Pełny tekst orzeczenia

Ubezpieczona M. G. z zawodu technik fizjoterapii wykonywała zawód technika fizykoterapii. Zatrudniła się w dniu 1.08.1991r. w Wojewódzkim Szpitalu (...) jako technik fizjoterapii. Następnie, na skutek przekształceń organizacyjnych, pracodawcą ubezpieczonej był Wojewódzki Szpital (...) w B. a potem Zakład Opieki Zdrowotnej L. w B. i kolejno (...) w B.. Ubezpieczona przez cały okres zatrudnienia tj. od 1.08.1981 r. do 31.08.2019 r. pracowała w tym samym miejscu czyli przychodni lekarskiej przy ul. (...) w B. i wykonywała w spornym okresie te same czynności obsługując aparatury wykorzystywane do zabiegów rehabilitacyjnych przy różnych schorzeniach: laser, ultradźwięki, izotermię krótkofalową, pole magnetyczne, terapuls i aparaty prądowe takie jak tens, jontoforeza, interdyn, diadynamik. Przy obsłudze tych urządzeń występowało narażenie na promieniowanie jonizujące oraz pole elektromagnetyczne w zakresie od 0,1 do 300 tys. MHz. Była to stała praca ubezpieczonej w pełnym wymiarze czasu pracy który ją obowiązywał czyli 5 godzin dziennie. Ubezpieczona jako technik fizjoterapii miała szersze uprawnienia niż fizykoterapia ale wykonywała do dnia 31.12.2008 r. wyłącznie zadania z zakresu fizykoterapii. Obowiązywał ją pisemny zakres czynności jako fizykoterapeuty. Ubezpieczona korzystała z urlopu wychowawczego w okresach od 22.10.1983r. do 31.10.1986r. i od 23.05.1990r. do 23.05.1991r. Z innych urlopów bezpłatnych nie korzystała. Ubezpieczona otrzymywała dodatek za pracę w warunkach szkodliwych, było to mleko. W związku z wykonywaniem pracy w szczególnych warunkach ubezpieczona poddawana była dodatkowym badaniom lekarskim w postaci EEG głowy, ginekologicznym, okulistycznym, kardiologicznym i ogólnym w celu stwierdzenia szkodliwych skutków tego promieniowa i na tej podstawie otrzymywała zaświadczenie o zdolności do pracy na tym stanowisku. Razem z ubezpieczona w spornym okresie pracowały w Zakładzie Opieki Zdrowotnej L. w B. a następnie w (...) w B. świadkowie A. C. ( jako technik fizjoterapii ) i D. M. ( jako rehabilitant) i na bieżąco, codziennie obserwowały pracę ubezpieczonej. W świadectwie pracy w szczególnych warunkach pracodawca wskazał, ze ubezpieczona pracowała w okresie od 1.08.1981 r. do 1.07.2014 r. przy pracach wymienionych w dziale XIII poz. 4 wykazu stanowiącego załącznik do zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12.07.1983 r.

dowód: dokumenty w aktach osobowych ubezpieczonej prowadzonych przez Zakład Opieki Zdrowotnej L. w B. i kolejno (...) w B., zeznania świadków A. C. i D. M., zeznania ubezpieczonej zapis A/V k.66, dokumenty w aktach rentowych.

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów w aktach osobowych ubezpieczonej oraz w jej aktach rentowych, których prawdziwości strony nie kwestionowały oraz zeznań świadków A. C. i D. M. oraz zeznań ubezpieczonej, którym dał wiarę bowiem były one zgodne i spontaniczne i korelowały z zeznaniami ubezpieczonej oraz znajdowały potwierdzenie w dokumentach zgromadzonych w aktach osobowych ubezpieczonej.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, zdaniem Sądu Okręgowego, w sposób niebudzący wątpliwości, że ubezpieczona pracowała w spornym okresie w warunkach szczególnych od 1.08.1981 r. do 31.08.2020r. w Wojewódzkim Szpitalu (...) w B., następnie w Zakładzie Opieki Zdrowotnej L. w B. i (...) w B. przy pracach wymienionych w poz.4 działu XIV wykazu A będącego załącznikiem do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach

