Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 lutego 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Małgorzata Kaźmierczak

Sędziowie: Piotr Górecki

Ryszard Marchwicki (spr.)

Protokolant: st. sekr. sąd. Izabela Kyc

po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2020 r. w Poznaniu

na rozprawie

sprawy z powództwa Miasto P.

przeciwko (...) (...) z siedzibą w P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu

z dnia 14 grudnia 2018 r. sygn. akt XVIII C 1465/18

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób , że:

1.  powództwo oddala w całości;

2.  kosztami postepowania obciąża powoda i zasądza od powoda na rzecz pozwanego 10.800 zł;

II.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego 21.590 zł tytułem zwrotu kosztów w postępowaniu apelacyjnym.

Piotr Górecki Małgorzata Kaźmierczak Ryszard Marchwicki

UZASADNIENIE

W pozwie wniesionym do Sądu Okręgowego w Poznaniu Miasto P. domagało się zasądzenia od (...) (...) kwoty 269.783,76zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie począwszy od dnia 11.10.2017r. do dnia zapłaty. Jednocześnie powódka żądała zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów procesu wg norm przepisanych.

Wyrokiem z dnia 14 grudnia 2018 r Sąd Okręgowy w Poznaniu:

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 269.783,76zł ( dwieście sześćdziesiąt dziewięć tysięcy siedemset osiemdziesiąt trzy złote 76/100) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 20 lutego 2018r. do dnia zapłaty;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddalił;

3.  kosztami postępowania obciążył pozwanego i z tego tytułu zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 24.290zł.

Podstawą rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i wnioski Sądu Okręgowego.

W dniu 28 listopada 2016r. Miasto P. oraz (...) (...) zawarły umowę najmu wyszczególnionych nieruchomości gruntowych o powierzchni 562.401m ² zlokalizowanych w P. przy ul. (...) . Przedmiot umowy tj. (...) P. został oddany na cele rekreacyjne, sportowo-turystyczne i oświatowo-wychowawcze.

Umowa została zawarta na czas nieoznaczony i wiązała strony począwszy od 1 grudnia 2016r.

Zgodnie z postanowieniami zawartymi w paragrafie 3 umowy najemca był zobowiązany płacić wynajmującemu czynsz , który został ustalony w następujący sposób:

1.  Stawka bazowa za wynajmowaną nieruchomość gruntową ustalona została na podstawie Zarządzenia nr (...) Prezydenta Miasta P. z dnia 21 listopada 2013r. w sprawie wydzierżawiania i wynajmowania nieruchomości gruntowych stanowiących własność Miasta P. lub ich części i wynosi – z uwagi na cel rekreacyjny, sportowo - turystyczyny i oświatowo-wychowawczy 0,60zł/m ² za rok – łączna powierzchnia 562.401m ².

2.  Czynsz najmu ustalony w oparciu o paragraf 15 pkt .6 Zarządzenia stanowił 35% stawki bazowej wskazanej w punkcie 1 i wynosił 118.104,21zł netto – brutto 145.268,18zł.

3.  Czynsz najmu miał być płatny do 10 października każdego roku za dany rok kalendarzowy.

4.  W przypadku wprowadzenia przez Wynajmującego nowych stawek bazowych , o których mowa w pkt.1 czynsz najmu w nowej wysokości miał obowiązywać od dnia wejścia w życie odpowiedniego aktu prawnego zmieniającego Zarządzenie Prezydenta Miasta P..

5.  Za każdy dzień opóźnienia w zapłacie czynszu Wynajmujący naliczy odsetki ustawowe (…).

8. Na miesiąc przed upływem terminu płatności czynszu ustalonego w pkt.2 tego paragrafu Najemca został zobligowany do przedłożenia Wynajmującemu dokumentów niezbędnych do wystawienia zaświadczenia o udzieleniu pomocy de minimis. Wśród ww. dokumentów Najemca zobowiązał się przedłożyć statut Klubu, dokument potwierdzający dane rejestrowe Klubu, formularz informacji dotyczących podmiotu ubiegającego się o pomoc, informacje o wielkości wnioskodawcy (przy ustalania faktycznej wielkości firmy winny zostać uwzględnione powiązania gospodarcze, osobowe i kapitałowe udziałowców podmiotu ubiegającego się o pomoc z innymi podmiotami oraz rynkami zagranicznymi), informacje o wartości otrzymanej pomocy publicznej otrzymanej w okresie 3 kolejnych lat poprzedzających dzień złożenia wniosku o udzielenie pomocy publicznej niezależnie od jej wartości lub kopie posiadanych zaświadczeń o uzyskanej pomocy de minimis, w przypadku gdy przedsiębiorca (grupa kapitałowa ) w ciągu bieżącego roku kalendarzowego lub dwóch poprzedzających go lat nie otrzymał pomocy de minimis – oświadczenie (druk w załączeniu ).

