Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 1

Sygnatura akt

III K 756/18

Jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku dotyczy tylko niektórych czynów lub niektórych oskarżonych, sąd może ograniczyć uzasadnienie do części wyroku objętych wnioskiem. Jeżeli wyrok został wydany w trybie art. 343, art. 343a lub art. 387 k.p.k. albo jeżeli wniosek o uzasadnienie wyroku obejmuje jedynie rozstrzygnięcie o karze i o innych konsekwencjach prawnych czynu, sąd może ograniczyć uzasadnienie do informacji zawartych w częściach 3–8 formularza.

1.  USTALENIE FAKTÓW

0.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

M. M.

w okresie od 1 czerwca 2017r. do 17 kwietnia 2018r. w W. przy ul. (...) uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego, określonego co do wysokości wyrokami Sądu Rejonowego dla Warszawy M. sygn. akt IV RC 261/11 oraz Sądu Okręgowego w Warszawie sygn. XXVC 1441/11 na rzecz dzieci Z. M. i W. M., reprezentowanych przez przedstawiciela ustawowego małoletnich B. M., przy czym łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych.

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za udowodnione

Dowód

Numer karty

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy M.. z dn. 28.06.2011r. o sygn. IV RC 261/11 oskarżony M. M. został zobowiązany do łożenia na utrzymanie córek Z. i W. kwot odpowiednio 500 i 400 PLN. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie z dn. 12.06.2012r. sygn. XXVC 1441/11 rozwiązane zostało małżeństwo oskarżonego z matką jego córek B. M., a także zasądzone zostały od oskarżonego na rzecz córek alimenty w kwotach analogicznych, jak poprzednio.

W dn. 31.07.2017r. Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy M. stwierdził bezskuteczność egzekucji świadczeń alimentacyjnych. Wobec powyższego decyzją z dn. 31.10.2017r. B. M. przyznano świadczenia z funduszu alimentacyjnego.

W powyższym okresie M. M. od dn. 21.04.2017r. pracował, osiągając wynagrodzenie w kwocie 500 PLN, jednocześnie jednak kolejne 1000 PLN osiągał on z tytułu podejmowanych prac dorywczych. Kontakt z dziećmi oskarżony utrzymywał nieregularnie, nie czynił też na ich rzecz nakładów, które odpowiadałyby kwotom zasądzonych alimentów.

Powołany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie:

- zawiadomienia z załącznikami (k.1-3)
- odpisów orzeczeń z załącznikami (k. 8-11, 130-136)

- protokołu oględzin z załącznikami (k. 24-47)

- zaświadczeń (k. 53, 148-149, 151-152

- dokumentacji złożonej przez oskarżonego (k. 74-77)

- zeznań B. M. (k. 5v, 117-118)

a także częściowo na podstawie wyjaśnień oskarżonego (k. 51, 117)

0.1. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Czyn przypisany oskarżonemu (ewentualnie zarzucany, jeżeli czynu nie przypisano)

Przy każdym czynie wskazać fakty uznane za nieudowodnione

Dowód

Numer karty

2.  OCena DOWOdów

0.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

zeznania B. M. (k. 5v, 117-118)

Sąd obdarzył zeznania powyższe wiarą w całości – korespondują one z załączoną do akt sprawy dokumentacją komorniczą, która to zbieżność zdaniem Sądu nie wystąpiłaby, gdyby świadek nie złożyła zeznań zgodnych z prawdą. Nadto świadek nie pozostaje już we wspólnym pożyciu z oskarżonym, tym samym Sąd wykluczył, by miała ona jakikolwiek interes w przedstawieniu okoliczności sprawy niezgodnie z faktami. W tym stanie rzeczy Sąd nie znalazł podstaw, by zeznaniom tym odmówić wiary.

