Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 21 kwietnia 2021r.

Sąd Rejonowy w Olsztynie, II Wydział Karny, w składzie:

Przewodniczący: sędzia Mirella Sprawka

Protokolant: Luiza Nagórka

bez udziału oskarżyciela publicznego

po rozpoznaniu na posiedzeniu w dniu 21.04.2021r. sprawy M. N.

obwinionego o czyn z art. 54 kw i in.

p o s t a n a w i a:

1. na podstawie art. 60 § 1 pkt 3 i 5 kpw w zw. z art. 5 § 1 pkt 2 kpw umorzyć postępowanie.

2. na podstawie 119 § 2 pkt 1 kpw stwierdzić, że koszty postępowania ponosi Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Do tut. sądu skierowany został wniosek o ukaranie M. N. za to, że: w dniu 28.10.2020r., w O., naruszyła zakaz gromadzenia się, biorąc udział w nielegalnym zgromadzeniu. Czyn ten został zakwalifikowany jako wykroczenie z art. 54 kodeksu wykroczeń w zw. z art. 3 ust. 2 ustawy prawo o zgromadzeniach z 24.07.2015r. w zw. z art. 46a ust. 1 i 2 w zw. z art. 46b pkt 10 ustawy z dnia 5.12.2002r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych ludzi w zw. z § 28 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9.10.2020r., w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii.

Sąd zważył, co następuje:

Analiza wniosku o ukaranie i dołączonego do niego materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że w niniejszej sprawie zaistniały okoliczności uzasadniające umorzenie postępowania jeszcze przed rozprawą. Zachodzi bowiem okoliczność wyłączająca postępowanie, w postaci braku znamion wykroczenia i oczywistego braku podstaw do obwinienia M. N. o czyn z art. 54 kw.

Z art. 1§1 kw wynika, iż odpowiedzialności za wykroczenie podlega tylko ten, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, który zabroniony jest ustawą obowiązującą w chwili jego popełnienia.

Art. 54 kw przewiduje sankcję karną za wykroczenie przeciwko wydanym z upoważnienia ustawy przepisom porządkowym o zachowaniu się w miejscach publicznych. Ma on charakter blankietowy. Żadne znamię właściwego czynu zabronionego nie zostało określone w nim, lecz w akcie podustawowym, do którego odsyła. Chodzi tu wyłącznie o przepisy porządkowe wydane z upoważnienia ustawowego. Omawiany przepis ma zatem charakter subsydiarny, stanowiąc normę sankcjonującą w stosunku do norm zawartych w przepisach porządkowych, dotyczących zasad zachowania w miejscach publicznych, które nie zawierają własnej sankcji(por. P. Kozłowska-Kalisz, w: M. Mozgawa, Kodeks wykroczeń, 2009, s. 194–195). Odesłanie zawarte w omawianym przepisie ma zastosowanie wyłącznie do przepisów porządkowych. Jeżeli owe przepisy porządkowe mają inny przedmiot niż ochrona porządku i spokoju w miejscach publicznych, ich naruszenie nie powoduje odpowiedzialności na podstawie art. 54 KW (por. M. Bojarski, w: M. Bojarski, W. Radecki, Kodeks wykroczeń, 2016, s. 492). Przepisy, o których mowa w art. 54 kw, będą zazwyczaj aktami prawa miejscowego, ale mogą to być również rozporządzenia wydawane przez upoważnione w Konstytucji RP centralne organy państwowe. Zasady ich wydawania określa art. 92 Konstytucji RP (por. P. Kozłowska-Kalisz, w: M. Mozgawa, Kodeks wykroczeń, 2009, s. 197). Chodzi tu o rozporządzenia wydane na podstawie delegacji ustawowej. Czyn sprawcy polega na "wykraczaniu". Właściwa forma aktywności zależy od treści nakazu lub zakazu przewidzianego w konkretnym przepisie porządkowym, do którego sprawca się nie zastosował.

