Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 29 kwietnia 2014 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie Wydział VIII Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Agnieszka Woźniak

Sędziowie: SSO Natalia Pawłowska-Grzelczak (spr.)

SSR del. Patrycja Baranowska

po rozpoznaniu w dniu 29 kwietnia 2014 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w S.

o zapłatę

na skutek zażalenia pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w S. na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 18 grudnia 2013r., sygn. akt XI GNc 2165/11 w przedmiocie odrzucenia zażalenia, oraz na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 18 grudnia 2013 r., sygn. akt XI GNc 2165/11 w przedmiocie odrzucenia sprzeciwu;

postanawia:

1.  oddalić zażalenie z dnia 18 grudnia 2013 roku w przedmiocie odrzucenia zażalenia,

2.  oddalić zażalenie z dnia 18 grudnia 2014 roku w przedmiocie odrzucenia sprzeciwu.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 16 grudnia 2011 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie nadał z urzędu klauzulę wykonalności prawomocnemu nakazowi zapłaty wydanemu w postępowaniu upominawczym w dniu 20 października 2011 roku w sprawie o sygn. akt XI GNc 2165/13. Zażaleniem nadanym w Urzędzie Pocztowym w dniu 14 października 2013 roku pozwana spółka wniosła zażalenie na to postanowienie wskazując, że nakaz zapłaty nie jest prawomocny zatem brak jest podstaw do nadania klauzuli wykonalności. Argumentowała, że pozwana spółka nie ma dostępu do lokalu, w którym jest jej siedziba albowiem wynajmująca ten lokal B. J. dokonała jego zamknięcia uniemożliwiając pozwanej korzystanie z niego. Zatem pozwana nie mogła również odebrać korespondencji do niej kierowanej. Jednocześnie pozwana razem z zażaleniem - z ostrożności procesowej - złożyła wniosek o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu od przedmiotowego nakazu zapłaty wraz ze sprzeciwem.

W dniu 18 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie wydał w sprawie o sygn. akt XI GNc 2165/13 postanowienie mocą którego odrzucił zażalenie pozwanej spółki na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 16 grudnia 2011 roku w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty dnia 20 października 2011 roku. Również w tym samym dniu tj. 18 grudnia 2013 r. Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie wydał kolejne postanowienie mocą którego odrzucił sprzeciw pozwanej spółki od nakazu zapłaty dnia 20 października 2011 roku.

Pozwana spółka nie zgodziła się z takim stanowiskiem i w piśmie z dnia 9 stycznia 2014 r. złożyła zażalenie na postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 18 grudnia 2013 roku w przedmiocie odrzucenia zażalenia wnosząc o jego uchylenie w całości. Pozwana zarzuciła sądowi pierwszej instancji naruszenie przepisów art. 139 § 1 i 3 kpc poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że termin do wniesienia zażalenia na postanowienie z dnia 16 grudnia 2011 roku upłynął z dniu 19 stycznia 2012 roku, podczas gdy termin ten nie rozpoczął biegu z uwagi na nieprawidłowe awizowanie przesyłki przez pocztę. Ponadto skarżąca zarzuciła Sądowi Rejonowemu naruszenie art. 370 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc z tą samą argumentacją jak powyżej. W uzasadnieniu pozwana podniosła, że termin do złożenia zażalenia nie zaczął biec w ogóle z uwagi na nie doręczenie pozwanej postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, które pozwana skarży. Wskazała, iż pomimo prawidłowych awizacji doręczyciela orzeczenie nie może być skutecznie uznane za doręczone pozwanej z uwagi na brak dostępu do lokalu pozwanej spółki.

W kolejnym piśmie z dnia 9 stycznia 2014 r. będącym zażaleniem na postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 18 grudnia 2013 roku w przedmiocie odrzucenia sprzeciwu od nakazu zapłaty z dnia 20 października 2011 roku pozwana spółka zarzuciła Sądowi Rejonowemu naruszenie:

a)  dyspozycji art. 139 § 1 i 3 kpc poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że termin do wniesienia sprzeciwu nie został zachowany podczas gdy termin ten nie rozpoczął biegu z uwagi na nieprawidłowe awizowanie przesyłki przez pocztę i w konsekwencji nie doręczenie pozwanej nakazu zapłaty wraz z pozwem,

