Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 09 września 2019 roku pełnomocnik adwokat małoletniego M. S. reprezentowanego przez matkę I. M. wniósł o podwyższenie alimentów zasądzonych na jego rzecz od P. S. na mocy ugody sądowej zawartej przed Sądem Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim w dniu 12 września 2017 roku w sprawie sygn. akt III RC 132/17 z kwoty po 670 zł miesięcznie do kwoty 1.300 zł miesięcznie z pozostawieniem pozostałych warunków płatności bez zmian.

Pismem z dnia 19 listopada 2019 roku pełnomocnik pozwanego P. S. wniósł pozew wzajemny wobec powoda wnosząc o obniżenie alimentów ustalonych na jego rzecz do kwoty po 550 zł miesięcznie, natomiast w piśmie z dnia 02 grudnia 2019 roku wnosił o oddalenie powództwa głównego.

Pełnomocnik strony powodowej wniósł o oddalenie powództwa wzajemnego.

Wyrokiem z dnia 28 lutego 2020r. Sąd Rejonowy w Tomaszowie Mazowieckim po rozpoznaniu sprawy z powództwa małoletniego M. S. reprezentowanego przez I. M. przeciwko P. S. o podwyższenie alimentów

1.alimenty zasądzone ostatnio od P. S. na rzecz M. S. na mocy ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim w dniu 12 września 2017 roku w sprawie III RC 132/17 w kwocie po 670 zł miesięcznie podwyższył poczynając od 09 września 2019 roku do kwoty po 1000 (tysiąc) złotych miesięcznie, pozostałe warunki płatności pozostawiając bez zmian z tym że od 28 marca 2020 roku alimenty płatne do rąk powoda M. S.,

2.oddalił powództwo powoda w pozostałej części,

3.oddalił powództwo wzajemne,

4.zniósł wzajemnie koszty postępowania pomiędzy stronami,

5.wyrokowi w punkcie pierwszym nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Podstawą rozstrzygnięcia były przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

Na mocy ugody sądowej zawartej przed Sądem Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim w dniu 12 września 2017 roku w sprawie sygn. akt III RC 132/17 ustalono alimenty na rzecz małoletniego M. S. od jego ojca P. S. w kwocie po 670 zł miesięcznie, a to w miejsca alimentów zasądzonych wyrokiem Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 02 lipca 2004 roku w sprawie sygn. akt I C 663/04 w kwocie po 280 zł miesięcznie.

W chwili wydawania wyroku sytuacja stron była następująca: P. S. pracował jako diagnosta samochodowy za wynagrodzeniem ok. 2.500 zł. Posiadał również gospodarstwo rolne o powierzchni(...) ha, przeliczeniowych (...) ha, z którego uzyskiwał minimalne dochody. Mieszkał z rodzicami-emerytami, jednak sam uiszczał opłaty związane z domem. Miał problemy z kręgosłupem, stosował dietę i zażywał leki, który miesięczny koszt wynosił 100 zł. I. M., która zamieszkiwała wraz z drugim mężem i czworgiem dzieci i uzyskiwała dochód z prowadzonego wraz z mężem gospodarstwa rolnego o powierzchni (...) ha, przeliczeniowe (...) ha w wysokości 3.500-4.000 zł miesięcznie. Mąż powódki ponadto pracował jako doradca rolniczy za wynagrodzeniem 2.500 zł netto miesięcznie i sam uiszczał opłaty związane z domem w wysokości ok. 1.500 zł miesięcznie.

Powódka leczyła się na kręgosłup, przepuklinę w kręgach szyjnych oraz boreliozę. Małoletni powód miał 15 lat i chodził do II klasy gimnazjum. Chorował nas astmę oskrzelową, w wyniku czego częściej się przeziębiał, jednak nie przyjmował na stałe żadnych leków.

Aktualnie M. S. uczęszcza do I klasy 4-letniego technikum informatycznego w R., oddalonego od miejsca zamieszkania o 20 km. Koszt dojazdu to 140 zł miesięcznie za bilet plus dowiezienie go na przystanek ok. 100 zł miesięcznie. Podręczniki wymagane podczas rozpoczęcia roku szkolnego kosztowały 500 zł. Czasami je w szkole, a czasami na mieście, dziennie otrzymuje na obiad 12 zł. Dwa razy w tygodniu uczęszcza na korepetycje z matematyki, płatne po 40 zł. Otrzymuje 200 zł miesięcznie kieszonkowego. Otrzymuje po 100 zł od dziadków w postaci prezentów. Powtarzał jedną klasę w gimnazjum, w 2018 roku był opiniowany w Poradni (...) z powodu trudności w nauce, orzeczono wówczas konieczność dostosowania wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb chłopca. Interesuje się muzyką i sprzętem komputerowym, ma swoją perkusję i potrzebne oprzyrządowanie. Pomaga matce i ojczymowi przy gospodarstwie. Od momentu wniesienia przez ojca powództwa wzajemnego nie chce się z nim widywać. W marcu 2020 roku skończył 18 lat.

