Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 maja 2021 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Wydział XVII Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący – Sędzia SO Bogdan Gierzyński

po rozpoznaniu w dniu 17 maja 2021 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania K. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) - K. S. w B.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia z dnia 4 czerwca 2019 r., znak: (...)

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od powoda K. S. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) - K. S. w B. na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia złotych) z tytułu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Bogdan Gierzyński

Sygn. akt XVII AmE 235/19

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z dnia 4 czerwca 2019 r., znak: (...).451.282.2019.MWę na podstawie art. 56 ust. 2 i art. 56 ust. 1 pkt 12, w związku z art. 56 ust. 6 i 6a oraz art. 30 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2019 r., poz. 755 i 730) oraz art. 104 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2018 r., poz. 2096 ze zm.) po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, którego stroną był Pan K. S. prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą (...) K. S. z siedzibą w miejscowości B., w sprawie wymierzenia kary pieniężnej orzekł, że:

1.  Przedsiębiorca nie dochował obowiązku określonego w punkcie 2.2.1. (aktualnie 2.2.3.) koncesji na obrót paliwami ciekłymi udzielonej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki decyzją z 7 września 2009 r., nr (...) ze zm., poprzez eksploatowanie w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 28 sierpnia 2018 r. na stacji paliw i stacji auto-gazu zlokalizowanych pod adresem: ul. (...) lok. (...), (...)-(...) B. zbiorników paliw ciekłych, które nie zostały poddane stosownej modernizacji - nie zostały wyposażone w urządzenia do ciągłego pomiaru i monitorowania stanu magazynowanych produktów naftowych.

2.  Za działanie określone w pkt 1 wymierzam karę pieniężną w kwocie 10.000,00 zł (dziesięć tysięcy złotych, zero groszy).

Od powyższej decyzji odwołanie złożył K. S. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) - K. S. w B. zaskarżając ją w części dotyczącej wysokości wymierzonej kary pieniężnej.

Odwołujący zarzucił zaskarżonej decyzji:

1)  rażącą niewspółmierność wymierzonej kary pieniężnej;

2)  naruszenie art. 56 ust. 6 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 755), polegające na nieprawidłowej ocenie stopnia szkodliwości czynu oraz jego zawinienia, a także na nieuwzględnieniu w dostatecznym stopniu dotychczasowego zachowania Odwołującego i jego możliwości finansowych.

Wobec powyższych zarzutów odwołujący wniósł o zmianę decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki z dnia 4 czerwca 2019 r., o numerze (...), poprzez:

a)  odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej; ewentualnie

b)  wymierzenie kary pieniężnej w niższej wysokości.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wniósł o:

1.  oddalenie odwołania,

2.  dopuszczenie oraz przeprowadzenie dowodu z dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy - na okoliczność twierdzeń zawartych w zaskarżonej decyzji,

3.  zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

Przedsiębiorca K. S. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) - K. S. w B. decyzją Prezesa URE z 7 września 2009 r., nr (...) ze zm. uzyskał koncesję na obrót paliwami ciekłymi do dnia 31 grudnia 2025 r. w zakresie działalności gospodarczej polegającej na obrocie paliwami ciekłymi.

Zgodnie z treścią warunku 2.2.1. koncesji: „Koncesjonariusz jest obowiązany do utrzymywania stanu technicznego oraz wyposażenia obiektów, instalacji i urządzeń zapewniających wysoką efektywność i najlepszą jakość wykonywanej działalności objętej niniejszą koncesją, z uwzględnieniem racjonalnego poziomu kosztów, przy zachowaniu obowiązujących przepisów określających wymogi techniczne, w tym metrologiczne, jakościowe i ochrony środowiska oraz do przestrzegania przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, w tym w szczególności w zakresie bezpieczeństwa pożarowego oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia”.

W trakcie postępowania o zmianę powyższej koncesji, poprzez dostosowanie jej do wymagań wskazanych wart. 16 ust. 2 ustawy z dnia 22 lipca 2016 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, stwierdzono, że Przedsiębiorca prowadząc działalność na stacji paliw i stacji auto-gazu zlokalizowanych pod adresem: ul. (...) lok. (...), (...)-(...) B. nie stosował ciągłego pomiaru i monitorowania stanu magazynowanych produktów naftowych.

Po zmianie koncesji decyzją Prezesa URE z 3 września 2018 r., nr (...), warunek 2.2.1. to aktualnie punkt 2.2.3. w brzmieniu: „Koncesjonariuszowi nie wolno eksploatować stacji paliw lub bazy paliw, niespełniających warunków technicznych określonych obowiązującymi przepisami".

