Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 04 czerwca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 04 czerwca 2013 r. w O.

sprawy z odwołania D. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o rentę inwalidy wojskowego

na skutek odwołania D. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 29.11.2012r. znak (...)-1/25/SER

orzeka:

1.  zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje D. B. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową na okres od 01.11.2012r. do 31.10.2015r.,

2.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. na rzecz D. B. kwotę 60 (sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego,

3.  w pozostałym zakresie wniosek o zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego oddala,

4.  stwierdza odpowiedzialność organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

/-/na oryginale właściwy podpis

Na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. Sąd Apelacyjny w Białymstoku, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 29.01.2014r., sygn. akt III AUa 943/13:

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 4 i stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. na rzecz D. B. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

/-/na oryginale właściwe podpisy

UZASADNIENIE

W dniu 04.12.2012r. D. B. wniósł odwołanie od decyzji ZUS z dnia 29.11.2012r., odmawiającej mu przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową.

W uzasadnieniu wskazał, iż jest w dalszym ciągu częściowo niezdolny do pracy, jego niezdolność jest kontynuacją częściowej niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową, orzekanej do września 2012r. Podniósł, iż w 1990r. orzeczono jego niezdolność do pracy w związku ze służbą wojskową i lekarze orzecznicy nie mieli wówczas wątpliwości, że jego niezdolność do pracy powstała w czasie pełnienia służby wojskowej.

W odpowiedzi na odwołanie ZUS wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, iż D. B. nie spełnia przesłanek do przyznania dochodzonego świadczenia, określonych w art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 29.05.1974r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin, bowiem zarówno lekarz orzecznik ZUS, jak i Komisja Lekarska ZUS stwierdzili, że odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy do 31.10.2013r., niezdolność ta nie pozostaje jednak w związku ze służbą wojskową. Zdaniem ZUS zaskarżona decyzja jest wobec tego prawidłowa.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Z akt rentowych odwołującego wynika, że decyzją ZUS z dnia 28.12.1990r. D. B. przyznano prawo do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową na podstawie przepisów ustawy z dnia 29.05.1974r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin. Uprawnienia do tej renty, a następnie do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową były odwołującemu okresowo przedłużane kolejnymi decyzjami ZUS., ostatnio decyzją z dnia 29.10.2009r. na okres do 31.10.2012r.

W dniu 08.10.2012r. D. B. złożył wniosek o ponowne przedłużenie uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową.

Po rozpoznaniu tego wniosku zaskarżoną decyzją z dnia 29.11.2012r. ZUS odmówił D. B. przyznania prawa do tej renty. Z akt ZUS wynika, że Lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 24.10.2012r. stwierdził, że odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy do 31.10.2013r. i jako datę powstania częściowej niezdolności do pracy podał, że niezdolność trwa, lecz jednocześnie stwierdził, iż częściowa niezdolność do pracy nie pozostaje w związku ze służbą wojskową. Po rozpoznaniu sprzeciwu odwołującego także Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 21.11.2012r. ustaliła, że odwołujący jest częściowo niezdolny do pracy do 31.10.2013r., niezdolność ta nie pozostaje jednak w związku ze służbą wojskową.

Ponieważ Sąd kontroluje w/w konkretną decyzję ZUS, rozstrzygnięcie w sprawie zależało od oceny, czy odwołujący spełnia przesłanki do przyznania prawa do renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową.

D. B., składając w organie rentowym wniosek o przyznanie renty inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową, powoływał się na fakt, iż jest niezdolny do pracy na skutek zdarzenia mającego miejsce w 1988r. w czasie pełnienia służby wojskowej. Wywodził, że doznał wówczas urazu stawu kolanowego prawego z uszkodzeniem więzadła krzyżowego przedniego i z tego powodu był leczony operacyjnie.

W ocenie Sądu odwołanie jest zasadne.

Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 29.05.1974r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin renta inwalidzka przysługuje żołnierzowi, o którym mowa w art. 30 ust. 1.

Zgodnie zaś z art. 30 ust. 1 inwalidą wojskowym jest żołnierz niezawodowy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, który został zaliczony do jednej z grup inwalidów wskutek inwalidztwa powstałego:

1) w czasie odbywania czynnej służby wojskowej w okresie pokoju;

2) w ciągu 3 lat od zwolnienia z tej służby, jeżeli inwalidztwo to jest następstwem chorób powstałych lub urazów doznanych w czasie odbywania służby wojskowej.

