Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lutego 2020 roku

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie Wydział II Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Dubinowicz – Motyk

Protokolant: Ewa Lutka

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2020 roku na rozprawie

sprawy z powództwa K. B.

przeciwko W. K. (1)

o zapłatę kwoty 197 599zł

I oddala powództwo;

II odstępuje od obciążania powoda kosztami procesu;

III nieuiszczone koszty sądowe i wydatki przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

Sygn. akt II C 934/17

UZASADNIENIE

W dniu 31 lipca 2017 roku K. B. wniósł pozew przeciwko W. K. (1), domagając się zasądzenia od pozwanej na swoją rzecz kwoty 197 599zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 31 sierpnia 2013 roku do dnia zapłaty. Powód precyzował, że elementami żądanej kwoty są: - zadośćuczynienie za krzywdę spowodowaną naruszeniem dóbr osobistych powoda (naruszenie miru domowego polegające na spowodowaniu odcięcia dopływu prądu, a następnie na pozbawieniu posiadania lokalu) w wysokości 100 000zł i - odszkodowanie za utracone przez powoda w wyniku działań pozwanej wyposażenie mieszkania przy ul. (...) w W. w wysokości 97 599zł. (k.9-14, 131-133, 174, 219-221, 336-338)

W. K. (1) domagała się oddalenia powództwa w całości i zasądzenia na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwana wywodziła, że mieszkanie przy ul. (...) w W. nabyła od Spółdzielni Mieszkaniowej (...), a powód zajmował ten lokal bez tytułu prawnego, że powód dobrowolnie zgodził się opuścić to mieszkanie i wyniósł z niego całe wyposażenie, że w lokalu tym powód nie przechowywał żadnych cennych przedmiotów, jak również że część z owych przedmiotów powód zdecydował się pozostawić na ogólnodostępnym korytarzu budynku. (k.90-94) Pozwana wnosiła o zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego zgodnie ze złożonym do akt w dniu 7 czerwca 2019 roku i w dniu 22 listopada 2019 roku spisem kosztów. (k.239 i 310) Finalnie, przed zamknięciem rozprawy strona pozwana dodatkowo podniosła zarzut przedawnienia roszczeń powoda. (k.332 i 333-335)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W. K. (1) uczestniczyła w przetargu zorganizowanym przez Spółdzielnię Mieszkaniową (...) w W. w dniu 7 listopada 2012 roku na sprzedaż lokalu przy ul. (...) w W., będąc poinformowaną że w lokalu tym zamieszkuje bez tytułu prawnego K. B.. Zgodnie z warunkami przetargu, W. K. (1) złożyła oświadczenie, że zapewni lokal socjalny osobie zamieszkującej w lokalu przy ul. (...), jako że prawo do otrzymania lokalu socjalnego zostało K. B. przyznane wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi w Warszawie z dnia 2 marca 1990 roku sygn. I C 635/85.

W dniu 19 grudnia 2012 roku W. K. (1) zawarła ze Spółdzielnią Mieszkaniową (...) w W. umowę ustanowienia odrębnej własności lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku przy ul. (...) w W. i przeniesienia jego własności na rzecz pozwanej.

10 stycznia 2013 roku przedstawiciele Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w W. i W. K. (1) sporządzili protokół zdawczo – odbiorczy lokalu przy ul. (...) w W., ograniczony do ustalenia stanu licznika gazowego i licznika energii elektrycznej. Spółdzielnia nie przekazała pozwanej kluczy do lokalu, jako że dysponował nimi wyłącznie K. B..

Dowody: oświadczenie z 7 listopada 2012 roku k.134, umowa z dnia 19 grudnia 2012 roku k.97-102, protokół zdawczo – odbiorczy k.107, zeznania pozwanej k.330v-332

14 stycznia 2013 roku W. K. (1) zawarła umowę dostawy energii elektrycznej do lokalu przy ul. (...) w W., a po 10 dniach zdecydowała się rozwiązać tę umowę i zrezygnować z dostaw prądu do lokalu zajmowanego faktycznie przez K. B.. Niesporne, nadto umowa k.196-197

Na wniosek powoda, w dniu 17 czerwca 2013 roku (...) S.A. w W. zawarła z K. B. umowę sprzedaży energii elektrycznej do lokalu przy ul. (...) w W.. Już wcześniej, tj. od dnia 23 maja 2013 roku wznowiono dopływ energii elektrycznej do tego mieszkania. Dowody: pismo z 17.06.2013r. k.19, pismo z 20.05.2013r. k.137, umowa k.138

W. K. (1) nie inicjowała postępowania przeciwko K. B. o eksmisję ani nie wzywała go do opróżnienia lokalu. Pozwana udała się w dniu 19 i 31 sierpnia 2013 roku do powoda celem ustalenia terminu opuszczenia przez niego mieszkania; podczas obu tych spotkań doszło do interwencji policji. Finalnie, w dniu 31 sierpnia 2013 roku K. B. opuścił mieszkanie przy ul. (...) w W., zobowiązując się do odebrania przedmiotów znajdujących się w mieszkaniu do dnia 7 września 2013 roku i upoważniając W. K. (1) do ich wystawienia przed budynek w razie niedochowania przez siebie terminu ich odbioru. Opuszczając mieszkanie, powód zapakował do plecaka jedynie bieliznę, podstawowe ubrania, środki higieny i najważniejsze dokumenty. Tego dnia pozwana zmieniła zamki w drzwiach wejściowych do lokalu.

