Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 100/21

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Z. G. z dnia (...)r., sygn. akt (...)

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Pełnomocnik wnioskodawcy podniósł następujące zarzuty:

1.  Obrazy prawa materialnego, tj. art. 8 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia (...) r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego poprzez błędne przyjęcie, że szkoda poniesiona na skutek porzucenia pracy w związku z koniecznością ukrywania się przez K. S. oraz wszelkie krzywdy z tym związane pozostają poza zakresem zastosowania wskazanych wyżej norm prawnych stanowiących podstawę roszczenia, a w konsekwencji zasądzenie zaniżonych kwot odszkodowania i zadośćuczynienia.

2.  Obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 7 k.p.k. poprzez dowolną ocenę dowodów i wyciągnięcie z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wniosków sprzecznych z zasadami prawidłowego rozumowania, doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy i uznanie, że:

a)  koszty dojazdu matki na widzenie z wnioskodawcą i koszty paczki żywnościowej są to koszty, które nie stanowiły uszczerbku w majątku wnioskodawcy, a w konsekwencji nie zasądzenie odszkodowania z tego tytułu,

b)  zasądzone zadośćuczynienie spełnia cel i wymogi określone w art. 8 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 1 ustawy lutowej w przypadku krzywd K. S. doznanych wskutek prowadzenia przeciwko niemu postepowania oraz tymczasowego aresztowania go w sprawie (...)byłego Wojskowego Sądu Garnizonowego w Z., w związku z jego działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

3.  Obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 445 § 2 k.c. oraz art. 448 k.c. w zbiegu z art. 8 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 1 ustawy lutowej, poprzez błędne przyjęcie, że zasądzona kwota zadośćuczynienia jest kwotą odpowiednią w przypadku krzywd K. S., doznanych wskutek prowadzenia przeciwko niemu postępowania oraz tymczasowego aresztowania go w sprawie (...) byłego Wojskowego Sądu Garnizonowego w Z., w związku z jego działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty podniesione przez pełnomocnika wnioskodawcy nie zasługują na uwzględnienie, przy czym w pewnej części są one wręcz oderwane od obowiązujących regulacji prawnych oraz od realiów sprawy.

Po pierwsze, jeżeli chodzi o zarzut oznaczony numerem 1), to na gruncie ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego w związku przyczynowo - skutkowym do wykonania orzeczenia albo decyzji o internowaniu pozostają te szkody i krzywdy, które są w relacji bezpośredniej. Jest tak, ponieważ ustawa lutowa nie wprowadza odpowiedzialności odszkodowawczej za wszelkie szkody i krzywdy wynikłe z represji politycznych zaistniałych w okresie od (...)r., lecz jedynie za te, które były związane z wykonaniem orzeczenia albo decyzji o internowaniu (w warunkach określonych w art. 1 i art. 11 omawianej ustawy). Tak więc, ustawa z dnia 23 lutego 1991 r. nie rekompensuje wszystkich szkód i krzywd związanych z funkcjonowaniem w Polsce systemu totalitarnego. Poza odpowiedzialnością odszkodowawczą Skarbu Państwa na gruncie tej ustawy pozostają przejawy represji, takie jak zwolnienie z pracy, zmuszenie przez pracodawcę do przejścia na gorzej płatne stanowisko, czy porzucenie pracy na skutek ukrywania się, które nie mają bezpośredniego związku z wykonaniem orzeczenia albo decyzji o internowaniu. W każdym przypadku przesłanką zasądzenia odszkodowania lub zadośćuczynienia na podstawie tej ustawy jest pozbawienie wolności z powodu działalności na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Słusznie zarazem w orzecznictwie wskazuje się, że to, iż wnioskodawca z powodu swojej działalności musiał się ukrywać, nie stanowi ekwiwalentu izolacji więziennej jako podstawy roszczenia (por. postanowienie SN z dnia 3 listopada 2009 r., IV KK 208/09, Lex i wyrok SA w Gdańsku z dnia 18 grudnia 2014 r., II AKa 430/14, Lex).