Matka powoda I. M. ma 41 lat i nie pracuje. Pobiera jedynie świadczenie wychowawcze 500+ na czworo dzieci, z czego troje w wieku 11 i bliźniaki po 9 lat z obecnym mężem. Razem mieszkają w domu męża, prowadząc wspólnie gospodarstwo rolne o powierzchni (...) ha, w tym (...) ha dzierżawy. Uprawiają zboże, ziemniaki, trawy oraz hodują owce - 90 matek ze stada podstawowego, średnio ma ok. 120-130 osobników. Uzyskują roczny dochód z gospodarstwa w wysokość 60.000 zł. Z tytułu prowadzenia stada owiec uzyskują dochód roczny ok. 1.200 zł. Rodzice męża pomagają w gospodarstwie, a w sezonie w zależności od potrzeb jest zatrudniany pracownik. Ponadto mąż pracuje jako doradca rolniczy za wynagrodzeniem 2.630 zł brutto miesięcznie oraz premie ok. 10.000 zł rocznie uzależnione od wykonanych usług. Uiszczają następujące opłaty 1.500 zł prąd co dwa miesiące, woda 100 zł kwartalnie, wyżywienie 2.500 zł miesięcznie, 2.000 zł wydatki szkolne i ubrania dla dzieci. Powódka I. M. próbowała pozasądownie ukształtować z pozwanym nową wysokość alimentów, jednak przystał on jedynie na zwiększenie rat alimentacyjnych o 100 zł, na co powódka się nie zgodziła.

P. S. ma 48 lat i nadal pracuje jako diagnosta samochodowy za wynagrodzeniem ok. 3.000 zł netto miesięcznie. Również prowadzi gospodarstwo rolne o powierzchni (...) ha, przeliczeniowych (...) ha. Przy prowadzeniu gospodarstwa pomagają mu rodzice, z którymi zamieszkuje, jednak zajmuje oddzielne pomieszczenia. Roczny dochód z gospodarstwa za 2018 rok wyniósł 36.800 zł. Dostał ok. 17.000 zł dotacji. Ma 4 ciągniki, w tym trzy stare i jeden siedmioletni. Posiada agregaty, maszyny uprawowosiewne i starą prasę. Nie posiada kombajnu, dlatego korzysta z usług, np. kombajnowania. Obsiewa ziemię zbożami, które wykorzystuję do hodowli zwierząt, podobnie mleko. Hoduje 4 krowy i 4 cielaki, 3 lochy, 9 tuczników i 7 prosiaków. Cielaki odchowuje do ok. 2 lat i sprzedaje po 3.000 zł za sztukę. Od roku choruje na reumatoidalne zapalenie stawów, leczenie kosztuje ok. 200 zł miesięcznie. Posiada samochód cinąuecento.

Sąd dokonując ustaleń faktycznych oparł się w całości na zebranym w sprawie materiale dowodowym który uznał za bezsporny i obiektywny. Nie dał jednak wiary oświadczeniu w zakresie braku uzyskiwania dochodów z gospodarstwa pozwanego. Sąd pominął również dowód z dokumentu w postaci wydruku z oferty projektu(...) oraz z (...) /k. 71-73/ jako nic nie wnoszący do sprawy.

Mając takie ustalenia Sąd zważył, iż zgodnie z art. 138 KRiO w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Przez pojęcie stosunków należy rozumieć okoliczności istotne z punktu widzenia ustawowych przesłanek obowiązku alimentacyjnego i jego zakresu (np. art. 133 i 135 KRiO).

Jak wynika z art. 135 KRiO zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego.

Przez „usprawiedliwione potrzeby” należy rozumieć bieżące potrzeby uprawnionego do alimentów w zakresie jego utrzymania, a także w miarę potrzeby jego wychowania. Usprawiedliwione potrzeby nie mogą być rozumiane jako najbardziej elementarne potrzeby, sprowadzające się do zapewnienia uprawnionemu minimum egzystencji.

