Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 30 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Paweł Hochman

Sędziowie: SSA w SO Stanisław Łęgosz (spr.)

SSA w SO Grzegorz Ślęzak

Protokolant: Katarzyna Pielużek

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 grudnia 2019 r.

sprawy z wniosku Ł. Z.

z udziałem B. S. (1), K. Z. (1)

o stwierdzenie nabycia spadku

na skutek apelacji wniesionej przez uczestniczkę B. S. (1)

od postanowienia Sądu Rejonowego w Bełchatowie z dnia 8 lipca 2019 r. sygn. akt I Ns 903/16.

postanawia:

1. zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie drugim w ten sposób że stwierdzić, iż spadek po W. Z. na podstawie testamentu sporządzonego w dniu (...) roku przed Notariuszem M. R.. A Nr (...) otwartego i ogłoszonego w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie w dniu 9 lutego 2017 roku w sprawie I Ns 903/16 nabyła w całości córka B. S. (2) z domu Z.,

2. ustalić, iż każdy z uczestników ponosi koszty postepowania odwoławczego związane ze swoim udziałem w sprawie.

Paweł Hochman

Stanisław Łęgosz Grzegorz Ślęzak

Sygn. akt II Ca 679/19

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 8 lipca 2019 roku w sprawie I Ns 903/16 Sąd Rejonowy w Bełchatowie stwierdził:

1.  że spadek po K. Z. (2) zmarłej dnia (...) roku w Z., ostatnio stale zamieszkałej w Z., na podstawie testamentu sporządzonego w dniu 5 lipca 2010 roku przed Notariuszem D. B. prowadząca Kancelarię Notarialną w B. Rep A nr (...), otwartego i ogłoszonego w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie Wydział Cywilny w dniu 9 lutego 2017 w sprawie I Ns 903/14 nabył: wnuk Ł. Z. w całości;

2.  że spadek po W. Z. zmarłym dnia 3 sierpnia 2016 roku w B. ostatnio stale zamieszkałym w Z., na podstawie testamentu sporządzonego w dniu 5 lipca 2010 roku przed Notariuszem D. B. prowadzącą Kancelarię Notarialną w B. Rep A nr (...) otwartego i ogłoszonego w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie Wydział Cywilny w dniu 9 lutego 2017 w sprawie I Ns 903/14 nabył: wnuk Ł. Z. w całości;

3.  ustalił, że każdy z uczestników postępowania ponosi koszty postępowania związane z własnym udziałem.

Podstawą tego rozstrzygnięcia były następujące ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

W dniu 5 lipca 2016 roku K. Z. (2) sporządziła testament przed notariuszem D. B., w którym do spadku powołała swojego wnuka Ł. Z.

W dniu 5 lipca 2010 roku W. Z. przed notariuszem D. B., sporządził testament, w którym do spadku powołał swojego Ł. Z..

K. Z. (2) zmarła w dniu 6 kwietnia 2016 roku w Z., gdzie ostatnio stale zamieszkiwała.

W dniu 27 kwietnia 2016 roku W. Z. przed notariuszem M. K., sporządziła testament, a którym do spadku powołał swoją córkę B. S. (1). Do Kancelarii Notarialnej w dniu 27 kwietnia 2019 roku W. Z. zawiózł jego zięć A. S..

Przedmiotowy testament zawiera tuszowy odcisk kciuka. Nadto zawiera podpisy Notariusza M. K. oraz tym samym charakterem wpisane jest W. Z. i A. S..

Testament został sporządzony w obecności A. S.. Również świadkiem tego testamentu byłą B. S. (1).

W okresie od 29 kwietnia 2016 roku do 20 maja 2016 roku W. Z. przebył w Szpitalu na oddziale (...). Podczas przyjęcia do Szpitala stwierdzono ostre uszkodzenie nerek, zatrzymanie moczu, wodonercze obustronne, zakażenie układu moczowego, miażdżycę uogólnioną.

W okresie od 2 czerwca 2016 roku do 17 czerwca 2016 roku W. Z. przebywał w Szpitalu (...) im. (...) w B. na oddziale wewnętrznym. Przy przyjęciu stwierdzono: posocznicę wywołaną E. coli, zakażenie układu moczowego, ostrą niewydolność nerek, przerost gruczołu krokowego.

W dniu 17 czerwca 2016 roku W. Z. został przyjęty na oddział (...) z rozpoznaniem rak prostaty, ostra niewydolność nerek. Pacjent został wypisany i przekazany do Zakładu (...) w dniu 1 sierpnia 2016 roku.