W dniu 29 sierpnia 2018 r. na stacji Przedsiębiorcy zamontowano urządzenia do ciągłego pomiaru i monitorowania stanów magazynowanego paliwa, co wynika z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym o zmianę koncesji (oświadczenie firmy montującej ww. system pomiarowy z 29 sierpnia 2018 r. i pismo Przedsiębiorcy z 30 sierpnia 2018 r.).

Prezes URE pismem z dnia 10 kwietnia 2019 r., nr (...).451.282.2019.MWę poinformował Przedsiębiorcę o wszczęciu postępowania w sprawie wymierzenia kary pieniężnej oraz wezwał do złożenia wyjaśnień związanych z niedopełnieniem wyżej wskazanych obowiązków.

W piśmie z 6 maja 2019 r. Przedsiębiorca wyjaśnił m.in., że : „W okresie od dnia 1 stycznia 2014 r. do dnia 28 sierpnia 2018 r. K. S. ((...) K. S.) prowadząc działalność na podstawie decyzji Prezesa URE z dnia 7 września 2009 r., nr (...) ze zm. - Koncesji na obrót paliwami ciekłymi stosował zbiorniki paliw ciekłych które nie były zaopatrzone w urządzenia do monitorowania stanów magazynowych, monitorowanie stanów magazynowych produktów naftowych na stacji paliw odbywało się przy pomocy listew pomiarowych, co było zgodne z przepisami prawa o koncesji.

Wyjaśnił również, że zgodnie z punktem 2.2.1. koncesji obowiązującej do dnia 02.09.2018 r. Decyzji Prezesa URE jako koncesjonariusz był zobowiązany do utrzymywania stanu technicznego oraz wyposażenia obiektów, instalacji i urządzeń zapewniających wysoką efektywność i najlepszą jakość wykonywanej działalności objętej koncesją z uwzględnieniem racjonalnego poziomu kosztów. Z uwagi na niewielką skalę prowadzonej działalności i zamiar jej zakończenia w najbliższych latach nie prowadził modernizacji urządzeń lecz dbał o ich dobry stan techniczny. Zaopatrzenie zbiorników system monitorowania stanów magazynowych stanowił dla niego niebagatelny wydatek Ponieważ w koncesji wskazano, że należy przy utrzymywaniu stanu technicznego oraz wyposażeniu urządzeń uwzględniając racjonalny poziom kosztów, uznałem, że zapis koncesji dopuszcza w mojej sytuacji odstąpienie od poczynienia inwestycji jaką jest zakup i montaż systemu monitorowania stanów magazynowych. W toku postępowania o dostosowanie posiadanej koncesji na obrót paliwami ciekłymi do aktualnych wymogów prawnych w roku 2018 w celu sprostania wymogom przedstawionym przez Prezesa URE był zmuszony do zaciągnięcia kredytu obrotowego w kwocie 35 000,00 zł w celu sfinansowania zakupu i montażu systemu monitorowania stanów magazynowych zgodnego z obowiązującymi przepisami."

Całkowity przychód osiągnięty przez Przedsiębiorcę w 2018 roku wyniósł (...) zł, zaś całkowity dochód wyniósł (...). Przychód Przedsiębiorcy uzyskany w 2018 r. z tytułu obrotu paliwami ciekłymi wyniósł (...) zł, natomiast dochód wyniósł (...).

Przedsiębiorca nie był dotychczas karany za naruszenie warunków udzielonej koncesji na obrót paliwami ciekłymi.

Powyższy stan faktyczny został ustalony w oparciu o dowody z dokumentów zgromadzonych w postępowaniu administracyjnym, które nie były przez żadną ze stron niniejszego postępowania kwestionowane.

Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zważył co następuje.

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy podnieść, że odwołujący nie zakwestionował naruszenia obowiązku koncesyjnego będącego przedmiotem niniejszego postępowania, zaskarżając decyzję w części dotyczącej wysokości nałożonej kary pieniężnej.

Stosownie do treści art. 56 ust. 1 pkt 12 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz.U. z 2019 r., poz. 755 i 730) karze pieniężnej podlega ten, kto nie przestrzega obowiązków wynikających z koncesji.

Treść powyższego przepisu wskazuje, że samo naruszenie jednego z warunków koncesji jest wystarczającą przesłanką do zastosowania art. 56 ust. 1 i 2 Prawa energetycznego oraz wymierzenia na tej podstawie przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kary pieniężnej.