Jak wynika z art. 3 ustawy o zgromadzeniach, zgromadzeniem jest zgrupowanie osób na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób w określonym miejscu w celu odbycia wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska w sprawach publicznych. Zgromadzeniem spontanicznym zaś, jest zgromadzenie, które odbywa się w związku z zaistniałym nagłym i niemożliwym do wcześniejszego przewidzenia wydarzeniem związanym ze sferą publiczną, którego odbycie w innym terminie byłoby niecelowe lub mało istotne z punktu widzenia debaty publicznej. Z treści wniosku o ukaranie i przyjętej przez oskarżyciela kwalifikacji prawnej czynu wynika, że obwiniona miała uczestniczyć w zgromadzeniu spontanicznym .

W ustawie o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi także powołanej w kwalifikacji czynu, w art. 1 wskazano, że ustawa ta określa:

1) zasady i tryb zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, w tym zasady i tryb rozpoznawania i monitorowania sytuacji epidemiologicznej oraz podejmowania działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych w celu unieszkodliwienia źródeł zakażenia, przecięcia dróg szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych oraz uodpornienia osób podatnych na zakażenie;

2) zadania organów administracji publicznej w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;

3) uprawnienia i obowiązki świadczeniodawców oraz osób przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

W art. 46a cyt ustawy ustawodawca przewidział w przypadku wystąpienia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego o charakterze i w rozmiarach przekraczających możliwości działania właściwych organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego, że Rada Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, na podstawie danych przekazanych przez ministra właściwego do spraw zdrowia, ministra właściwego do spraw wewnętrznych, ministra właściwego do spraw administracji publicznej, Głównego Inspektora Sanitarnego oraz wojewodów:

1) zagrożony obszar wraz ze wskazaniem rodzaju strefy, na którym wystąpił stan epidemii lub stan zagrożenia epidemicznego,

2) rodzaj stosowanych rozwiązań - w zakresie określonym w art. 46b

- mając na względzie zakres stosowanych rozwiązań oraz uwzględniając bieżące możliwości budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

Powołany art. 46b cyt. ustawy stanowi , iż w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 46a, można ustanowić:

1) ograniczenia, obowiązki i nakazy, o których mowa w art. 46 ust. 4;

2) czasowe ograniczenie określonych zakresów działalności przedsiębiorców;

3) czasową reglamentację zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły;

4) ²⁾ obowiązek poddania się badaniom lekarskim przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie;

4a) ³⁾ obowiązek stosowania określonych środków profilaktycznych i zabiegów;

5) obowiązek poddania się kwarantannie;

6) miejsce kwarantanny;

7) (uchylony)

8) czasowe ograniczenie korzystania z lokali lub terenów oraz obowiązek ich zabezpieczenia;

9) nakaz ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, terenów i obiektów;

10) nakaz lub zakaz przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach;

11) zakaz opuszczania strefy zero przez osoby chore i podejrzane o zachorowanie;

12) nakaz określonego sposobu przemieszczania się;

13) ⁴⁾ nakaz zakrywania ust i nosa, w określonych okolicznościach, miejscach i obiektach oraz na określonych obszarach, wraz ze sposobem realizacji tego nakazu.

Art. 46 w ust 4 przewiduje, iż w rozporządzeniach, o których mowa w ust. 1 i 2, można ustanowić:

1) czasowe ograniczenie określonego sposobu przemieszczania się,

2) czasowe ograniczenie lub zakaz obrotu i używania określonych przedmiotów lub produktów spożywczych,

3) czasowe ograniczenie funkcjonowania określonych instytucji lub zakładów pracy,

4) zakaz organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności,

5) obowiązek wykonania określonych zabiegów sanitarnych, jeżeli wykonanie ich wiąże się z funkcjonowaniem określonych obiektów produkcyjnych, usługowych, handlowych lub innych obiektów,

6) nakaz udostępnienia nieruchomości, lokali, terenów i dostarczenia środków transportu do działań przeciwepidemicznych przewidzianych planami przeciwepidemicznymi,

7) obowiązek przeprowadzenia szczepień ochronnych, o których mowa w ust. 3, oraz grupy osób podlegające tym szczepieniom, rodzaj przeprowadzanych szczepień ochronnych

- uwzględniając drogi szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych oraz sytuację epidemiczną na obszarze, na którym ogłoszono stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii.

