Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 stycznia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mariusz Broda (spr.)

Sędziowie: SSO Beata Piwko

SSO Marek Boniecki

Protokolant: protokolant Beata Wodecka

po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2014 r. w Kielcach na rozprawie

sprawy z powództwa T. J.

przeciwko M. J.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Starachowicach

z dnia 20 września 2013 r. sygn. I C 342/13

oddala apelację, zasądza od T. J. na rzecz M. J. kwotę 1200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

sygn. akt IICa 1503/13

UZASADNIENIE

W postępowaniu przed Sądem Rejonowym w Starachowicach powód T. J. domagał się zasądzenia od pozwanego M. J. kwoty 40 000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu. Z uzasadnienia żądania wynikało , że jest to zapłata za wynajem lokalu mieszkalnego za okres 6 lat (począwszy od kwietnia 2005r. , po 500 zł miesięcznie) , a w pozostałym zakresie – odszkodowanie za zniszczenie mebli , sprzętu gospodarstwa domowego , garażu podług , pozbawienie wyposażenia warsztatu, podatek od nieruchomości , należność za gaz , energię i wodę, przy czym oświadczył, że nie jest w stanie sprecyzować , wartości tak określonych szkód.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa, w szczególności zarzucając , że nie łączyła go z powodem umowa najmu , bo nieruchomość zabudowana domem mieszkalnym została mu udostępniona nieodpłatnie , a powód dodatkowo obiecał, że przeniesie na pozwanego jej własność. Ponadto twierdził, że była ona w złym stanie , a w związku z tym poniósł na nią znaczne nakłady z tytułu prac modernizacyjnych i remontowych, o czym powód wiedział i co akceptował. Niezależnie od tego pozwany podniósł zarzut przedawnienia roszczeń.

Wyrokiem z dnia 20.09.2013r. Sąd Rejonowy w Starachowicach oddalił powództwo w całości i zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2434 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. W uzasadnieniu przytoczył poczynione ustalenia faktyczne , będące podstawą rozstrzygnięcia, z których w szczególności wynika , że: pozwany zamieszkiwał na udostępnionej mu nieodpłatnie przez ojca (T. J.) nieruchomości położonej w miejscowości (...), Gmina M.od sierpnia 2004r. do 20.06.2011 r., kiedy wydał ją powodowi , wobec zgłaszanych przez niego tej treści żądań, a to wobec pogorszenia się wcześniej bardzo dobrych relacji pomiędzy stronami , czego tłem pozostawało neutralne zachowanie pozwanego w trakcie postępowania w sprawie o rozwód pomiędzy jego rodzicami ; w okresie zamieszkiwania na w/w nieruchomości , pozwany poczynił szereg prac modernizacyjnych i remontowych w zajmowanym przez siebie nieodpłatnie domu, o czym wiedział pozwany, przy czym nie tylko to akceptował ,ale także brał w tym udział , również w sferze formalnej , bo jako właściciel nieruchomości występował o uzyskanie stosownych pozwoleń na prace budowlane ; 10.05.2012r. M. J.i R. J.uzyskali przeciwko T. J.wyrok zaoczny uwzględniający ich powództwo o zasądzenie kwoty 30 000 zł z tytułu poczynionych na w/w nieruchomość, co skłoniło powoda do wytoczenia powództwa w niniejszym postępowaniu. Mając na względzie tej treści ustalenia , Sąd Rejonowy zidentyfikował łączący strony stosunek najmu jako umowę użyczenia (art. 710 kc), wykluczając tym samym istnienie stosunku najmu , a w konsekwencji tego stwierdzając brak podstaw do zapłaty przez pozwanego za korzystanie z nieruchomości powoda. Tym samym roszczenie o zapłatę nie powstało, wobec tego , jak stwierdził Sąd Rejonowy nie mogło ulec także przedawnieniu. Alternatywnie Sąd Rejonowy rozważył, okres od daty zakończenia postępowania w sprawie o rozwód (rodziców pozwanego), do daty faktycznego wydania nieruchomości powodowi przez pozwanego, przy założeniu , że ta pierwsza data oznaczałaby „koniec” stosunku użyczenia , a to wobec kierowanych żądań wydania nieruchomości przez pozwanego. Zdaniem Sądu I instancji , jeżeli nawet tak przyjąć , to za ten okres roszczenie należałoby rozpatrywać na podstawie art. 224 i nast. kc, a skoro tak wobec tego, że zostało zgłoszone po upływie rocznego terminu od dnia wydania nieruchomości , to uległo przedawnieniu (art. 229 kc). Jeśli idzie o zgłoszone roszczenia odszkodowawcze , to skoro dotyczyły one tego w jakim stanie znajdowała się zwrócona rzecz , to w ocenie Sądu Rejonowego także uległy przedawnieniu, wobec upływu rocznego terminu od wydania nieruchomości (art. 719 kc). Niezależnie od tego Sąd Rejonowy stwierdził brak podstaw do skorzystania przez powoda z treści art. 5 kc.