b)  dyspozycji art. 133 § 2a kpc w zw. z art. 169 § 3 kpc poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że termin do wniesienia sprzeciwu nie został zachowany podczas gdy termin ten nie rozpoczął biegu z uwagi na nieprawidłowe awizowanie przesyłki przez pocztę i w konsekwencji nie doręczenie pozwanej nakazu zapłaty wraz z pozwem,

c)  dyspozycji art. 479 ⁹ § 1 kpc w zw. z art. 169 § 3 kpc poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że pozwana winna doręczyć wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu pełnomocnikowi powoda i z uwagi na niedopełnienie tego obowiązku wniosek podlegał zwrotowi;

d)  dyspozycji art. 504 § 2 kpc w zw. z art. 139 § 1 i 3 kpc poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że termin do wniesienia sprzeciwu nie został zachowany podczas gdy termin ten nie rozpoczął biegu z uwagi na nieprawidłowe awizowanie przesyłki przez pocztę i w konsekwencji nie doręczenie pozwanej nakazu zapłaty wraz z pozwem.

W uzasadnieniu swojego stanowiska skarżąca podała, że mylnie Sąd Rejonowy ocenił, iż wniosek o przywrócenie terminu powinien być doręczony również pełnomocnikowi drugiej strony w trybie art. 479 ⁹ § 1 kpc. Wskazała, że złożenie tego wniosku nastąpiło tylko z ostrożności procesowej na wypadek gdyby Sąd uznał za skuteczne doręczenie postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty z dnia 20 października 2011 roku. Skarżąca zakwestionowała także stanowisko Sądu pierwszej instancji, z którego wynika, że sprzeciw pozwanej został złożony po upływie terminu do jego złożenia. Podała, iż pomimo prawidłowych awizacji doręczyciela orzeczenie nie może być uznane za skutecznie doręczone pozwanej z uwagi na brak dostępu do lokalu pozwanej spółki.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Zażalenia okazały się niezasadne.

Analiza treści obu wywiedzionych zażaleń uzasadnia przyjęcie, że pozwany z jednej strony zarzuca sądowi pierwszej instancji brak podstaw do nadania klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty z dnia 20 października 2011r z uwagi na jego nieprawomocność wobec tego, że doszło do wadliwego doręczenia przesyłki przez pocztę, z drugiej zaś strony wskazuje, iż pomimo prawidłowej awizacji doręczyciela ani nakaz zapłaty, ani postanowienie o nadaniu klauzuli nie zostało mu doręczone z uwagi na brak dostępu do lokalu. Zdaniem pozwanej sąd pierwszej instancji w obu przypadkach naruszył dyspozycję art. 139 § 1 i 3 kpc wadliwie przyjmując, że zarówno doręczenie nakazu zapłaty jak i postanowienia o wszczęciu egzekucji należy uznać za skuteczne, co z kolei wiąże się z upływem terminów do zaskarżenia powyższych orzeczeń.

Zdaniem Sądu Okręgowego zarzuty wyartykułowane przez skarżącą nie zasługują na uwzględnienie. Sąd pierwszej instancji w sposób niewadliwy zastosował normę przepisu art. 777 § 1 pkt 1 kpc w zw. z art. 782 kpc. Przede wszystkim wskazać należy, że w niniejszej sprawie tytuł egzekucyjny spełniał wszystkie wymagane przesłanki warunkujące nadanie klauzuli wykonalności. Nakaz zapłaty z dnia 20 października 2011 r. stanowił tytuł egzekucyjny zgodnie z art. 777 § 1 pkt 1 kpc. Orzeczenie to posiadało wszystkie cechy tytułu egzekucyjnego na podstawie, którego można wszcząć procedurę egzekucyjną. Zawierało bowiem niebudzące wątpliwości oznaczenie wierzyciela i dłużnika, świadczenie, które ma zostać spełnione oraz sformułowane zostało w sposób zrozumiały i możliwy do wykonania pod względem faktycznym i prawnym. Klauzula wykonalności nadana została prawomocnemu nakazowi zapłaty albowiem nakaz ten wraz pozwem, pouczeniem i wraz z załącznikami został pozwanej doręczony w trybie doręczenia zastępczego (pozostawienie w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia). Przyjąć więc należało, że nakaz zapłaty wobec jego niezaskarżenia uprawomocnił się w dniu 2 grudnia 2011 r. W świetle powyższego nakaz zapłaty z dnia 20 października 2011 r. stanowił tytuł egzekucyjny wykonalny jako prawomocny w drodze egzekucji. W konsekwencji należało mu nadać klauzulę wykonalności - co też Sąd Rejonowy uczynił.