W dniu 3 września 2013 roku od godziny 19.30 do 20.40 pozwana umożliwiła powodowi wejście do mieszkania i K. B. z kolegą wyniósł z lokalu część należących do niego przedmiotów (w tym komputer, akcesoria do niego, dokumenty). Powód potwierdził, że aktualny pozostaje termin opróżnienia mieszkania ustalony na 7 września 2013 roku.

W dniu 7 września 2013 roku K. B. ze znajomymi przez kilka godzin wynosił z lokalu przy ul. (...) w W. elementy jego wyposażenia, książki, dokumenty itp. Część z tych przedmiotów została wywieziona (np. telewizor, książki, rękopisy) i składowana w udostępnionym powodowi pomieszczeniu, natomiast znaczna część mebli i ich zawartości została pozostawiona przez powoda na korytarzu bloku przed drzwiami do mieszkania.

Dowody: oświadczenie z 31 sierpnia 2013 roku k.108, oświadczenie z 3 września 2013 roku k.109, oświadczenie z 7 września 2013 roku k.110, zeznania świadka J. Ś. e-protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 roku, zeznania świadka W. K. (2) e-protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 roku, zeznania świadka M. A. e-protokół rozprawy z dnia 26 kwietnia 2019 roku, zeznania świadka D. K. e-protokół rozprawy z dnia 10 maja 2019 roku, zeznania świadka M. P. k.302, zeznania powoda – w części k.314-318, zeznania pozwanej – w części k.330v-332

(...) oraz inne przedmioty pozostawione przez powoda na korytarzu budynku stały na nim przez kilka dni, a następnie zostały wywiezione bez wiedzy i zgody K. B..

Dowody: zeznania świadka D. Ż. e-protokół rozprawy z dnia 10 maja 2019 roku, zeznania świadka L. S. e-protokół rozprawy z dnia 10 maja 2019 roku, zeznania świadka K. G. e-protokół rozprawy z dnia 10 maja 2019 roku, zeznania świadka M. O. e-protokół rozprawy z dnia 7 czerwca 2019 roku

W sierpniu 2014 roku K. B. zainicjował postępowanie o przywrócenie posiadania lokalu przy ul. (...).

Wyrokiem zaocznym z dnia 18 sierpnia 2015 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie nakazał W. K. (1) aby przywróciła K. B. posiadanie lokalu mieszkalnego znajdującego się w W. przy ul. (...) o powierzchni 27m ² poprzez wydanie K. B. kluczy do drzwi lokalu, klatki schodowej i piwnicy oraz oddanie tego lokalu w posiadanie wraz z rzeczami, które się w nim znajdowały oraz zakazał dalszych naruszeń posiadania tego lokalu.

Wszczęte w 2016 roku postępowanie egzekucyjne przeciwko W. K. (1) o wprowadzenie K. B. w posiadanie w/w lokalu zostało umorzone postanowieniem komornika z dnia 3 kwietnia 2017 roku, wobec ustalenia, że W. K. (1) zbyła prawo do lokalu przy ul. (...) w W. na rzecz innej osoby przed wydaniem wyroku w sprawie VII C 278/15 Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie.

Niesporne, nadto kopia pozwu k.235-236, kopia wyroku zaocznego Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie sygn. VII C 278/15 k.20, kopia postanowienia Komornika Sądowego przy Sadzie Rejonowym dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie R. D. w sprawie RD Km 837/16 k.21, umowa sprzedaży z dnia 21 stycznia 2014 roku k.103-106

W kwietniu 2015 roku K. B. złożył skargę na działania funkcjonariuszy policji, biorących udział w dniu 31 sierpnia 2013 roku w interwencji w lokalu przy ul. (...) w W.. Dowód: skarga k.140-142

K. B. jest osobą uznaną za stale niepełnosprawną w stopniu znacznym, wymagającą opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością do samodzielnej egzystencji. Powód pobiera zasiłek pielęgnacyjny dla osoby niepełnosprawnej w kwocie 153zł miesięcznie oraz stały zasiłek dla osoby samotnie gospodarującej w kwocie 481zł miesięcznie. Powód korzystał także ze wsparcia Ośrodka Pomocy (...) w formie zasiłków jednorazowych (na czynsz, na energię elektryczną czy zakup leków).

