Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 kwietnia 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2021 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K.

przeciwko W. D.

o zakazanie czynów nieuczciwej konkurencji

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 2 lipca 2019 r. sygn. akt IX GC 130/17

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Okręgowemu w Krakowie do poznawanego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania apelacyjnego.

SSA Regina Kurek SSA Grzegorz Krężołek SSO (del.) Krzysztof Lisek

Sygn. akt : I AGa 258/19

UZASADNIENIE

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. w pozwie skierowanym przeciwko W. D. domagała się :

- zaniechania czynów nieuczciwej konkurencji w postaci oznaczania działalności gospodarczej określeniem „ (...)„ , które może wprowadzać w błąd potencjalnych klientów co do tożsamości podmiotu oferującego na rynku suplementy diety, bazujące na naturalnych właściwościach flawonoidów, które powódka , jako dystrybutor takich produktów , wytwarzanych przez węgierską spółkę (...) , wprowadza na rynek polski począwszy od 2008 r.,

- produkowania i wprowadzanie do obrotu suplementu diety w postaci żelu na bazie flawonoidów z użyciem oznaczenia (...), na opakowaniu stanowiącym szklany słoik w tekturowym pudełku z plastikowym dozownikiem, które jest naśladowniczym odwzorowaniem opakowania używanego przez powódkę albowiem taki sposób działania prowadzi do ryzyka konfuzji po stronie potencjalnych klientów co do rzeczywistego pochodzenia produktów w ten sposób oznaczanych,

- nakazania pozwanej wycofania z obrotu produktu pod nazwą „(...)„ w takich opakowaniach oraz

- podania do publicznej wiadomości , w zależności od uznania Sądu, co do zakresu i formy , informacji o treści orzeczenia uwzględniającego powództwo.

Wnosiła również o przyznanie na swoją rzecz kosztów procesu

Motywując żądania wskazywała , że od 2008r wprowadza na rynek polski , będąc dystrybutorem producenta, spółki węgierskiej (...)suplementu diety bazującego na zdrowotnych właściwościach związków o organicznym pochodzeniu.

Czyni to za pośrednictwem tworzących sieć handlową dystrybutorów. Jej oferta sprzedażowa jest dostępna także w Internecie .

Pozwana W. D. , w ramach powadzonej działalności gospodarczej pod nazwą (...) od 2012 r. za pośrednictwem oferty internetowej oferuje produkty o tych samych właściwościach , z wykorzystaniem opakowań łudząco podobnych do tych , które stosuje powódka, powodując , że nabywcy mogą uważać jej towar za kolejną , z wielu licznych serii produktów powódki oznaczonych fantazyjnymi nazwami z wykorzystaniem wyrazu (...)

Zdaniem(...) pozwana wykorzystała jej renomę aby znaleźć się na rynku i z powodzeniem prowadzić swoją działalność . Sposób jej działania narusza art. 5 art. 10 oraz art 13 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji , uzasadniając sformułowanie wskazanych wyżej roszczeń ochronnych.

Odpowiadając na pozew W. D. domagała się oddalenia powództwa oraz obciążenia oponentki procesowej kosztami sporu.

W ramach swojego stanowiska podniosła , w pierwszej kolejności, zarzut przedawnienia zgłoszonych roszczeń , wskazując w szczególności , że strona powodowa co najmniej od lutego 2013r wiedziała o przedmiocie działalności pozwanej , wobec czego wytoczenie powództwa na początku lutego 2017r czyni ten zarzut usprawiedliwionym,

Twierdziła , że powódka , jako jedynie dystrybutor produktów spółki węgierskiej nie ma legitymacji czynnej do dochodzenia roszczeń zgłoszonych w pozwie a także,

- argumentowała , iż opisany w podstawie faktycznej sposób prowadzenia przez nią działalności nie stanowi czynów nieuczciwej konkurencji identyfikowanych przez żądającą udzielenia ochrony.

Wyrokiem z dnia 2 lipca 2019r Sąd Okręgowy w Krakowie:

- oddalił powództwo [ pkt I ] ,

- zasądził od strony powodowej na rzecz powódki kwotę 1697 zł , tytułem kosztów procesu.[ pkt II sentencji wyroku ]

Sąd I instancji ustalił następujące fakty istotne dla rozstrzygnięcia :

Suplementy diety na bazie flawonoidów, są wprowadzane do obrotu przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w K. od 2008r. , a przez pozwaną W. D. od 2012 r.

Ze względu na ograniczone formy obrotu tymi produktami przez strony sporu i zbyt krótki czas wprowadzania ich na rynek nie są one artykułami rozpoznawalnymi.

