Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2021r.

Sąd Rejonowy w Kaliszu w I Wydziale Cywilnym, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Michał Włodarek

Protokolant: st. sekr. sąd. Anna Dulas

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 kwietnia 2021r. w K.

sprawy z powództwa K. C. (PESEL (...))

przeciwko pozwanemu Ubezpieczeniowemu Funduszowi Gwarancyjnemu w W. (NIP 526 – 10 – 51 – 849)

o ustalenie

1.  oddala powództwo w całości,

2.  zasądza od powoda K. C. na rzecz pozwanego Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego kwotę 1.800,00zł (jeden tysiąc osiemset złotych 00/100) tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości w stosunku rocznym odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

Sygn. akt I C 2114/20

UZASADNIENIE

W dniu 3 grudnia 2020r. powód K. C. skierował do tut. Sądu w stosunku do pozwanego Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego żądanie ustalenia nieistnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych samochodu m – ki L. (...) model R. (...) o nr rej. (...) w 2020r. oraz zasądzenia od pozwanego na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu tego kwalifikowanego pisma procesowego powód podniósł, iż w 2020r. nie był zobowiązany do zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego odnoszącego się do opisanego wyżej pojazdu albowiem w dniu 31 maja 2016r. sprzedał ten pojazd i nie jest jego właścicielem ani posiadaczem.

Powód wskazał ponadto na okoliczności odnoszące się do jego interesu prawnego w wytoczeniu powództwa.

W odpowiedzi na pozew pozwany Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu tego pisma procesowego pozwany podał, że powód był w 2020r. posiadaczem przedmiotowego auta, na którym ciążył ustawowy wymóg zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny.

Powód K. C. był właścicielem samochodu m – ki L. (...) model R. (...) o nr rej. (...) nr VIN: (...).

W dniu 31 maja 2016r. powód dokonał sprzedaży tego auta na rzecz Maksima A..

W dniu 1 lutego 2019r., po dokonaniu w tej dacie przez powoda zgłoszenia sprzedaży pojazdu, Starosta K. wydał potwierdzenie zgłoszenia zbycia przedmiotowego auta nr KM.5410. (...).2019.

( umowa sprzedaży k. 8-9, 46v-47, 55, potwierdzenie k. 10, 46, zgłoszenie k. 48, karta informacyjna pojazdu k. 49, decyzja k. 50, 52, kopia czasowego dowodu rejestracyjnego k. 51, wniosek k. 53, kopia dowodu rejestracyjnego k. 54-54v, dowód wpłaty k. 56, przesłuchanie powoda K. C. k. 59-59v 00:04:29—00:12:43)

Od dnia 30 grudnia 2019r. powód K. C. był na podstawie umowy użyczenia posiadaczem samochodu m – ki L. (...) model R. (...) o nr rej. (...) nr VIN: (...). Powód posiadał i dysponował tym pojazdem także przed tą datą.

W dniach 12 i 13 lutego 2020r. powód dokonywał w/w pojeździe wymiany drogomierza oraz przedstawił pojazd do przeprowadzenia badania technicznego.

Pomimo faktycznego posiadania i korzystania z tego pojazdu powód w okresie od dnia 1 stycznia 2020r. do dnia 23 lutego 2020r. nie zawarł umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu. Taką umową nie dysponował również w tym czasie właściciel tego auta.

Również w okresie poprzedzającym, w/w pojazd nie był objęty takim ubezpieczeniem. Łączny okres przerwy w ubezpieczeniu wynosił 371 dni, tj. od dnia 18 lutego 2019r. do dnia 23 lutego 2021r.

Umowa ubezpieczenia obowiązkowego nr (...) została zwarta przez powoda K. C. z (...) S.A. z/s w W. dopiero w dniu 24 lutego 2020r.

Pozwany Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wszczął i przeprowadził w tym zakresie postępowanie kontrolne.

W jego wyniku w dniu 16 listopada 2020r. upomnieniem nr (...) pozwany Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wezwał powoda do uregulowania opłaty za niespełnienie ustawowego obowiązku ubezpieczenia OC za 2020r. w wysokości 5.200,00zł wraz z kosztami upomnienia.