Zdaniem Sądu, brzmienie ww. przepisu przesądza o obligatoryjnym charakterze kary za naruszenie określonych w koncesji warunków wykonywania działalności gospodarczej, przewidując bezwzględny obowiązek ukarania danego przedsiębiorcy w sytuacji spełnienia hipotezy przedmiotowej normy prawnej. Przepis ten stanowi zatem samodzielną podstawę do wymierzenia kary przedsiębiorcy za niedochowanie obowiązków udzielonej koncesji i nie wymaga wykazania zawinionego działania przedsiębiorcy. Stąd też, nawet niezawinione działanie przedsiębiorcy uprawnia organ regulacyjny do nałożenia kary pieniężnej przy wystąpieniu naruszenia warunków koncesji. Odpowiedzialność ponoszona na podstawie wskazanego wyżej przepisu jest odpowiedzialnością o charakterze obiektywnym, która wypływa z samego faktu naruszenia przepisów, nie jest zaś oparta na zasadzie winy, jak wskazano wyżej. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wielokrotnie już wyraził powyższe stanowisko w orzecznictwie, które wielokrotnie również zostało zaaprobowane przez sąd drugiej instancji (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie: z dnia 19 września 2007 r., sygn. akt VI ACa 458/07, z dnia 26 stycznia 2012 r., sygn. akt VI ACa 1002/11).

Postępowanie w sprawie odwołania od decyzji Prezesa URE toczy się według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu w sprawach z zakresu regulacji energetyki. Postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest postępowaniem kontradyktoryjnym, w którym uwzględnia się materiał dowodowy zgromadzony w postępowaniu administracyjnym, co nie pozbawia jednak stron możliwości podnoszenia nowych twierdzeń faktycznych i nowych dowodów. Z kolei w myśl art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że kwestie poruszone w odwołaniu stanowią powtórzenie stanowiska wyrażonego w postępowaniu administracyjnym, jak również stanowią jedynie polemikę z treścią zaskarżonej decyzji.

Twierdzenia powoda nie są w ocenie Sądu wiarygodne, albowiem nie zostały poparte żadnymi dowodami, stąd należy je uznać jako gołosłowne i niezasadne, nie poparte dowodami uzasadniającymi twierdzenia odwołującego.

Jak przyznał w odwołaniu przedsiębiorca, stosował on zbiorniki paliw ciekłych, które nie były zaopatrzone w urządzenia do monitorowania stanów magazynowych. We wspomnianym okresie, monitorowanie stanów magazynowych produktów naftowych na stacji paliw odbywało się natomiast przy pomocy listew pomiarowych. Wskazał też, że okoliczność ta znana była Urzędowi Regulacji Energetyki, albowiem w toku postępowania o dostosowanie posiadanej koncesji na obrót paliwami ciekłymi do aktualnych wymogów prawnych, odwołujący został wezwany do zaopatrzenia zbiorników w urządzenia do monitorowania stanów magazynowych.

Odwołujący podniósł również, że zgodnie z punktem 2.2.1. (w wersji obowiązującej do dnia 2 września 2018 r.) koncesji, jako koncesjonariusz był zobowiązany do utrzymywania stanu technicznego oraz wyposażenia obiektów, instalacji i urządzeń zapewniających wysoką efektywność i najlepszą jakość wykonywanej działalności objętej koncesją z uwzględnieniem racjonalnego poziomu kosztów. A jak stwierdził, z uwagi na niewielką skalę prowadzonej działalności i zamiar jej zakończenia w najbliższych latach, Odwołujący nie prowadził modernizacji urządzeń, lecz dbał o ich dobry stan techniczny. Działo się tak, bowiem zaopatrzenie zbiorników w system monitorowania stanów magazynowych stanowiło dla Odwołującego niebagatelny wydatek, a ponieważ w koncesji wskazano, że przy utrzymywaniu stanu technicznego oraz wyposażeniu urządzeń należy uwzględnić racjonalny poziom kosztów, Odwołujący uznał, że pkt 2.2.1. koncesji dopuszcza w takiej sytuacji odstąpienie od poczynienia inwestycji, jaką jest zakup i montaż systemu monitorowania stanów magazynowych.

Takie stanowisko powoda w ocenie Sądu może świadczyć jedynie o takiej interpretacji przedmiotowego warunku koncesji, aby tylko odpowiadała ona potrzebom finansowym uprawnionego podmiotu. Zdaniem Sądu powód w sposób zupełnie dowolny dokonał interpretacji warunku koncesji 2.2.1., nie czyniąc tej interpretacji zgodnie z treścią tego warunku.

Zgodnie z brzmieniem warunku 2.2.1. koncesji z dnia 7 września 2009 r. : „Koncesjonariusz jest obowiązany do utrzymywania stanu technicznego oraz wyposażenia obiektów, instalacji i urządzeń zapewniających wysoką efektywność i najlepszą jakość wykonywanej działalności objętej niniejszą koncesją, z uwzględnieniem racjonalnego poziomu kosztów, przy zachowaniu obowiązujących przepisów określających wymogi techniczne, w tym metrologiczne, jakościowe i ochrony środowiska oraz do przestrzegania przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, w tym w szczególności w zakresie bezpieczeństwa pożarowego oraz bezpieczeństwa ludzi i mienia”.