9. Z dniem przekroczenia udzielonej przez Wynajmującego pomocy publicznej de minimis Najemca przyjął zobowiązanie do uiszczenia czynszu ustalonego w oparciu o 100% stawki bazowej określonej w okt.1 z uwzględnieniem pkt.4 niniejszego paragrafu.

Przed podpisaniem umowy w dniu 22 września 2016r. do (...) (...) wpłynęła korespondencja przygotowana przez Kierownika Wydziału Gospodarki Nieruchomościami Panią M. S., w której zawarte zostały informacje dotyczące kwalifikacji umowy przez pryzmat ulg i obniżenia stawki czynszu oraz możliwości uzyskania pomocy publicznej de minimis. Do pisma załączona została opinia przygotowana przez Wydział Gospodarki Nieruchomościami określająca obowiązki informacyjne dla wnioskodawców oraz dotyczące złożenia wyszczególnionych dokumentów.

Pozwany do 10 października 2017r. ani w późniejszym okresie nie przedstawił oświadczenia o braku korzystania w bieżącym roku kalendarzowym z pomocy de minimis ani nie przedstawił Wynajmującemu innych wymaganych dokumentów określonych w punkcie 8 paragraf 3 umowy.

W dniu 19 lutego 2018r. do pozwanego zostało doręczone pismo Wydziału Gospodarki Nieruchomościami Urzędu Miasta P. , w treści którego zawarte zostało oświadczenie, z którego wynikało, wobec paragrafu 3 ust.8 i 9 umowy z dniem 11 października 2017r. wymagalna stała się 100% stawka czynszu należnego za 2017r. W związku z niedostarczeniem w 2017r. dokumentów niezbędnych do wystawienia zaświadczenia o udzieleniu pomocy publicznej de minimios zastosowanie znalazła dyspozycja określona w par.3 ust. 9 umowy, i w świetle powyższych wyjaśnień poinformowano pozwanego, że czynsz najmu za 2017r. wynosił 415.051,94zł brutto. Nadto wezwano pozwanego do niezwłocznego przekazania na rachunek bankowy wskazany w treści umowy kwoty 269.783,76zł, do której to kwoty winny być doliczone ustawowe odsetki za każdy dzień opóźnienia następujący po 10.10.2017r. Do treści pisma została załączona faktura korygująca nr (...)/133/45- (...) na kwotę 269.783,76zł .

W odpowiedzi na powyższe pismo , pozwany w piśmie z 19 lutego 2018r. oświadczył, że w dniu 04 października 2016r. do Urzędu Miasta P. została złożona niezbędna dokumentacja do otrzymania pomocy publicznej de minimis. W związku z faktem, że w roku 2017 pozwany nie otrzymał przedmiotowej pomocy oraz, że dane rejestrowe i przedmiot działalności Stowarzyszenia nie uległ zmianie, pozwany był przekonanym, że złożone wówczas oświadczenie jest nadal aktualne. W związku z zaistniałą sytuacją pozwany zwrócił się z prośbą o przywrócenie terminu do złożenia dokumentacji.

W oświadczeniu z 23 lutego 2018r,. pozwany zwrócił powodowi wystawioną fakturę korygującą.

W dalszej korespondencji strony potrzymały swoje stanowiska.

Pozwany nie uregulował wobec powoda należności obejmującej kwotę 269.783,76zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy uznał powództwo za uzasadnione.

Według Sądu indywidualizując stawkę czynszu strony określiły w treści umowy wielkość przyznanej pozwanemu bonifikaty, wpisując w punkcie 2 paragrafu 3 umowy ustalenie, że czynsz najmu stanowić będzie 35% stawki bazowej – zgodnie z par.15 uspkt.6 Zarządzenia Prezydenta Miasta P. z 21.11.2013r.