W dniu 1 sierpnia 2016 roku W. Z. został przewieziony do zakładu (...) gdzie w dniu (...) roku zmarł. Ostatnio stale przed śmiercią mieszkał w Z.. Jako spadkobierców ustawowych pozostawił córkę B. S. (1) oraz syna K. Z. (1). W skład spadku nie wchodzi gospodarstwo rolne.

W dniu 9 lutego 2017 roku został otwarty i ogłoszony testamenty K. Z. (2) oraz testamenty W. Z..

W chwili sporządzenia testamentu w dniu 27 kwietnia 2016 roku spadkodawca nie był w stanie wyłączającym świadome decyzji.

Powyższe okoliczności znajdują potwierdzenie w odebranym od uczestniczki postępowania zapewnieniu spadkowym. Okoliczności sporządzenia przed notariuszem M. K. testamentu przez W. Z. potwierdzone zostały przy M. N. sporządzającego testament oraz świadków sporządzenia przedmiotowego testamentu A. Z. oraz K. S.. Okoliczność obecności i podpisu przedmiotowego testamentu potwierdził oryginalny testament znajdujący się w Archiwum Sądu, którego oględziny dokonał sąd bezpośrednio przed wydaniem orzeczenie. Sąd pominął dowód z zgłoszonych w sprawie świadków z uwagi iż dowody te dotyczą sposobu zachowania W. Z. przed i po sporządzeniu testamentu z 27 kwietnia 2019 roku. Tym zajął się biegły psychiatra, który ustalił, iż spadkodawca w chwili sporządzenia testamentu nie był w stanie wyłączającym świadome podjęcie decyzji.

Sąd Rejonowy zważył, iż powołanie do spadku wynika albo z ustawy albo z testamentu art. 926 kc.

Z okoliczności sprawy niewątpliwie wynika, iż spadkodawczyni T. Z. sporządziła ważny testament. W testamencie tym powołała do dziedziczenia po niej swojego wnuka Ł. Z.. Przedmiotowy testamenty nie był kwestionowany przez żadną ze stron, dlatego sąd na podstawie testamentu sporządzonego w formie aktu notarialnego w dniu 5 lipca 2010 roku otwartego i ogłoszonego przez tutejszy Sąd Rejonowy stwierdził, że spadek po niej nabył wnuk Ł. Z. w całości.

Odnosząc się zaś do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku po W. Z. podnieś należy, iż spadkodawca sporządził 2 testamenty. Pierwszy w dniu 5 lipca 2010 roku, w którym powołał do spadku swojego wnuka Ł. Z. oraz drugi w dniu 27 kwietnia 2016 roku, przy czym w tym ostatnim nie odwołując pierwszego testamentu powołał do spadku swoją córkę B. S. (1). Zarzuty pełnomocnika wnioskodawcy o braku świadomości w podejmowaniu decyzji nie zostały potwierdzone w opinii biegłego psychiatry.

Kwestie związane z ważnością i oceną testamentów zostały zawarte w Księdze II Tytule III kodeksu cywilnego. Art. 956 kc wskazuje kto nie może być świadkiem testamentu, natomiast art. 957 kc określa nieważność względną, z której wynika, iż nie mogą być świadkami osoby, dla której przewidziano jakąkolwiek korzyść. Nadto jej małżonek lub jej krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia. Naruszenie tego przepisu skutkuje nieważnością testamentu, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej.

Stosownie do art. 950 k.c. sporządzenie testamentu notarialnego następuje w formie właściwej dla aktu notarialnego. Obowiązkiem Notariusza jest przestrzegać reguł obowiązującego przy sporządzaniu tego rodzaju czynności notarialnej (art. 92 pr. o not.). Stosownie do przepisów art. 91-95 pr. o not. złożone przez testatora oświadczenie woli powinno być spisane w akcie notarialnym, a następnie odczytane przez notariusza lub inną osobę w obecności notariusza i przyjęte przez sporządzającego testament (potwierdzone). Po dokonaniu tych czynności akt notarialny powinien być podpisany przez spadkodawcę i przez notariusza, o czym należy uczynić wzmiankę. Jeżeli testator nie umie lub nie może pisać powinien złożyć tuszowy odcisk palca, a obok tego odcisku inna osoba wpisać imię i nazwisko osoby nie umiejącej lub nie mogącej pisać i umieścić swój podpis. Konieczność zachowania tych podstawowych wymagań formy staje się istotna już z tego względu, że testament jest czynnością jednostronną i mortis causa, a więc powinien być sporządzony w sposób wyłączający lub przynajmniej minimalizujący wątpliwości dotyczące zarówno treści, jak swobody testowania .