K. B. jest najemcą lokalu komunalnego przy ul. (...) w W. i zamieszkuje w nim od 30 czerwca 2014 roku. Wcześniej z lokalu tego korzystała córka powoda. Pomiędzy powodem a (...) W. toczyło się postępowanie o ustalenie bezskuteczności wypowiedzenia przez (...) W. oświadczeniem z dnia 22 października 2010 roku umowy najmu lokalu przy ul. (...) – wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie z dnia 19 grudnia 2012 roku sygn. I C 834/11 uwzględniający powództwo K. B. uprawomocnił się z dniem 26 listopada 2013 roku.

Dowody: kopia orzeczenie o stopniu niepełnosprawności k.22, zaświadczenie k.23, decyzja o przyznaniu zasiłku pielęgnacyjnego k.30, wydruk z rachunku bankowego k.31-38, decyzje o przyznaniu zasiłków celowych k.43-51, informacja i zaświadczenia k.146-148, dokumentacja dot. umowy najmu k.222- 231 i 328-329

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu, gdyż trafny był podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia roszczeń powoda.

Stosownie do art. 117§1 i 2 kc, z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu i po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Oznacza to, że po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, jest uprawniony do odmowy zaspokojenia roszczenia z uwagi na przedawnienie, a wykonanie przez niego tego uprawnienia powoduje, że roszczenie nie może być już skutecznie dochodzone przed sądem, przekształcając się w tzw. zobowiązanie naturalne.

W rozpoznawanej sprawie powód domagał się od pozwanej: - odszkodowania za przeprowadzenie tzw. dzikiej eksmisji z lokalu przy ul. (...) w W., skutkującej zaginięciem stanowiącego własność powoda wyposażenia mieszkania o szacunkowej wartości 97 599zł, wskazując że wydarzenia te miały miejsce w dniach 31.08.2013r. – 07.09.2013r., - zadośćuczynienia w kwocie 100 000zł za naruszenie dóbr osobistych powoda w postaci nietykalności mieszkania, poprzez pozbawienie powoda dostaw energii elektrycznej w zajmowanym przez niego mieszkaniu przy ul. (...) w W. w okresie od stycznia do maja 2013 roku oraz poprzez przeprowadzenie tzw. dzikiej eksmisji powoda z lokalu przy ul. (...) w W. w dniu 31 sierpnia 2013 roku. Przy tak formułowanej podstawie faktycznej żądań, przepisem regulującym terminy przedawnienia roszczeń majątkowych jest art. 442 ¹§1 kc, stanowiący, że roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Z wypowiedzi powoda wynika, że bezpośrednio po wstrzymaniu dostaw energii elektrycznej do lokalu zauważył ów stan rzeczy i był świadomy tego, że wstrzymanie dostaw jest następstwem rozwiązania przez pozwaną umowy z (...) S.A., że w dniu 31 sierpnia 2013 roku z udziałem stron miały mieć miejsce wydarzenia postrzegane przez powoda jako tzw. dzika eksmisja oraz że o utracie wyposażenia mieszkania dowiedział się najpóźniej dzień – dwa dni po 7 września 2013 roku. Oznacza to, że powód był świadom faktu doznania przez siebie szkody majątkowej oraz naruszenia swoich dóbr osobistych w postaci nietykalności zajmowanego przez siebie mieszkania oraz osoby odpowiadającej na powyższe naruszenia, odpowiednio w styczniu 2013 roku (naruszenie miru domowego poprzez odcięcie dopływu energii), w dniu 31 sierpnia 2013 roku (naruszenie miru domowego poprzez pozbawienie posiadania lokalu) i w dniu 9 września 2013 roku (zaginięcie przedmiotów wystawionych z mieszkania). Jak wskazano w części wstępnej uzasadnienia, pozew inicjujący niniejsze postępowanie został przez powoda złożony w dniu 31 lipca 2017 roku, a więc zdecydowanie po upływie trzyletniego terminu przedawnienia roszczeń wiążących się z w/w wydarzeniami. Wbrew twierdzeniom powoda, nie doszło wcześniej do skutecznego przerwania biegu przedawnienia. Zgodnie z art. 123§1 kpc bieg terminu przedawnienia przerywa się przez wszczęcie mediacji lub uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje - co bezspornie nie miało miejsca -, lub też przez każdą czynność przed sądem (…) przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. „Czynnością przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia roszczenia” w rozumieniu cytowanego przepisu jest tylko taka czynność, która jest skierowana na dochodzenie, ustalenie albo zaspokojenie lub zabezpieczenie konkretnego, oznaczonego roszczenia przeciwko adresatowi tego roszczenia. Wystąpienie przez K. B. przeciwko W. K. (1) w sierpniu 2014 roku z powództwem o nakazanie przywrócenia posiadania lokalu mieszkalnego przy ul. (...) w W., które to żądanie było rozpoznawane przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Północ w Warszawie pod sygnaturą VII C 278/15, nie skutkowało przerwą biegu przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody majątkowej ani roszczeń o ochronę naruszonych dóbr osobistych powoda, jako że są to roszczenia inne niż roszczenie o ochronę naruszonego posiadania.

