Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 sierpnia 2021 r.

Sąd Rejonowy w Szczytnie III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie następującym:

Przewodniczący sędzia Jowita Sikorska

Protokolant sekr. sądowy Monika Kuzia

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 24 sierpnia 2021 r. w S.

sprawy z powództwa M. J.

przeciwko I. J.

o uchylenie obowiązku alimentacyjnego

powództwo oddala.

Sygn. akt III RC 89/21

UZASADNIENIE

Powód M. J. wniósł o uchylenie obowiązku alimentacyjnego wobec byłej żony I. J., orzeczonej wyrokiem Sądu Rejonowego w Szczytnie z 13 grudnia 2019r. w sprawie o sygn. akt III RC 175/18 na kwotę po 400 zł. miesięcznie. W uzasadnieniu pozwu podał, że doszło do zmiany stosunków majątkowych i znacznego polepszenia sytuacji majątkowej pozwanej, z uwagi na fakt, iż pozwana nie utrzymuje już domu jednorodzinnego, który stanowił majątek wspólny stron, a był znacznym obciążeniem dla budżetu wymienionej. Wskazał nadto, iż sytuacja zdrowotna i gospodarcza powoda pogorszyła się w stosunku do uprzedniej sytuacji z uwagi na konieczność ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej związanej z naprawą samochodów. Podkreślił, iż jest inwalidą II grupy i nie prowadzi od czerwca 2021 r., działalności gospodarczej w takim zakresie, w jakim pozwala mu na to stan zdrowia. Jego zdaniem dotychczasowe łożenie na rzecz byłej żony jest niezasadne i niesprawiedliwe w stosunku do rzeczywistych potrzeb pozwanej oraz jej aktualnej sytuacji.

Pozwana I. J. wniosła o oddalenie powództwa w całości. Wskazała, iż od ostatniego orzeczenia doszło do zmiany stosunków majątkowych stron, zarówno powoda jak i pozwanej, przy czym jej sytuacja majątkowa i zdrowotna pogorszyła się, zaś powoda uległa znacznej poprawie. Strony 05.05.2021 r., dokonały sprzedaży wspólnego domu za łączną kwotę 280 tyś. zł. dzieląc się nią po połowie. Pozwana 19.05.2021 r., dokonała zakupu lokalu mieszkalnego w S., za łączną kwotę 150 tyś zł. Koszty notarialne opiewały na kwotę 4,5 tyś zł. Pozwana wskazała przy tym, iż w nabyty przez nią lokal mieszkalny wymaga przeprowadzenia remontu, zakupu mebli i odświeżenia. Powierzchnia lokalu wynosi 33 m ². W celu nabycia go zaciągnęła kredyt. Miesięczna rata wynosi 594, 02 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Rozwiązanie małżeństwa stron zostało orzeczone na mocy wyroku Sądu Okręgowego w Olsztynie z 19 maja 2021 r. w sprawie VI RC 1352/15, z winy pozwanego. W pkt. II sentencji wyroku sąd zasądził od M. J. na rzecz I. J. alimenty w wysokości po 300 zł miesięcznie. Następnie na mocy wyroku Sądu Rejonowego w Szczytnie z 13 grudnia 2019 r. w sprawie III RC 175/18 alimenty zostały podwyższone do kwoty po 400 zł.

Wówczas powód prowadził własną działalność gospodarczą, której charakter usług polegał na naprawie samochodów. Działalność powoda była wykonywana w miejscu, gdzie strony wcześniej wspólnie zamieszkiwały, zarabiał 3-4 tyś zł. miesięcznie. Mieszkał z żoną w nowo wybudowanym domu, który nadal wykańczał, spłacał pożyczkę zaciągniętą na ten cel. Miał orzeczony umiarkowany stopień niepełnosprawności, brał leki na serce, stawy, kręgosłup. Pozwana nadal mieszkała we wspólnym domu ponosząc wszystkie koszty jego utrzymania ok. 600 zł. miesięcznie oraz koszty opału na zimę, pracowała jako szwaczka, zarbiający najniższą płacę krajową ok. 1700 zł. miesięcznie.

W maju br. strony sprzedały nieruchomość stanowiącą wspólność małżeńską za kwotę 280 tyś. zł., pieniędzmi podzieliły się po połowie.

Powód M. J. mieszka z obecną żoną na 30 arowej posesji w nowym domu. Żona powoda pracuje w sklepie i zarabia ok. 2300 zł oraz uzyskuje z diet radnej gminy kwotę ok. 280 zł. miesięcznie. Małżonkowie spłacają łącznie trzy pożyczki po ok. 1200 zł. miesięcznie. Powód zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej w dotychczasowym miejscu, po sprzedaży posesji w maju br. Obecnie utrzymuje się z kwoty uzyskanej ze sprzedaży domu i dochodów obecnej żony. Nadal powód ma orzeczenie o niepełnosprawności, leczy się na serce, ma problemy z narządem ruchu rąk i nóg, nosi okulary. Czeka go operacja kardiologiczna.