W tak ukształtowanym stanie faktycznym pozwany stał na stanowisku, że czynsz określony na poziomie 35% stawki bazowej miał charakter niezmienny , chyba że wprowadzona zostałaby nowa stawka bazowa bądź też nastąpiłoby przekroczenie progów finansowych udzielonej pomocy de minimis.

Tymczasem powód stał na stanowisku, iż dla skorzystania w poszczególnych okresach rozliczeniowych – tj. poszczególnych latach kalendarzowych do 10 października każdego roku - z umniejszonej wartości czynszu na poziomie 35% stawki bazowej - konieczne było zachowanie obowiązku wynikającego z punktu 8 paragrafu 3 umowy tj. co najmniej złożenia oświadczenia o nieotrzymywaniu pomocy de minimis.

Dalej Sąd wskazał, że instytucję pomocy de minimis w prawie europejskim kształtuje się według następujących zasad : Po pierwsze ogólna kwota pomocy de minimis przyznana dowolnemu podmiotowi gospodarczemu nie przekracza 200.000 EUR w dowolnie ustalonym okresie trzech lat podatkowych. Pułapy te stosuje się bez względu na formę i cel pomocy de minimis, a także bez względu na to, czy pomoc przyznana państwu członkowskiemu jest w całości, czy w części finansowana z zasobów Wspólnoty. Wyżej wymieniony okres ustala się poprzez odniesienie do lat podatkowych stosowanych przez podmiot gospodarczy w danym państwie członkowskim.

Jeśli łączna kwota pomocy przewidziana w ramach środka pomocy przekracza wymieniony pułap, do pomocy tej nie stosują się przepisy niniejszego rozporządzenia, nawet w odniesieniu do części, która nie przekracza tego pułapu. W takim wypadku nie można domagać się takiej korzyści - ani w chwili przyznania takiej pomocy, ani później. Pułap określony powyżej uważa się jako dotację pieniężną. Wszystkie podane wartości są wartościami brutto, czyli nie uwzględniają potrąceń z tytułu podatków ani innych opłat. W przypadku gdy pomoc przyznawana jest w formie innej niż dotacja, kwotę pomocy wyraża się jako ekwiwalent dotacji brutto.

Sąd wskazał , że , w polskim systemie prawnym obowiązuje ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404 ze zm.), która określa zasady postępowania w sprawach dotyczących pomocy państwa spełniającej przesłanki określone w art. 87 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską zwanej dalej "pomocą publiczną" (art. 1).

W art. 2 pkt 10 ustawodawca zawarł definicję legalną pomocy de minimis wskazując, że należy przez nią rozumieć, inną niż pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, pomoc spełniającą przesłanki określone we właściwych przepisach prawa Unii Europejskiej dotyczących pomocy de minimis innej niż pomoc de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie.

Zgodnie z normą zawartą w art. 2 pkt 11 za dzień udzielenia pomocy należy rozumieć dzień, w którym podmiot ubiegający się o pomoc publiczną nabył prawo do otrzymania tej pomocy.

Zgodnie z art. 5 ust. 3 ustawy podmioty udzielające pomocy wydają beneficjentowi pomocy zaświadczenie stwierdzające, że udzielona pomoc publiczna jest pomocą de minimis albo pomocą de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie.

W przypadku gdy wartość faktycznie udzielonej pomocy de minimis jest inna niż wartość pomocy wskazana w wydanym zaświadczeniu, o którym mowa w ust. 3, podmiot udzielający pomocy, w terminie 14 dni od dnia stwierdzenia tego faktu, wydaje nowe zaświadczenie, o którym mowa w ust. 3, w którym wskazuje właściwą wartość pomocy oraz stwierdza utratę ważności poprzedniego zaświadczenia. Zaświadczenia, o których mowa w ust. 3, są wydawane z urzędu.

Zgodnie z art. 37 ust. 1 ustawy, podmiot ubiegający się o pomoc de minimis jest zobowiązany do przedstawienia podmiotowi udzielającemu pomocy, wraz z wnioskiem o udzielenie pomocy:

1) wszystkich zaświadczeń o pomocy de minimis, jakie otrzymał w roku, w którym ubiega się o pomoc, oraz w ciągu 2 poprzedzających go lat, albo oświadczenia o wielkości pomocy de minimis otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenia o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie;

2) informacji niezbędnych do udzielenia pomocy de minimis, dotyczących w szczególności wnioskodawcy i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz wielkości i przeznaczenia pomocy publicznej otrzymanej w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą na pokrycie których ma być przeznaczona pomoc de minimis.

