Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

K., dnia 2 czerwca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu, II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Jacek Chmura (spr.)

Sędziowie: Janusz Roszewski

Wojciech Vogt

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Jolanta Bąk

po rozpoznaniu w dniu 2 czerwca 2021 r. w Kaliszu

na rozprawie

sprawy z powództwa R. S.

przeciwko K. J.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Kaliszu

z dnia 29 września 2020 r., sygn. akt I C 480/18

1.  Zmienia zaskarżony wyrok w ten tylko sposób, że w pkt. I wyroku w miejsce kwoty 30.835,54 zł wpisuje kwotę: 27.873,67 (dwadzieścia siedem tysięcy osiemset siedemdziesiąt trzy 67/100) złote;

2.  Oddala apelację w pozostałym zakresie;

3.  Nie obciąża powoda kosztami postępowania apelacyjnego;

4.  Przyznaje od Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Kaliszu na rzecz radcy prawnego D. S. (1) kwotę 1.200 (jeden tysiąc dwieście) złotych tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną powodowi z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Janusz Roszewski Jacek Chmura Wojciech Vogt

II Ca 840/20

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 29 września 2020 r. Sąd Rejonowy w Kaliszu w sprawie I C 480/18 z powództwa R. S. przeciwko K. J. - o zapłatę:

I.  Zasądził od pozwanej K. J. na rzecz powoda R. S. kwotę 30 835,54 zł (trzydzieści tysięcy osiemset trzydzieści pięć złotych 54/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 08 lutego 2018r. do dnia zapłaty.

II.  Oddalił powództwo w pozostałej części.

III.  Nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Kaliszu) kwotę
2 693,18 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych.

IV.  Nie obciąża pozwanej kosztami postępowania w pozostałej części.

V.  Przyznał od Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Kaliszu) na rzecz radcy prawnego D. S. (1) wynagrodzenie w kwocie 2 400,00 zł powiększone o podatek od towarów i usług tytułem pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

Spadkodawczyni K. L. posiadała jedną córkę H. S., która zmarła w 1983 roku. H. S. posiadała dwoje dzieci - powoda R. S. oraz pozwana K. J.. K. L. zmarła w dniu l maja 2016 r. w K.. Postanowieniem z dnia 26 września 2016 r. w sprawie o sygn. akt I Ns 1128/16 Sąd Rejonowy w Kaliszu I Wydział Cywilny stwierdził, że spadek po K. L. na podstawie testamentu notarialnego z dnia 10.05.2012 r. otwartego i ogłoszonego w dniu 26 września 2016 r. w Sądzie Rejonowym w Kaliszu, nabyła K. J. w całości.

(dowód: zeznania powoda R. S. 00:13:55 - 00:46:02 e- protokół z rozprawy z dnia 13.08.2020 r. - k. 191 - 192, zeznania pozwanej K. J. 00:46:02 - 01:20:29 e- protokół z rozprawy z dnia 13.08.2020 r. - k. 192 - 192v., postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 26 września 2016 r. - akta sprawy I Ns 1128/16 k. 20, okoliczności niesporne)

W chwili śmierci K. L. była właścicielką spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) usytuowanego w budynku położonym w K. przy ul. (...), którego wartość według stanu na dzień l maja 2016r. oraz według aktualnych cen wynosi 119 000 zł. Spadkodawczyni posiadała również środki pieniężne w wysokości 7 102,85 zł zgromadzone na rachunku bankowym prowadzonym przez (...) Bank (...) S.A. oraz środki w wysokości 27,29 zł zgromadzone na Obiegowej Książeczce Oszczędnościowej w ww. banku.

(dowód: zeznania powoda R. S. 00:13:55 - 00:46:02 e- protokół z rozprawy z dnia 13.08.2020 r. - k. 191 - 192, zeznania pozwanej K. J. 00:46:02 - 01:20:29 e- protokół z rozprawy z dnia 13.08.2020r. - k. 192 -192v., informacja z banku - k. 52, opinia biegłego z dziedziny szacowania nieruchomości - k. 129 - 15)

Powód R. S. zamieszkiwał z K. L. w mieszkaniu przy ul. (...). Po śmierci wyżej wymienionej powód nadal zamieszkiwał w przedmiotowym lokalu. Początkowo regulował czynsz oraz rachunki. R. S. nie miał konfliktów z sąsiadami, postrzegany był jako spokojny i uprzejmy. R. S. był właścicielem lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w K., jednakże lokal ten został sprzedany na licytacji komorniczej.