( upomnienie k. 11, inf. (...) k. 24-26, inf. (...) k. 27, pismo (...) k. 28, zawiadomienie z OI k. 29, oświadczenie k. 36v, 40, zaświadczenie k. 37, 41, częściowo przesłuchanie powoda K. C. k. 59-59v 00:04:29—00:12:43, umowa użyczenia k. 64, inf. WARTA k. 74-79, wyrok II K 941/20 k. 62)

Prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 29 stycznia 2021r. w sprawie o sygn. akt II K 941/20 powód został skazany na karę grzywny za występki wypełniające dyspozycję z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk polegające na tym, że w dniu 28 grudnia 2019r. w celu osiągnięcia korzyści majątkowej usiłował doprowadzić do niekorzystanego rozporządzenia mieniem (...) S.A. w kwocie 8.657,02zł w ten sposób, że wprowadził w błąd przedstawiciela tego towarzystwa ubezpieczeniowego co do poniesionych kosztów zakupu części zamiennych do naprawy pojazdu m – ki R. (...) zgodnie ze zgłoszoną szkodą komunikacyjną (...), po czym w celu użycia za autentyczną przerobił fakturę Vat nr (...) z dnia 28 grudnia 2019r., którą następnie przesłał do siedziby (...) S.A. celem wypłaty odszkodowania, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na negatywną weryfikację przedstawiciela (...) S.A. z/s w W..

( wyrok II K 941/20 k. 62)

Sąd odmówił atrybutu wiarygodności w części przesłuchaniu powoda K. C. w zakresie jego wypowiedzi odnoszących się do negowania posiadania w 2020r. pojazdu m – ki L. (...) model R. (...) o nr rej. (...) nr VIN: (...) oraz obowiązku zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu albowiem pozostają one w opozycji do ustalonego przez Sąd stanu faktycznego oraz dokumentarnego materiału dowodowego.

Za wiarygodne należało uznać zaliczone w poczet materiału dowodowego dokumenty zgromadzone w postępowaniu albowiem zostały one sporządzone przez uprawnione organy w ramach przysługujących im kompetencji, w sposób rzetelny i fachowy. Ich prawdziwość i autentyczność nie wzbudziła w ocenie Sądu wątpliwości.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje.

Powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu w całości.

Stosownie do treści art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2019.2214 – j.t. ze zm.) posiadacz pojazdu mechanicznego jest obowiązany zawrzeć umowę obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu.

Na podstawie art. 31 ust. 3 w/w ustawy w razie przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu mechanicznego zarejestrowanego, którego posiadacz wbrew obowiązkowi nie zawarł umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, posiadacz, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w dniu przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu mechanicznego, ale nie później niż z chwilą wprowadzenia pojazdu mechanicznego do ruchu. Jeżeli nastąpiło przeniesienie posiadania pojazdu mechanicznego zarejestrowanego bez przejścia lub przeniesienia prawa własności tego pojazdu, a dotychczasowy posiadacz pojazdu wbrew obowiązkowi nie zawarł umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, kolejny posiadacz pojazdu jest obowiązany zawrzeć umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych w dniu wejścia w posiadanie tego pojazdu, ale nie później niż z chwilą wprowadzenia pojazdu mechanicznego do ruchu, natomiast na podstawie art. 31 ust. 4 w/w ustawy w razie zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przez posiadacza pojazdu mechanicznego niebędącego właścicielem tego pojazdu, prawa i obowiązki tego posiadacza, wynikające z zawartej umowy ubezpieczenia, przechodzą na właściciela pojazdu mechanicznego z chwilą, gdy posiadacz utracił posiadanie tego pojazdu na rzecz właściciela. Umowa ubezpieczenia ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, chyba że właściciel pojazdu mechanicznego wypowie ją na piśmie. W przypadku wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC, ulega ona rozwiązaniu z dniem jej wypowiedzenia. Przepisów art. 28 nie stosuje się.