Dział II ustawy prawa o notariacie określa sposób dokonywania czynności notarialnych natomiast Rozdział 2 określa tryb ich dokonywania. W myśl art.87 § 3 prawa o notariacie nie może być świadkiem czynności notarialnej osoba będącej z zawierającym czynność lub z osobami, na których rzecz czynność jest dokonywana , w takim stosunku , który nie pozwala notariuszowi w jej imieniu ani na jej rzecz dokonać czynności. Przepis ten w ocenie sądu nakłada na Notariusza szczególny obowiązek dbałości o zachowania warunków spisywania aktu notarialnego sprowadza to do uniemożliwienia notariuszowi dokonywania takiej czynności. Oznacza to brak uprawnień notariusza do dokonywania takiej czynności w imieniu testatora.

Okoliczności sporządzenia testamentu przez W. Z. w dniu 27 kwietnia 2019 roku wskazują niewątpliwie, iż został on dokonany z naruszeniem dyspozycji tego przepisu. Notariusz błędnie wytypował świadka do poświadczenia odciśnięcia kciuka testatora, czyniąc go nieważnym. Sąd nie podzielił poglądu wyrażonego przez Notariusza, iż przepisy o notariacie nie wskazuje na nieważność takiego testamentu, a przywołany przepis art. 87§ 3 prawa o notarialne dotyczy testamentu alograficznego, który w praktyce notarialnej nie ma zastosowania, tym bardziej iż w komparycji aktu notarialnego brak jest informacji o osobach świadków jako osób zaufania wyznaczonych przez testatora.

W ocenie Sądu prawo o notariacie reguluje jedynie ustrój notariatu a notariusz powołany jest do dokonywania czynności, którym strony są obowiązane lub pragną nadać formę notarialną. Nie ma więc tam miejsca dla ważności względnie nieważności testamentu, bowiem kwestie te zostały uregulowane w kodeksie cywilny w części dotyczącej dziedziczenia.

Z tych tez względów sąd doszedł do przekonania, iż testament sporządzony przez W. Z. w dniu 27 kwietnia 2016 roku przed notariuszem M. K. jest nieważny na podstawie art. art. 957 kc.

Te okoliczności utwierdziły Sąd w przekonaniu o ważności testamentu sporządzonego przez W. Z. w dniu 5 lipca 2010 roku przed notariuszem D. B., otwartego i ogłoszonego w dniu 9 lutego 2019 roku w Sądzie Rejonowym w Bełchatowie, na podstawie którego spadek nabył w całości wnuk Ł. Z. .

Od powyższego postanowienia w części dotyczącej stwierdzenie nabycia spadku po W. Z. apelację złożyła uczestniczka B. S. (1). Apelacja zarzuciła naruszenie prawa materialnego: tj. art. 957 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 87 § 1 pkt. 4 i art. 87 § 3 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że testament sporządzony przez W. Z. w dniu 27 kwietnia 2016 r. jest nieważny, gdyż osobą przybraną przez notariusza do poświadczenia złożenia tuszowego odcisku kciuka przez testatora, wbrew dyspozycji art. 87 § 3 p.o.n., był mąż uczestniczki, na której rzecz testament został sporządzony - A. S., który zdaniem sądu I instancji pełnił funkcję świadka przy sporządzaniu testamentu w formie aktu notarialnego przez osobę niemogącą pisać, podczas gdy:

a) ustawa Prawo o notariacie nie przewiduje instytucji świadka testamentu sporządzonego w formie aktu notarialnego;

b) zgodnie z art. 87 § 1 pkt 4 p.o.n. w przypadku sporządzenia testamentu w formie aktu notarialnego z tuszowym odciskiem kciuka testatora, niemogącego złożyć własnoręcznego podpisu, „inna osoba" ma za zadanie wpisać obok odcisku imię i nazwisko osoby niemogącej pisać oraz umieścić swój podpis, a która to „inna osoba" nie jest świadkiem, o którym mowa w art. 87 § 3 p.o.n. oraz w art. 957 § 1 i 2 k.c., więc nie dotyczą jej zakazy przewidziane w wymienionych przepisach;

c) A. S. w żadnym wypadku nie można uznać za świadka czynności notarialnej, o którym mowa w art. 87 § 3 p.o.n.