- zawiadomienie z załącznikami (k.1-3)
- odpisy orzeczeń z załącznikami (k. 8-11, 130-136)

- protokół oględzin z załącznikami (k. 24-47)

- zaświadczenia (k. 53, 148-149, 151-152

- dokumentacja złożona przez oskarżonego (k. 74-77)

Wskazane dowody zostały zgromadzone prawidłowo, dokumenty zaś sporządzone przez osoby do tego uprawnione, stosownie do regulacji, określających ich formę i treść, z tych też przyczyn Sąd nie znalazł podstaw, by odmówić im wiary.

wyjaśnienia oskarżonego (k. 51, 117)

Wyjaśnienia oskarżonego Sąd obdarzył wiarą jedynie częściowo, to zaś wobec ich wewnętrznej niespójności. I tak:

Sąd dał wiarę twierdzeniu oskarżonego, że nie utrzymywał on na co dzień kontaktów z córkami, a czynione na ich rzecz zakupy miały charakter okazyjonalny – okoliczności te korespondują z treścią zeznań B. M.. Podobnie z dokumentacją komorniczą koresponduje twierdzenie oskarżonego, że w przeszłości alimenty były potrącane z jego wynagrodzenia za pracę. Podobnie Sąd za wiarygodne uznał twierdzenie oskarżonego, że poza pracą na etacie w okresie zarzutu równocześnie pracował dorywczo, osiągając dochód w kwocie około 1.000 PLN miesięcznie – zdaniem Sądu oskarżony nie miałby żadnego interesu w tym, by w powyższym zakresie złożyć wyjaśnienia niezgodnie z prawdą. W tym stanie rzeczy Sąd nie znalazł podstaw, by wyjaśnieniom tym w powołanej części odmówić wiary.

Za niewiarygodne natomiast Sąd uznał wyjaśnienia oskarżonego w zakresie, w jakim wynika z nich, że nie miał on świadomości, iż pracodawca nie przekazuje komornikowi alimentów w pełnej kwocie – w pierwszej kolejności Sąd miał na uwadze, że firma (...) zaniechała przekazywania wpłat dopiero w dn. 19.09.2018r. (k. 74); niezależnie od tego jednak skoro wynagrodzenie oskarżonego wynosiło 500 PLN (k. 75), to siłą rzeczy nie było możliwe potrącenie z niego alimentów w kwocie 900 PLN. Podobnie Sąd odmówił wiary twierdzeniu oskarżonego, że nie był on w stanie uiszczać alimentów w zasądzonej kwocie, przeczy temu bowiem z jednej strony twierdzenie oskarżonego o podejmowaniu dodatkowej pracy, z drugiej zaś okoliczność, że nie był on zarejestrowany w Urzędzie Pracy (k. 41), a co za tym idzie – uznawał on istniejącą sytuację za niewymagającą zmian.

0.1.Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 1.1 albo 1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  PODSTAWA PRAWNA WYROKU

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Oskarżony

☐

3.1.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania zgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

Nowelizacja, obowiązująca od dn. 31.05.2017r., nadała przepisowi art. 209 §1 kk odmienne niż wcześniej brzmienie, stanowiąc, iż ten, kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem albo inną umową, jeżeli łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Nowe brzmienie powołanego przepisu jest więc oderwane od wcześniejszych znamion w postaci «uporczywości» uchylania się od obowiązku alimentacyjnego i skutku w postaci «narażenia osoby uprawnionej na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych». W aktualnym stanie prawnym dla bytu przestępstwa z art. 209 §1 kk konieczne jest, aby łączna wysokość zaległości powstałych wskutek uchylania się od wykonania obowiązku alimentacyjnego stanowiła równowartość co najmniej trzech świadczeń okresowych albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia innego niż okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące.

Strona przedmiotowa przestępstwa stypizowanego w §1 znowelizowanego przepisu wyraża się w uchylaniu się od ciążącego na sprawcy wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości (vide Mozgawa M. Komentarz, Lex/el 2018).

W realiach niniejszej sprawy Sąd doszedł do wniosku, że oskarżony zrealizował znamiona zarzuconego mu przestępstwa.