Z powyższej treści wynika zatem , że podnoszony przez powoda „racjonalny poziom kosztów” należy w istocie stosować „przy zachowaniu obowiązujących przepisów określających wymogi techniczne, w tym metrologiczne, jakościowe i ochrony środowiska itd.”. Z powyższego wynika zatem, że powód poprzestając niejako w jego ocenie na racjonalnym poziomie kosztów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą powinien tę „racjonalność” wykorzystać w połączeniu z jednoczesnym przestrzeganiem w tym zakresie przepisów prawa.

Jak sam stwierdził powód, okoliczność monitorowania stanów magazynowych produktów naftowych na stacji paliw odbywało się przy pomocy listew pomiarowych co było znane Urzędowi Regulacji Energetyki, który następnie wezwał powoda w toku postępowania o dostosowanie posiadanej koncesji na obrót paliwami ciekłymi do aktualnych wymogów prawnych, do zaopatrzenia zbiorników w urządzenia do monitorowania stanów magazynowych.

Sąd stwierdza zatem, że gołosłowne twierdzenia powoda, że był on przekonany, iż z uwagi na koszty związane z modernizacją urządzeń, zgodnie z ówcześnie obowiązującą treścią koncesji, nie jest bezwzględnie zobowiązany do montażu systemu monitorowania stanów magazynowych produktów naftowych, nie usprawiedliwia w żaden sposób odpowiedzialności powoda za działania sprzeczne z obowiązującymi przepisami. Jako przedsiębiorca, któremu została udzielona koncesja, a zatem dobro reglamentowane przez państwo, ma obowiązek funkcjonowania zgodnie z prawem. Z tego tez względu przedsiębiorca powinien zadbać o prowadzenie swojej działalności w sposób zgodny z przepisami prawa. Fakt, że odwołujący zrealizował swój obowiązek niezwłocznie po tym jak został do tego wezwany przez organ w toku postępowania o dostosowanie koncesji do wymagań obowiązującego prawa, które toczyło się z wniosku samego odwołującego, nie jest podstawą do uznania, że podmiot obowiązany z własnej inicjatywy i dobrowolnie zaprzestał naruszania prawa, albowiem uczynił to dopiero na skutek ingerencji organu regulacyjnego, który wezwał powoda do dostosowania posiadanej koncesji na obrót paliwami ciekłymi do aktualnych wymogów prawnych i zaopatrzenia zbiorników w urządzenia do monitorowania stanów magazynowych.

Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że powód jako koncesjonowany podmiot profesjonalny, zdaje sobie sprawę z obowiązków na nim ciążących i w konsekwencji odpowiada za swoje działania bądź zaniechania powstałe w wyniku wykonywania działalności koncesjonowanej, która winna być czyniona zgodnie z prawem. Powód zdaje sobie również sprawę z tego, że działalność koncesyjna, o możliwość wykonywania której powód sam się ubiegał, jest reglamentowana przez państwo, w związku z czym, sposób jej wykonywania winien stać na szczególnie wysokim poziomie i powinna być ona wykonywana zgodnie z prawem. Uzyskując koncesję powód zgodził się wypełniać, bez wyjątku, wszystkie jej postanowienia. Podmiot profesjonalny, jakim z pewnością jest powód, w dodatku podmiot koncesjonowany, winien spełniać standardy profesjonalnego prowadzenia działalności koncesjonowanej.

Zgodnie z przepisem art. 56 ust. 2 Prawa energetycznego „karze podlega ten kto...", zatem Prezes URE jest obowiązany, a nie uprawniony, do nałożenia kary w razie stwierdzenia okoliczności podlegających karze. Z kolei zgodnie z art. 56 ust. 6 Prawa energetycznego ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes URE uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe" (wyrok Sądu Najwyższego z 25 kwietnia 2007 r., sygn. akt III SK 1/07, wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 19 września 2007 r. sygn. akt VI ACa 458/07, z dnia 7 października 2009 r. sygn. akt VI ACa 356/09, z dnia 28 sierpnia 2009 r. sygn. akt VI ACa 300/09, wyroki Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów: z dnia 10 września 2007 r., sygn. akt XVII AmE 58/07 oraz z dnia 2 października 2009 r. sygn. akt XVII AmE 191/08).

Zdaniem Sądu decydujące znaczenie w przedmiotowej sprawie ma ocena dokonana przez Prezesa URE, co do charakteru i rozmiaru naruszenia obowiązków wynikających z przepisów ustawy – Prawo energetyczne i udzielonej koncesji. Sąd stanął na stanowisku, że wysokość nałożonej na odwołującego kary pieniężnej znajduje uzasadnienie w świetle obowiązujących przepisów prawa.