Na podstawie art. 57 ust. 2 ustawy o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych, niezdolność do pracy, datę jej powstania, związek niezdolności do pracy ze służbą wojskową ustala lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub komisja lekarska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej.

D. B. złożył do ZUS orzeczenie Rejonowej Wojskowej Komisji Lekarskiej z dnia 23.09.1988r. stwierdzające, iż w czasie służby wojskowej doznał urazu stawu kolanowego prawego i przeszedł w związku z tym operację a jego choroba pozostaje w związku ze służbą wojskową (k. 4 (...) Nr (...)).

Ponieważ bezspornym jest, iż z uwagi na w/w schorzenie stawu kolanowego prawego odwołujący był od 1990r. do 31.10.2012r. uznawany za częściowo niezdolnego do pracy w związku ze służbą wojskową i pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową, rozstrzygnięcie w sprawie było uzależnione od wykazania, iż w dalszym ciągu jest on niezdolny do pracy a ta niezdolność ma związek ze służbą wojskową. W ocenie Sądu D. B. wykazał powyższe przesłanki.

D. B., przesłuchiwany przed Sądem wyjaśnił, iż jedynym schorzeniem powstałym w okresie służby wojskowej jest schorzenie kolana, miał zerwane więzadła w tym kolanie i uszkodzone łąkotki, a po operacji stan nie polepszył się. Dodał, iż ma wskazania do kolejnej operacji, jest ona jednak odkładana z uwagi na występujące u niego schorzenie kardiologiczne. Odwołujący wskazywał, iż chodzi w stabilizatorze, bowiem zakres ruchów w prawym kolanie nie jest pełny, jest ono niestabilne, „ucieka” na zewnątrz, wyskakuje ze stawu, w kolanie są wysięki, gdy dłużej chodzi, czuje ból w kolanie, trudno mu też wstać z pozycji siedzącej. Z jego wyjaśnień wynika, iż leczy się w poradni ortopedycznej, odbywa wizyty lekarskie, zgłasza dolegliwości i lekarz przepisuje mu leki przeciwbólowe oraz kieruje na rehabilitację.

Po wysłuchaniu odwołującego Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych z zakresu ortopedii-traumatologii i chirurgii celem ustalenia, na jakie schorzenia stawu kolanowego prawego cierpi odwołujący, czy jest z tego powodu częściowo niezdolny do pracy lub też całkowicie niezdolny do pracy, czy ta niezdolność do pracy powstała w czasie trwania służby wojskowej i czy pozostaje w związku ze służbą wojskową w rozumieniu art. 32 ustawy z 29.05.1974r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych. W przypadku stwierdzenia, że z przyczyn ortopedycznych odwołujący nie jest niezdolny do pracy biegli mieli wskazać, na czym polega poprawa jego stanu zdrowia w stosunku do stanu sprzed października 2012r. kiedy to pobierał rentę inwalidy wojskowego w związku ze służbą wojskową.

W opinii z dnia 16.03.2013r. biegli z zakresu ortopedii-traumatologii J. S. i chirurgii B. P., po zbadaniu odwołującego w dniu 16.03.2013r. rozpoznali u niego stan po wszczepieniu protezy zastawki aortalnej z powodu wady złożonej, małą niedomykalność zastawki mitralnej, niewydolność serca (...), przewlekłą niestabilność przednio-przyśrodkową prawego stawu kolanowego po przebytym urazie w 1988r., leczoną operacyjnie, powikłaną zmianami zwyrodnieniowymi stawu kolanowego prawego z upośledzeniem jego funkcji.

Biegli stwierdzili, iż aktualny stopień zaawansowania schorzeń daje podstawy do uznania odwołującego za częściowo niezdolnego do pracy z ogólnego stanu zdrowia, niezdolność ta pozostaje w związku ze służbą wojskową w rozumieniu art. 32 ustawy z 29.05.1974r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych, niezdolność istnieje nadal, na trzy lata od daty badania przez biegłych sądowych, przy czym częściowa niezdolność jest spowodowana schorzeniami narządu ruchu powstała w czasie pełnienia służby wojskowej.

W uzasadnieniu biegli wskazali, iż funkcja stawu kolanowego prawego nie uległa poprawie w stosunku do stanu z okresu przed października 2012r.