Odnosząc się do kwestii wniosku o przywrócenie terminu, wbrew stanowisku pozwanego wniosek o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu winien być zgodnie z art. 479 ⁹ § 1 kpc (obowiązującym w dacie wniesienia powództwa) doręczony stronie przeciwnej, czego potwierdzeniem winien być dowód tego doręczenia albo dowód wysłania przesyłką poleconą. Poza sporem pozostaje fakt, iż wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty z dnia 20 października 2011 roku został zawarty w tym samym piśmie, które zawierało zażalenie pozwanej na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności temu nakazowi. Fakt ten nie zwalnia jednak pozwanego od wymogu zawartego w dyspozycji art. 479 ⁹ § 1 kpc albowiem przepis ten winien być stosowany do wszystkich pism procesowych, które są wymienione w § 2. Słusznie zauważa Sąd Rejonowy, że odnośnie do art. 479 ⁹ § 1 kpc wypowiedział się Sąd Najwyższy przesądzając o obowiązku bezpośredniego doręczenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia na odrzucenie skargi o wznowienie postępowania (por. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 września 2009 roku, sygn. akt 42/09, opubl. Lex 532371). Analogicznej oceny dokonał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 lutego 2019 roku ( sygn. akt CZP 127/08) również dotyczącej wniosku o przywrócenie terminu z tym, że do wniesienia apelacji. Ta linia orzecznicza jest nadal aktualna także na gruncie obecnie obowiązującego przepisu art. 132 § 1 kpc gdzie Sąd Najwyższy wypowiedział się odnoście tego, iż przepis ten dotyczy również zażalenia ( por. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2011 roku, sygn. akt II CZ 70/11, opubl. Lex nr 1044005). Zatem słusznie dokonano zwrotu wniosku o przywrócenie terminu do złożenia sprzeciwu co w konsekwencji skutkowało prawidłowym uznaniem, że złożony sprzeciw jest spóźniony i jako taki podlega zgodnie z art. 504 § 1 kpc odrzuceniu.

Odnosząc się do kolejnej kwestii podnoszonej przez skarżącą tj. wadliwego uznania przez Sąd pierwszej instancji, iż zarówno sprzeciw od nakazu zapłaty z dnia 20 października 2011 roku jak zażalenie z dnia 10 stycznia 2014 roku ( data stempla pocztowego) na postanowienie Sadu Rejonowego z dnia 16 grudnia 2011 roku o nadaniu klauzuli wykonalności nakazowi zapłaty były złożone po terminie, przyjąć należało, iż również w tym przedmiocie pozwana spółka nie ma racji. Skarżąca w przypadku obu tych doręczeń wskazywała, iż były one wadliwe wobec czego terminy do złożenia środków zaskarżenia nie zaczęły w ogóle biec, więc nieprawidłowym jest wskazywanie, iż pozwana terminom tym uchybiła.