W pierwszej kolejności Sąd nie powziął wątpliwości, że oskarżony miał świadomość ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego – wynika to wprost z wyjaśnień samego oskarżonego, jak i dokumentacji komorniczej. Podobnie Sąd nie powziął wątpliwości, że oskarżony miał świadomość, iż obowiązku tego nie wypełnia – skoro bowiem deklarowane przez oskarżonego wynagrodzenie, znajdujące potwierdzenie w złożonym do akt zaświadczeniu, wynosiło jedynie około połowę kwoty zasądzonych alimentów, siłą rzeczy potrącane nawet przez komornika raty nie mogły być alimentom tym równe. Okoliczność ta jednak w żadnej mierze nie może ekskulpować oskarżonego – jak była o tym mowa powyżej, oskarżony wyjaśnił, że podejmował prace dorywcze, z których osiągał dochód 1000 PLN miesięcznie (których już komornikowi nie zgłosił), jednocześnie jednak nie zarejestrował się w Urzędzie Pracy, by choćby w ten sposób znaleźć legalnie inne, lepiej płatne zatrudnienie. Tym samym Sąd uznał za udowodnione, że oskarżony nie wypełniał obowiązku alimentacyjnego, pomimo że obiektywnie miał ku temu możliwość. Fakt, że oskarżony musiał osiągać dodatkowe, nieujawnione dochody wynika także wprost z treści złożonych przez niego wyjaśnień – skoro bowiem oskarżony w okresie zarzutu wynajął mieszkanie, płacąc z tytułu czynszu 1200 PLN i uiszczając kaucję w analogicznej wysokości (k. 77), to siłą rzeczy nie był w stanie kwoty tej uiścić z 500 PLN wynagrodzenia za pracę. Nie sposób w tym miejscu pominąć, że oskarżony miał możliwość uzyskania tańszej możliwości zakwaterowania czy to poprzez podjęcie starań o uzyskanie mieszkania socjalnego, czy to poprzez zamieszkanie w hostelu, zaś posiadane środki przeznaczyć na pokrycie swoich zobowiązań alimentacyjnych.

Wysokość zaległości alimentacyjnej, spełniającej warunki z art. 209 §1 kk, wynika wprost z załączonej do akt dokumentacji komorniczej.

W konsekwencji Sąd uznał, że oskarżony działaniem swoim wyczerpał znamiona zarzuconego mu przestępstwa.

Oceny powyższej nie zmienia, że oskarżony zobowiązany był do alimentacji także na rzecz syna – Sąd miał na uwadze, że również powyższego obowiązku oskarżony nie wypełniał, co jasno wynika z odpisu wyroku z k. 132. Jednocześnie Sąd miał na uwadze, że zaniechanie przez oskarżonego wypełnienia obowiązku alimentacyjnego na rzecz dwóch osób uprawnionych, wychowujących się w dwóch różnych rodzinach, mimo że miało miejsce w tym samym okresie, stanowiło dwa czyny, wyczerpujące znamiona występku z art. 186 §1 kk z 1969r. (aktualnie art. 209 § 1) (vide teza wyroku Sądu Najwyższego z dn. 02.03.1995r. o sygn. II KRN 9/95, Prok. i Pr. 1995/6, poz. 6).

☐

3.2.  Podstawa prawna skazania albo warunkowego umorzenia postępowania niezgodna z zarzutem

Zwięźle o powodach przyjętej kwalifikacji prawnej

☐

3.3.  Warunkowe umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach warunkowego umorzenia postępowania

☐

3.4.  Umorzenie postępowania

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach umorzenia postępowania

☐

3.5.  Uniewinnienie

Zwięzłe wyjaśnienie podstawy prawnej oraz zwięźle o powodach uniewinnienia

4.  KARY, Środki Karne, PRzepadek, Środki Kompensacyjne i środki związane z poddaniem sprawcy próbie

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się
do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

Sąd uznał stopień winy oskarżonego za znaczny – oskarżony świadomie zaniechał rejestracji w Urzędzie Pracy, jak i zadeklarowania komornikowi osiąganego dodatkowo wynagrodzenia, w konsekwencji zaś tego, by łożyć na utrzymanie dzieci. Działanie oskarżonego nosiło znamiona działania w pełni umyślnego.

Podobnie jako znaczny Sąd ocenił stopień społecznej szkodliwości zarzuconego oskarżonemu czynu – działaniem swoim oskarżony spowodował przeniesienie ciężaru utrzymania córek na Skarb Państwa, samemu się od obowiązku powyższego odcinając i to zarówno na gruncie materialnym, jak i niematerialnym, bowiem oskarżony poza zaniechaniem łożenia na utrzymanie córek zaniechał też systematycznych kontaktów z nimi.

Znaczny stopień winy i znaczny stopień społecznej szkodliwości czynu Sąd poczytał z okoliczności obciążające oskarżonego.