Norma prawa wynikająca z art. 37 ma charakter normy bezwzględnie obowiązującej i nie może być zmieniona nawet zgodną wolą stron.

Dalej Sąd wskazał , że w odniesieniu do umowy zawartej na czas nieoznaczony , w której obowiązki stron - w szczególności obowiązek zapłaty czynszu aktualizuje się cyklicznie – również cyklicznie aktualizuje się kwestia dopuszczalności skorzystania przez beneficjenta z pomocy publicznej. Celem oświadczeń o dotychczasowej wysokości pomocy publicznej składanych przy ubieganiu się o kolejną pomoc jest zatem sprawdzenie, czy w związku z udzieleniem pomocy, o którą ubiega się aktualnie podmiot, nie zostanie przekroczony próg pomocy de minimis ten zaś wzorzec postępowania jest zgody z wykładnią celowościową art. 37 ust. 1 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej. Sąd Okręgowy uznał, że obowiązek ten, który w wymiarze minimalnym sprowadza się do złożenia krótkiego oświadczenia o skorzystaniu lub nieskorzystaniu z pomocy de minimis w interesującym okresie, nie należy do obowiązków o charakterze nadmiernym, które wykraczałyby poza możliwości przeciętnego beneficjenta. Jedynie beneficjent dysponuje wiedzą na temat skorzystania na przestrzeni 3 lat z pomocy publicznej i to w kontekście przyznanych limitów i tylko pozwany mógł złożyć stosowane oświadczenia. Brak takiego oświadczenia skutkuje brakiem możliwości przyznania pomocy de minimis.

W przypadku podmiotów, które często korzystają z pomocy de minimis, obowiązek przedkładania przez podmiot ubiegający się o pomoc de minimis wszystkich zaświadczeń o pomocy de minimis, mógł prowadzić do wielokrotnego przedkładania tych samych zaświadczeń do podmiotów udzielających pomocy (często także do tego samego podmiotu). W związku z powyższym, w nowelizacji ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, która weszła w życie 14 czerwca 2008 r., wprowadzono możliwość przedkładania przez podmiot ubiegający się o pomoc de minimis oświadczenia o wielkości pomocy de minimis otrzymanej w ciągu 3 kolejnych lat, zamiast przedkładania wszystkich zaświadczeń o otrzymanej pomocy de minimis.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy na podstawie art. 659 § 1 kodeksu cywilnego zasądził od pozwanego na rzecz powoda różnicę w czynszu należnym za 2017r. a dotąd nieziszczonym tj. kwotę 258 O roszczeniu odsetkowym sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 kc. uznając, że dopiero skierowane do pozwanego wezwanie do zapłaty i to wraz z fakturą korygującą - wobec wcześniejszego skierowania do pozwanego faktury na kwotę z bonifikatą - spowodowało, że pozwany popadł w opóźnienie ze spełnieniem świadczenia pieniężnego.

O kosztach procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik rozstrzygnięcia obciążając kosztami w całości pozwanego.

Apelację od powyższego orzeczenia złożył pozwany, który zaskarżył je w zakresie punktu 1 i 3 zarzucając:

1.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego wskutek naruszenia przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie ark 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie oceny dowodów w sposób dowolny, niewszechstronny i sprzeczny z zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego, poprzez pominięcie w ocenie materiału dowodowego faktu wystawienia przez powoda w dniu 26 września 2017 r. faktury (i jej doręczeniu przed datą płatności czynszu wynikającą z umowy) opiewającej na kwotę czynszu najmu z uwzględnieniem bonifikaty, a w konsekwencji brak dokonania oceny tego materiału dowodowego pod kątem ustalenia, czy w dacie tej nie doszło do udzielenia przez powoda na rzecz pozwanego pomocy publicznej i czy czynność ta nie unicestwiła obowiązku składania przez beneficjenta jakiegokolwiek wniosku o jej udzielenie, czyniąc taki wniosek już bezprzedmiotowym,

2.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego w skutek naruszenia przepisów postępowania które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 233 § 1 k.p.c. przez dokonanie oceny dowodów w sposób dowolny, niewszechstronny i sprzeczny z zasadami logiki oraz doświadczenia życiowego, poprzez pominięcie dowodu w postaci pisma pozwanego z dnia 19 lutego 2018 r. zawierającego oświadczenie pozwanego o braku korzystania przez niego w 2017r. z innej pomocy de minimis i uznanie, że beneficjent nigdy nie złożył oświadczenia udzielającemu pomocy w tym zakresie,