Pismem z dnia 16 maja 2017 r. powód wezwał K. J. do zapłaty kwoty 30 000 zł tytułem zachowku w terminie 7 dni.

(dowód: zeznania powoda R. S. 00: 13:55 - 00:46:02 e- protokół z rozprawy z dnia 13.08.2020r. - k. 191 - 192, częściowo zeznania pozwanej K. J. 00:46:02 - 01:20:29 e- protokół z rozprawy z dnia 13.08.2020r. - k. 192 - 192v., częściowo zeznania świadka T. J. 00:05:47-00:00:28:21 e- protokół z rozprawy z dnia 21.08.2018 r. k. 42 - 43, zeznania świadka M. S. 00:07:36 - 00:23:25 e- protokół z rozprawy z dnia 6 grudnia 2018r. k. 82 - 82v., zeznania świadka M. A. 00:23:25 - 00:32:28 e- protokół z rozprawy z dnia 06. 12.218r. k. 82v. - 83, zeznania świadka K. M. 00:32:28 - 00:51:40 e- protokół z rozprawy z dnia 6 grudnia 2018r. k. 83 - 83v., wezwanie do zapłaty wraz potwierdzeniem nadania - k. 5-6).

Pozwana pismem z dnia 19 czerwca 2017 r. wezwała powoda do uregulowania opłat za lokal mieszkalny w kwocie 2 857,29 zł oraz kwoty 13 000 tytułem odszkodowania z bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego wraz z odsetkami za zwłokę w terminie 7 dni. Powód opuścił ww. lokal w dniu 19 sierpniu 2017 r. po interwencji funkcjonariuszy Policji. W mieszkaniu przy ul. (...) pozostawił wszystkie swoje rzeczy.

(dowód: zeznania powoda R. S. 00: 13:55 - 00:46:02 e- protokół z rozprawy z dnia 13.08.2020r. - k. 191 - 192, częściowo zeznania pozwanej K. J. 00:46:02 - 01:20:29 e- protokół z rozprawy z dnia 13.08.2020r. - k. 192 - 192v., zeznania świadka M. R. 00:01:20 - 00:10:42 e- protokół z rozprawy z dnia 16 kwietnia 2019r. k. 111 - 111v., zeznania świadka P. G. 00:10:42 - 00:19:29 e- protokół z rozprawy z dnia 16 kwietnia 2019 r. k. 111, zeznania świadka P. R. 00:19:29 - 00:22:38 e- protokół z rozprawy z dnia 16 kwietnia 2019 r. 2018r. k. 111v. -112, wezwanie do zapłaty wraz potwierdzeniem nadania - k. 22 - 23, kserokopie notatników z interwencji przeprowadzonych w dniu 19 sierpnia 2017r. - k. 56-62).

Wyrokiem Sadu Rejonowego w Kaliszu z dnia 26 kwietnia 2017 r., sygn. akt I C 3102/16 nakazano R. S. aby opróżnił, opuścił i wydał K. J. lokal mieszkalny nr (...), położny w budynku przy ul. (...) w K. oraz zasądzono od R. S. na rzecz K. J. kwotę 697 zł tytułem kosztów procesu. Orzeczenie uprawomocniło się w dniu 18 stycznia 2018 r.

(dowód: wyrok Sadu Rejonowego w Kaliszu z dnia 26 kwietnia 2017r. - k.16, akta sprawy I C 3102/16 k. 31)

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 19 października 2017r. w sprawie o sygn. akt I Nc 3746/17 nakazano K. J. i R. S., aby zapłacili solidarnie powodowi K. Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w K. kwotę 2805,84 zł oraz kwotę 647 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Postanowieniem z dnia 6 lipca 2018r. Sąd Rejonowy w Kaliszu uchylił ww. nakaz zapłaty wobec R. S.. Natomiast postanowieniem z dnia 16 lipca 2019 r. umorzono postępowanie w stosunku do R. S. w sprawie o sygn. akt I Nc 3746/17. Należności z tytułu ww. nakazu zapłaty zostały uregulowane przez T. J..