W niniejszej sprawie bezsporne jest, że Koncesjonariusz (powód) podczas swojej działalności w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 28 sierpnia 2018 r. na stacji paliw i stacji auto-gazu zlokalizowanych pod adresem: ul. (...) lok. (...), (...)-(...) B. eksploatował zbiorniki paliw ciekłych, które nie zostały poddane stosownej modernizacji, tj. nie zostały wyposażone w urządzenia do ciągłego pomiaru i monitorowania stanu magazynowanych produktów naftowych. Powód tego nie kwestionował, stwierdził ponadto, że monitorowanie stanów magazynowych produktów naftowych na stacji paliw odbywało się przy pomocy listew pomiarowych.

Warunki, jakim powinny odpowiadać stacje paliw płynnych, określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie. Zgodnie z treścią § 97 ust. 1 pkt 2 w związku z § 177, stacje paliw płynnych użytkowane albo wybudowane przed dniem wejścia w życie rozporządzenia powinny być wyposażone do dnia 31 grudnia 2013 r. m.in. w urządzenia do ciągłego pomiaru i monitorowania stanu magazynowanych produktów naftowych. Przedsiębiorca dokonał stosownej modernizacji dopiero 29 sierpnia 2018 r. Przedsiębiorca w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 28 sierpnia 2018 r. na stacji paliw i stacji auto-gazu zlokalizowanych pod adresem: ul. (...) lok. (...) w B., eksploatował zbiorniki paliw ciekłych, które nie zostały dostosowane do obowiązujących przepisów wskazanego wyżej rozporządzenia.

Powód uzyskując koncesję między innymi zgodził się przestrzegać wszystkich zawartych w niej postanowień, w tym warunku 2.2.1. (następnie po zmianie 2.2.3.), a również w tym wypadku odnoszą się zasady starannego działania przedsiębiorcy, wynikające z art. 355 § 2 k.c., a szczególnym przykładem profesjonalnej działalności gospodarczej jest wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie obrotu paliwami ciekłymi, która powinna cechować się profesjonalizmem wynikającym z zawodowego charakteru tej działalności.

Zdaniem Sądu to na podmiocie gospodarczym ciąży obowiązek prawidłowego wykonywania obowiązków koncesyjnych i to powód jest odpowiedzialny za organizację pracy, dlatego bez znaczenia jest powoływanie się powoda na niedopatrzenie ze swojej strony. Jak wskazano już na wstępie, dla stwierdzenia naruszenia warunku koncesji nie ma znaczenia winy, czy też jej braku, dla stwierdzenia tego naruszenia. Podkreślenia wymaga w tym miejscu, że wykonywanie koncesjonowanej działalności gospodarczej niezgodnie z zakresem koncesji jest naruszeniem obowiązków (warunków) wynikających z koncesji. Z taką sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie. Powód wykonywał koncesjonowaną działalność gospodarczą niezgodnie z zakresem posiadanej koncesji na obrót paliwami ciekłymi.

Przedsiębiorca jako profesjonalista miał bowiem obowiązek przestrzegania warunków koncesji, na które się zgodził i o co wnioskował składając wniosek o udzielenie koncesji dla prowadzenia zaplanowanej przez siebie działalności gospodarczej. Profesjonalizm przedsiębiorcy powinien przejawiać się w dwóch podstawowych cechach jego zachowania: postępowaniu zgodnym z regułami fachowej wiedzy oraz sumienności. Wzorzec należytej staranności musi uwzględnić zwiększone oczekiwania co do zawodowych kwalifikacji koncesjonariusza-specjalisty, co do jego wiedzy i praktycznych umiejętności skorzystania z niej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2005 r., IV CK 100/05, Legalis 92763). Przepis art. 355 § 2 k.c. wymaga od podmiotów prowadzących działalność gospodarczą przy uwzględnieniu ich zawodowego charakteru, staranności szczególnego rodzaju. To przemawia za tym, że przedsiębiorca obowiązany jest do zwiększonej skrupulatności, rzetelności, zapobiegliwości i zdolności przewidywania, jak również uzasadnione jest oczekiwanie od niego wiedzy na temat sposobu wykonywania koncesjonowanej działalności. W istotę działalności gospodarczej wpisane jest również posiadanie specjalistycznej wiedzy nie tylko obejmującej czysto formalne kwalifikacje, lecz także doświadczenie wynikające z praktyki zawodowej i ustalone standardy wymagań. Powód powyższych kryteriów nie spełnił. Sąd podziela ugruntowane stanowisko wyrażone w wyroku SOKiK z dnia 20 kwietnia 2016 r., sygn. akt XVII AmE 98/15, że „każde działanie podlegające koncesjonowaniu nie mieszczące się w ramach uprawnień wynikających z koncesji należy ocenić jako sprzeczne z jej warunkami koncesji. […] Zmiana sposobu wykonywania działalności gospodarczej wykraczająca poza materię koncesji mogła nastąpić dopiero w następstwie zmiany zapisów tej koncesji, o ile te stacje paliw spełniałyby warunki określone w odrębnych przepisach”. Dodatkowo w myśl art. 37 ust. 1 pkt 5 P.e., koncesja określa nie tylko przedmiot i zakres działalności, ale również szczególne warunki wykonywania działalności objętej koncesją, mające na celu właściwą obsługę odbiorców. Wypełnianie postanowień określonych w warunkach wykonywania działalności objętej koncesją stanowi podstawowy obowiązek każdego koncesjonariusza.