Jednocześnie w realiach rozpoznawanej sprawy brak było podstaw do przyjęcia, że podniesienie przez pozwaną zarzutu przedawnienia jest działaniem naruszającym zasady współżycia społecznego. Zgodnie z art. 5 kc nie można czynić ze swojego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Zasadą jest jednak, że prawa podmiotowe, w tym możność korzystania z zarzutu przedawnienia roszczenia, korzystają z ochrony prawnej, wobec czego stosowanie art. 5 kc może nastąpić jedynie w szczególnych wypadkach (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25 sierpnia 2011 roku w sprawie II CSK 640/10), w których odmowa udzielenia ochrony prawnej musi być uzasadniona faktem zachodzenia okoliczności rażących i nieakceptowanych ze względów aksjologicznych, ewentualnie teleologicznych (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 kwietnia 1997 roku w sprawie II CKN 118/97). Zasadniczą podstawę stwierdzenia o wystąpieniu nadużycia prawa stanowić powinna analiza zachowania uprawnionego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2009 roku w sprawie IV CSK 290/09). Sąd stoi na stanowisku, iż skoro strony po 7 września 2013 roku nie kontaktowały się ze sobą, a pozwana w żaden sposób nie usiłowała wpłynąć na zainicjowanie przez powoda postępowania sądowego (np. nie wprowadzała go w błąd, nie zapewniała o chęci zaspokojenia roszczeń), powód zaś w tym czasie występował przeciwko pozwanej z powództwem posesoryjnym oraz finalizował spór z (...) W. o prawo najmu lokalu przy Kowieńskiej, brak jest podstaw do przyjęcia, by powołanie się przez pozwaną na przedawnienie dochodzonych obecnie roszczeń majątkowych miało być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.

Wymaga zaznaczenia, że skuteczne podniesienie zarzutu przedawnienia jest wystarczające do oddalenia powództwa, bez potrzeby ustalenia czy zachodzą wszystkie inne przesłanki uzasadniające jego uwzględnienie, a ich badanie staje się wówczas zbędne (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 11 sierpnia 2010 roku w sprawie I CSK 653/09 i uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z 17 lutego 2006 roku w sprawie III CZP 84/05). Z tego powodu nie istniała potrzeba analizowania wyników przeprowadzonego – przed podniesieniem zarzutu przedawnienia - postępowania dowodowego i dokonywania oceny zasadności żądań powoda. Skrótowo Sąd jedynie zauważa, że brak jest podstaw do przypisywania pozwanej odpowiedzialności za utratę przez powoda przedmiotów stanowiących wyposażenie mieszkania przy ul. (...), skoro pozwana w dniach 31 sierpnia, 3 września i 7 września 2013 roku nie ograniczała powodowi możliwości zabrania tych przedmiotów z mieszkania i decyzją samego powoda było pozostawienie ich bez dozoru na korytarzu budynku. Nie można także uznać za udowodnione twierdzeń powoda, że 31 sierpnia 2013 roku został groźbami i przemocą zmuszony do opuszczenia mieszkania przy ul. (...) w W., skoro powód sporządził tego dnia odmiennej treści oświadczenie, po 31 sierpnia 2013 roku nie informował policji o popełnieniu przestępstwa na swoją szkodę, a następnie w dniach 3 września 2013 roku i 7 września 2013 roku, przebywając w towarzystwie swoich znajomych, odbierał z w/w lokalu należące do siebie przedmioty i potwierdzał ten fakt na piśmie, nie kwestionując samego braku możliwości korzystania przez siebie z lokalu.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd oddalił powództwo jako nieuzasadnione.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach postępowania jest art. 102 kpc. W ocenie Sądu, zła sytuacja zdrowotna, finansowa i życiowa powoda, czyli zakwalifikowanie powoda do grona osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności i niezdolnych do samodzielnej egzystencji, utrzymywanie się przez powoda jedynie ze świadczeń z opieki społecznej i zasiłku pielęgnacyjnego, powoduje, że obciążenie powoda obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanej stanowiłoby nadmierną dolegliwość i oznaczało nałożenie na powoda obowiązku niemożliwego – z przyczyn obiektywnych - do wykonania.