3.  naruszenia przepisów postępowania, a mianowicie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez sporządzenie uzasadnienia wyroku w sposób uniemożliwiający dokonanie kontroli instancyjnej, tj. bez szczegółowego, względnie pełnego wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa i z niepełnym wyjaśnieniem okoliczności faktycznych stojących u podstaw dokonanego rozstrzygnięcia,

4.  naruszenie przepisów prawa materialnego, poprzez niewłaściwe jego zastosowanie, w szczególności art. 2, 5 i 37 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej i przyjęcie, iż udzielenie pomocy publicznej de minimis w przypadku umowy najmu zawartej na czas nieokreślony wymaga cyklicznego, corocznego, ponawiania przez beneficjenta pomocy wniosku o jej udzielenie przy uznaniu, że za dzień udzielenia pomocy uważa się w przypadku tego rodzaju umów dzień płatności czynszu za kolejny okres rozliczeniowy, w sytuacji, gdy podmiot udzielający pomocy przed tym terminem faktycznie jej udziela, ustalając w umowie a priori stawkę czynszu w wysokości uwzględniającej udzieloną pomoc de minimis, względnie wystawiając fakturę dokumentująca usługę z uwzględnieniem udzielonej pomocy publicznej,

5.  naruszenie przepisów prawa materialnego, poprzez niewłaściwe jego zastosowanie, w szczególności art. 2, 5 i 37 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej i przyjęcie, iż poprzez wystawienie przez podmiot udzielający pomocy faktury dokumentującej usługę z uwzględnieniem udzielonej pomocy publicznej nie doszło do faktycznego udzielenia pomocy publicznej de minimis na podstawie umowy najmu zawartej na czas nieokreślony pomimo braku (ponowienia) wniosku beneficjenta o jej udzielenie, w sytuacji, gdy to na podmiocie udzielającym pomocy ciąży obowiązek ustalenia przed udzieleniem (kolejnej części) pomocy, czy spełnione zostały przesłanki jej dopuszczalności i w przypadku wątpliwości, wystosowania żądania przedłożenia niezbędnych dokumentów,

6.  naruszenie przepisów prawa materialnego, poprzez niewłaściwe jego zastosowanie, w szczególności art. 2, 5 i 37 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej i przyjęcie, iż złożenie wniosku o udzielenie pomocy publicznej de minimis przy zawarciu umowy najmu zawartej na czas nieokreślony odnosi się wyłącznie do pomocy przyznawanej za ten rok, w którym została zawarta umowa, w sytuacji, gdy limity dopuszczalnej pomocy publicznej określone zostały w odniesieniu do trzech kolejnych lat kalendarzowych,

7.  naruszenie przepisów prawa materialnego, poprzez niewłaściwe jego zastosowanie, w szczególności art. 2, 5 i 37 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej i przyjęcie, iż samo niezłożenie dokumentów stanowiących załączniki do wniosku skutkuje brakiem możliwości udzielenia pomocy w formie zastosowania preferencyjnej stawki czynszu najmu w sytuacji, gdy nie doszło do przekroczenia ustawowego limitu dopuszczalnej pomocy publicznej,

8.  naruszenie przepisów prawa materialnego, w szczególności art. 65 k.c. poprzez dokonanie błędnej wykładni oświadczeń woli stron pomieszczonych w zawartej umowie najmu i przyjęcie, że zgodnie z jej postanowieniami na najemcy ciążył obowiązek corocznego ponawiania wniosku o udzielenie (kolejnej części) pomocy pod rygorem jej nieudzielenia i zastosowania stawki czynszu nieuwzględniającej bonifikaty, w sytuacji, gdy nie wynika to w żaden sposób z treści umowy, a nadto strony tej umowy wyraźnie określiły, iż najemca będzie zobowiązany do uiszczania czynszu w stawce niepreferencyjnej dopiero z dniem przekroczenia limitu dopuszczalnej pomocy publicznej de minimis,