Jako okoliczność łagodzącą Sąd poczytał złożenie przez oskarżonego wyjaśnień, z których wynika częściowe przyznanie się jego do popełnienia zarzuconego mu czynu.

Sąd uznał, że w realiach niniejszej sprawy orzeczenie o karze winno zostać ukształtowane w taki sposób, by nie tylko umożliwiło osiągnięcie celów stawianych wymiarowi kary w zakresie prewencji indywidualnej i generalnej, ale również umożliwiło oskarżonemu wywiązywanie się z ciążącego na nim obowiązku. W tym stanie rzeczy Sąd doszedł do przekonania, że oskarżonemu winna zostać wymierzona kara ograniczenia wolności, a to znacznie powyżej dolnego progu, sformułowanego przez ustawodawcę dla tego rodzaju kary. Sąd uznał, że niezasadnym byłoby orzeczenie wobec oskarżonego kary grzywny, bowiem w pierwszej kolejności oskarżony winien przeznaczyć środki finansowe na realizację swych zobowiązań alimentacyjnych i zabezpieczenie zaspokojenia potrzeb życiowych dzieci. Jednocześnie Sąd uznał, że wymierzenie kary pozbawienia wolności byłoby karą zbyt surową, a do orzeczenia warunkowego zawieszenia jej wykonania Sąd nie znalazł podstaw. Z tych też przyczyn Sąd wymierzył oskarżonemu karę 5 miesięcy graniczenia wolności, połączoną z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej kontrolowanej pracy w wymiarze 20 godzin miesięcznie. Nie bez znaczenia dla wyboru rodzaju kary pozostała też dyrektywa wyrażona w art. 53 § 1 kkw, zgodnie z którą wykonanie kary ograniczenia wolności ma na celu wzbudzenie w skazanym woli kształtowania jego społecznie pożądanych postaw, w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego.

W oparciu o przepis art. 34 §3 kk w zw. z art. 72 §1 pkt 3 kk Sąd zobowiązał oskarżonego do bieżącego wykonywania ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie córek.

Sąd stanął na stanowisku, że ukształtowane w powyższy sposób orzeczenie o karze uświadomi oskarżonemu, że czyn jego spotkał się z wyraźnym potępieniem ze strony wymiaru sprawiedliwości, powstrzymując go w efekcie od podjęcia alogicznych działań w przyszłości; jednocześnie Sąd uznał, że orzeczona kara będzie także w stanie zrealizować potrzeby związane z kształtowaniem świadomości prawnej społeczeństwa poprzez wskazanie, iż popełnienie przestępstw jest nieopłacalne i każdorazowo spotka się z nieuchronną karą.

W efekcie Sąd, kształtując całość orzeczenia o karze, miał na uwadze zarówno elementy przedmiotowe, jak i podmiotowe czynu, uwzględniając, aby wymiar kary spełnił poczucie społecznej sprawiedliwości, był adekwatny do stopnia winy i stopnia społecznej szkodliwości czynu, a także osiągnął cele zapobiegawcze i wychowawcze. W ocenie Sądu kara ukształtowana wobec oskarżonego we wskazany powyżej sposób czyni zadość dyrektywom wymiaru kary, sformułowanym w art. 53 kk, nie czyniąc kary tej ani niewspółmiernie rażąco surową, ani też niewspółmiernie łagodną.

5.  1Inne ROZSTRZYGNIĘCIA ZAwarte w WYROKU

Oskarżony

Punkt rozstrzygnięcia
z wyroku

Punkt z wyroku odnoszący się do przypisanego czynu

Przytoczyć okoliczności

1.6. inne zagadnienia

W tym miejscu sąd może odnieść się do innych kwestii mających znaczenie dla rozstrzygnięcia,
a niewyjaśnionych w innych częściach uzasadnienia, w tym do wyjaśnienia, dlaczego nie zastosował określonej instytucji prawa karnego, zwłaszcza w przypadku wnioskowania orzeczenia takiej instytucji przez stronę

7.  KOszty procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Orzekając o kosztach sądowych Sąd miał na uwadze, by oskarżony – jak była już o tym mowa powyżej – w pierwszej kolejności uczynił zadość ciążącemu na nim obowiązkowi alimentacyjnemu, dlatego też zwolnił oskarżonego od kosztów sądowych.

6.  1Podpis