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na fakt, że od chwili ostatniego podwyższenia alimentów czyli od ponad 2 lat wysokość obowiązku alimentacyjnego nie uległa zmianie. Faktem jest, że sam upływ czasu nie jest czynnikiem decydującym o możliwości zmiany zakresu i wysokości alimentów. Przy ocenie, czy zachodzą przesłanki dotyczące zmiany orzeczenia dotyczącego obowiązku alimentacyjnego należy brać pod uwagę wszelkie okoliczności mogące świadczyć o zmianie stosunków. Nie ulega jednak wątpliwości, że różnica wieku dziecka, spowodowana upływem czasu od daty orzeczenia określającego wysokość renty alimentacyjnej sama przez się uzasadnia wzrost potrzeb, co z kolei pociąga za sobą konieczność ponoszenia zwiększonych wydatków. W chwili powstania obowiązku alimentacyjnego M. S. miał 15 lat, a obecnie ma 18 lat. Usprawiedliwione potrzeby dziecka niewątpliwie wzrosły, przede wszystkim w związku rozpoczęciem nauki w oddalonym od domu technikum, zwiększonymi wymaganiami nauki uzasadniającymi potrzebę korzystania z korepetycji oraz rozwojem zainteresowań. Należy też podkreślić, że od wielu lat wyłączną opiekę nad M. sprawowała jego matka, z pomocą męża. Pozwany co prawda utrzymywał kontakt z dzieckiem poprzez widzenia dwa razy w miesiącu i sporadyczne prezenty okolicznościowe, jednak poza tym oraz płaceniem alimentów nie przyczyniał się do utrzymania syna. To matka sprawowała nad M. S. codzienną bieżącą pieczę. Nie ulega wątpliwości, że w chwili obecnej bardziej znaczące z punktu widzenia obowiązku alimentacyjnego rodziców jest dostarczanie synowi środków utrzymania w postaci określonych kwot pieniężnych przeznaczanych na zaspokajanie codziennych potrzeb. M. S. rozpoczął naukę w oddalonym od domu o 20 km technikum, zatem musi pokrywać koszty związane z samą nauką, tj. podręczniki, przybory, dojazdem oraz bieżącymi potrzebami. Zasądzona przez sąd kwota po 1.000 zł na jego rzecz odpowiada zakresowi jej usprawiedliwionych potrzeb oraz wysokości wskazanych kosztów utrzymania.

Zgodnie z treścią art. 135 KRiO drugą przesłanką wyznaczającą zakres świadczeń alimentacyjnych są możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Zgodnie z orzeczeniem SN z dn. 16.12.1987 r. przez „możliwości zarobkowe i majątkowe” należy rozumieć nie tylko zarobki i dochody rzeczywiście uzyskane z majątku zobowiązanego, ale i te zarobki i dochody, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskać przy dołożeniu należytej staranności i przestrzeganiu zasad prawidłowej gospodarki oraz stosownie do swoich sił umysłowych i fizycznych.

Rodzic obowiązany jest dzielić się z dzieckiem każdym, nawet najmniejszym dochodem. Jak wynika z materiału dowodowego pozwany pracuje jednak na etacie, a jednocześnie prowadzi gospodarstwo rolne, w którym pomagają mu rodzice, z którymi zamieszkuje. Należy podkreślić, że niezależnie od tego jakie dochody deklaruje kluczową rolę przy ustalaniu alimentów ma zakres jego możliwości majątkowych i zarobkowych które należy wobec powyższego, oraz faktu, iż nie posiada on nikogo innego na utrzymaniu ocenić na stosunkowo znaczne, w związku z czym zasądzona kwota po 1.000 zł miesięcznie na syna odpowiada jego obecnym możliwościom majątkowym i zarobkowym.

Biorąc pod uwagę sytuację materialną rodziców, wiek i potrzeby powoda orzeczenie przez sąd alimentów w wysokości po 1.000 zł jest niewygórowane. Wysokość obowiązku alimentacyjnego odpowiada zmianie sytuacji życiowej, w której obecnie strony znajdują się w porównaniu do ich sytuacji z 2017 roku, a przede wszystkim usprawiedliwionym potrzebom oraz możliwościom zarobkowym i dochodowym stron. Mając to na uwadze, uznać należy, że zasądzona kwota nie będzie dla pozwanego zbyt obciążająca.