(dowód: nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 19 października 2017r. - k. 19, akta sprawy / Nc 3746/17 k. 27, postanowienie z dnia 6 lipca 2018r. - k. 39, postanowienie z dnia 16 lipca 2019r. - k. 43, wezwanie do zapłaty - k. 18, zobowiązanie - k. 20, pismo wraz z załącznikami - k. 48 - 50)

Pismem z dnia 5 marca 2018r. K. J. zgłosiła R. S. do potracenia wierzytelność w kwocie nie mniejszej niż 31 775 zł.

(dowód: oświadczenie o potrąceniu wraz z potwierdzeniem nadania - k. 24 - 25)

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów, które nie były wzajemnie kwestionowane przez strony postępowania i nie budziły wątpliwości Sądu.

Sąd dał wiarę zeznaniom powoda R. S. w całości bowiem w świetle pozostałych środków dowodowych, Sąd uznał je za spójne i autentyczne, złożone w sposób spontaniczny, co stanowiło o konieczności obdarzenia ich walorem wiarygodności. Sąd uznał zeznania pozwanej K. J. za częściowo wiarygodne - w zakresie zgodnym z ustalonym wyżej stanem faktycznym. Sąd nie dał wiary pozwanej w zakresie, w jakim wskazywała, iż K. L. zakupiła powodowi mieszkanie z oszczędności własnych oraz ich matki H. S. oraz że powód zaniedbał mieszkanie przy ul. (...) i nadawało się ono do remontu. Należy zauważyć, że pozwana nie tylko nie sprecyzowała dokładnie zniszczeń, których miał dokonać powód oraz nie przedstawiła żadnych dowodów na ich wartość. Twierdzenia wnioskodawczymi nie znalazły potwierdzenia w zgromadzonym materiale dowodowym, a w szczególności w zeznaniach świadków. Zeznania te stanowiły jedynie subiektywnie zaprezentowaną wersję stworzoną na potrzeby niniejszego postępowania.

Jeśli chodzi o zeznania świadka T. J., to Sąd uznał je za wiarygodne w takim zakresie, w jakim znalazły one potwierdzenie w pozostałym materiale dowodowym zebranym w sprawie. Niemniej jednak rzeczą oczywistą jest że świadek jest bezpośrednio związany z pozwaną, co również rzutowało na sposób wypowiadania się na temat powoda. W ocenie Sądu zeznania świadka w tym zakresie złożone zostały na potrzeby niniejszego postępowania i w związku z tym powstały wątpliwości co do jego obiektywizmu w danej sprawie.

Jako polegające na prawdzie Sąd uznał zeznania funkcjonariuszy policji M. R., P. G., P. R.. Tworzą one spójną całość, są logiczne i rzeczowe.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków M. S., M. A. oraz K. M.. Świadkowie ci zgodnie wskazywali, iż powód nie był osobą konfliktową, a w mieszkaniu przy ul. (...) starał się utrzymywać porządek. Bez rzeczywistego znaczenia dla ustaleń faktycznych były natomiast zeznania K. K., które nie pozwoliły na poczynienie ustaleń istotnych dla rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie.

Sąd dał wiarę opinii biegłego sądowego z zakresu szacowanie nieruchomości, albowiem jest ona fachowa i nie była kwestionowana przez strony. Sąd podzielił wnioski biegłego w całości i ustalił wartości nieruchomości będącej przedmiotem postępowania według stanu na dzień l maja 2016r. i według cen aktualnych na kwotę 119 000 zł.

Sąd Rejonowy rozważył, co następuje:

Powództwo podlegało uwzględnieniu w przeważającej części.

Zgodnie z art. 991 § 1 k.c. zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek). Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia (§ 2).