9.  naruszenie przepisów prawa materialnego, w szczególności art. 65 k.c. poprzez dokonanie błędnej wykładni oświadczeń woli stron pomieszczonych w zawartej umowie najmu i przyjęcie, że zgodnie z jej postanowieniami na najemcy ciążył obowiązek ponowienia wniosku o udzielenie (kolejnej części) pomocy (za 2017 r.) pod rygorem jej nieudzielenia i zastosowania stawki czynszu nieuwzględniającej bonifikaty, w sytuacji, gdy przed datą płatności czynszu udzielający pomocy wystawił i doręczył beneficjentowi fakturę opiewającą na kwotę czynszu najmu z uwzględnieniem bonifikaty, a beneficjent dokonał jej zapłaty, co potwierdza jednolitą interpretację przez obie strony umowy jej zapisów co do możliwości udzielenia pomocy publicznej na podstawie pierwotnego wniosku o jej udzielenie złożonego przy zawarciu umowy najmu,

10.  naruszenie przepisów prawa materialnego, w szczególności art. 65 k.c. poprzez pominięcie dokonania wykładni oświadczeń woli stron zawartych w umowie najmu, w szczególności dotyczących momentu urzeczywistnienia się (zaktualizowania się) obowiązku zapłaty czynszu najmu w stawce nieuwzględniającej bonifikaty, w związku z uznaniem, że strony nie miały uprawnienia do zmiany treści normy wynikającej z art. 37 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej, w sytuacji, gdy z przepisu art. 37 ww. ustawy zakaz taki nie daje się wyprowadzić z uwagi na inny zakres tej normy prawnej.

Wskazując na powyższe pozwany wniósł o :

a)  zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych za obie instancje w tym kosztów zastępstwa procesowego względnie;

b)  uchylenie zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji, pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego, o zasądzenie których od powoda na rzecz pozwanego według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o:

1.  oddalenie apelacji na koszt pozwanego;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz Miasta P. zwrotu kosztów zastępstwa procesowe­go za postępowanie apelacyjne według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja pozwanego okazała się uzasadniona

Sąd II Instancji w całości podziela ustalenia faktyczne – w dużej części niesporne dokonane przez Sąd I Instancji. Natomiast nie podziela wniosków i ustaleń prawnych Sądu Okręgowego.

Pomimo rozbudowanych zarzutów apelacji istotą sporu jest prawidłowa interpretacja zapisów umowy w świetle przepisów ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej .

Sąd Okręgowy uznał , że zapisy te obligowały najemcę do corocznego przedkładania dokumentów o których mowa w § 3 pkt. 8 umowy, a nie złożenie tych dokumentów w terminie skutkowało obciążeniem powoda 100% czynszem ( dzierżawą).

W niniejszej sprawie między Miastem P. a (...) (...) została zawarta w dniu 28 listopada 2016 r umowa najmu.

Zgodnie z § 2 umowa została zawarta na czas nieoznaczony i wiążała strony od dnia 01.12.2006 r.

Zgodnie z § 3 pkt.1 najemca został zobowiązany do płacenia wynajmującemu czynszu który ustalony jest na podstawie Zarządzenia nr. (...) Prezydenta Miasta P. z dnia 21 .11.2013 r w sprawie wydzierżawiania i wynajmowania nieruchomości gruntowych stanowiących własność Miasta P. lub ich części i wynosi w przypadku najmu nieruchomości na cele rekreacyjne , sportowo-turystyczne i oświatowo-wychowawcze 0,60 zł za m ² /rok.

Najemca na podstawie w/w umowy wynajął nieruchomość o powierzchni 562,401 m ²

Zgodnie z § 3 pkt. 2 Czynsz najmu ustalony w oparciu o § 15 pkt.6 w/w zarządzenia Prezydenta stanowił 35% stawki bazowej wskazanej w punkcie 1 i wyniósł 118.104,21 zł /netto/rok powiększony o podatek od towarów i usług (...) według obowiązującej stawki w wysokości 145.268,18 zł/brutto/rok z zastrzeżeniem punktu 9 umowy.

Tak ustalony czynsz miał być płatny do 10 października każdego roku za dany rok kalendarzowy.