Ponad wszelką wątpliwość został stwierdzony w niniejszej sprawie fakt naruszenia warunku koncesji, a tym samym naruszenia bezwzględnie obowiązujących przepisów prawnych, albowiem odwołujący nie kwestionował w odwołaniu kwestii naruszenia warunku koncesji.

Zgodnie z postanowieniami art. 56 ust. 6 ustawy - Prawo energetyczne, Prezes URE ustalając wysokość kary pieniężnej uwzględnia stopień szkodliwości czynu, stopień zawinienia oraz dotychczasowe zachowanie podmiotu i jego możliwości finansowe.

Przy ocenie stopnia szkodliwości czynu, reasumując wskazane wyżej rozważania, należało wziąć pod uwagę, że Przedsiębiorca przez okres ponad 4,5 lat (czterech i pół lat) wykonywał działalność w zakresie obrotu paliwami ciekłymi niezgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa.

Przedsiębiorca przez okres ponad 4,5 lat prowadził działalność na stacji paliw i stacji auto-gazu w B. eksploatował w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 28 sierpnia 2018 r. zbiorniki paliw ciekłych, które nie zostały poddane stosownej modernizacji, tj. nie zostały wyposażone w urządzenia do ciągłego pomiaru i monitorowania stanu magazynowanych produktów naftowych. Powód nie przeprowadzał modernizacji zbiorników, jak twierdził, z uwagi na niewielką skalę prowadzonej działalności oraz konieczność uwzględnienia racjonalnego poziomu kosztów. Przedsiębiorca stwierdził też, że zaopatrzenie zbiorników w system monitorowania stanów magazynowych stanowiło dla niego niebagatelny wydatek. Jak słusznie wskazał pozwany powyższe nie przeszkadzało powodowi do zawarcia w dniu 29.12.2017 r. umowy leasingu luksusowego samochodu marki L. (...). W myśl § 6 ust. 1 korzystający czyli Powód zobowiązany był do uiszczenia w terminie 3 dni od zawarcia umowy leasingu kwoty 48.782,11 zł (k. 51 akt). Kwota ta stanowi wartość przewyższającą w sposób znaczny koszt zakupu i montażu urządzenia służącego do stałego pomiaru i monitorowania stanu magazynowanych (faktura VAT (...) - k. 47 i 48 akt adm.) czy nawet kwotę kredytu obrotowego zaciągniętego zgodnie z twierdzeniami przedsiębiorcy na sfinansowanie zakupu i zamontowania systemu monitorowania stanów magazynowych (k. 30 i n. akt adm.). Powód odstąpił zatem w sposób świadomy od poczynienia inwestycji w zakup i montaż urządzeń, mimo iż miał świadomość wynikającego z rozporządzenia obowiązku posiadania wskazanych urządzeń, pomimo tego przez cały ten okres nie podjął żadnych środków zmierzających do wykonania ciążących na nim powinności. Świadomie również przedłożył ponad obowiązek wydatkowania na cele konieczne z wykonywaniem koncesjonowanej działalności zgodnie z przepisami, na cele stricte reprezentacyjne firmy, kierując środki za leasing luksusowego auta.

W świetle powyższego, świadome działania powoda i brak dołożenia po stronie przedsiębiorcy należytej staranności w prowadzeniu działalności koncesjonowanej i naruszenia jej postanowień, regulowanej przez państwo, świadczy o dużej szkodliwości czynu powoda, która zdaniem Sądu jest wyższa niż znikoma. Powód, zdaniem Sądu, miał pełną świadomość czego dotyczy udzielona mu koncesja, która upoważniała powoda do prowadzenia działalności zgodnie z obowiązującymi przepisami, dlatego też stopień zawinienia, w kontekście przywołanych wyżej okoliczności sprawy, należy określić jako duży.