K. L. zmarła w dniu 1 maja 2016r. Spadek po niej nabyła na podstawie testamentu pozwana K. J. w całości. W chwili śmierci spadkodawczyni jej jedyna córka H. S. już nie żyła. Zatem do kręgu spadkobierców ustawowych K. L. należały jej wnuki - powód R. S. i pozwana K. J.. Łączna wartość składników majątku spadkowego wynosi 126 130,14 zł (119 000 zł + 7 102,85 zł + 27,29 zł). Powód dziedziczyłby z ustawy w 1/2 części, a zatem wartość udziału powoda wynosiłaby 63065,07 zł. Zgodnie z art. 991 § 1 k.c. powodowi przysługuje zachowek w wysokości 1/2 wartości udziału, który dziedziczyłby z ustawy.
Powodowi należałby się zatem zachowek w wysokości 31 532,54 zł. Jednakże wskutek złożenia przez pozwaną oświadczenia o potrąceniu tej wierzytelności z wierzytelnością przysługującą jej wobec powoda o zwrot kosztów postępowania w sprawie o eksmisję w wysokości 697 zł, zasądzonych prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Kaliszu w sprawie o sygn. akt I C 3102/16, obie wierzytelności umorzyły się nawzajem - zgodnie z art. 498 par. 2 k.c. - do wysokości wierzytelności niższej. Z powyższych względów Sąd w pkt I wyroku zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 30 835,54 zł i w pkt II wyroku oddalił powództwo w pozostałej części.

Ponadto pozwana zgłosiła zarzut potrącenia następujących wierzytelności:

- 291,03 zł - tytułem uregulowanego przez pozwaną w miejsce powoda kosztów zużycia energii elektrycznej w ww. lokalu mieszkalnym,

- 4 144,36 zł oraz 647 zł i 132,42 zł - tytułem opłaconych przez pozwaną w miejsce powoda kosztów użytkowania lokalu mieszkalnego należnych K. Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K.,

- 16 000 zł tytułem odszkodowania za bezumowne korzystanie przez powoda z lokalu pozwanej w okresie maj 2016 - sierpień 2017,

- 3 500 zł tytułem kosztów magazynowania przez pozwaną rzeczy należących do powoda w okresie wrzesień 2017 - marzec 2018,

- 6363,19 zł tytułem kosztów przywrócenia lokalu mieszkalnego do stanu właściwego dla jego przeznaczenia po przymusowym opuszczeniu lokalu przez powoda.

W myśl przepisu art. 203 ¹ § l k.p.c. podstawą zarzutu potrącenia może być tylko wierzytelność pozwanego z tego samego stosunku prawnego co wierzytelność dochodzona przez powoda, chyba że wierzytelność pozwanego jest niesporna lub uprawdopodobniona dokumentem niepochodzącym wyłącznie od pozwanego. W przedmiotowej sprawie pozwana samodzielnie oszacowała wartość kosztów przywrócenia lokalu do stanu poprzedniego na kwotę 6 363,19 zł, wartość odszkodowania za bezumowne korzystanie z lokalu przez powoda na kwotę 16 000 zł oraz wartość kosztów magazynowania przez pozwaną rzeczy należących do powoda na kwotę 3 500 zł Wierzytelność pozwanej nie były niesporne czy też uprawdopodobniona dokumentem niepochodzącym wyłącznie od pozwanej. Brak jest również tożsamości stosunku prawnego, gdyż roszczenie powoda dotyczy zachowku, zaś pozwanej - przywrócenia lokalu mieszkalnego do stanu właściwego, odszkodowania za bezumowne korzystanie przez powoda z lokalu oraz kosztów magazynowanie rzeczy powoda.
Do potrącenia z wierzytelnością powoda nie kwalifikuje się również wierzytelność pozwanej obejmująca koszty użytkowania lokalu mieszkalnego należne K. Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K.. W skazać należ, iż nakaz w postępowaniu upominawczym Sądu Rejonowego w Kaliszu z dnia 19 października 2017r. w sprawie o sygn. akt I Nc 3746/17 został uchylony wobec R. S., a postępowanie w stosunku do powoda umorzono. Natomiast faktura V AT za energię elektryczną przedłożona przez pozwaną wystawiona została na K. L. i nie wynika z niej, czy i przez kogo została uregulowana. Trzeba zatem stwierdzić, że powyższe wierzytelności pozwanej nie nadawały się do potrącenia z wierzytelnością powoda. Podkreślić należy, że zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodów (art. 6 k.c.), to na pozwanej spoczywał ciężar wykazania zasadności (istnienia oraz wysokości) roszczenia przedstawionego do potrącenia. Zatem w myśl przepisu art. 203 ¹ § l k.p.c., powyższe zarzuty potrącenia zgłoszone przez pozwaną nie mogły zostać uwzględnione. Nie zamyka to jednak pozwanej drogi do sądowego dochodzenia takich wierzytelności w odrębnym postępowaniu.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § l k.c. Według ugruntowanego w orzecznictwie poglądu odsetki należą się wierzycielowi od chwili, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem wymagalnego świadczenia pieniężnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 17 czerwca 2004 r., sygn. akt V CK 551/03, wyrok Sądu Najwyższego z 7 sierpnia 2003 r., sygn. akt IV CKN 372/01, wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, sygn. akt I ACa 1664/04). W przedmiotowej sprawie roszczenie o zachowek powód sprecyzował dopiero w pozwie, a zatem o wymagalności roszczenia można mówić dopiero od dnia doręczenia pozwu, stanowiącego w istocie rzeczy wezwanie do spełnienia świadczenia (art. 455 k.c.). Pozwana zatem miała możliwość wykonania zobowiązania dopiero wraz z wezwaniem do jego spełnienia, w tym wypadku od dnia następnego po dniu doręczenia pozwu, a mianowicie od 8 lutego 2018 r.