Do powyższej opinii żadna ze stron nie zgłosiła zastrzeżeń. W szczególności zastrzeżeń takich nie zgłosił ZUS, zajmując stanowisko co do opinii w piśmie z dnia 07.05.2013r. i z dnia 13.05.2013r.

W ocenie Sądu w/w opina biegłych jest miarodajna dla oceny niezdolności D. B. do pracy oraz przyczyn tej niezdolności. Opinię wydali biegli - specjaliści z zakresu schorzenia występującego u odwołującego, po przeprowadzeniu badania przedmiotowego, wywiadu z odwołującym i analizie całości dokumentacji medycznej. Uzasadnienie tej opinii jest przekonywujące i nie budzi zastrzeżeń Sądu.

Biegli jednoznacznie stwierdzili, że występujące u D. B. schorzenie prawego stawu kolanowego powstało w 1988r. w okresie odbywania zasadniczej służby wojskowej i od tej pory powoduje jego częściową niezdolność do pracy. Wnioski biegłych w tym zakresie znajdują uzasadnienie w wynikach badania przedmiotowego odwołującego. W badaniu przedmiotowym biegli stwierdzili bowiem chód utykający na kończynę dolną prawą, zaniki mięśnia czworogłowego prawego - obwód mniejszy od strony lewej o 2 cm, większy obwód kolana prawego o 1 cm w stosunku do kolana lewego. W zakresie kolana prawego biegli stwierdzili niestabilność przednio-przyśrodkową kolana prawego w wyproście (+), w zgięciu 30°- (++), objaw szufladki przedniej (+ +), objawy łąkotkowe ujemne, ślad wysięku w stawie. Ruchy czynne i bierne w stawie kolanowym prawym-wyprost pełen, a ograniczenie maksymalnego zgięcia.

W świetle w/w wyników badania przedmiotowego D. B. należy podzielić stanowisko biegłych odnoście istnienia częściowej niezdolności do pracy odwołującego i pozostawania tej niezdolności w związku ze służbą wojskową.

Z opinii jednoznacznie wynika, iż stan kolana prawego odwołującego nie uległ poprawie w stosunku do stanu sprzed października 2012r., kiedy to był uznawany za częściowo niezdolnego do pracy w związku ze służbą wojskową.

W ocenie Sądu z w/w opinii wynika też, że niezdolność do pracy D. B. jest kontynuacją orzekanej dotychczas częściowej niezdolności do pracy. Świadczy o tym użycie przez biegłych w pierwszym zdaniu części zatytułowanej (...) słowa „nadal”. Z opinii wynika też, że biegli orzekli częściową niezdolność na 3 lata.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i przyznał D. B. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową na okres 3 lat od miesiąca wstrzymania prawa do renty, tj. od 01.11.2012r. do 31.10.2015r.

Sąd w niniejszym postępowaniu zobowiązany był do zamieszczenia w sentencji wyroku rozstrzygnięcia w przedmiocie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Zgodnie z art. 118 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz art. 120.

Przepis art. 118 ust. 1a stanowi zaś, że w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Wskazać należy, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25.01.2005r. (I UK 159/2004, OSNP 2005/19/308). orzekł, iż wydanie przez organ rentowy niezgodnej z prawem decyzji odmawiającej wypłaty świadczenia w sytuacji, gdy było możliwe wydanie decyzji zgodnej z prawem, w szczególności, gdyby ubezpieczony wykazał wszystkie przesłanki świadczenia oznacza, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które organ rentowy ponosi odpowiedzialność, chociaż nie można mu było zarzucić niestaranności w wykładni i zastosowaniu prawa.

W niniejszej sprawie ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji było ustalenie, czy D. B. jest co najmniej częściowo niezdolny do pracy z uwagi na schorzenie stawu kolanowego prawego i czy ta niezdolności pozostaje w związku ze służbą wojskową.

W ocenie Sądu prawidłowe ustalenie tej okoliczności było możliwe już na etapie postępowania przed organem rentowym.