Pozwana I. J. po sprzedaży posesji w Jedwabnie kupiła 33 metrowe mieszkanie w S. za kwotę 150 tyś zł. Na ten cel, a także na remont i wyposażenie tego mieszkania, zaciągnęła pożyczkę w kwocie 30 tyś zł., raty wynoszą 594 zł. miesięcznie. Pozwana nadal korzysta z pomocy lekarskiej z zakresu psychiatrii i psychologii po przeżyciach z okresu małżeństwa, koszt wizyty lekarskiej wynosi 100 zł /raz na kwartał/, zaś leków antydepresyjnych ok. 30 zł. miesięcznie, nadal wymaga rehabilitacji z powodu zwyrodnienia stawów oraz pozostaje pod opieką okulisty. Ostatnio wymienione okulary /2 pary, w tym jedne progresywne/ kosztowały ją 2900 zł. Pozwana nadal pracuje jako szwaczka i zarabia ok. 2 tyś zł. miesięcznie, nie ma żadnych dodatków do wynagrodzenia.

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dokumentów przedłożonych do akt sprawy, wyjaśnień stron /k. 118 – 120/ oraz dokumentów znajdujących się w aktach tut. Sądu III RC 175/18.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo nie jest uzasadnione.

Dokumenty przedłożone przez strony, dokumenty z akt tut. Sądu III RC 175/18 oraz wyjaśnienia stron są wiarygodny, w zasadniczych kwestiach bezsporne. W sferze sporu pozostaje ocena, czy w stosunkach między byłymi małżonkami nastąpiły takie zmiany, które powinny skutkować uchyleniem obowiązku alimentacyjnego powoda względem pozwanej.

Zgodnie z treścią art. 60 § 2 Kro jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

Zgodnie z treścią art. 138 Kro w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Rozpoznając przedmiotową sprawę Sąd badał zatem jedynie, czy doszło do takiej zmiany stosunków, które uzasadniają ukształtowanie tego obowiązku w inny sposób – uchylenie bądź pozostawienie go na dotychczasowym poziomie. Przez zmianę stosunków rozumieć należy zmianę sytuacji osobistej, rodzinnej, majątkowej każdej ze stron. Do zmiany sytuacji majątkowej dochodzi w szczególności w przypadku zmiany dochodów stron, przesunięć w ich majątku; zwiększenia się bądź zmniejszenia koniecznych wydatków i kosztów utrzymania; uzyskania nowych możliwości zarobkowania bądź też w przypadku utraty dotychczasowych.

Sąd bada przy tym zawsze, czy przedstawione powyżej procesy zaszły po stronie zarówno zobowiązanego jak i uprawnionego. Przedmiotem badania jest okres od ostatniego wyroku, ugody bądź umowy ustalającej wysokość alimentów.

W ocenie Sądu Rejonowego przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe nie wykazało podstaw uzasadniających uchylenia obowiązku alimentacyjnego powoda względem jego byłej żony. Wskazać jednocześnie należy, iż obowiązek alimentacyjny powoda jest konsekwencją uznania go za wyłącznie winnego rozpadu pożycia stron. Sąd Okręgowy określił obowiązek alimentacyjny powoda w oparciu o art. 60 § 2 Kro. Uregulowanie na wskazanej podstawie nie daje wprawdzie małżonkowi niewinnemu prawa do równej stopy życiowej z małżonkiem zobowiązanym, lecz daje mu prawo do bardziej dostatniego życia poprzez przyczynienie się w odpowiednim zakresie do zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb, chociażby nie znajdował się w niedostatku (wyrok Sądu Apelacyjnego z 15 lipca 2004 r., w sprawie I ACa 375/04).

W sytuacji obu stron zaszły zmiany, które są konsekwencją sprzedaży wspólnej nieruchomości. Dla pozwanej sprzedaż domu wiązała się z kupnem mieszkania, dla powoda z utratą warsztatu, stanowiącego jego miejsce pracy.

Sprzedaż domu wbrew zarzutom powoda nie polepszyła sytuacji pozwanej. Z uzyskanych ze sprzedaży domu pieniędzy pozwana nie była w stanie sobie kupić mieszkania, w którym mogłaby zamieszkać bez konieczności poniesienia nakładów. Musiała zaciągnąć kredyt, który dął jej możliwość zarówno dołożenia do samego zakupu mieszkania, jak i odświeżenia go i wyposażenia w niezbędne sprzęty. Tym samym jej budżet będzie obciążany dodatkową kwotą z tytułu spłaty kredytu tj. prawie kwotą 600 zł. Nadal także pozwana będzie ponosiła koszty związane z utrzymaniem mieszkania, na dzień rozpoznania sprawy nie były one jeszcze dokładne znane. Niewątpliwie będą one niższe niż koszty utrzymania domu jednorodzinnego, nie mniej jednak przy kwocie 600 zł. tytułem spłaty rat kredytu oraz innych niezbędnych wydatkach, takich jak opieka lekarska /wizyty u psychiatry, leki/, a także zakup okularów /pozwana pracuje jako szwaczka, dobre okulary, w tym przypadku progresywne, są jej niezbędne do pracy/, nadal są to znaczne obciążenia w sytuacji, gdy pozwana zarabia najniższą płacę krajową.

Zmiany w sytuacji powoda także są istotne. W wyniku sprzedaży nieruchomości pozwany stracił warsztat, jednak uzyskując kwotę 140 tyś zł. pozwany jest w stanie, albo wybudować sobie niezbędny warsztat na swojej obecnej posesji /30 arowej/, albo wynająć pomieszczenie, gdzie mógłby prowadzić działalność, w ostateczności może się zatrudnić w zakładzie blacharsko – lakierniczym, gdzie niewątpliwie znalazłby zatrudnienie, albowiem jest doświadczony w tym zawodzie, który wykonuje od prawie 40 lat. Schorzenia, na które cierpi, nie pozbawiają go możliwości wykonywania pracy, orzeczenie o niepełnosprawności powód posiada od 2009 r., oprócz deklaracji, że zamierza poddać się operacji kardiologicznej, powód nie przedstawił żadnych dowodów, które wskazywałyby, że jego stan zdrowia uległ takiemu pogorszeniu, aby pozbawiał go możliwości wykonywania pracy.

Istota obowiązku alimentacyjnego z art. 60 § 2 kro została szeroko i wyczerpująco omówiona w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 25 października 2012 r., w sprawie SK 27/12. Przypomniano w uzasadnieniu tegoż wyroku, że przy ocenie podstaw do zasądzenia czy utrzymywania przedmiotowego obowiązku należy dokonać porównania sytuacji małżonka, który nie zawinił przy rozkładzie pożycia, po rozwodzie, z sytuacją hipotetyczną prawidłowo funkcjonującego małżeństwa. Małżonek wyłącznie winny rozwodu przesądza nie tylko o swojej sytuacji majątkowej, lecz także o sytuacji majątkowej niewinnego małżonka, który miał prawo oczekiwać, że małżeństwo będzie trwałe a uzyskana dzięki niemu sytuacja majątkowa względnie stabilna. W tym kontekście nawet dożywotnie alimenty stanowią pewny substytut złamanej przez małżonka winnego obietnicy dożywotniego wspólnego pożycia i wzajemnej pomocy.

Przyjąć można, iż gdyby strony nadał żyły razem pozwana mogłaby liczyć w dalszym ciągu na efekty działalności gospodarczej powoda i jej sytuacja byłaby istotnie lepsza od obecnej. Trybunał Konstytucyjny w części 3.3 pisemnego uzasadnienia wyroku przypomniał także, że możliwości zarobkowe strony wyłącznie winnej rozkładu pożycia powinny być oceniane teoretycznie – tak aby nie promować zachowań zmierzających do ograniczenia dochodów w celu zmniejszenia wysokości świadczeń. Tym samym sąd bierze w sprawie pod uwagę dochody jakie osiągałby powód nadal pracując, czyli osiągając dochody w granicach 3-4 tyś zł. miesięcznie, tak jak to miało miejsce w latach poprzednich.

Dochody powoda w poprzednich latach, zdaniem Sądu, były wyższe niż powód ostatnio deklarował. Powód z bieżącej pracy i tylko przy pomocy środków finansowych uzyskanych ze sprzedaży mieszkania obecnej żony, był w stanie nabyć nieruchomość oraz wybudować i wykończyć dom, korzystając tylko z niewielkich pożyczek. Tym samym teraz mieszka w nowym domu, na obszernej posesji /z której wkrótce będzie czerpał dochody ze zbiorów borówek posadzonych na 10 arach posesji/, prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z żoną, tym samym jego wydatki związane z utrzymaniem rozkładają się na dwie osoby. Tymczasem pozwana po małżeństwie z powodem posiada zaledwie 33 metrowe mieszkanie, za które jeszcze musi spłacać kredyt, zaś mieszkanie nadal będzie wymagał nakładów związanych z remontem łazienki. Jej sytuacja zawodowa i zdrowotna nie rokuje możliwości polepszenia zarobków i obniżenia wydatków. Tylko przy wsparciu kwotą alimentów od powoda jest w stanie zaspokajać swoje usprawiedliwione potrzeby, jednocześnie żyjąc na znacznie niższym poziomie niż powód.

Mając na uwadze wszystkie przytoczone okoliczności, na podstawie powołanych przepisów, Sąd oddalił powództwo.