Zgodnie z pkt. 8 § 3 umowy na miesiąc przed upływem terminu płatności czynszu ustalonego w punkcie 2 tego paragrafu najemca miał przedłożyć wynajmującemu dokumenty niezbędne do wystawienia zaświadczenia o udzieleniu pomocy publicznej de minimis . Wśród ww. dokumentów najemca miał przedłożyć :

- statut klubu;

- dokumenty potwierdzające dane rejestrowe klubu ;

- formularz informacji dotyczących podmiotu ubiegającego się o pomoc ( który został załączony do umowy) ;

- informacje o wielkości wnioskodawcy ;

- informacje o wartości otrzymanej pomocy publicznej otrzymanej w okresie 3 kolejnych lat poprzedzających dzień złożenia wniosku o udzielenie pomocy publicznej niezależnie od jej wartości lub kopie posiadanych zaświadczeń o uzyskanej pomocy de minimis ;

- w przypadku gdy przedsiębiorca w ciągu bieżącego roku kalendarzowego lub dwóch poprzedzających go lat nie otrzymywał pomocy de minimis – oświadczenie ( którego druk został załączony do umowy).

I wreszcie zgodnie z punktem 9 § 3 umowy z dniem przekroczenia udzielonej przez Wynajmującego pomocy publicznej de minimis najemca będzie zobowiązany do uiszczenia czynszu ustalonego w oparciu o 100% stawki bazowej określonej w punkcie 1 § 3 umowy.

Również art. 37 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej. ( Dz.U.2018.362 j.t.) przewiduje , że :

Art. 37. 1. Podmiot ubiegający się o pomoc de minimis jest zobowiązany do przedstawienia podmiotowi udzielającemu pomocy, wraz z wnioskiem o udzielenie pomocy:

1) wszystkich zaświadczeń o pomocy de minimis oraz pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, jakie otrzymał w roku, w którym ubiega się o pomoc, oraz w ciągu 2 poprzedzających go lat podatkowych, albo oświadczenia o wielkości tej pomocy otrzymanej w tym okresie, albo oświadczenia o nieotrzymaniu takiej pomocy w tym okresie;

2) informacji niezbędnych do udzielenia pomocy de minimis, dotyczących w szczególności wnioskodawcy i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz wielkości i przeznaczenia pomocy publicznej otrzymanej w odniesieniu do tych samych kosztów kwalifikujących się do objęcia pomocą, na pokrycie których ma być przeznaczona pomoc de minimis.

Niespornym w sprawie było , że w dniu 4.10.2016 r pozwany złożył w Urzędzie Miasta P. dokumentację o której mowa w punkcie 8 § 3 umowy , a która była niezbędna do otrzymania pomocy publicznej de minimis.

W ocenie Sądu Apelacyjnego zapisy w/w umowy najmu z dnia 28.11.2016 r jak i przepisy ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej. ( Dz.U.2018.362 j.t.) nie dają podstaw do przejęcia , że nie przedłożenie dokumentów o których mowa w pkt.8 § 3 umowy w roku 2017 dały podstawę Miastu P. do obciążenia pozwanego 100% stawką czynszu.

Pomoc de minimis stanowi szczególną kategorię wsparcia udzielanego przez państwo, gdyż uznaje się, że ze względu na swą małą wartość nie powoduje ona zakłócenia konkurencji w wymiarze unijnym. Zasady udzielania pomocy de minimis określa rozporządzenie Komisji (UE) nr 1407/2013 w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis. Rozporządzenie to weszło w życie 1 stycznia 2014 r., zastępując wcześniejsze rozporządzenie Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de minimis (Dz. Urz. WE L 379 z 28.12.2006, s. 5, z późn. zm.). Zgodnie z obowiązującymi przepisami, zgłoszeniu nie podlega pomoc publiczna w wysokości nieprzekraczającej 200 000 euro w ciągu 3 lat.

Przyjęta wartość progowa znajduje zastosowanie do wszystkich rodzajów pomocy publicznej, tj. bez względu na jej formę i cel. Należy wskazać, iż zgodnie z art. 2 pkt 11 u.p.s.p.p. początkiem biegu terminu 3 lat będzie dzień pierwszego udzielenia pomocy publicznej danemu przedsiębiorcy

Przepis art. 2 pkt 11 u.p.s.p.p. stanowi implementację regulacji zawartej w preambule rozporządzenia nr 69/01 pkt 5, zgodnie z którą za datę przyznania pomocy należy uznać moment, w którym beneficjentowi zostało nadane prawo przyjęcia pomocy. To ogólne sformułowanie wymaga konkretyzacji na gruncie rozwiązań poszczególnych systemów prawnych. Będzie ono także podlegać zróżnicowaniu w zależności od formy pomocy publicznej oraz sposobu (trybu) jej udzielenia. Precyzyjne określenie dnia udzielenia pomocy jest istotne dla możliwości obliczenia łącznej wartości pomocy uzyskanej przez jednego przedsiębiorcę i odniesienia jej do regulacji wprowadzających ograniczenia lub szczególne regulacji w tym zakresie. Przede wszystkim będzie to służyć wyznaczeniu momentu aktualizacji obowiązku notyfikacyjnego oraz obowiązków sprawozdawczych.