Odwołujący pobierał rentę z tytułu niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową od 1990r. do 31.10.2012r., a więc przez 22 lata i przez ten okres stan jego prawego stawu kolanowego nie poprawił się, a w szczególności utrzymywała się jego niestabilność, co było wynikiem zerwania w czasie służby wojskowej więzadła w tym kolanie i uszkodzenia łąkotki. Z materiału dowodowego zebranego przed ZUS wynika, że stan stawu kolanowego nie poprawił się także po październiku 2012r. Lekarz orzecznik badając odwołującego w dniu 21.10.2012r. stwierdził niestabilność stawu kolanowego i ograniczenie zgięcia kolana prawego, a także mniejszy obwód uda prawego w stosunku do obwodu uda lewego. Pourazowa niestabilność kolana prawego jest też zawarta w rozpoznaniu lekarza orzecznika ZUS (k. 78-79 dokumentacji lekarskiej ZUS). Taki wynik badania świadczy o tym, iż w dacie badania przez lekarza orzecznika ZUS utrzymywały się takie same objawy, jakie zostały stwierdzone przez lekarza orzecznika ZUS w badaniu z 13.10.2009r., a które stwierdzało częściową niezdolność do pracy w związku ze służbą wojskową (k. 59 dokumentacji lekarskiej ZUS). Zauważyć trzeba, że wprawdzie Komisja Lekarska ZUS w toku badania odwołującego w dniu 21.11.2012r. nie stwierdziła niestabilności kolana i zaników mięśniowych, lecz taki wynik badania pozostaje w sprzeczności z wynikiem badania przez lekarza orzecznika ZUS, przeprowadzonego 21.10.012r. Skoro lekarz orzecznik w dniu 21.10.2012r., a więc zaledwie miesiąc wcześniej, stwierdził niestabilność kolana, a odwołujący przez ten miesiąc nie był operowany, to staw kolanowy nie mógł stać się stabilny. Nadto skoro lekarz orzecznik ZUS w dniu 21.10.2012r. stwierdził, że obwód uda prawego jest mniejszy niż uda lewego, świadczy to o zaniku mięśni.

W tej sytuacji ZUS nie mógł odmówić odwołującemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową, bowiem jego stan zdrowia od listopada 2012r. nie poprawił się.

Zauważyć też trzeba, że w niniejszej sprawie w kwestii niezdolności do pracy D. B. wypowiedział się tylko jeden zespół biegłych, a opinia ta nie była kwestionowana. Biegli ci swoje orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy odwołującego w związku ze służbą wojskową wydali po stwierdzeniu w badaniu przedmiotowym niestabilności stawu kolanowego prawego oraz zaników mięśnia czworogłowego prawego, a więc oparli je na tych samych objawach, które stwierdził już lekarz orzecznik ZUS.

Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, że już na etapie postępowania przed ZUS możliwe było wydanie prawidłowej decyzji przyznającej D. B. prawa do dochodzonej renty a ZUS ponosi odpowiedzialność za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji w toku postępowania przed tym organem.

Zauważyć w tym miejscu należy, że sporządzając sentencję wyroku Sąd w pkt 4 omyłkowo zapisał, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, gdyż zamiarem Sądu było orzeczenie o takiej odpowiedzialności, a inna treść pkt 4 jest wynikiem omyłki pisarskiej. Podnieść trzeba, że przebieg rozprawy w niniejszej sprawie był rejestrowany za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk i obraz a z ustnego uzasadnienia Sądu jednoznacznie wynika, iż zamiarem Sądu było stwierdzenie odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, tj. za nieustalenie częściowej niezdolności do pracy w związku ze służbą wojskową, gdyż uzasadniając ustnie orzeczenie Sąd stwierdzał taką odpowiedzialność.

Mając powyższe na uwadze Sąd wydał postanowienie, w którym sprostował oczywistą omyłkę w sentencji wyroku w pkt 4 w ten sposób, aby odzwierciedlała ona rzeczywisty zamiar Sądu wyrażony w ustnym uzasadnieniu wyroku.

O kosztach zastępstwa prawnego orzeczono na podstawie art. 98 kpc i § 12 ust. 2 w zw. z § 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Sąd miał na uwadze nakład pracy pełnomocnika, który w sprawie reprezentował odwołującego na dwóch rozprawach oraz fakt, iż postępowanie w niniejszej sprawie trwało kilka miesięcy, a wyrok zapadł na drugiej rozprawie. W ocenie Sądu wynagrodzenie pełnomocnika odwołującego należało wobec tego ustalić na poziomie 60 zł, a oddalić jego wniosek o zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego ponad tę kwotę.

Z tych względów orzeczono jak w sentencji.