Z powyższych względów orzeczono jak w sentencji o alimentach z mocy art. 138 w związku z art. 135 § 1 i 2. KRiO. Rygor natychmiastowej wykonalności wydano w oparciu o przepis art. 333 § 1 pkt 1 KPC. O kosztach orzeczono na podstawie art. 100 KPC.

Apelację w imieniu pozwanego (powoda wzajemnego) wywiódł jego pełnomocnik zaskarżając wyrok w zakresie w jakim Sąd uwzględnił powództwo powoda (pozwanego wzajemnego) M. S. (pkt 1 petitum zaskarżonego wyroku), w jakim Sąd oddalił powództwo wzajemne (pkt 3 petitum zaskarżonego wyroku), w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach postępowania (pkt 4 petitum zaskarżonego wyroku) oraz w jakim Sąd nadał wyrokowi w punkcie pierwszym rygor natychmiastowej wykonalności (pkt 5 petitum zaskarżonego wyroku).

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

1.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy tj.: art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego w postaci pisemnego wykazu zatytułowanego „Wykaz książek do Technikum Informatycznego w R.. (...) M. K." znajdującego się na k. 9 akt niniejszej sprawy określonego przez Sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jako „zaświadczenie" i uznaniu powyższego wykazu za bezspornego i obiektywnego, a tym samym poczynienie na jego podstawie ustaleń faktycznych w przedmiocie kosztów utrzymania powoda M. S. w postaci kosztów zakupu podręczników w kwocie 500 zł (pięćset złotych), podczas gdy przedmiotowy wykaz nie został przez nikogo podpisany, a zatem nie wiadomo przez kogo został sporządzony, czy przez uprawnionego pracownika powyższego Zespołu Szkół, czy też przez matkę powoda lub powoda albo też inną osobę, a ponadto podana w nim łączna kwota 508,46 zł (pięćset osiem złotych i czterdzieści sześć groszy) i liczba oraz rodzaj książek nie znajdują potwierdzenia w pozostałych dowodach znajdujących się w aktach sprawy, a zwłaszcza nie znajdują potwierdzenia w znajdującej się na k. 26 akt niniejszej sprawy fakturze VAT z której wynika, że łączna kwota zakupu książek wynosiła 373,40 zł (trzysta siedemdziesiąt trzy złote i czterdzieści groszy), a liczba i rodzaj książek w niej wymienionych nie pokrywa się w całości z przedmiotowym pisemnym wykazem;

2.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy tj.: art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego w postaci rachunków i faktur określonych przez Sąd w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jako „dowody zakupu" a szczegółowo przywołanych w skardze apelacyjnej i uznaniu ich przez Sąd za bezsporne i obiektywne, a tym samym poczynienie na ich podstawie ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie, podczas gdy faktury VAT znajdujące się w aktach sprawy szczegółowo określone w apelacji zostały wystawione na I. M. a nie na powoda M. S., a zatem z przedmiotowej faktury nie wynika, czy wymienione w niej towary są przeznaczone dla powoda M. S., z paragonów fiskalnych podczas gdy nie wynika z tego kto jest nabywcą towaru zwłaszcza, iż I. M. prowadzi wspólne gospodarstwo domowe nie tylko z powodem M. S., ale również z trójką innych jej dzieci i mężem M. M. (2), ponadto faktury z k. 59-60 akt niniejszej sprawy zostały wystawione przed zawarciem przez strony ugody sądowej alimentacyjnej przed Sądem Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim III Wydziałem Rodzinnym i Nieletnich w dniu 12 września 2017 r. w sprawie o sygn. akt III RC 132/17;

3.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy tj.: art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego w postaci zeznań świadka M. M. (2) (k. 89v akt niniejszej sprawy) i uznaniu ich przez Sąd za bezsporne i obiektywne, a tym samym poczynienie na ich podstawie ustaleń faktycznych w przedmiocie kosztów utrzymania rodziny, w tym powoda M. S. w postaci: 1 500 zł (tysiąc pięćset złotych) za prąd co dwa miesiące, 100 zł (sto złotych) kwartalnie za wodę, 2 500 zł (dwa tysiące pięćset złotych) miesięcznie za wyżywienie, 2 000 zł (dwa tysiące złotych) na wydatki szkolne i ubrania dla dzieci, podczas gdy powyższe wydatki nie znajdują potwierdzenia w zgromadzonym w niniejszej sprawie materiale dowodowym, zwłaszcza, że strona powodowa nie przedstawiła żadnych faktur czy rachunków na poparcie powyższych wydatków;