Artykuł 46a cytowanej ustawy upoważnia zatem Radę Ministrów do wydawania, w czasie formalnie ogłoszonego stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemicznego, rozporządzeń wprowadzających czasowe ograniczenia, nakazy lub zakazy przeciwepidemiczne, których zakres przedmiotowy określa art. 46b cyt ustawy, a ich celem jest zapobieganie oraz zwalczanie zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, w tym zasady i tryb rozpoznawania i monitorowania sytuacji epidemiologicznej oraz podejmowanie działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych w celu unieszkodliwienia źródeł zakażenia, przecięcia dróg szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych oraz uodpornienia osób podatnych na zakażenie- co wynika z art. 1 cyt ustawy. Są to zatem przepisy mające inny przedmiot ochrony niż ochrona porządku i spokoju w miejscach publicznych, a jest nim ochrona zdrowia.

Stan zagrożenia epidemicznego oraz stan epidemii ogłaszane przez Ministra Zdrowia albo wojewodę na podstawie art. 46 ust. 1 i 2 ww. ustawy nie są stanami nadzwyczajnymi w rozumieniu Konstytucji RP. Artykuł 46a realizuje konstytucyjną zasadę proporcjonalności działania władzy publicznej. Artykuł 46b wyznacza treść kompetencji prawodawczej Rady Ministrów upoważnionej na mocy art. 46a do wydania rozporządzenia określającego ograniczenia, nakazy i zakazy, związane z ogłoszonym stanem zagrożenia epidemicznego albo stanem epidemii. Brzmienie przepisu wskazuje, że został on skonstruowany za pomocą techniki enumeracji – wyczerpującego wskazania obszarów, w których Rada Ministrów została upoważniona do ingerencji legislacyjnej. Artykuł 46b upoważnia Radę Ministrów do ingerencji w podstawowe wolności i prawa człowieka i obywatela: wolność osobistą i decydowania o swoim życiu osobistym, przemieszczania się, wolność majątkową i wolność działalności gospodarczej. Jak wynika z art. 46b pkt 1, zakres treści przekazanej do uregulowania w rozporządzeniu Rady Ministrów – "ograniczenia, obowiązki i nakazy" – wyznacza w pierwszej kolejności art. 46 ust. 4 ustawy. Upoważnienie do czasowego ograniczenia określonego sposobu postępowania powinno być interpretowane ściśle i literalnie. Artykuł 46b pkt 1 w zw. z art. 46 ust. 4 pkt 4, upoważniający do wprowadzania zakazów organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności ingeruje wprost w konstytucyjną gwarancję wolności zgromadzeń - art. 57 Konstytucji RP - zgodnie z którym każdemu zapewnia się wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich, ograniczenie tej wolności może określać ustawa; ograniczenia wprowadzane na jego podstawie należy zatem w każdym przypadku interpretować ściśle i literalnie, bez stosowania analogi ani interpretacji rozszerzającej, w zgodzie z zasadą proporcjonalności. W orzecznictwie SN i TK podkreśla się doniosłość wolności zgromadzeń w demokratycznym państwie prawnym i wymaga się uzasadnienia dla wprowadzanych na poziomie ustawy ograniczeń tej wolności(wyr. TK z 28.6.2000 r., K 34/99,; wyr. TK z 18.1.2006 r., K 21/05, , uchw. SN z 28.3.2018 r., (...) 1/18, post. SN z 23.1.2018 r., (...) 4/17,).

W Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 10 2002r w sprawie ustalenia określonych ograniczeń, zakazów i nakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii w Rozdziale 4 zakazano organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności. W § 28. 1. do odwołania zakazano organizowania zgromadzeń w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 24 lipca 2015r. – Prawo o zgromadzeniach, z wyłączeniem zgromadzeń organizowanych na podstawie zawiadomienia, o którym mowa w art. 7 ust. 1, art. 22 ust. 1 albo decyzji, o której mowa w art. 26b ust. 1 tej ustawy, przy czym:

1) maksymalna liczba uczestników nie może być większa niż 150 osób;

2) odległość pomiędzy zgromadzeniami nie może być mniejsza niż 100 m.

