty powstania obowiązku zgłoszenia upadłości (d. art. 21 u.p.n.). Prawo upadłościowe i naprawcze w d. art. 21 ust. 1 stanowi, że dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna, obowiązek ten spoczywa na każdym, kto ma prawo go reprezentować sam lub łącznie z innymi osobami (ust. 2). Ustalenie dnia, w którym spółka stała się niewypłacalna, wymaga bieżącego orientowania się w stanie interesów i majątku spółki, a zatem stanowi swoiste zaostrzenie odpowiedzialności członków zarządu, a dokonanie ustaleń w przedmiocie prawidłowości czasowej złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości niejednokrotnie wymaga opinii biegłego.

Na podstawie opinii biegłego sądowego ze sprawy VIII GC 510/17 ustalono, że najpóźniej w dniu 31 grudnia 2010 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. utraciła zdolność do regulowania zobowiązań pieniężnych, a tym samym zaistniała przesłanka upadłości w postaci zaprzestania wykonywania wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Przewidywalne koszty postępowania upadłościowego dłużnej spółki oszacowano na poziomie 138.000 zł. Ustalono, że w 2014 roku sytuacja finansowa spółki była jeszcze gorsza i nic nie wskazywało, iż sytuacji spółki miała się polepszyć. Pozwani złożyli wniosek o ogłoszenie upadłości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. dopiero w dniu 26 marca 2014 r. Wniosek ten został jednak zwrócony.

W ocenie sądu orzekającego skoro złożenie wniosku o wszczęcie postępowania upadłościowego we właściwym czasie, to jest w roku 2011, nie doprowadziłoby do odzyskania w postępowaniu upadłościowym kwoty, jaka została wyegzekwowana przez K. B. w postępowaniu egzekucyjnym, a w 2014 roku sytuacja finansowa spółki była jeszcze gorsza i nic nie wskazywało, iż sytuacji spółki miała się polepszyć, to tym bardziej złożenie wniosku przez pozwanego w późniejszym czasie, to jest po 1 kwietnia 2014 r i w kolejnych dwóch latach, kiedy stały się wymagalne roszczenia powodowej gminy, postępowanie upadłościowe nie doprowadziłoby do odzyskania przez powódkę dochodzonych należności. Zważywszy że w toku prowadzonej przez powódkę egzekucji nie ujawniono już żadnego majątku dłużnej spółki, do którego można skierować egzekucję komorniczą. Tym samym pozwany w ocenie sądu zdołał wykazać zaistnienie jednej z przesłanek z art. 299 § 2 k.s.h. Mianowicie że mimo niezłożenia wniosku o upadłość we właściwym czasie powód nie poniósł szkody.

Warunkiem ponoszenia odpowiedzialności na zasadach określonych w tej regulacji jest jedynie posiadanie w odpowiednim czasie statusu członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Członkowie zarządu spółki mogą ponosić odpowiedzialność na podstawie art. 299 k.s.h. od chwili ich powołania do zarządu. Odpowiedzialność dotyczy też osób, które były członkami zarządu, gdy niezaspokojona przez spółkę wierzytelność stała się wymagalna, a jednocześnie były członkami zarządu w czasie właściwym do zgłoszenia spółki do upadłości. W razie bezskuteczności egzekucji odpowiedzialność za zobowiązania spółki na zasadach przewidzianych w art. 299 k.s.h. ponoszą osoby będące członkami zarządu w czasie istnienia tego zobowiązania, a ściślej – jego podstawy (chodzi o zobowiązania spółki, których podstawa istnieje w czasie sprawowania przez niego funkcji, a więc także zobowiązań jeszcze wtedy niewymagalnych) – tak Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 2011 r., V CSK 347/10, Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 września 1999 r., II CKN 608/98.

Na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. mogą być dochodzone od członka zarządu tylko wierzytelności istniejące do czasu pełnienia przez niego funkcji członka zarządu spółki. Nie ma natomiast znaczenia czas powstania wymagalności tych wierzytelności – tak Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 r., III CSK 219/06.

Członek zarządu spółki z o.o. nie ponosi natomiast odpowiedzialności za zobowiązania spółki, które nie istniały w czasie sprawowania przez niego mandatu, bo powstały dopiero później. Przesłankami odpowiedzialności przewidzianej w art. 299 § 1 k.s.h. są więc istnienie określonego zobowiązania spółki z o.o. w czasie, w którym dana osoba była członkiem zarządu spółki (a więc niepowstałego później), oraz bezskuteczność egzekucji tego zobowiązania przeciwko spółce czy to w czasie pozostawania przez tę osobę członkiem zarządu, czy to już po jej odwołaniu z zarządu. Jeśli skład zarządu spółki z o.o. zmieniał się, to odpowiedzialność na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. ponoszą osoby będące członkami zarządu w czasie istnienia zobowiązania, którego egzekucja przeciwko spółce okazała się bezskuteczna. Osoba, która została odwołana z funkcji członka zarządu spółki z o.o. nie ma już od tej chwili wpływu na prowadzenie spraw spółki i nie może jej reprezentować, co musi więc wyłączać jej odpowiedzialność za zobowiązania spółki powstałe po jej odwołaniu. Jeżeli więc zobowiązanie spółki z o.o. powstało już po odwołaniu określonej osoby z funkcji członka zarządu tej spółki, to nie ponosi ona odpowiedzialności za to zobowiązanie na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. nawet jeśli jej wpis jako członka zarządu nadal figuruje jeszcze w Krajowym Rejestrze Sądowym. Istnienie takiego wpisu nie rozstrzyga bowiem o ponoszeniu przez tę osobę odpowiedzialności na podstawie art. 299 § 1 k.s.h. Były członek zarządu nie może reprezentować spółki i nie ma wpływu na prowadzenie jej spraw. Nie może zatem złożyć wniosku o ogłoszenie upadłości i o wszczęcie postępowania układowego ani wniosku o wpis do KRS (art. 14 w związku z art. 36 pkt 6 ustawy z 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym) – tak wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 2010 r., V CSK 172/10.

Zgodnie z poczynionymi ustaleniami w okresie, gdy pozwany S. C. był członkiem zarządu dłużnej spółki zobowiązanie orzeczone prawomocnym nakazem zapłaty na rzecz powódki było już wymagalne. Niemniej jednak na skutek uprawomocnienia się wyroku z dnia 30 stycznia 2017 r. skazującego pozwanego za przestępstwo z art. 300 § 2 k.k., tj. z rozdziału XXXV Kodeksu karnego pozwany utracił ten status z dniem 7 września 2017 r. W następstwie tego 27 kwietnia 2018 r. pozwany został wykreślony z KRS.

W sytuacji pozwany nie miał wpływu na dalsze losy spółki – nie mógł kierować jej sprawami, ani reprezentować na zewnątrz, czy składać wniosku o jej upadłość.

Stąd powództwo przeciwko S. C. oddalono, o czym orzeczono jak w pkt I sentencji wyroku.

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu znajduje podstawę prawną w art. 98 k.p.c., mając na uwadze, że powód wygrał proces. Pozwany poniósł opłatę skarbową 17 zł i 900 zł tytułem wynagrodzenia zawodowego pełnomocnika zgodnie z § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. Koszty te zasądzono na rzecz pozwanego od powódki, jako przegrywającej sprawę.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...) A. B.;

4.  (...)