4.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy tj.: art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego w postaci zeznań I. M. w charakterze strony (k. lll-lllv akt niniejszej sprawy) i uznaniu ich przez Sąd za bezsporne i obiektywne, a tym samym poczynienie na ich podstawie ustaleń faktycznych w przedmiocie kosztów utrzymania powoda M. S. w postaci: kosztu dojazdu do szkoły w kwocie 140 zł (sto czterdzieści złotych) za bilet miesięczny, kosztu dojazdów na przystanek w kwocie 100 zł (sto złotych), kwoty 12 zł dziennie na obiad, kosztów korepetycji z matematyki po 40 zł (czterdzieści złotych) dwie godziny tygodniowo, kwoty 200 zł (dwieście złotych) kieszonkowego, podczas gdy powyższe wydatki nie znajdują potwierdzenia w zgromadzonym w niniejszej sprawie materiale dowodowym, zwłaszcza, że strona powodowa nie przedstawiła żadnych miesięcznych biletów autobusowych, faktur za paliwo, rachunków czy tez faktur za korepetycje z matematyki potwierdzających uczęszczanie powoda na korepetycje z matematyki i ich koszt;

5.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy tj.: art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego w postaci zeznań pozwanego (powoda wzajemnego) P. S. w zakresie w jakim Sąd odmówił im wiarygodności w przedmiocie braku osiągania dochodów z gospodarstwa pozwanego (powoda Wzajemnego), podczas gdy strona pozwana w powództwie wzajemnym z dnia 15 listopada 2019 r. w sposób szczegółowy przedstawiła koszty prowadzenia gospodarstwa rolnego (k. 63 akt niniejszej sprawy), zaś z zasad doświadczenia życiowego wiadomym jest, że z prowadzeniem gospodarstwa rolnego wiążą się wydatki;

6.  naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy tj.: art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną a nie swobodną ocenę materiału dowodowego w postaci: zaświadczenia lekarskiego dotyczącego pozwanego (powoda wzajemnego) P. S. znajdującego się na k. 66 akt niniejszej sprawy z którego wynika, że pozwany (powód wzajemny) P. S. od roku choruje na reumatoidalne zapalenie stawów i wymaga stałej farmakoterapii i niewyciągnięcie z powyższego zaświadczenia zgodnego z zasadami doświadczenia życiowego i prawidłowego rozumowania wniosku, że w związku z powyższym zmniejszyły się możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego (powoda wzajemnego P. S.) i z tych względów pozwany (powód wzajemny P. S.) nie jest w stanie uiszczać na rzecz powoda (pozwanego wzajemnego) alimentów w kwocie większej niż po 550 zł (pięćset pięćdziesiąt) złotych miesięcznie;

7.  naruszenie prawa materialnego tj. art. 138 k.r. i o. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na wskazaniu przez Sąd, że rzekomo „usprawiedliwione potrzeby dziecka niewątpliwie wzrosły, przede wszystkim w związku z rozpoczęciem nauki w oddalonym od domu technikum, zwiększonymi wymaganiami nauki uzasadniającymi potrzebę korzystania z korepetycji oraz rozwojem zainteresowań” (k. 4 uzasadnienia zaskarżonego wyroku) przy jednoczesnym braku wykazania, o ile rzekomo wzrosły z powyższego tytułu usprawiedliwione potrzeby powoda (pozwanego wzajemnie) M. S., zwłaszcza, że twierdzenia strony powodowej o korzystaniu przez powoda z korepetycji nie znajdują potwierdzenia w zgromadzonym w niniejszej sprawie materiale dowodowym (brak zaświadczenia o korepetycjach, brak jakichkolwiek rachunków czy faktur z tytułu rzekomych korepetycji), zaś koszty dojazdu powoda (pozwanego wzajemnie) M. S. do szkoły nie zostały wykazane żadnym biletem autobusowym, czy też fakturą za paliwo, podobnie jak rzekome koszty związane z rozwojem zainteresowań nie zostały udokumentowane żadną fakturą czy tez rachunkiem wystawionym na powoda (pozwanego wzajemnie) M. S., a wobec braku przedstawienia przez stronę powodową faktur za zakup podręczników i przyborów szkolnych z poprzedniej szkoły powoda (pozwanego wzajemnie) M. S. nie sposób ustalić czy doszło do wzrostu wydatków na zakup podręczników i przyborów szkolnych w związku z nową szkołą powoda (pozwanego wzajemnie) M. S., a zatem w niniejszej sprawie w zakresie usprawiedliwionych potrzeb powoda (pozwanego wzajemnie) M. S. nie została udowodniona zmiana stosunków w rozumieniu art. 138 k.r. i o.