Wyrok w całości zaskarżył powód. W wywiedzionej apelacji zarzucił błędną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego , poprzez uznanie , że powoda łączyła z pozwanym umowa użyczenia , że dokonał nakładów i nie dokonał zniszczeń , że powód obiecywał pozwanemu przeniesienie własności nieruchomości ; niezasadną odmowę zastosowania art. 5 kc. Wobec tego wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości.

Pozwany w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna i jako taka podlegała oddaleniu.

W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że sformułowany przez skarżącego zarzut błędnej oceny materiału dowodowego , w części odnoszącej się do charakteru łączącej strony umowy , w rzeczywistości dotyczy prawnomaterialnej oceny faktów , a nie podstaw ich ustalenia. W pozostałym zakresie jego przedmiotem jest wadliwość poczynionych przez Sąd I instancji ustaleń. Wbrew stanowisku skarżącego , Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe z punktu widzenia reguł opisanych w treści art. 233 par. 1 kpc oraz kompletne w kontekście właściwych do zastosowania w tym przypadku norm prawa materialnego, ustalenia co do wszystkich okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Ocena wiarygodności i mocy dowodów nie budzi wątpliwości , albowiem Sąd rozważył je wszechstronnie , na podstawie własnego uznania , zasad doświadczenia życiowego (które w tym konkretnym przypadku miały nie bagatelne znaczenie) , z czego wyprowadził niewadliwe z punktu widzenia zasad poprawnego rozumowania wnioski. Ta ocena , spełniając wymogi z treści art. 233 par. 2 kpc , ma charakter swobodny, a zatem nie jest dowolna. Przypomnieć należy , że dla skutecznego zwalczania prawidłowości dokonanej oceny dowodów i czynionych na tej podstawie ustaleń , koniecznym jest wykazanie błędów logicznych w prowadzącym do tego toku rozumowania sądu , a także „oderwania” od zasad doświadczenia życiowego. Sama nawet próba skonstruowania i wyeksponowania alternatywnego stanu faktycznego (w stosunku do tego ustalonego przez sąd i zwalczanego w apelacji) nie może przynieść oczekiwanego przez skarżącego skutku. Apelujący nie uczynił niczego , co wzruszałoby prawidłowość poczynionych przez Sąd I instancji i szczegółowo wyeksponowanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku ustaleń. Z tych względów Sąd Okręgowy w całości jej podziela i przyjmuje za własne. Dodatkowo warto zwrócić uwagę na to , że te zasadnicze dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności (w szczególności ilustrujące władanie nieruchomością przez pozwanego, zachowania samych stron w całym okresie , w którym miało ono miejsce, ale przede wszystkim w czasie poprzedzającym wprowadzenie pozwanego we władanie nieruchomością ), w kontekście treści dowodu z przesłuchania powoda w charakterze strony , ostatecznie okazały się niesporne.