Stosownie do treści art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2015 r. poz. 965) rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

W art. 21 i 23 ww. ustawy określono warunki nabycia prawa do rekompensaty i sposób jej przyznawania. Zgodnie z art. 21 ustawy rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Artykuł 23 ustawy o emeryturach pomostowych stanowi, iż ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę. Rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Rekompensata jest zatem odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze dla osób, które rozpoczęły pracę przed 1 stycznia 1999 r. i nie nabędą prawa do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (analogiczne stanowisko zajął Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 25 listopada 2010 r. (K 27/09, OKT-A 2010, Nr 9, poz. 109).

W związku z powyższym, aby przyznać ubezpieczonej prawo do rekompensaty, ubezpieczona musiała udowodnić, że ma co najmniej 15-letni staż pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Sąd dokonał więc oceny ustalonego stanu faktycznego w kontekście przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Zgodnie z treścią art.32 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. w sprawie emerytur i rent z FUS -ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1 ( 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet.) W myśl ustępu 2 art.32 cytowanej ustawy dla celów ustalenia uprawnień, o których mowa w ustępie 1, za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Przepisy rozporządzenia wykonawczego Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r, które nadal zachowały swoją moc na warunkach określonych w art. 32 ust. 4 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, mają zastosowanie do wszystkich pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku, a okresy te stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy. Niemniej jednak należy wskazać, iż w przypadku, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach z przyczyn od siebie niezależnych, art. 472 i 473 k.p.c. umożliwiają ustalenie tych okoliczności w drodze postępowania odwoławczego przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z powołanymi przepisami w postępowaniu w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych każdy fakt mający wpływ na prawo do świadczenia lub jego wysokość może być dowodzony wszelkimi środkami, które sąd uzna za pożądane, a ich dopuszczenie za celowe. Zaliczenie nieudokumentowanych, spornych okresów pracy w szczególnych warunkach do stażu pracy uprawniającego do wcześniejszej emerytury wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych. Nie ulega wątpliwości, że w postępowaniu o świadczenie emerytalno-rentowe dopuszczalne jest – jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w uchwale z 27 maja 1985 r. (III UZP 5/85, LEX nr14635) – przeprowadzenie przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu jego likwidacji lub zniszczenia dokumentów dotyczących zatrudnienia.

Okres pracy w warunkach szczególnych można również ustalić w postępowaniu sądowym na podstawie akt osobowych pracownika.

Postępowanie dowodowe przeprowadzone przez Sąd potwierdziło fakt pracy ubezpieczonej w spornych okresach w szczególnych warunkach o których mowa w dziale XIV poz.4 załącznika A do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. i okresy te przekraczały 15 letni okres, czego nie kwestionował organ rentowy.

Mając na względzie powyższe, skoro ubezpieczona spełniła warunki do uzyskania spornego świadczenia w postaci rekompensaty jako dodatku do kapitału początkowego, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. Sąd orzekł jak w punkcie 1 wyroku.

Na zasadzie art. 98 k.p.c. oraz na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. orzeczono o kosztach zastępstwa prawnego, przyznając wynagrodzenie pełnomocnikowi ubezpieczonego w wysokości podwójnej stawki minimalnej z uwagi na nakład pracy niezbędny do prawidłowego prowadzenia procesu.

Na zasadzie art. 118 ust 1 a ustawy z 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z FUS Sąd Okręgowy orzekł o braku odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji z uwagi na brak w sprawie świadectwa pracy w szczególnych warunkach, co wymagało przeprowadzenia postępowania dowodowego przed Sądem na okoliczność charakteru pracy ubezpieczonej.

SSO Ewa Milczarek