Powołując się na powyższe zarzuty skarżący wnosił o:

1.  oddalenie powództwa powoda (pozwanego wzajemnego) M. S. w całości;

2.  zasądzenie od pozwanego (powoda wzajemnego) P. S. na rzecz powoda (pozwanego wzajemnego) M. S. tytułem obniżenia alimentów kwoty po 550 zł (pięćset pięćdziesiąt) złotych miesięcznie płatnej do rąk powoda (pozwanego wzajemnie) M. S. do 10-go dnia każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie uchybienia terminu zapłaty którejkolwiek z rat i w ten sposób zmianę ugody sądowej alimentacyjnej zawartej pomiędzy stronami przed Sądem Rejonowym w Tomaszowie Mazowieckim III Wydziałem Rodzinnym i Nieletnich w dniu 12 września 2017 r. w sprawie o sygn. akt III RC 132/17;

3.  zasądzenie od powoda (pozwanego wzajemnego) M. S. na rzecz pozwanego (powoda wzajemnego) P. S. kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm prawem przepisanych za obie instancje.

Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił:

W dniu 4 maja 2020r M. S. otworzył działalność gospodarczą w przedmiocie przetwarzania danych , zarządzania stronami internetowymi i podobnej działalności i dokonał wpisu tej działalności do (...) pod firmą (...). Reklamował swoją działalność na portalach społecznościowych.

Dowód: - wydruk z (...) k. 165

- wydruki z portali społecznościowych k. 166-171, 201-203

Po ostatniej rozprawie która miała miejsce w dniu 28 stycznia 2021r. powód zawiesił działalność gospodarczą od dnia 1 lutego 2021r. .

/ bezsporne/

Pozwany w okresie 24.09.2020r. - 30.09.2020r. przebywał na Oddziale (...) w (...) Centrum (...).

Dowód: zaświadczenie k.158

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja pozwanego (powoda wzajemnego) jest częściowo zasadna.

Sąd Okręgowy korzystając ze swoich ustawowych uprawnień jako Sąd merytoryczny dokonał dodatkowych ustaleń faktycznych dysponując materiałem dowodowym zgromadzonym który został zaoferowany Sądowi Okręgowemu. Ustalenia te w zasadzie wynikają z dokumentów przedstawionych przez pozwanego których w sposób skuteczny nie zakwestionował pełnomocnik powoda.

Skarżący zarzucając w apelacji naruszenie art. 233 k.p.c. starał się dowodzić, iż po pierwsze Sąd pominął, iż od czasu ostatniego orzekania o alimentach pozwany zachorował na reumatoidalne zapalenie stawów co generuje dodatkowe koszty związane z leczeniem, pod drugie Sąd bezkrytycznie przyjął wszystkie dowody zakupów przedłożone rzez matkę powoda podczas gdy część z zakupów z pewnością nie dotyczy powoda, nadto po trzecie Sąd przyjął za udowodnione koszty utrzymania domu matki powoda podane przez jego ojczyma chociaż w toku procesu nie zostały złożone żadne dowody na te okoliczności., po czwarte wreszcie zarzucono Sądowi I instancji, iż uwzględnił wydatki na przejazd powoda do szkoły podczas gdy nie przedstawiono żadnych dowodów na tę okoliczność.

Odnosząc się kolejno do wskazanych zarzutów podkreślić należy, że Sąd Rejonowy zawarł w swoich ustaleniach okoliczność, że pozwany zachorował na reumatoidalne zapalenie stawów podkreślił przy tym, iż generuje to schorzenie określone comiesięczne koszty dlatego też zarzut ten nie jest zupełnie zrozumiały.