Występując z tym zarzutem skarżąca wnosiła o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez stwierdzenie, że to ona w całości nabyła spadek po ojcu na podstawie testamentu z dnia 27 kwietnia 2016 roku.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja uczestniczki jest uzasadniona. Sąd pierwszej instancji przyjął dziedziczenie po W. Z. na podstawie pierwszego testamentu spadkodawcy sporządzonego w dniu 5 lutego 2010 roku. Drugi, późniejszy testament sporządzony przez spadkodawcę w dniu 27 kwietnia 2016 roku w ocenie sądu nie jest ważny, bo A. S. jako osoba, która nie może być świadkiem z uwagi na treść przepisu art. 87 § 1 pkt 4 prawa o notariacie nie mógł być osobą, której dotyczy przepis art. 87 § 1 pkt 3 prawa o notariacie. W myśl przepisu art. 87 § 1 pkt 4 prawa o notariacie jeżeli osoba biorąca udział w czynnościach nie umie lub nie może pisać powinna na dokumencie złożyć tuszowy odcisk palca; obok tego odcisku zaś inna osoba wpisze imię i nazwisko osoby nieumiejącej lub niemogącej pisać, umieszczając swój podpis.

Stanowisko zajęte przez sąd pierwszej instancji, według którego do „ innej osoby” wymienionej w pkt 4 art. 87 § 1 prawa o notariacie, należy stosować przepisy odnoszące się do świadków : § 3 art. 87 prawa o notariacie i art. 957 kc nie jest prawidłowe.

Należy podkreślić, że akt notarialny, w tym testament sporządzany w formie aktu notarialnego, nie przewiduje dla swojej ważności instytucji świadka. Ustawa Prawo o notariacie, mówiąc o świadku czynności notarialnej, czyni to niejako abstrakcyjnie: nie wskazuje bowiem przypadku, w którym udział świadka byłby konieczny dla ważności dokonywanej czynności (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 1998 roku, w sprawie o sygnaturze akt: II CKU 147/97).

W obowiązującym stanie prawnym testament notarialny sporządzany jest przez notariusza bez udziału świadków. Poszczególne punkty art. 87 § 1 p.o.n. przewidują przy sporządzaniu testamentu przez osoby niepełnosprawne lub nie znające języka polskiego, dodatkowo udział tłumaczy, biegłych, osób zaufanych albo innych osób, które nie pełnią jednak funkcji świadka - oświadczenie woli testatora nie jest do nich adresowane, lecz składane jest wobec notariusza jako osoby zaufania publicznego.

W związku z powyższym przepisy prawa nie przewidują względem osób wymienionych w art. 87 § 1 p.o.n. analogicznych konsekwencji, jak w przypadku świadków testamentu. Brak jest podstaw prawnych, aby do udziału w czynności notarialnej „innej osoby" z art. 87 § 1 pkt.4 p.o.n., stosować przepisy dotyczące świadków. Przepisy prawa o notariacie nie zawierają w tym względzie żadnego odesłania.

Słuszność powyższego rozumowania potwierdza utrwalona linia orzecznicza. W odniesieniu do testamentu notarialnego osoby głuchej, niemej lub głuchoniemej oraz osoby zaufanej, przybranej do tego rodzaju czynności notarialnej, wypowiedział się Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 12 marca 1998 roku, w sprawie o sygnaturze akt: II CKU 147/97, stwierdzając, że „Do uregulowanego w art. 87 § 1 pkt. 3 ustawy z dnia 21 marca 1991 r. - Prawo o notariacie (Dz. U. Nr 22,poz. 91) udziału osoby zaufanej w czynności notarialnej, nie mają zastosowania przepisy tej ustawy o świadku". Jeżeli brak jest podstaw do uznania „osoby zaufanej" za świadka czynności notarialnej, to analogicznie nie można jako świadka traktować „innej osoby" z art. 87 § 1 pkt4 p.o.n.

W okolicznościach niniejszej sprawy spadkodawca W. Z. oświadczył swoją ostatnią wolę przed notariuszem M. K., co miało miejsce w dniu 27 kwietnia 2016 roku. Po dokonaniu tej czynności testator - przez wzgląd na chorobę - zamiast własnoręcznego podpisu złożył na spisanym przez notariusza i przybranym w formę aktu notarialnego testamencie tuszowy odcisk kciuka prawej ręki, obok zaś jego imię i nazwisko wpisał obecny u notariusza A. S. (zięć W. Z.).