Uczestnicy zgromadzenia, o którym mowa w ust. 1, są obowiązani do zachowania odległości co najmniej 1,5 m między sobą oraz do zakrywania ust i nosa, zgodnie z § 27 ust. 1. 3. Do odwołania zakazano także organizowania innych niż określone w ust. 1 imprez, spotkań i zebrań niezależnie od ich rodzaju, z wyłączeniem min :

1) imprez, spotkań i zebrań do:

a) 50 osób – w przypadku obszaru czerwonego,

b) 100 osób – w przypadku obszaru żółtego – z wyłączeniem ich obsługi;

Następnie ROZPORZĄDZENIEM RADY MINISTRÓW z dnia 26 listopada 2020r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii wydanym na podstawie art. 46a i art. 46b pkt 1–6 i 8–12 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi zakazano w§ 26. 1. do dnia 27 grudnia 2020 r organizowania zgromadzeń w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 2019 r. poz. 631), z wyłączeniem zgromadzeń organizowanych na podstawie zawiadomienia, o którym mowa w art. 7 ust. 1, art. 22 ust. 1, albo decyzji, o której mowa w art. 26b ust. 1 tej ustawy, przy czym:

1) maksymalna liczba uczestników nie może być większa niż 5;

2) odległość pomiędzy zgromadzeniami nie może być mniejsza niż 100 m.

Do dnia 27 grudnia 2020 r. zakazano organizowania innych niż określone w ust. 1 zgromadzeń, w tym imprez, spotkań i zebrań niezależnie od ich rodzaju, z wyłączeniem:

1) spotkań lub zebrań służbowych i zawodowych;

2) imprez i spotkań do 5 osób, które odbywają się w lokalu lub budynku wskazanym jako adres miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, która organizuje imprezę lub spotkanie; do limitu osób nie wlicza się osoby organizującej imprezę lub spotkanie oraz osób wspólnie z nią zamieszkujących lub gospodarujących.

Następnie ROZPORZĄDZENIEM RADY MINISTRÓW z dnia 21 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii wydanego na podstawie art. 46a i art. 46b pkt 1–6 i 8–13 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi w§ 28. 1. do dnia 17 stycznia 2021 r. zakazano organizowania zgromadzeń w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach z wyłączeniem zgromadzeń organizowanych na podstawie zawiadomienia, o którym mowa w art. 7 ust. 1, art. 22 ust. 1, albo decyzji, o której mowa w art. 26b ust. 1 tej ustawy, przy czym:

1) maksymalna liczba uczestników nie może być większa niż 5;

2) odległość pomiędzy zgromadzeniami nie może być mniejsza niż 100 m.

Do odwołania zakazano także organizowania innych niż określone w ust. 1 zgromadzeń, w tym imprez, spotkań i zebrań niezależnie od ich rodzaju, z wyłączeniem:

1) spotkań lub zebrań służbowych i zawodowych;

2) imprez i spotkań do 5 osób, które odbywają się w lokalu lub budynku wskazanym jako adres miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, która organizuje imprezę lub spotkanie; do limitu osób nie wlicza się osoby organizującej imprezę lub spotkanie oraz osób wspólnie z nią zamieszkujących lub gospodarujących.

Podkreślenia wymaga, że obwinionej zarzucono naruszenie zakazu gromadzenia się poprzez udział w nielegalnym zgromadzeniu. Z przepisów powołanych w kwalifikacji prawnej nie wynika natomiast, by ustawa o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi przewidywała możliwość wydania rozporządzenia obejmujące taki zakaz. Art. 46 w ust 4 przewiduje, że w rozporządzeniach, o których mowa w ust. 1 i 2, można ustanowić m. in czasowe ograniczenie określonego sposobu przemieszczania się, zakaz organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności. Rozporządzenia wydane na podstawie art. 46a i art. 46bcyt ustawy przewidywały zatem zakaz organizowania zgromadzeń w rozumieniu art. 3 ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach. Z materiału załączonego do wniosku o ukaranie nie wynika by obwiniona miała być organizatorem przedmiotowego zgromadzenia, ani by organizowanie zgromadzenia było mu zarzucane. Z powołania art. 3ust 2 ustawy o zgromadzeniach w kwalifikacji prawnej czynu wynika także, że zgromadzenie to było zgromadzeniem spontanicznym.

Mając na uwadze powyższe rozważania należało umorzyć postepowanie w niniejszej sprawie uznając, że czyn zarzucany obwinionej nie zawiera znamion wykroczenia. Wobec rozstrzygnięcia w pkt 1, kosztami postępowania obciążono Skarb Państwa.