O kosztach postępowania orzeczono na mocy art. 102 k.p.c. W pkt III wyroku Sąd nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Kaliszu) kwotę 2 693,18 zł tytułem zwrotu kosztów sądowych. Na należne koszty procesu złożyły się następujące kwoty: opłata sądowa od pozwu - l 589 zł, koszty zastępstwa procesowego radcy prawnego - 2 400 zł, koszty wynagrodzenia biegłego - 1 096,09 zł, koszty stawiennictwa świadka - 30,09 zł oraz wynagrodzenie z tytułu uzyskania informacji stanowiącej tajemnicę bankowa - 25 zł. Sąd nie obciążył pozwanej kosztami postępowania w pozostałej części (pkt IV). Obciążając pozwaną jedynie częściowo obowiązkiem zwrotu kosztów sądowych miał na uwadze obecną sytuację materialną pozwanej.

W pkt V wyroku przyznał od Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Kaliszu) na rzecz radcy prawnego D. S. (2) wynagrodzenie w kwocie 2 400 zł powiększone o podatek od towarów i usług tytułem pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.
Wysokość wynagrodzenia pełnomocnika powoda, będącego radcą prawnym ustalono na podstawie § 8 pkt 5 Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu. Kwotę tą powiększono o należny podatek V AT.

Powyższy wyrok zaskarżyła pozwana K. J. apelacją z dnia 16 listopada 2020 r. w części - w zakresie punktu I i III.

Na podstawie art. 368 § 1 k.p.c. wyrokowi temu skarżąca zarzuciła naruszenie przepisów
postępowania, a mianowicie:

art. 203 ¹ k.p.c. poprzez jego zastosowanie – w brzmieniu obowiązującym od dnia 7 listopada 2019 r. - prowadzące do uznania, że podstawą zarzutu potrącenia może być tylko wierzytelność pozwanego z tego samego stosunku prawnego co wierzytelność dochodzona przez powoda;

- art. 9 ust. l ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw - poprzez jego niezastosowanie;

Na podstawie art. 374 k.p.c. pozwana wniosła o przeprowadzenie rozprawy w celu
rozpoznania apelacji.

Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania - w zaskarżonej części - Sądowi Rejonowemu w Kaliszu z pozostawieniem temu Sądowi do rozstrzygnięcia kwestii kosztów postępowania apelacyjnego.

W odpowiedzi powoda na apelację pozwanej powód wniósł o:

1)  oddalenie apelacji w całości,

2)  zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu za I II instancję według norm
przepisanych,

3)  przyznanie ze Skarbu Państwa na rzecz pełnomocnika powoda (pełnomocnictwo z urzędu) kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed Sądem I i II instancji albowiem nie zostały one uiszczone ani w całości ani w części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej zasługiwała na częściowe uwzględnienie.

Sąd Okręgowy aprobuje w całości ustalenia faktyczne i ocenę dowodów dokonaną przez sąd I instancji i przyjmuje je za własne.

Sąd Okręgowy ustalił dodatkowo, co następuje:

W dniu 30 listopada 2017 r. pozwana K. J. zapłaciła rachunek za energię elektryczną na kwotę 291,03 zł z tytułu poboru energii elektrycznej według licznika położonego w mieszkaniu przy ul. (...) w K. za okres od 22.04.2017 r. do 21.06.2017 r.

(faktura k. 21, zeznania pozwanej K. J. – nagranie 00:51:45 k.193).