Zgodnie z art. 795 kpc w zw. z art. 394 § 2 kpc zażalenie wnosi się za pośrednictwem sądu, który wydał zaskarżone postanowienie, a tygodniowy termin do wniesienia zażalenia na postanowienie co do nadania klauzuli wykonalności biegnie dla dłużnika od daty doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji. Jak wynika ze zgromadzonego materiału dowodowego tj. dokumentów znajdujących się w aktach komorniczych KM 373/11 zawiadomienie o wszczęciu egzekucji na podstawie nakazu zapłaty dnia 20 października 2011 roku zaopatrzonego w klauzulę wykonalności uznano za doręczone pozwanej spółce w dniu 12 stycznia 2012 roku ( k. 96 i 97). Zawiadomienie to zostało doręczone na adres pozwanej ujawniony w KRS tj. ulica (...) w S.. Doręczyciel dokonał dwukrotnej awizacji zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa - pierwsza awizacja miała miejsce w dniu 28 grudnia 2011 roku, a druga w dniu 5 stycznia 2012 roku, natomiast zwrot do nadawcy nastąpił w dniu 13 stycznia 2012 roku. Podnieść należy, iż doręczenia dokonano zgodnie z dyspozycją art. 133 § 2a kpc, albowiem pisma procesowe dla przedsiębiorców wpisanych do rejestru sądowego doręcza się na adres podany w rejestrze, chyba że strona wskazała inny adres dla doręczeń. Jeżeli natomiast ostatni wpisany adres został wykreślony jako niezgodny z rzeczywistym stanem rzeczy i nie zgłoszono wniosku o wpis nowego adresu, adres wykreślony uważany za adres podany w rejestrze. Zgodnie z dyspozycją kolejnego przepisu tj. art. 139 § 3 kpc pisma dla osób prawnych podlegających wpisowi do rejestru albo ewidencji na podstawie odrębnych przepisów, w razie niemożności doręczenia w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających z uwagi na nieujawnienie w rejestrze albo w ewidencji zmiany adresu pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowe miejsce zamieszkania i adres są sądowi znane. W świetle powyższego nie budzi wątpliwości, że zawiadomienie o wszczęciu egzekucji należy uznać za skutecznie doręczone w trybie art. 139 kpc w dniu 12 stycznia 2012 roku. Zatem termin do złożenia zażalenia upłynął z dniem 19 stycznia 2012 roku. Pozwana spółka nie kwestionowała, iż adres jej siedziby jest inny niż ujawniony w rejestrze. Wskazywała jednak, iż nie miała dostępu do lokalu z uwagi na problemy z wynajmującym lokal. Zdaniem Sądu Okręgowego okoliczności ta nie przesądza o wadliwym doręczeniu świetle obowiązujących przepisów, a jedynie może być oceniana w kontekście winy lub jej braku po stronie pozwanej w uchybieniu terminu do złożenia środka zaskarżenia gdyby został złożony wniosek o przywrócenie terminu. Fakt ewentualnego braku dostępu do lokalu nie deprecjonuje prawidłowości doręczenia w kontekście obowiązujących przepisów tj. art. 133 § 2a kpc i 139 kpc.

Jeżeli chodzi o doręczenie nakazu zapłaty z dnia 20 października 2011 roku wraz z pozwem i pouczeniem to Sąd Okręgowy podtrzymuje całą wyżej przytoczoną argumentację dotyczącą doręczeń dla osób prawnych. Przesyłka ta została doręczona na adres pozwanej ujawniony w KRS tj. ulica (...) w S.. Pierwsza awizacja została dokonana w dniu 2 listopada 2011roku, a druga w dniu 10 listopada 2011 roku natomiast zwrot korespondencji do nadawcy nastąpił w dniu 18 listopada 2011 roku. Zatem również tego doręczenia dokonano zgodnie z dyspozycją art. 133 § 2a kpc i 139 kpc. W konsekwencji czego sprzeciw wniesiony w dniu 14 października 2013 roku musiał zostać uznany za spóźniony.

Na marginesie dodać należy, iż podnoszone przez pozwaną w obu zażaleniach kwestie, iż nie miała ona możliwości odbioru korespondencji z uwagi na brak dostępu do lokalu może być przedmiotem analizy i oceny w przypadku złożenia ewentualnego wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia środków zaskarżenia. Sąd wówczas będzie musiał dokonać oceny czy pozwana uchybiła terminowi bez własnej winy tj. z przyczyn od niej niezależnych czy też nie. Sąd Okręgowy zauważa jednak, że twierdzenia pozwanej o niemożności dostępu do lokalu budzą poważne wątpliwości w kontekście tego, że pozwana spółka od 2009 roku nie dokonała zmiany adresu siedziby spółki pomimo tych rzekomych trudności i również w chwili składania zażaleń aktualny adres pozwanej ujawniony w KRS to ulica (...) w S.. Poza tym nie można przesądzać, czy ewentualny brak dostępu do lokalu jest równoznaczny z brakiem dostępu do skrzynki pocztowej przynależnej do tego lokalu. Jednak kwestia ta pozostaje poza sferą oceny Sądu Okręgowego w przedmiotowym postępowaniu, który dokonał oceny prawidłowości obu doręczeń tj. nakazu zapłaty wraz z pozwem i zawiadomienia o wszczęciu egzekucji oraz skuteczności i terminowości złożonych w związku z tym środków zaskarżenia.

Mając na uwadze powyższe tj. uznanie tych doręczeń za zgodne z obowiązującymi przepisami, nie można dopatrzyć się jakichkolwiek nieprawidłowości w czynnościach Sądu Rejonowego dotyczących oceny skuteczności (terminowości) wniesionych środków zaskarżenia.

W tym stanie rzeczy stosownie do art. 385 kpc w zw. z art. 397 § 2 kpc oba zażalenia podlegały oddaleniu.