Według art. 88 ust. 1 – 3 w/w ustawy osoba, która nie spełniła obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego, zgodnie z warunkami tego ubezpieczenia określonymi w ustawie, jest obowiązana wnieść opłatę. Wysokość opłaty, o której mowa w ust. 1, obowiązującej w każdym roku kalendarzowym, stanowi: w ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych: samochody osobowe - równowartość dwukrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, samochody ciężarowe, ciągniki samochodowe i autobusy - równowartość trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, pozostałe pojazdy - równowartość jednej trzeciej minimalnego wynagrodzenia za pracę, w ubezpieczeniu OC rolników - równowartość jednej dziesiątej minimalnego wynagrodzenia za pracę, w ubezpieczeniu budynków rolniczych - równowartość jednej czwartej minimalnego wynagrodzenia za pracę - ustalonego na podstawie ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. z 2018 r. poz. 2177). W przypadku posiadaczy pojazdów mechanicznych, którzy nie spełnili obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych zgodnie z warunkami tego ubezpieczenia, wysokość opłaty jest uzależniona od okresu pozostawania tego posiadacza bez ochrony ubezpieczeniowej w każdym roku kalendarzowym i wynosi: 20% opłaty w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1 - w przypadku gdy okres ten nie przekracza 3 dni; 50% opłaty w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1 - w przypadku gdy okres ten nie przekracza 14 dni; 100% opłaty w wysokości określonej w ust. 2 pkt 1 - w przypadku gdy okres ten przekracza 14 dni.

Na podstawie art. 336 kc posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny), na podstawie art. 340 kc domniemywa się ciągłość posiadania. Niemożność posiadania wywołana przez przeszkodę przemijającą nie przerywa posiadania, natomiast na podstawie art. 345 kc posiadanie przywrócone poczytuje się za nieprzerwane.

Mając na względzie treść przywołanych przepisów należy stwierdzić, iż podmiotami zobowiązanymi do zawarcia umowy ubezpieczenia OC są w zasadzie posiadacze pojazdów mechanicznych (posiadacze odpowiedzialni w rozumieniu art. 436 kc). Dla określenia posiadacza decydujące znaczenie ma art. 336 kc. Jest nim osoba, która faktycznie włada pojazdem mechanicznym. Może nim być posiadacz samoistny (władający pojazdem w zakresie odpowiadającym treści prawa własności) oraz posiadacz zależny (władający pojazdem w zakresie odpowiadającym ograniczonemu prawu rzeczowemu, jak użytkowanie, zastaw, albo w zakresie odpowiadającym prawu obligacyjnemu, jak najem, dzierżawa, leasing, użyczenie). Posiadacz nie traci władania przez oddanie pojazdu w dzierżenie (dzierżycielem będzie np. mechanik, który po naprawie samochodu dokonuje jazdy próbnej, czy dyspozytor ruchu w zakładzie pracy). Gdyby pojazd znalazł się we władaniu wielu posiadaczy, przyjąć należy, że zawarcie umowy ubezpieczenia przez jednego z nich zwalnia z tego obowiązku pozostałych.

Pojazdy mechaniczne są przedmiotami wzmożonego obrotu handlowego i znaczna ich część jest wielokrotnie zbywana. Aby w takiej sytuacji zapewnić ciągłość ochrony gwarancyjnej, a przez to wyeliminować ryzyko powstania szkody w momencie braku aktualnego ubezpieczenia, konieczne jest zapewnienie kontynuacji dotychczasowej ochrony.

Zasadą jest kontynuacja umowy ubezpieczenia OC.

Gdy zbywca pojazdu mechanicznego nie miał zawartej obowiązkowej umowy ubezpieczenia OC, jego nabywca jest zobowiązany do jej zawarcia w dniu nabycia pojazdu, niezależnie od faktycznych trudności i do tego momentu niekorzystania z pojazdu (art. 31 ust. 3 i 4 w/w ustawy). – por. Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych. Komentarz. J. M., K. N., P. S.. Legalis 2012r.

Konstatując, to na powodzie jako mającemu atrybut posiadacza samochodu, z mocy art. 23 ust. 1 w zw. z art. 31 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. 2019.2214 – j.t. ze zm.) ciążył normatywny obowiązek zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem posiadanego przez niego pojazdu.