W niniejszej sprawie pozwany przedłożył w dniu 4 października 2016 r stosowne dokumenty niezbędne do uzyskania pomocy de minimis.

Nie ulega wątpliwości , że datę zawarcia umowy najmu należy w tym przypadku uznać za dzień udzielenia pomocy de minimis. Od tego też momentu rozpoczął bieg 3 letni termin w którem łączna wartość pomocy de minimis nie może przekroczyć 200.000 EUR.

Nie ulega wątpliwości , że w roku 2016 pozwany nie wykorzystał przewidzianego limitu pomocy de minimis , a jedynie przekroczenie tego limitu dawało powodowi podstawy do obciążenia pozwanego 100% stawką czynszu za rok 2017

Sąd Apelacyjny podziela stanowisko Sądu Okręgowego , że w odniesieniu do umowy zawartej na czas nieoznaczony , w której obowiązki stron - w szczególności obowiązek zapłaty czynszu aktualizuje się cyklicznie – również cyklicznie aktualizuje się kwestia dopuszczalności skorzystania przez beneficjenta z pomocy publicznej. Celem oświadczeń o dotychczasowej wysokości pomocy publicznej składanych przy ubieganiu się o kolejną pomoc jest zatem sprawdzenie, czy w związku z udzieleniem pomocy, o którą ubiega się aktualnie podmiot, nie zostanie przekroczony próg pomocy de minimis ten zas wzorzec postępowania jest zgody z wykładnią celowościową art. 37 ust. 1 ustawy o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej. Obowiązek ten, który w wymiarze minimalnym sprowadza się do złożenia krótkiego oświadczenia o skorzystaniu lub nieskorzystaniu z pomocy de minimis w interesującym okresie, nie należy do obowiązków o charakterze nadmiernym, które wykraczałyby poza możliwości przeciętnego beneficjenta. Jedynie beneficjent dysponuje wiedzą na temat skorzystania na przestrzeni 3 lat z pomocy publicznej i to w kontekście przyznanych limitów i tylko pozwany mógł złożyć stosowane oświadczenia.

Jednakże w ocenie Sądu Apelacyjnego w niniejszej sprawie skoro po raz pierwszy pomoc de minimis pozwany otrzymał z dniem zawarcia umowy najmu to ten cykliczny obowiązek o ile nie zostanie wcześniej przekroczony limit powstaje po upływie 3 lat. A poza tym brak przedłożenia dokumentów nie jest podstawą do odstąpienia od zastosowania pomocy de minimis w sytuacji gdy nie zostały przekroczone limity tej pomocy.

W niniejszej sprawie pozwany złożył w dniu 19 lutego 2018 r oświadczenie o braku korzystania przez niego w 2017r. z innej pomocy de minimis.

Reasumując w ocenie Sądu Apelacyjnego jedyną podstawą do odstąpienia od zastosowania 35% stawki czynszu która została ustalona w ramach pomocy de minimis w świetle zawartej umowy ,ale również w oparciu o przepisy cytowanej ustawy byłaby sytuacja gdyby pozwany wykorzystał przewidziany limit 200.000 EUR co w niniejszej sprawie nie miało miejsca .

Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386§ 1 k.p.c . zmienił zaskarżony wyrok i powództwo w całości oddalił . Konsekwencją zmiany wyroku było równie obciążenie kosztami postępowania za pierwszą instancję powoda . W związku z tym Sąd zasądził od powoda na rzecz pozwanego 10.800 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za I instancję zgodnie z § 2 ust 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. z 2018 r poz. 265 ).

O kosztach postępowania za instancję odwoławczą Sąd orzekł na podstawie § 2 pkt. 7 w zw. § 10 ust. 1 pkt 2 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r w sprawie opłat za czynności radców prawnych ( Dz.U. z 2018 r poz. 265 )

Piotr Górecki Małgorzata Kaźmierczak Ryszard Marchwicki