Ma natomiast rację skarżący, iż istotnie w pewnym zakresie ustalenia Sądu zostały poczynione na podstawie samych tylko zeznań ojczyma powoda przesłuchanego jako świadka oraz zeznań samej matki powoda, a nadto podstawą ustaleń były złożone przez matkę powoda paragony i faktury. Powyższe dowody należy ocenić przez pryzmat zasad doświadczenia życiowego. Świadek M. M. (2) podkreślał , iż tylko na wyżywienie i ubranie rodziny wydaje miesięcznie prawie 5.000 zł. W ocenie Sądu kwoty te są zawyżone zwłaszcza, że - jak słusznie dostrzega to apelacja - nie zostały potwierdzone żadnymi obiektywnymi dowodami. Pozwany stara się zakwestionować koszt dojazdu do szkoły przez powoda w postaci biletu miesięcznego tylko z tego powodu, iż nie przedstawiono dowodu w tym zakresie. Tymczasem podkreślić należy, iż jest bezspornym , iż powód uczęszcza do szkoły w R. która jest oddalona od miejsca jego zamieszkania o ok. 20 kilometrów. Stąd też jest oczywistym, iż powód musi ponieść określone koszty aby tam dojechać i nie trzeba w tym zakresie wykazywać się jakimiś szczególnymi dowodami. Odnosząc się zaś do paragonów i faktur to przyznać należy rację pozwanemu, iż część z tych faktur opiewa na matkę powoda, niektóre z nich zostały złożone jeszcze za okres sprzed zawarcia ugody z 2017r. a z samych paragonów trudno ocenić czy jakiekolwiek z tych rzeczy zostały zakupione dla powoda czy też dla jego rodzeństwa.

Przechodząc do dalszych rozważań należy przypomnieć, iż w przypadku zobowiązań alimentacyjnych przyjmuje się, że zarówno potrzeby uprawnionego do alimentów jak i możliwości zobowiązanego do ich świadczenia z biegiem czasu ulegają zmianie tym samym może ulegać zmianie także wysokość alimentów. Do stwierdzenia zmiany stosunków w rozumieniu art. 138 krio należy brać pod uwagę czy istotnie warunki i możliwości mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpując te przesłanki w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego.

W niniejszej sprawie po niespełna dwóch latach od ostatniego ustalenia alimentów przedstawicielka ustawowa małoletniego powoda wystąpiła o podwyższenie alimentów do kwoty po 1300 zł z kwoty po 670 zł miesięcznie. Rolą Sądu było zatem zbadanie w jaki sposób zmieniły się potrzeby dziecka ale też jak obecnie w stosunku do sytuacji poprzedniej wygląda majątkowa i zarobkowa sytuacja osoby zobowiązanej do alimentów. Przedstawicielka ustawowa próbowała wykazać , iż potrzeby dziecka zwiększyły się aż tak bardzo, że usprawiedliwia to podwyższenie alimentów o 100%. W ocenie matki powoda koszty jego utrzymania w realiach 2019r. wynosiły około 2.500 zł. Sąd Rejonowy uwzględnił częściowo powództwo uznając, iż alimenty trzeba podwyższyć do kwoty po 1.000 zł miesięcznie tj. o ponad 50%.

W ocenie Sądu Rejonowego małoletni powód dojeżdża do szkoły co generuje dodatkowe koszty, poza tym korzysta z korepetycji z matematyki. Sąd nie wskazał jednak na jaką kwotę ocenia potrzeby małoletniego. W ocenie Sądu na obecnym etapie rozwoju potrzeby małoletniego w zasadzie nie powinny przekraczać kwoty 1.200-1.300 zł miesięcznie. Przy czym należy pamiętać, że powód nie zamieszkuje z pozwanym lecz z matką która w pewnym (choć już nieznacznym) zakresie czyni starania o jego utrzymanie i wychowanie. Powyższe wskazuje, iż to pozwanego winny obciążać alimenty w większym rozmiarze niż matkę powoda. Niemniej jednak alimenty te nie mogą być z jednej strony oderwane od majątkowych i zarobkowych możliwości zobowiązanego, a z drugiej strony muszą uwzględniać zmianę stosunków zaistniałą od ostatniego orzeczenia o alimentach. Sytuacja pozwanego uległa tylko nieznacznej poprawie bowiem zarabia on jedynie 500 zł więcej i w dalszym ciągu prowadzi gospodarstwo rolne z którego osiąga minimalne dochody w istocie nie przekraczające tych z 2017r.. Jednocześnie pojawiły się u pozwanego problemy zdrowotne zachorował na reumatoidalne zapalenie stawów. Większe dochody uzyskuje też rodzina matki powoda. (matka powoda miesięczny dochód oceniła na kwotę około 8000 zł – dochód z gospodarstwa plus wynagrodzenie ojczyma powoda.) Z pewnością uległy też zwiększeniu potrzeby samego powoda niemniej jednak nie w takim stopniu jak to ocenił Sąd Rejonowy.