Nakaz zapłaty w sprawie I Nc 3746/17 Sądu Rejonowego w Kaliszu z powództwa K. Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w K. przeciwko K. J. obejmował należności Spółdzielni z tytułu czynszu za mieszkanie spółdzielcze za okres od lipca 2016 r. do czerwca 2017 r. Należności z tego nakazu zostały zapłacone przez męża pozwanej T. J. w dniu 5 grudnia 2017 r. w kwotach 2.407,80 zł i 263,24 zł.

(pozew k. 4 akt I Nc 3746/17 Sądu Rejonowego w Kaliszu, pismo Spółdzielni Mieszkaniowej k. 48, zobowiązanie k. 49, dowód zapłaty k. 50).

Biorąc pod uwagę powyższe ustalenia, Sąd Okręgowy zważył, że pozew w niniejszej sprawie wpłynął do Sądu Rejonowego w Kaliszu w dniu 24 stycznia 2018 r.

Odpowiedź pozwanej K. J. na pozew wpłynęła do Sądu Rejonowego w Kaliszu w dniu 9 marca 2018 r. Do odpowiedzi na pozew załączone zostało oświadczenie pozwanej K. J. z 5 marca 2018 r. o potrąceniu jej wierzytelności z wierzytelnością powoda z tytułu zachowku. W samej treści odpowiedzi na pozew został zawarty procesowy zarzut potrącenia z wyszczególnieniem wierzytelności pozwanej wobec powoda.

Art. 203 ¹ k.p.c. został dodany w ustawie z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1469), która to zmiana weszła w życie z dniem 7 listopada 2019 r. Jak zasadnie podnosi pozwana, ograniczenia co do zarzutu potrącenia wprowadzone powyższym przepisem nie działają wstecz. Zgodnie bowiem z art. art. 9 ust. 1 cytowanej wyżej ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. w sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia wżycie ustawy zmieniającej, zachowują moc czynności dokonane zgodnie z przepisami dotychczasowymi.

Należy zatem uznać, że pozwana podniosła skuteczny procesowy zarzut potrącenia – art. 498 k.c. Rozważania sądu I instancji co do treści art. 203 ¹ k.p.c. były niezasadne. Jednakże - jak słusznie podkreślił Sąd Rejonowy, nawet w ramach przepisów obowiązujących przed dniem 7 listopada 2019 r. obowiązywały procesowe i materialne reguły dowodowe (art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c.), a zatem to na pozwanej ciążył dowód wykazania wysokości i wymagalności wierzytelności przedstawionej do potrącenia. Pozwana w niniejszej sprawie regułom dowodowym w tym zakresie nie sprostała, za wyjątkiem kwoty 291,03 zł należności za energię elektryczną oraz kwot 2.407,60 zł i 263,24 zł, które to kwoty wynikają z faktury za energię elektryczną z potwierdzeniem jej zapłaty oraz z potwierdzenia zapłaty przedstawionego przez Spółdzielnię Mieszkaniową. W tym zakresie Sąd Okręgowy uznał za wiarygodne i wykazane okoliczności zapłaty przez pozwaną należności obciążających powoda jako użytkownika lokalu będącego majątkiem spadkowym. Należności te wynikają z okresów przed 19 sierpnia 2017 r., to jest przed datą opuszczenia lokalu przez powoda.

Kwoty powyższe łącznie dają kwotę 2.961,87 zł (291,03 zł+2.407.60 zł+263,24 zł), o taką też kwotę Sąd Okręgowy pomniejszył zasądzoną przez Sąd Rejonowy kwotę 30.835,54zł – 2.961,87 zł = 27.873,67 zł. W tym zakresie zatem na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zaskarżony wyrok podlegał stosownej zmianie, a apelacja pozwanej w dalszym zakresie podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c., albowiem pozostałe kwoty zawarte w zarzucie potrącenia nie zostały w żaden sposób udowodnione.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd Okręgowy nie obciążył powoda kosztami postępowania apelacyjnego, biorąc pod uwagę jego sytuację majątkową uzasadniającą zwolnienie od kosztów sądowych.

Koszty zastępstwa procesowego pełnomocnika powoda działającego z urzędu Sąd Okręgowy ustalił na podstawie § 8 pkt 5) w związku z § 16 ust. 1 pkt 1) Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz. U. z 2019 r., poz. 68).

Janusz Roszewski Jacek Chmura Wojciech Vogt