Reasumując, przy ocenie szkodliwości czynu i stopnia zawinienia, Prezes URE wziął pod uwagę ponad 4,4-roczny okres naruszania przepisów, w zakresie eksploatowania na stacji paliw i stacji auto-gazu zbiorników paliw ciekłych, które nie zostały poddane stosownej modernizacji, albowiem nie zostały one wyposażone w urządzenia do ciągłego pomiaru i monitorowania stanu magazynowanych produktów naftowych.

Dokonując oceny stopnia zawinienia popełnionego przez powoda czynu, wzięto pod uwagę ustalenia, iż przedsiębiorca nie zorganizował prowadzenia działalności koncesjonowanej w taki sposób, aby organ regulacyjny miał możliwość zweryfikowania kompletności i legalności infrastruktury technicznej podczas postępowania administracyjnego zmierzającego do wydania decyzji administracyjnej o zmianie koncesji.

Natomiast znajdująca się w obiekcie przedsiębiorcy infrastruktura techniczna, nie spełniała warunków technicznych unormowanych przez obowiązujące przepisy unormowane w § 97 ust. 1 pkt 2 w związku z § 177 Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie. Powód mając obowiązek wybudowania przed dniem wejścia w życie ww. rozporządzenia, tj. do dnia 31 grudnia 2013 r. m.in. w urządzenia do ciągłego pomiaru i monitorowania stanu magazynowanych produktów naftowych, świadomie zaniechał tej modernizacji, którą dokonał dopiero 29 sierpnia 2018 r. po ingerencji organu regulacyjnego. Przedsiębiorca w okresie od 1 stycznia 2014 r. do 28 sierpnia 2018 r. na stacji paliw i stacji auto-gazu zlokalizowanych pod adresem: ul. (...) lok. (...) w B., eksploatował zbiorniki paliw ciekłych, które nie zostały dostosowane do obowiązujących przepisów wskazanego wyżej rozporządzenia.

Zachowanie powoda należy ocenić jako wysoce szkodliwe oraz odznaczające się znacznym stopniem zawinienia, co w konsekwencji oznacza brak zasadności do obniżenia wysokości kary pieniężnej.

W zakresie czynów opisanych w decyzji Sąd nie mógł odstąpić od wymierzenia kary pieniężnej na podstawie art. 56 ust 6a P.e.

Uznanie, że szkodliwość czynu dokonanego przez przedsiębiorcę była większa niż znikoma, uniemożliwia bowiem odstąpienie od nałożenia kary pieniężnej. Dodatkowo w sprawie powód nie zaniechał również naruszania prawa z własnej inicjatywy, albowiem odstąpienie od działań sprzecznych z wymogami prawa nastąpiło dopiero na skutek reakcji Prezes URE. W związku z tym nie została spełniona żadna z przesłanek umożliwiająca odstąpienie przez organ od odstąpienia od nałożenia kary pieniężnej. Organ regulacyjny nie ma przy tym obowiązku, w myśl art. 56 ust. 6a ustawy – Prawo energetyczne, do odstąpienia od wymierzenia podmiotowi kary.

Przechodząc w tym miejscu do kwestii wymiaru nałożonej na odwołującego kary pieniężnej, której wysokość odwołujący kwestionował, należy wskazać, że na podstawie art. 56 ust. 3 – ustawy Prawo energetyczne, wysokość kary pieniężnej, o której mowa w ust. 1 nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym, a jeżeli kara pieniężna związana jest z działalnością prowadzoną na podstawie koncesji, wysokość kary nie może przekroczyć 15% przychodu ukaranego przedsiębiorcy, wynikającego z działalności koncesjonowanej, osiągniętego w poprzednim roku podatkowym.

Jeśli chodzi o możliwości finansowe przedsiębiorcy ustalono, że przychody z koncesjonowanej działalności gospodarczej wynosiły (...) zł.

Wyjściowa kwota kary pieniężnej, standardowo przyjmowanej w analogicznych przypadkach dotyczących naruszenia warunku zawartego w treści 2.2.1. koncesji wynosi 1.000 zł za każdy miesiąc opóźnienia w realizacji obowiązku, jednak nie więcej niż 10.000 zł. Ponieważ naruszenie tego warunku występowało od stycznia 2014 do sierpnia 2018 r., a zatem przez 56 miesięcy, w tym wypadku należało zastosować kwotę 10.000 zł.

Kara pieniężna w kwocie 10.000 zł stanowi (...)% przychodu przedsiębiorcy osiągniętego z działalności gospodarczej objętej koncesją na obrót paliwami ciekłymi w 2018 r., w sytuacji, kiedy maksymalny wymiar kary mógł wynieść 15 % tego przychodu, tj. (...) zł.