W przedmiotowej sprawie sytuacja bowiem była dynamiczna. W postępowaniu apelacyjnym okazało się, że syn pozwanego stał się pełnoletni i od maja 2020r. rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej w postaci usług informatycznych. Okoliczność ta nie była znana Sądowi I instancji bowiem zaistniała na etapie postępowania międzyinstancyjnego, a bez wątpienia wpływa ona na wysokość alimentów. Przede wszystkim dezaktualizuje żądanie ich podwyższenia. Pełnomocnik powoda po złożeniu wniosków dowodowych przez pozwanego ( z których wynikało m.in. podjęcie przez powoda działalności gospodarczej) został zobowiązany do wypowiedzenia się w tym przedmiocie i mimo upływu zakreślonego terminu nie zajął stanowiska w sprawie. Powyższe nie sposób traktować inaczej jak przyznanie okoliczności podniesionych przez pozwanego wskazujących na możliwości majątkowe i zarobkowe powoda.

Jak wynika z publicznie dostępnych danych z ewidencji działalności gospodarczej powód niezwłocznie tj. po trzech dniach po ostatniej rozprawie przed Sądem Okręgowym zawiesił działalność gospodarczą. Okoliczność ta jednak nie wpłynęła na decyzję Sądu który uznał ją za celowy zabieg zmierzający tylko i wyłącznie do uzyskania korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia. Już samo to, że jeszcze w trakcie nauki powód rozpoczął działalność gospodarczą musi prowadzić do wniosku, że jest w stanie przynajmniej w pewnym zakresie zaspokoić swoje usprawiedliwione potrzeby. Skoro sam może to czynić nie ma potrzeby podwyższania alimentów. Na chwilę obecną brak danych co do tego czy powód może utrzymać się samodzielnie stąd też brak także podstaw do obniżenia alimentów zgodnie z wnioskiem skarżącego.

Reasumując Sąd Okręgowy stwierdził, iż na chwilę wniesienia pozwu doszło do istotnej zmiany stosunków która usprawiedliwiała podwyższenie alimentów jednakże rozmiar tego podwyższenia musiał być ograniczony w stosunku do tego jak uczynił to Sąd Rejonowy. W ocenie Sądu kwota 800,00 zł miesięcznie winna w pełni zaspokoić potrzeby powoda związane ze zmianą szkoły, koniecznością dojazdów i ewentualnych korepetycji. Alimenty w tej wysokości należałyby się powodowi aż do rozpoczęcia przez niego działalności gospodarczej tj. do maja 2020r. Od tej bowiem chwili trzeba przyjąć, iż powód skoro rozpoczął prowadzenie na własny rachunek działalności gospodarczej w postaci usług informatycznych to winien we własnym zakresie zaspokajać swoje zwiększone potrzeby pozyskując środki na ich zaspokojenie z własnych dochodów a nie z podwyższonych alimentów. Zakładając nawet, iż prowadzenie takiej działalności wiąże się z kosztami to jednak zasady doświadczenia życiowego uczą iż otwierając oficjalnie działalność gospodarczą i reklamując ją w mediach społecznościowych osoba prowadząca taką działalność z pewnością osiąga także zyski co dezaktualizuje żądanie podwyższenia alimentów.

Na chwilę obecną brak podstaw do obniżenia alimentów zgodnie z wnioskiem pozwanego ( powoda wzajemnego). Powód (pozwany wzajemny ) pomimo podjęcia pracy w dalszym ciągu uczy się w systemie dziennym co sprawia, że z pewnością nie jest w stanie samodzielnie zaspokoić wszystkich swoich usprawiedliwionych potrzeb nie może pracować bowiem w takim zakresie w jakim mógłby to czynić gdyby się nie uczył..

Reasumując należało dokonać zmiany zaskarżonego wyroku w punkcie pierwszym w ten sposób, że alimenty podwyższone przez Sąd Rejonowy do kwoty po 1.000 zł miesięcznie należało obniżyć do kwoty po 800 zł miesięcznie za zamknięty okres od 9 września 2019r.do 30 kwietnia 2020r. oddalając powództwo w pozostałej części, a poczynając od 1 maja 2020r. Sąd postanowił oddalić powództwo o podwyższenie alimentów, a to na podstawie art. 386§ 1 k.p.c.

W pozostałej części apelacja pozwanego (powoda wzajemnego) okazała się bezzasadna i jako taka podlegała oddaleniu, a to na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach procesu za instancję odwoławczą orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. .

Stanisław Łęgosz Agata Kowalska Dariusz Mizera