Stosownie do treści art. 87 § 1 pkt. 4 p.o.n., jeżeli osoba dokonująca czynności nie umie lub nie może pisać, powinna na dokumencie złożyć tuszowy odcisk palca; obok tego odcisku zaś inna osoba wpisze imię i nazwisko osoby nieumiejącej lub niemogącej pisać, umieszczając swój podpis. Należy stwierdzić, że przedmiotowy testament z dnia 27 kwietnia 2016 r. został sporządzony zgodnie z dyspozycją przywołanego przepisu. Zarówno Kodeks Cywilny jak również ustawa Prawo o notariacie milczą o udziale świadków przy dokonywaniu czynności notarialnej z udziałem osoby, która nie może złożyć własnoręcznego podpisu. W tej sytuacji dla ważności testamentu notarialnego ewentualna obecność świadków lub jej brak pozostaje bez znaczenia.

Mając na uwadze powyższe podobnie jak w przypadku osoby zaufanej, również w stosunku do „innej osoby", o której mowa w art. 87 § 1 pkt. 4 p.o.n. nie ma zastosowania zakaz przewidziany w treści art. 87 § 3 p.o.n.

W rezultacie A. S., podobnie jak każda inna osoba, mógł być obecny przy sporządzaniu czynności notarialnej - testamentu notarialnego po W. Z., bez ryzyka uznania tej czynności za nieważną.

Sąd Okręgowy w pełni podziela powyższe stanowisko zaprezentowane przez skarżącego, wynikające z prawidłowej interpretacji wskazanych wyżej przepisów prawa, szeroko uzasadnionej w apelacji z powołaniem się na wykładnię historyczną jak i na stanowisko judykatury .

Podsumowując należy stwierdzić, że nieważność testamentu z powodu niezdolności względnej, o której mowa w art. 957 k.c., dotyczy wyłącznie form testamentowych, które przewidują instytucję świadka jako osoby, do której spadkodawca kieruje swoje oświadczenie woli. Testament sporządzony w formie aktu notarialnego nie przewiduje udziału świadka i nie jest świadkiem „inna osoba", o której mowa w art. 87 § 1 pkt. 4 p.o.n.

Sąd I instancji nie miał zatem podstaw prawnych do uznania testamentu notarialnego sporządzonego przez W. Z. w dniu 27 kwietnia 2016 oku. za nieważny - z powodu stosunku małżeństwa pomiędzy B. S. (1) jako spadkobierczynią, a A. S. jako osobą poświadczającą złożenie tuszowego odcisku kciuka przez testatora. Tym samym sprawie spadek po zmarłym W. Z. dziedziczy w całości jego córka B. S. (1), na podstawie testamentu z 27 kwietnia 2016 r.

Na końcowe rozstrzygnięcie sprawy nie ma wpływu stanowisko wnioskodawcy zaprezentowane w odpowiedzi na apelacje, że testament notarialny z dnia 27 kwietnia 2016 roku jest nieważny również z innych powodów. Wnioskodawca, powołując się na odmienność ocen niemożności złożenia przez spadkodawcę podpisu wyrażonych przez notariusza ( według wzmianki uczynionej przez notariusza w akcie notarialnym spadkodawca nie mógł podpisać się z powodu choroby) i przez przesłuchanego w sprawie świadka A. S. ( wg którego po wspomnieniu żony spadkodawca zalał się łzami i ręce mu się trzęsły, dlatego też notariusz uznał konieczności złożenia tuszowego odcisku palca), dochodzi do przekonania, że spadkodawca oświadczenie o powołaniu do spadku swojej córki – B. S. (1) złożył wbrew swojej woli i dlatego nie podpisał aktu notarialnego. Taką konkluzję wnioskodawcy mają wspierać dodatkowe argumenty w postaci braku odwołania poprzedniego testamentu z dnia 5 lipca 2010 roku , rezygnacji przez spadkodawcę z możliwości zarejestrowania testamentu z dnia 27 kwietnia 2010 roku w Notarialnym Rejestrze Testamentów, w końcu fakt, że spadkodawca w późniejszym czasie był w stanie podpisać się, czego dowodem było pełnomocnictwo do odbioru korespondencji pocztowej udzielone B. S. (1), czy też podpisanie tuż przed śmiercią umowy sprzedaży samochodu.