Dokonując analizy przesłanki możliwości finansowych i możliwości wystąpienia negatywnych skutków dla przedsiębiorcy, tj. utraty płynności finansowej, biorąc pod uwagę przychody z działalności koncesjonowanej w roku 2018 oraz wysokość dochodu na poziomie (...) zł, jak również możliwości finansowe powoda związane z finansowaniem leasingu samochodu osobowego, należało uznać, że wysokość kary pieniężnej nie wywoła negatywnych skutków finansowych dla powoda, albowiem powód nie może przedkładać zobowiązań na rzecz Skarbu Państwa ponad inne zaciągane zobowiązania, dodatkowo również prowadzenie profesjonalnej i koncesjonowanej działalności gospodarczej powinno zakładać możliwość ponoszenia ewentualnych wydatków związanych z dochodzeniem roszczeń, czy pokrywaniu zobowiązań chociażby z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie odpowiedzialności administracyjnej i sądowej, które w niniejszej sprawie zostały powierzone profesjonalnemu pełnomocnikowi.

Należy zatem stwierdzić, że wysokość kary pieniężnej za będący przedmiotem niniejszego postępowania delikt administracyjny, została prawidłowo ustalona, albowiem została ukształtowana w oparciu o bardzo długi okres naruszania prawa i jakkolwiek uprzednia niekaralność przedsiębiorcy została wzięta pod uwagę, to wysokość kary pieniężnej zasadnie została określona na najwyższym poziomie, bowiem podczas miarkowania długi okres naruszania prawa w ogólnym rozrachunku był przeważającym czynnikiem nawet gdy wziąć pod uwagę uprzednią niekaralność powoda z tego tytułu. Z kolei jeśli chodzi o możliwości finansowe podmiotu to oprócz wykazania przychodu za rok 2018 powód odnotował dochód na poziomie (...) zł, są to zatem środki pozwalające na pokrycie nałożonej kary pieniężnej. Z kolei jeśli chodzi o całokształt sytuacji finansowej powoda wskazująca na rzeczywiste możliwości finansowe powoda, bezsprzecznie powód nie wykazał, że nie jest w stanie ponieść kosztów nałożonej kary pieniężnej. Nie jest bowiem wiadome jakie są środki widnieją na koncie przedsiębiorcy, dlatego też wobec nie wykazania braku możliwości finansowych należało przyjąć, że saldo środków kształtuje się na poziomie dodatnim, umożliwiającym przedsiębiorcy dalsze prowadzenie działalności gospodarczej bez uszczerbku związanym z zachowaniem płynności finansowej.

Podkreślenia wymaga w tym miejscu, że kara pieniężna, aby była skuteczna powinna być również na tyle dolegliwa dla podmiotu, by ten w przyszłości unikał podobnych zachowań sprzecznych z prawem i jest ostrzeżeniem na przyszłość. Przedsiębiorca prowadzący działalność koncesjonowaną ponosi odpowiedzialność za swoje działania sprzeczne z prawem nie tylko w kontekście wpływu na własną działalność, ale również na działalność koncesyjną prowadzoną przez pozostałe podmioty. Profesjonalny przedsiębiorca musi liczyć się z koniecznością ponoszenia kosztów związanych z pokryciem zobowiązań, w tym kosztów wynikających z postępowania sądowego, w związku z czym to do ukaranego podmiotu należy zabezpieczenie środków na regulowanie zobowiązań sądowych.

Zdaniem Sądu wymierzona kara pieniężna jest adekwatna do charakteru popełnionego czynu oraz skutków naruszenia obowiązujących norm. Ocena sytuacji finansowej powoda została dokonana na podstawie zebranych w toku postępowania informacji dotyczących możliwości finansowych powoda. Dlatego też wysokość wymierzonej kary pieniężnej pozostaje we właściwej proporcji do uzyskanego przychodu z działalności koncesjonowanej, a wynik finansowy przedsiębiorstwa nie wskazuje na to, aby powód nie był stanie uiścić wymierzonej kary, która będzie w ocenie Sądu pełnić funkcję prewencji szczególnej i ogólnej, a zatem będzie zarówno realną, jak również odczuwalną dolegliwością dla ukaranego podmiotu oraz wyraźnym ostrzeżeniem na przyszłość, zapobiegającym powtarzaniu nagannych zachowań.

W ocenie Sądu sytuacja finansowa odwołującego przedsiębiorcy pozwala na uiszczenie kary we wskazanej wysokości bez uszczerbku dla aktywów przedsiębiorstwa, co jednak nie będzie stanowić nadmiernego obciążenia finansowego dla powoda.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów oddalił na podstawie art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c. odwołanie powoda.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Powoda należało uznać za stronę, która przegrała proces i zasądzić od niego na rzecz pozwanego zwrot kosztów procesu, na które złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 720 zł w oparciu o § 14 ust. 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

Sędzia SO Bogdan Gierzyński