Po drugie, jeżeli chodzi o zarzut oznaczony numerem 2a), to rację ma Sąd Okręgowy, że koszty dojazdu matki wnioskodawcy na widzenie i koszty przygotowania paczki żywnościowej nie zostały poniesione przez K. S., a zatem nie stanowiły uszczerbku w jego majątku. Koszty te poniosła matka wnioskodawcy. W ocenie tej nie zmienia nic to, że przed aresztowaniem K. S. zamieszkiwał razem z matką i gdyby nie pozbawienie go wolności, to mogłaby wydać pieniądze na coś innego. Niezmienne pozostaje bowiem to, że kosztów tych nie podniósł wnioskodawca.

Po trzecie, jeżeli chodzi o zarzut oznaczony numerem 2b) i numerem 3), które ściśle się ze sobą wiążą, to wbrew sugestiom skarżącego, Sąd Okręgowy kształtując wysokość zadośćuczynienia miał na uwadze wszystkie okoliczności sprawy i żadnej z nich nie pominął, a co więcej każdej z nich nadał odpowiednią rangę i wagę. Znalazło to swój wyraz w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Zdaniem Sądu Apelacyjnego, zasądzone zadośćuczynienie jest adekwatne do realiów analizowanego przypadku. Do takiego wniosku prowadzi należyte uwzględnienie tego, że niesłuszne tymczasowe aresztowanie wnioskodawcy trwało 1 miesiąc i 12 dni. W tym okresie miał bardzo ograniczoną możliwość utrzymywania kontaktów z najbliższymi. Skorzystał tylko z jednego widzenia z matką. Co istotne, K. S. był wówczas bardzo młodym człowiekiem, ukończył zaledwie 19 lat. Było to pierwsze pozbawienia go wolności i niewątpliwie okoliczności w jakich się znalazł powodowały u niego niepewność co do jego dalszych losów, co objawiło się nerwicą sytuacyjną i wywołało negatywne przeżycia wynikające z rozłąką z rodziną. Trafnie jednak podkreślił Sąd I instancji, że w sprawie nie wykazano, aby wnioskodawca z powodu tymczasowego aresztowania utracił dobre imię, czy też był szykanowany. Fakty wskazują na coś wręcz przeciwnego. Otóż, mimo porzucenia pracy i ukrywania się już we (...) r. został ponownie przyjęty do pracy w tym samym zakładzie i na tym samym stanowisku. Odnośnie późniejszych represji, to wiązały się one z dalszą działalnością K. S. i roszczenia z tego tytułu objęte są innymi postępowaniami (...).

Uwzględniając przytoczone okoliczności, stwierdzić należy, że orzeczone zaskarżonym wyrokiem zadośćuczynienie z jednej strony stanowi odpowiednio odczuwalną wartość ekonomiczną, a z drugiej strony utrzymane jest w rozsądnych i sprawiedliwych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom. Co też istotne, właśnie w tej wysokości odzwierciedla ono indywidualne cechy konkretnego wypadku, jaki związany jest z K. S..

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny utrzymał zaskarżony wyrok w mocy.

Wniosek

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na rzecz wnioskodawcy dalszych kwot, tj.:

1)  (...) zł tytułem odszkodowania,

2)  (...) zł tytułem zadośćuczynienia.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wnioski nie zasługiwały na uwzględnienie, ponieważ niezasadne okazały się podniesione w apelacji zarzuty, o czym była mowa wyżej i zbędne byłoby powtarzanie tego samego tutaj. Na marginesie tylko można zauważyć, że kwota żądanego zadośćuczynienia wręcz radykalnie odbiega od realiów analizowanego przypadku.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Utrzymano zaskarżony wyrok w mocy w całości.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Powody, które zdecydowały o utrzymaniu w mocy zaskarżonego wyroku zostały przytoczone przy okazji omówienia apelacji pełnomocnika wnioskodawcy i zbędnym powielaniem byłoby ich powtarzanie w tym miejscu.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Punkt 2 wyroku.

Na podstawie art. 13 ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, Sąd Apelacyjny kosztami sądowymi za postępowanie odwoławcze obciążył Skarb Państwa.

7.  PODPIS

H. K. K. L. P. S.

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik wnioskodawcy

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

W zakresie dotyczącym wysokości zasądzonego odszkodowania i zadośćuczynienia

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana