Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 maja 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 maja 2021 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa Skarbu Państwa Naczelnika Urzędu Skarbowego K.

przeciwko A. P. (1)

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 19 marca 2019 r. sygn. akt I C 1563/16

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej kwotę 8.100 zł (osiem tysięcy sto złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego;

3.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Krakowie na rzecz adwokat M. W. kwotę 8.100 zł (osiem tysięcy sto złotych), w tym podatek od towarów i usług, tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną pozwanej z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

SSA Jerzy Bess SSA Marek Boniecki SSA Grzegorz Krężołek

Sygn. akt : I ACa 68/20

UZASADNIENIE

Skarb Państwa- Naczelnik Urzędu Skarbowego K., w pozwie skierowanym przeciwko A. P. (1) domagał się uznania za bezskuteczną w stosunku do niego umowy sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ulicy (...) w K. o pow. użytkowej 74,40 m ^{( 2)}, zawartej w dniu 29 sierpnia 2011 r. w formie aktu notarialnego Rep. (...) Nr (...) przed notariuszem J. H. w Kancelarii Notarialnej w K. pomiędzy dłużniczką A. P. (2) a jej matką – pozwaną , w celu ochrony wierzytelności jakie ma wobec zbywającej z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych od prowadzonej działalności gospodarczej, objęte tytułami wykonawczymi o numerach (...) i (...), na łączną kwotę należności głównej 291.579,10 zł wraz z odsetkami.

Domagał się także obciążenia oponentki procesowej kosztami postępowania

Uzasadniając żądanie wskazał , iż A. P. (2) nie dokonała prawidłowego rozliczenia podatku z tytułu prowadzonej działalności za lata 2003 i 2004. Było to wynikiem dokonania bezpodstawnego zawyżenia kosztów uzyskania przychodów o kwoty wynikające z faktur nie odzwierciedlających rzeczywistych zdarzeń gospodarczych.

Wierzytelności powoda zostały objęte tytułami wykonawczymi o numerach (...) i(...) przy czym ze względu na uzyskanie drobnych kwot w toku egzekucji obecnie należności z nich wynikające wynoszą odpowiednio 131.272 zł należności głównej z tytułu należności w podatku dochodowym za rok 2003, objętych tytułem wykonawczym (...) oraz 160.307,10 zł należności głównej z tytułu należności w podatku dochodowym za rok 2004 objętych tytułem wykonawczym(...) Oprócz należności głównej wierzytelności przysługujące powodowi, to objęte tymi tytułami należności odsetkowe , według stopy przy zaległościach podatkowych liczone dla kwoty 131.272 zł od dnia 30 kwietnia 2004 r. oraz dla kwoty 160.307,10 zł od dnia 2 maja 2005 r.

Jak podnosił , postępowanie egzekucyjne prowadzone na podstawie tych tytułów nie doprowadziło do zaspokojenia pretensji finansowych strony powodowej i ostatecznie, postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2014r., zostało umorzone.

Zaskarżona czynność została dokonana w dniu 29 sierpnia 2011 r. Już wówczas A. P. (2) była dłużniczką podatkową, a taki jej status wynikał z wyników postępowania kontrolnego jej działalności gospodarczej w zakresie rozliczeń podatkowych osiągniętych dochodów. Wynikało z nich , iż zaniżyła należności podatkowe za wskazane okresy, w sposób wyżej opisany.

Zbywając lokal na rzecz matki , wyzbyła się jedynego w istocie wartościowego składnika swojego majątku , prowadząc do sytuacji w której stała się niewypłacalną , co najmniej w stopniu wyższym niż była przed dokonaniem kwestionowanej czynności prawnej. Podjęła ją z zamiarem pokrzywdzenia wierzycieli i niczego w tej ocenie nie zmienia to , że czynność ta miała charakter odpłatny.

Pozwana A. P. (1) domagała się oddalenia powództwa i przyznania na swoją rzecz kosztów procesu.

W swoim stanowisku przeczyła aby kwestionowana umowa miała na celu pokrzywdzenie Skarbu Państwa.

Twierdziła , że nie wiedziała o kłopotach podatkowych córki ani o tym ,iż jest ona dłużnikiem Skarbu Państwa z tego tytułu.

W 2010 r. córka wygrała sprawę z Dyrektorem Izby Skarbowej w K. i uzyskała korzystny dla siebie wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. z dnia 2 lipca 2010 r. sygn. akt(...)

Nie mogła zatem działać ze świadomością pokrzywdzenia powoda sprzedając jej mieszkanie w dniu 29 sierpnia 2011 r. Wówczas nie była dłużnikiem podatkowym i nie mogła podejrzewać, że w przyszłości uzyska taki status.

Przyczyna kwestionowanej przez Skarb Państwa czynności nie miała żadnego związku z tym długiem. A. P. (2) w 2011 r. podjęła decyzję o przeniesieniu się do Włoch, w warunkach uznania , że postępowanie podatkowe jest zakończone po wyroku WSA w K..

Nadto, podniosła, iż córka wniosła skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego od wyroku Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego z dnia 29 maja 2014 r. oddalającego skargę na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w przedmiocie ustalenia należności podatkowej z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych za lata 2003 i 2004 rok. Postępowanie to nie zostało zakończone.

Wyrokiem z dnia 19 marca 2019r , Sąd Okręgowy w Krakowie :

- uznał za bezskuteczną w stosunku do powoda Skarbu Państwa reprezentowanego przez Naczelnika Urzędu Skarbowego K. umowę sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ul. (...) w K. o powierzchni użytkowej 74,40 m. kw., zawartą w dniu 29 sierpnia 2011 r. w formie aktu notarialnego przed notariuszem J. H. w Kancelarii Notarialnej w K. rep. (...) pomiędzy A. P. (2) a pozwaną A. P. (1) , co do wierzytelności powoda w stosunku do A. P. (2) z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych od prowadzonej działalności gospodarczej objętych tytułami wykonawczymi nr(...) i (...)na łączną kwotę należności głównej 291.579,10 zł wraz odsetkami[ pkt I ] ,

-zasądził od pozwanej A. P. (1) na rzecz Skarbu Państwa- Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kwotę 14.400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego[ pkt II ] ,

- przyznał adwokatowi M. W. od Skarbu Państwa-Sądu Okręgowego w Krakowie kwotę 8.856 zł , tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu[ pkt III ] oraz

- nieuiszczonymi kosztami sądowymi, od których pozwana była zwolniona, obciążył Skarb Państwa[ pkt IV sentencji wyroku ].

Sąd I instancji ustalił następującej fakty istotne dla rozstrzygnięcia:

Córka pozwanej ,A. P. (2), jest dłużniczką Skarbu Państwa z tytułu zobowiązań podatkowych - podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzyskiwała przychody m.in. z pozarolniczej działalności gospodarczej prowadzonej w ramach Agencji (...).

Na podstawie postanowienia z dnia 18 maja 2006 r., Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w K. wszczął z urzędu postępowania kontrolne w stosunku do niej , w zakresie rzetelności deklarowanych podstaw opodatkowania oraz prawidłowości obliczania i wpłacania podatku dochodowego od osób fizycznych za 2002 r., 2003 r. i 2004 r.

Na mocy umowy sprzedaży zawartej w dniu 29 sierpnia 2011 r. przed notariuszem J. H. w Kancelarii Notarialnej w K., (...), A. P. (2) sprzedała A. P. (1) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) przy ulicy (...) w K., o pow. 74,40 m ² , za kwotę 350.000 zł .

Decyzją z dnia 31 stycznia 2013 r., znak (...) Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w K. ustalił wysokość zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2003 rok w kwocie 131.835 zł.

Decyzją z tego samego dnia znak (...) Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w K. ustalił wysokość zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2004 rok w kwocie 161.034 zł.

Przeciwko A. P. (2) zostały wystawione tytuły wykonawcze nr (...) z dn. 23 września 2013 r. oraz nr(...) z dn. 23 września 2013 r.

Postanowieniem Naczelnika Urzędu Skarbowego K. z dnia 22 kwietnia 2014 r., Nr (...) postępowanie egzekucyjne zostało umorzone. Egzekucja przeciwko dłużniczce okazała się bezskuteczna.

Ocenę prawną roszczenia strony powodowej , które uznał za uzasadnione , Sąd I instancji rozpoczął od wskazania przesłanek normatywnych , których potwierdzenie uzasadnia uwzględnienie skargi pauliańskiej.

Jego stanowisko , odniesione do ustalonych w postępowaniu okoliczności faktycznych można sprawdzić do następujących stwierdzeń i wniosków :

a/ przedmiotem ochrony są wierzytelności publicznoprawne, przysługujące Skarbowi Państwa, w którego imieniu działa Naczelnik Urzędu Skarbowego K., z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.

Jak wynika z ukształtowanego orzecznictwa Sądu Najwyższego instytucję skargi pauliańskiej można wykorzystywać dla ochrony wierzytelności o tym charakterze , a strona powodowa dysponowała nimi wobec A. P. (2) , co zostało stwierdzone tytułami wykonawczymi nr(...)i (...)oraz decyzjami Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w K. z dnia 31 stycznia 2013 r.

b/ umowa z dnia 29 sierpnia 2011 r. roku, którą dłużniczka zbyła na rzecz matki spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu, została zawarta z pokrzywdzeniem wierzyciela. Nawet przy przyjęciu, że na skutek tej czynności prawnej A. P. (2) w zamian za swoje świadczenie uzyskała ekwiwalent w postaci ceny w kwocie 350.000 zł, to kwota ta nie istnieje w majątku dłużnika, ani też nie mogła być użyta w celu zaspokojenia wierzyciela.

Zawierając umowę z matką , co najmniej godziła się z faktem, że w jej wyniku Skarb Państwa nie uzyska zaspokojenia wierzytelności podatkowych lub uzyska je w mniejszym stopniu, niż by miało to miejsce, gdyby taka umowa nie została zawarta skoro nie posiadała innego majątku,

c/ A. P. (2) wyzbywając się jedynego wartościowego składnika swojego majątku miała świadomość toczącego się wobec niej postępowania podatkowego, w tym swoich zobowiązań podatkowych wobec Skarbu Państwa. Wskazuje na to fakt odbierania korespondencji w jego ramach , wnoszenie odwołań i skarg./ co sama przyznała, będąc przesłuchana w postępowaniu charakterze świadka / ,

d/czynnością fraudacyjną doszło do pokrzywdzenia strony powodowej albowiem egzekucja jej wierzytelności okazała się nieskuteczna, a dłużniczką nie ma innego majątku z którego jej zaspokojenie byłoby możliwe .

Mimo, iż umowa pomiędzy córką i matką miała mieć charakter odpłatny, w ocenie Sądu nie doszło do zapłaty przez pozwaną na rzecz sprzedającej wskazanej w umowie ceny nabycia mieszkania ,

e/ ponieważ A. P. (1) jest osobą bliską dłużnika istniały podstawy do skorzystania przez Sąd z domniemań wskazanych w par. 3 art. 527 kc. , podstawy faktycznej których pozwana w czasie postępowania skutecznie nie podważyła.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu była norma art. 98 par. 1 i 3 i 99 kpc oraz § 2 pkt 7 i § 15 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie [Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ]

O nieuiszczonych kosztach sądowych Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 113 ust. 1, ust. 2 pkt 1 i ust. 4 ustawy z dnia 28.07.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t. jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 300).

O kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanej z urzędu , rozstrzygnął na podstawie §2, §4 ust. 1 i 3 i §8 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2015 r., poz. 1801).

W apelacji od tego orzeczenia , zaskarżając je w części objętej punktami i i II jego sentencji, pozwana domagała się w pierwszej kolejności takiej zmiany kwestionowanego wyroku , w następstwie której powództwo zostanie oddalone w całości, a strona przeciwna obciążona na rzecz A. P. (1) kosztami procesu i postępowania apelacyjnego.

Jako wniosek ewentualny skarżąca sformułowała żądanie wydania przez Sąd II instancji orzeczenia kasatoryjnego w odniesieniu do jego zaskarżonej części i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Ponadto wniosła o przyznanie od drugiej strony kosztów pomocy prawnej udzielonej apelującej z urzędu przez Sądem Odwoławczym , a na wypadek oddalenia apelacji przyznanie tego, nie pokrytego przez reprezentowaną wynagrodzenia, ze środków budżetowych Skarbu Państwa.

Złożyła także wniosek o to aby w wypadku uznania , iż apelacja jest niezasadna, nie obciążać pozwanej kosztami należnymi Prokuratorii Generalnej RP w postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym.

Środek odwoławczy został oparty na następujących zarzutach :

- naruszenia prawa procesowego, w sposób mający dla treści kontrolowanego instancyjnie orzeczenia istotne znaczenie , a to art. 233 par. 1 kpc., wobec zastąpienia przez Sąd I instancji swobodnej oceny zgromadzonych dowodów oceną dowolną.

Zdaniem skarżącej podnoszona wadliwość została zrealizowana przez przyjęcie , że sprzedająca prawo do lokalu dłużniczka nie otrzymała od matki kwoty ustalonej w umowie [ 350 000złotych ],

- wobec nieprawidłowej oceny dowodów zeznań świadków : A. P. (2), A. R., , T. R. oraz pozwanej , którym Sąd Okręgowy nietrafnie odmówił wiarygodności co do tego , że dłużniczka miała zamiar osiedlenia się we Włoszech[ na Sycylii] i dlatego zdecydowała się na sprzedaż lokalu mieszkalnego matce,

- jako następstwa dowolnej , niepoprawnej oceny zeznań A. P. (2) i nie uznania za wiarygodne jej relacji w odniesieniu do tego , że zawierając kwestionowaną przez stronę powodową czynność prawną w dniu 29 sierpnia 2011r nie wiedziała o tym , iż ciążą na niej zobowiązania podatkowe , skoro do tej daty czynności kontrolne organu podatkowego nie zostały prawomocnie zakończone. ,

- naruszenia prawa materialnego poprzez :

1/ nieprawidłowe zastosowanie art. 527 par. 1 kc. i uznanie , że A. P. (2) w dniu zawarcia kwestionowanej w sporze umowy miała świadomość , iż czynność ta ma na celu pokrzywdzenie wierzyciela.

Zdaniem apelującej wniosek tego rodzaju jest nietrafny , prowadząc do potwierdzenia podnoszonej wady dlatego , że w tym czasie czynności kontrolne organu podatkowego nie były jeszcze zakończone , a decyzje podatkowe zostały wydane dopiero 31 stycznia 2013r ,

2/ niewłaściwe zastosowanie art. 527 par. 1 i 3 kc. i przyjęcie , że pozwana wiedziała lub przy dołożeniu należytej staranności mogła się dowiedzieć , że czynność córki jest przez nią podejmowana w celu pokrzywdzenia strony powodowej jako wierzyciela. Nieprawidłowość ta miała wynikać stad , iż wniosek sformułowany przez Sąd nie uwzględnia , że pozwana została zapoznana przez córkę z wyrokiem WSA w K. z 2 lipca 2010r , który korzystnie dla niej uchylił dotąd wydane decyzje podatkowe obejmujące wierzytelności Skarbu Państwa ,

3/ naruszenie art. 527 par. 2 kc. Wobec wzięcia przez Sąd niższej instancji pod uwagę, że czynność prawna , którą strona powodowa uznaje za fraudacyjna nie była dokonana pod tytułem darmym ale miała charakter ekwiwalenty , a matka zapłaciła córce kwotę 350 000 złotych , jako uzgodnioną cenę za kupowane prawo do lokalu .

Odpowiadając na apelację Prokuratoria Generalna Rzeczpospolitej Polskiej domagała się jej oddalenia , jako pozbawionej usprawiedliwionych podstaw oraz obciążenia A. P. (1) kosztami postępowania apelacyjnego.

Rozpoznając apelację, Sąd Apelacyjny rozważył :

Środek odwoławczy pozwanej nie jest uzasadniony i podlega oddaleniu.

Nie ma racji apelująca podnosząc zarzut naruszenia prawa procesowego.

Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 par. 1 kpc. wymaga od strony wykazania na czym , w odniesieniu do zindywidualizowanych dowodów polegała nieprawidłowość postępowania Sądu, w zakresie ich oceny i poczynionych na jej podstawie ustaleń.

W szczególności strona ma wykazać dlaczego obdarzenie jednych dowodów wiarygodnością czy uznanie, w odróżnieniu od innych, szczególnego ich znaczenia dla dokonanych ustaleń , nie da się pogodzić z regułami doświadczenia życiowego i [lub ] zasadami logicznego rozumowania , czy też przewidzianymi przez procedurę regułami dowodzenia.

Nie oparcie stawianego zarzutu na tych zasadach , wyklucza uznanie go za usprawiedliwiony, pozostając dowolną , nie doniosłą z tego punktu widzenia , polemiką z oceną i ustaleniami Sądu niższej instancji.

/ por. w tej materii , wyrażające podobne stanowisko , powołane tylko przykładowo, orzeczenia Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2001, sygn. IV CKN 970/00 i z 6 lipca 2005 , sygn. III CK 3/05 , obydwa powołane za zbiorem Lex/

Ponadto nie można tracić z pola widzenia również , że swobodna ocena dowodów stanowi jeden z podstawowych elementów składających się na jurysdykcyjną kompetencję Sądu , który dowody bezpośrednio przeprowadza.

Ma to m. in. i takie następstwo , że nawet w sytuacji w której z treści dowodów można , w zakresie ustaleń , wyprowadzić równie logiczne , chociaż przeciwne do przyjętych przez Sąd I instancji wnioski , to zarzut naruszenia normy art. 233 §1 kpc , pomimo to , nie zostanie uznany za usprawiedliwiony.

Dopóty , dopóki ocena przeprowadzona przez Sąd ocena mieści się w granicach wyznaczonych przez tę normę procesową i nie doznały naruszenia wskazane tam jej kryteria , Sąd Odwoławczy obowiązany jest ocenę tę , a co za tym idzie także wnioski z niej wynikające dla ustalań faktycznych , aprobować .

To w jaki sposób A. P. (1) umotywowała ten zarzut wyklucza jego podzielenie.

W miejsce rzeczowej , opartej na wskazanych wyżej kryteriach polemiki z oceną przeprowadzoną przez Sąd I instancji , poprzestaje ona tylko na przeciwstawieniu jej oceny własnej , odmiennej , nie podając [ mimo rozbudowania redakcyjnego motywów tego zarzutu] , którym kryteriom oceny wskazanym w tej normie Sąd niższej instancji uchybił.

To , że nie dał wiary relacjom świadków wskazanych przez pozwaną i jej samej w odniesieniu do tego , iż A. P. (2) planowała w 2011r na stałe przeprowadzić się do Włoch nie świadczy jeszcze , że reguły oceny swobodnej naruszył.

Do tego dodać jeszcze trzeba , że w części motywów zaskarżonego wyroku poświęconej ocenie dowodów , Sąd Okręgowy podał przyczyny które zdecydowały o odmowie nadania tego waloru depozycjom tych osób . Pozwana nie wskazała w sposób konkretny co, [ poza jej przeciwnym stanowiskiem w tej materii ] , przemawia za twierdzeniem , że ocena tych dowodów przez Sąd niższej instancji nie mieści się w ramach zakreślonych przez normę art. 233 §1 kpc.

Niezasadnie skarżąca upatruje realizacji tego zarzutu w ustaleniu Sądu , że pozwana dłużniczka nie otrzymała od matki , w dniu zawarcia umowy [ lub później ] uzgodnionej ceny – 350 000 złotych .

Apelująca pomija w zupełności , iż zgodnie z postanowieniem umownym cena miała być zapłacona w terminie do 6 miesięcy od daty podpisania umowy, w gotówce , a co do wykonania tego obowiązku wobec córki kupująca podała się egzekucji wprost z aktu notarialnego obejmującego tę czynność [ por .par 5 umowy z 29 sierpnia 2011r.]

Natomiast z relacji pozwanej złożonej przed Sądem I instancji wynika , że w celu uzyskania tych środków miała zaciągnąć kredyt , co nie udało się jej , a ponadto pieniądze na potrzeby ceny miały być zgromadzone z dochodu z wynajmu objętego czynnością mieszkania. / por. treść zeznań A. P. (1) k. 255 v akt/.

Dodać tez należy , że pozwana nie powołała w postępowaniu rozpoznawczym żądanych dowodów skazujących na to , że rzeczywiście kwotę 350 000 złotych sprzedającej przekazała czy to jednorazowo czy też częściami.

Stąd wniosek Sądu Okręgowego , podważany w ramach weryfikowanego zarzutu procesowego był , wbrew stanowisku skarżącej, usprawiedliwiony i sformułowany w warunkach nie przekroczenia granic oceny swobodnej.

Nie ma też racji apelująca, gdy zasadności dla stawianego zarzutu , poszukuje w krytyce odmowy uznania przez Sąd I instancji za wiarygodne zeznania A. P. (2), która relacjonowała, zeznając jako świadek , że w dniu zawierania kwestionowanej umowy nie wiedziała , że należności z tytułu podatku dochodowego od osób prowadzących działalność gospodarczą za lata 2003 i 2004r są nierozliczone.

Z okoliczności faktycznych , które nie były pomiędzy stronami przedmiotem sporu wynikało , iż w tym czasie nadal było prowadzone przeciwko świadkowi postępowanie kontrolno - podatkowe , a orzeczenie WSA w K. , na które powoływała się także pozwana, z 2 lipca 2010 r miało charakter kasatoryjny , a sprawa określenia wysokości świadczenia podatkowego do którego spełnienia zobowiązaną była A. P. (2) , została przekazana do ponownego rozpoznania. Stąd twierdzenie świadka , iż w dacie sprzedaży mieszkania nie wiedziała , że ma nierozliczone ze Skarbem Państwa należności podatkowe , trafnie zostało ocenione przez Sąd meriti jako niewiarygodne. Powinna była aktywnie w tym postępowaniu uczestnicząc, taką możliwość przyjmować co najmniej w granicach usprawiedliwionej okolicznościami ewentualności.

Dlatego też, odpierając ten zarzut , Sąd Apelacyjny uznaje , że ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji są poprawne i przyjmuje je za własne.

Należy je jednak uzupełnić o fakty , które przez strony nie były kwestionowane.

Są one następujące :

a/ jak Sąd II instancji wskazywał wyżej , cena prawa do lokalu mieszkalnego miała być przekazana sprzedającej w gotówce w terminie do 6 miesięcy od dnia podpisania umowy – 29 sierpnia 2011r i w zakresie tego obowiązku A. P. (1) poddała się egzekucji wprost z aktu notarialnego,

b/ wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w K. , wydany w dniu 2 lipca 2010r , w sprawie o sygnaturze (...) uchylał wcześniej wydane decyzje Naczelnika Urzędu Skarbowego K., ustalające wysokość należności podatkowych obciążających A. P. (2) z tytułu podatku dochodowego osób prowadzących działalność gospodarczą za lata 2003 i 2004 z dnia 21 sierpnia 2009r / nr (...)i (...) i utrzymujące je w mocy decyzje Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej z 20 stycznia 2010r / nr(...) z przyczyn proceduralnych ,

c/ postępowanie kontrolno – podatkowe zakończyło się ostatecznie wydaniem decyzji w dniu 31 stycznia 2013r i stanowiły one podstawę wystawienia przeciwko dłużnicze, później egzekwowanych nieskutecznie wobec niej , tytułów wykonawczych,

d/ w dniu zawarcia umowy sprzedaży spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego pomiędzy pozwaną a jej córką postępowanie to było w toku.

Nie można podzielić również sformułowanych w apelacji zarzutów materialnych.

Odeprzeć jako niezasadny należy ten, w ramach którego powódka twierdzi , że Sąd Okręgowy , naruszając normę art. 527 par.1 kc. niezasadnie uznał , że dokonując czynności zbycia jedynego wartościowego składnika swojego majątku , działała ze świadomością pokrzywdzenia Skarbu Państwa jako swojego wierzyciela podatkowego.

Teza skarżącej - zważywszy na argumentację , którą powołała dla jej uzasadnienia, byłaby usprawiedliwiona gdyby deklaracje na podatek dochodowy, w ramach prowadzone przez nią działalności gospodarczej jako Agencja (...) w K. , składane przez A. P. (2) za lata 2003 i 2004r rzeczywiście odzwierciedlały osiągnięte wówczas przychody.