Wbrew stanowisku skarżącego, Sąd Rejonowy dokonał trafnej identyfikacji łączącego strony stosunku prawnego. Uwzględnia ona przede wszystkim prawidłowo poczynione ustalenia okoliczności faktycznych , w szczególności ilustrujących to, w jaki sposób (dlaczego) , pozwany objął nieruchomość we władanie pozwanego, co wynikało z ówcześnie wyrażanych przez strony intencji i wzajemnych oczekiwań , odnośnie zasad zajmowania nieruchomości przez pozwanego, wreszcie , jak wyglądały ich zachowania (także wzajemne relacje) , w całym okresie zamieszkiwania pozwanego na tej nieruchomości , co było przyczyną zażądania jej opuszczenia ze strony powoda. W następnej kolejności Sąd Rejonowy najpierw dokonał właściwej wykładni przytoczonej w uzasadnieniu podstawy prawa materialnego , a następnie w sposób prawidłowy ją zastosował, konkludując , że strony łączyła umowa użyczenia. Jeżeli tak, to pozwany miał prawo do bezpłatnego używania oddanej mu w tym celu nieruchomości. Sąd Okręgowy podziela w całości , przytoczoną w tym zakresie przez Sąd Rejonowy argumentację. Natomiast, zdaniem Sądu Okręgowego, w realiach faktycznych tej sprawy, nie było dostatecznych podstaw uzasadniających postrzeganie zachowań powoda (przez pryzmat zasady opisanej w treści art. 60 kc) jako tych pozwalających na taką identyfikację oświadczenia jego woli , która modyfikowałaby treść łączącego strony stosunku prawnego(wynikającego z umowy użyczenia). Te niejednolicie brzmiące wypowiedzi pozwanego (w towarzyszących temu okolicznościach), nie ujawniały jego woli w sposób dostateczny (w rozumieniu art. 60 kc). Wobec tego, trudno postrzegać to jako oświadczenie woli , które pozostawałoby traktować go jako prawnie relewantne z punktu widzenia podstaw odstąpienia od łączącej strony umowy (w szczególności art. 716 kc). W konsekwencji tego bezprzedmiotowe stały się rozważania co do oceny tego pozostałego okresu władania nieruchomością (po zakończeniu sprawy o rozwód) , przez pryzmat przepisów art. 224 i nast. kc. Przy czym podkreślić należy, że ta wyeksponowana przez Sąd Rejonowy alternatywnie argumentacja bezpodstawności żądania zapłaty za korzystanie z nieruchomości w okresie od zakończenia postępowania w sprawie o rozwód rodziców pozwanego, nie ma znaczenia z punktu widzenia prawnomaterialnej oceny żądania, przedstawionej w pierwszej kolejności , którą Sąd Okręgowy aprobuje. W pozostałym zakresie prawidłowość dokonanej przez Sąd I instancji prawnomaterialnej oceny zgłoszonego roszczenia nie budzi żadnych wątpliwości, w szczególności dotyczy to samego zarzutu jego przedawnienia. Wobec wyczerpującego przedstawienia analizy tego zagadnienia w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, Sąd Okręgowy poprzestaje jedynie na stwierdzeniu, że przyjmuje to za własne, bez potrzeby dodatkowej argumentacji. Wniosek ten dotyczy również braku podstaw do zastosowania art. 5 kc. Przypomnieć tylko należy, że dla skutecznego wykazania , że ktokolwiek czyni ze swego prawa użytek w sposób sprzeczny z jego społeczno - gospodarczym przeznaczeniem lub zasadami współżycia społecznego , a wobec tego , że takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie tego prawa i nie podlega ochronie , koniecznym jest najpierw wyeksponowanie skonkretyzowanej (przynajmniej jednej) zasady współżycia społecznego , a następnie uzasadnienie, że korzystanie z prawa podmiotowego jest z tą zasadą sprzeczne. Ponad wszelką wątpliwość powód tego nie uczynił, stąd trafna konkluzja Sądu Rejonowego.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy , na podstawie art. 385 kpc oddalił apelację. Rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego znajduje uzasadnienie w treści art. 98 par. 1 kpc w zw. z art. 108 par. 2 kpc oraz par. 6 pkt. 5 , par. 13 pkt. 1 rozp. Min. Spr. z dnia 28.09.2002 (Dz.U. z 2013r. , poz.461).

/SSO M. Boniecki/ /SSO M. Broda/ /SSO B. Piwko/

(...).