Należy podkreślić, że sąd pierwszej instancji rozpoznając sprawę w oparciu o zaprezentowany materiał dowodowy nie dopatrzył się nieważności testamentu z powodu przesłanek określonych w art. 945§1pkt 1 in fine, czy też w pkt 3 tego przepisu. Materiał dowodowy znajdujący się w aktach sprawy nie daje podstaw do przyjęcia, za udowodnioną tezę lansowaną w odpowiedzi na apelację o nieważność testamentu również z innych przyczyn, niż ta przyjęta przez sad pierwszej instancji.

Wprawdzie świadek A. S. i N. w inny sposób określają przyczyny niemożności złożenia podpisu przez spadkodawcę ( notariusz w uczynionej wzmiance podaje, że jest to konsekwencja choroby, natomiast świadek wskazuje jako konsekwencję stanu emocjonalnego po wspomnieniu w rozmowie zmarłej żony spadkodawcy) to jednak pozostają oni zgodni w kwestii najważniejszej, że spadkodawca nie był w stanie złożyć własnoręcznego podpisu. Przy czym jak wynika z zeznań notariusza M. K. podejmowane przez niego próby odebrania od spadkodawcy podpisu okazały się bezskuteczne.

W przepisach Prawa o notariacie nie zostały określone warunki jakim powinien

odpowiadać podpis. Skoro jednak podpis wiąże się z umiejętnością pisania co najmniej swego imienia i nazwiska (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2007 r., II CSK 124/07, OSNC 2008 r. nr 9, poz. 102), to powinien składać się nie z dowolnych znaków graficznych, ale z liter, obejmować co najmniej nazwisko, czy też jego skróconą formę, nawet nieczytelną, ale umożliwiającą identyfikację autora, stwarzającą możliwość porównania oraz ustalenia, czy został złożony w formie zwykle przez niego używanej, wykazującą cechy indywidualne i powtarzalne (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 27 czerwca 2007 r., II CSK 124/07, OSNC 2008 r. nr 9, poz. 102).

Z dwóch wspomnianych przez skarżącego podpisów spadkodawcy złożonych po sporządzeniu testamentu z dnia 27 kwietnia 2016 roku na pewno za podpis nie może być uznany znak nakreślony przy pozycji ,,Sprzedający” w umowie sprzedaży samochodu O. (...) sporządzonej 2 sierpnia 2016 roku ( k- 135 ). Podpisem jest natomiast znak graficzny nakreślony pod pełnomocnictwem pocztowym w dniu 17 maja 2016 roku. Jednakże obraz tego znaku graficznego wskazuje na poważne trudności spadkodawcy w jego nakreśleniu ( k 112). Okoliczność że spadkodawca był w stanie podpisać się na pełnomocnictwie pocztowym udzielonym B. S. (1), wcale nie przesądza, że był on również w stanie złożyć podpis na testamencie z dnia 27 kwietnia . Sporządzenie testamentu i udzielenie pełnomocnictwa od odbioru korespondencji pocztowej, to czynności nieporównywalne pod względem towarzyszących im emocji. Stąd też spadkodawca ze względu na swój stan emocjonalny (wywołany min. wspomnieniem zmarłej żony ) i drżenie rąk mógł nie bić w stanie podpisać testamentu , natomiast kilka tygodni później przy zwykłej czynności udzielenia upoważniania do odbioru korespondenci pocztowej , mógł złoży - choć nie bez trudności - podpis na pełnomocnictwie. W tym miejscu należy dodatkowo zauważyć, że skoro spadkodawca upoważnił córkę do odbioru korespondencji to niewątpliwie darzył ją zaufaniem, co zdaje się być niemożliwe przy przyjęciu koncepcji nieważności testamentu proponowanej przez skarżącego. Natomiast argumenty odnoszące się do braku odwołania poprzedniego testamentu sporządzonego w 2010 roku, jak i nieujawnienia testamentu w Rejestrze Testamentów, wobec treści przepisów art. 946 i 947 kc i fakultatywności rejestracji testamentów, nie mają znaczenia. Stanowisko zaprezentowane przez wnioskodawcę o nieważność testamentu z 27 kwietnia 2019 roku nie znajduje oparcia w materiale dowodowy i ma jedynie charakter życzeniowy .

Z tych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 kpc zmienił zaskarżone postanowienie ustalając, że spadek po W. Z. dziedziczy, na podstawie testamentu z dnia 27 kwietnia 2016 roku, córka B. S. (1).

Paweł Hochman

Stanisław Łęgosz Grzegorz Ślęzak