Tymczasem zawierały one dane oparte na korzystaniu , jak dowiodło tego kontrolne postępowanie podatkowe , z tzw „ pustych faktur „ powiększających niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy, koszty działalności córki pozwanej .

Stąd najpierw wszczęcie w 2006r i późniejsza kontynuacja postępowania kontrolnego mającego na celu ustalenie rzeczywistej podstawy wymiaru i ustalenia prawidłowo wysokości należności podatkowych za te lata , musiało niepoprawnie deklarującej je A. P. skutkować świadomością , że działa na niekorzyść Skarbu Państwa jako wierzyciela.

Stan ten utrzymywać się musiał przez cały okres trwania tego postępowania , w którzy córka pozwanej jako podatnik brała / co w sprawie niesporne / czynny udział , korzystając z uprawnień procesowych do zaskarżania niekorzystnych dla siebie decyzji organów podatkowych I i II instancji.

A zatem odnosi się to także do daty w której zdecydowała się wyzbyć jedynego wartościowego składnika swojego majątku - spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego w zasobach SM (...) w K. , położonego przy ul. (...) .

Podjęcie takiej decyzji w tej sytuacji każe kwalifikować ją jako nakierowaną na osiągniecie skutku jego pokrzywdzenia.

Dłużniczka , znając swój stan majątkowy musiała sobie zdawać sprawę , że wierzyciel nie będzie mógł wobec tak zasadniczo uszczuplonego majątku, znaleźć w nim składników z których mógłby skutecznie zaspokoić swoją usprawiedliwioną pretensję finansową.

Nie ma znaczenia i nie podważa zasadności takiego wniosku to , że w czasie zawarcia fraudacyjnej czynności prawnej , żadna decyzja ustalająca wysokość zaległości podatkowej przez A. P. nie funkcjonowała w obrocie.

Sprzedająca musiała mieć świadomość kasatoryjnego charakteru wyroku WSA w K. z 2 lipca 2010r oraz tego o jakiej skali zaległości można [ potencjalnie ] mówić , skoro uprzednio wydanymi decyzjami organów skarbowych I i II instancji z przełomu 2009 i 2010r , wierzytelności Skarbu Państwa już uprzednio były oznaczone indywidualnie określonymi kwotami, przy potwierdzeniu , że deklaracje podatkowe dłużniczki za lata 2003 i 2004 były nierzetelne , wobec nieuzasadnionego zawyżenia ponoszonych kosztów.

Nie ma racji apelująca, podnosząc zarzut wadliwego zastosowania przez Sąd Okręgowy art. 527 par. 2 i 3 kc., w sposób przez nią opisany, podważający wniosek Sądu, zgodnie z którym pozwana wiedziała lub co najmniej przy dołożeniu należytej staranności mogła się dowiedzieć , że jej córka dokonując kwestionowanej czynności zbycia prawa do lokalu, działa z pokrzywdzeniem wierzyciela.

Skarżąca , odwołując się w ramach argumentacji wspierającej stanowisko o naruszeniu tych przepisów , do tego , że córka okazała jej wyrok WSA w K. z dnia 2 lipca 2010r , nie uwzględnia , iż tym samym dowiedziała się o prowadzonym przeciwko A. P. (2) postepowaniu kontrolno – podatkowym , oraz o tym , że będzie ono nadal prowadzone.

Musiała tym samym , działając racjonalnie, zdawać sobie sprawę , że w warunkach negatywnego jego ostatecznego wyniku , skutek wyzbycia się przez córkę jedynego wartościowego składnika jej majątku , pokrzywdzi wierzyciela.

Gdyby nawet założyć , że do takich wniosków nie dorowadziła pozwanej wprost lektura tego orzeczenia, to nie może budzić wątpliwości , iż mogła , wiedząc o wyroku, dokładając należytej staranności, dowiedzieć się o takich konsekwencjach czynności dla wierzyciela – Skarbu Państwa.

W związku z argumentacją apelującej trzeba jeszcze dodatkowo zauważyć , iż stosunek bliskości pomiędzy pozwaną a dłużniczką nie był w postępowaniu kwestionowany. Stąd Skarb Państwa był wolny od wykazywania przesłanki wiedzy A. P. (1) o tym , że zdziałana przez córkę czynność jest podejmowaną z pokrzywdzeniem wierzyciela.