Powyższe wynika z faktu, iż co najmniej od dnia 30 grudnia 2019r. do nadal powód K. C. był na podstawie umowy użyczenia posiadaczem samochodu m – ki L. (...) model R. (...) o nr rej. (...) nr VIN: (...). Po wydaniu rzeczy biorącemu w użyczenie powód stał się jej posiadaczem zależnym. Pomimo faktycznego posiadania i korzystania z tego pojazdu jeszcze przed przywołaną powyżej datą powód w okresie od dnia 1 stycznia 2020r. do dnia 23 lutego 2020r. nie zawarł przedmiotowej umowy. Taką umową nie dysponował również w tym czasie właściciel tego auta. Również w okresie poprzedzającym, w/w pojazd nie był objęty takim ubezpieczeniem. Łączny okres przerwy w ubezpieczeniu wynosił 371 dni, tj. od dnia 18 lutego 2019r. do dnia 23 lutego 2021r. Umowa ubezpieczenia obowiązkowego nr (...) została zwarta przez powoda K. C. z (...) S.A. z/s w W. dopiero w dniu 24 lutego 2020r.

Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 232 kpc), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 kpc) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 kc).

Dobór dowodów należy do strony, to ona powinna wskazywać wyłącznie takie, które są dopuszczalne i wiarygodne. Rzeczą Sądu nie jest zarządzenie dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy.

Przepis prawa materialnego – art. 6 kc określa na czyje ryzyko idzie nieudowodnienie określonego faktu. Z kolei art. 232 kpc stanowi procesowe narzędzie za pomocą, którego strony mogą osiągnąć skutek w postaci udowodnienia dla nich korzystnych faktów istotnych z punktu widzenia dochodzonego roszczenia w znaczeniu materialnoprawnym. Art. 6 kc zawiera normę decyzyjną, pozwalającą ocenić wyniki przeprowadzonego postępowania dowodowego.

Obowiązkiem stron było przytoczenie okoliczności faktycznych, z których wywodzi roszczenie (art. 187 § 1 pkt 2 kpc) i wskazanie na dowody, których przeprowadzenie potwierdzi zasadność jego twierdzeń o faktach (art. 232 kpc i art. 6 kc), czemu powód nie sprostał. Zgodnie z zasadami procesu cywilnego ciężar gromadzenia materiału dowodowego spoczywa na stronach (art. 232 kpc, art. 3 kpc, art. 6 kc). Jego istota sprowadza się do ryzyka poniesienia przez stronę ujemnych konsekwencji braku wywiązania się z powinności przedstawienia dowodów. Skutkiem braku wykazania przez stronę prawdziwości twierdzeń o faktach istotnych dla sprawy jest tylko to, że twierdzenia takie zasadniczo nie będą mogły leżeć u podstaw sądowego rozstrzygnięcia. Strona, która nie udowodni przytoczonych twierdzeń, utraci korzyści, jakie uzyskałaby aktywnym działaniem (por. wyrok s.apel w B. z dnia 28 sierpnia 2014r. w sprawie o sygn. akt I ACa 286/14, opubl. L. (...)nr (...)).

Obowiązkiem sądu jest więc ustalenie, czy strona inicjująca proces wykazała okoliczności faktyczne, których zaistnienie determinuje możliwość jego skutecznego wpisania (subsumcji) w odpowiednią podstawę prawną. Jeśli ustalenia takiego dokonać nie można, to fakt ten samoistnie niweczy zasadność powództwa i to niezależnie od tego, czy pozwany z kolei udowodnił podstawy faktyczne przyjętej linii obrony.

Zgodnie bowiem z regułą zawartą w przepisie art. 6 kc za prawdziwe mogą być przyjęte w procesie cywilnym jedynie fakty, które zostały udowodnione przez stronę obciążoną ciężarem ich dowodzenia, zaś pominięte powinny zostać te fakty, które przez stronę obciążoną obowiązkiem dowodzenia nie zostały w sposób należyty wykazane.

O kosztach procesu, przy uwzględnieniu zasady odpowiedzialności za wynik postępowania, orzeczono na podstawie art. 108 § 1 kpc w zw. z art. 98 § 1 – 3 kpc oraz w oparciu o treść § 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. 2018.265 – j.t.) i art. 1 ust. 1 pkt 2 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 16 listopada 2006r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2020.1546 – j.t. ze zm.).

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w sentencji wyroku.