To pozwana powinna była udowodnić okoliczności skutkujące obaleniem podstawy faktycznej domniemania ustanowionego w par.3 art. 527 kc. Nie zdołała tego uczynić , a odwoływanie się do treści kasatoryjnego orzeczenia WSA w K. w sprawie o sygnaturze (...), nie jest wystarczające dla potwierdzenia , że domniemanie to zostało w procesie skutecznie zakwestionowane a jego skutki zniesione.

Odeprzeć należy, jako nietrafny , także ostatni z podniesionych zarzutów materialnych, w ramach którego pozwana, zarzucając naruszenie par.2 art. 527 kc. wskazuje , że wbrew stanowisku Sądu I instancji roszczenie strony powodowej nie jest zasadne albowiem czynność z 29 sierpnia 2011r nie była dokonana pod tytułem dramym ale czynnością ekwiwalentną . Stąd uzyskanie przez dłużniczkę Skarbu Państwa kwoty odpowiadającej cenie [ 350 000zł] , wyklucza trafność wniosku Sądu Okręgowego , że poprzez sprzedaż A. P. (2) stała się niewypłacalna w stopniu wyższym aniżeli przed jej dokonaniem.

Stanowisko A. P. (1) byłaby zasadne gdyby dowiodła po pierwsze , że kwota ekwiwalentu rzeczywiście znalazła się w majątku dłużniczki i po wtóre , że z kwoty tej w sposób skuteczny Skarb Państwa mógłby zaspokoić swoje wierzytelności podatkowe.

Skarżąca nawet nie próbowała tego w procesie czynić.

Przeciwnie , o czym była mowa wyżej , z jej zeznań wynika , że kwoty 350 000 zł córce nigdy nie przekazała [ nie otrzymała kredytu , a sprzedany lokal nie został przeznaczony na wynajem. Zajmowała go córka ze swoim partnerem , co wykluczało osiągniecie dochodu , który także miał się złożyć na świadczenie cenowe ustalone w umowie] .

Skoro tak , to tym bezcelowym jest obnoszenie się przez Sąd II instancji do kwestii możliwości zaspokojenia z tego ekwiwalentu majątkowego , który miał się znaleźć w majątku dłużniczki wierzytelności strony powodowej.

Z podanych przyczyn , w uznaniu , iż żaden z zarzutów na których opiera się konstrukcja apelacji nie jest usprawiedliwiony , Sąd Apelacyjny orzekł o jej oddaleniu , na podstawie art. 385 kpc w zw. z art. 527 kc .

Podstawą rozstrzygnięcia kosztach postępowania apelacyjnego była norma art. 98 par. 1 i 3 oraz art. 99 kpc w zw. z art. 108 par. 1 i 391 par 1 kpc i wynikająca z niego dla wzajemnego rozliczenia stron z tego tytułu , zasada odpowiedzialności za wynik sprawy.

Kwota należna Prokuratorii Generalnej Rzeczpospolitej Polskiej od przerywającej pozwanej, zważywszy na wartość przedmiotu zaskarżenia, została ustalona na podstawie par. 2 pkt 7 w zw. z par 10 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia MS w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 [ DzU z 2015 poz. 1800] .

Porażka procesowa A. P. (1) powoduje , że wynagrodzenie zastępującego ją z urzędu w postępowaniu apelacyjnym adwokata , zostało przyznane ze środków budżetowych Skarbu Państwa. Sąd określając jego wysokość, zastosował stawki określone we wskazanym wyżej Rozporządzeniu MS.

Sąd Odwoławczy nie znajduje bowiem dostatecznych i przekonujących racji prawnych przemawiąjących za różnicowaniem stawek tego wynagrodzenia pomiędzy profesjonalnymi pełnomocnikami tylko z tego powodu , że źródła ich umocowań dla reprezentowania stron postępowań sądowych , w odniesieniu do mandatariuszy z wyboru i z urzędu , są różne. Takie zróżnicowanie jest sprzeczne z przepisami Ustawy Zasadniczej

SSA Jerzy Bess SSA Marek Boniecki SSA Grzegorz Krężołek