Ani przedsiębiorstwo strony powodowej ani jednoosobowa działalność gospodarcza W. D. nie są na rynku suplementów diety tak zaznane aby przypisać im dostateczną rozpoznawalność wśród potencjalnych nabywców .

Klientela obu konkurujących na tym samym rynku przedsiębiorców jest wąska. W przypadku (...)ogranicza się do zatrudnionych przez nią dystrybutorów , działających w specjalnej formule Klubu

Konsumentów. Natomiast W. D. nie ma grupy stałych nabywców, kierując do nich swoją ofertę tylko za pośrednictwem Internetu.

Na podstawie decyzji Urzędu Patentowego RP z dnia 1 sierpnia 2018r przyznane zostało stronie powodowej prawo ochronne na słowny znak towarowy (...) [ w części dotyczącej suplementów żywnościowych]

W ramach oceny prawnej zgłoszonych roszczeń , Sąd Okręgowy poprzestał na następujących stwierdzeniach:

a/ w ustalonych w postępowaniu okolicznościach faktycznych dojście do stosunku konkurencji należy uznać za bardzo mało prawdopodobne. Jest ono ograniczone do sytuacji, gdy klient (...) z Klubu Konsumentów przez przypadek napotka w Internecie produkt firmy pozwanej(...)
Nawet jednak i w takiej hipotetycznej sytuacji, ze względu na wysoką odróżnialność stosowanych przez strony oznaczeń swoich przedsiębiorstw, produktów i opakowań ryzyko pomyłki jest poniżej przeciętnej.

b/ zasadniczo wykluczona jest możliwość zaistnienia zdarzeń opisanych w hipotezach art. 3, 5, 10 i 13 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

c/ podstawą uwzględnienia żądań powódki nie mogły być przepisy ustawy Prawo własności przemysłowej , dotyczące ochrony zarejestrowanych znaków towarowych gdyż W. D. znaku konkurentki nie używa a ponadto wykorzystywane przez nią oznaczenie własnych produktów „(...) „ znacznie różni się od używanego przez powódkę określenia „ (...)„

Sąd nie rozwijał motywacyjnie zrelacjonowanych wniosków prawnych.

Podstawą rozstrzygnięcia o kosztach procesu była norma art 98 kpc.

W apelacji od tego orzeczenia (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością , negując je w całości , w pierwszej kolejności domagała się wydania przez Sąd Apelacyjny orzeczenia reformatoryjnego i uwzględnienia żądań ochronnych w całości oraz obciążenia strony przeciwnej kosztami procesu oraz postępowania przed Sądem II instancji.

Jako wniosek ewentualny sformułowała postulat uchylenia wyroku z 2 lipca 2019r i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Środek odwoławczy został oparty na następujących zarzutach :

- nieważności postępowania , w warunkach realizacji jego przyczyny wskazanej w art. 379 pkt 5 kpc .

Jej realizacji powódka upatrywała w braku możliwości apelacyjnej polemiki z zaskarżonym wyrokiem , a zakres błędów Sądu niższej instancji i ich rana wykluczają uznanie , iż prawa procesowe spółki do obrony jej stanowiska w procesie, zostały zachowane,

- błędu w ustaleniach faktycznych poprzez przyjęcie , że:

a/ artykuły stron nie są na rynku rozpoznawalne mimo , że skarżąca jest na nim obecna i prowadzi sprzedaż od 11 lat ,

b/ możliwość konfuzji jest bardzo ograniczona z uwagi na różny pomiędzy konkurującymi przedsiębiorcami sposób oferowania swoich produktów , w warunkach gdy obydwie strony mają swoją ofertę w Internecie ,

c/ ryzyko omyłki co do rzeczywistego pochodzenia obu suplementów jest niższe niż przeciętne albowiem oznaczenia stosowane przez W. D. charakteryzują się wysoką odróżnialnością względem produktów oferowanych przez (...) ,

d/ oznaczenia te znacznie się od siebie różnią ,

- naruszenia prawa procesowego , w sposób mający dla treści orzeczenia istotne znacznie , a to :

1/ art. 217 § 1 kpc w zw. z art 227 i 286 kpc, jako następstwa nie uwzględnienia wniosku o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu znaków towarowych i własności intelektualnej mimo , iż rozstrzygniecie sprawy wymagało wiadomości specjalnych , a okoliczności doniosłe dla niego nie zostały dostatecznie wyjaśnione,

2/ art. 233 §1 kpc w zw z art. 328 §2 kpc , jako następstwa nie przeprowadzenia przez Sąd Okręgowy oceny zgromadzonych w sprawie dowodów, w szczególności wskazanych przez skarżącą dowodów osobowych, a oparcie orzeczenia , tak co do istotnych faktów , jak i w istocie oceny prawnej zgłoszonych roszczeń, na wnioskach opinii biegłego z zakresu psychologii [ reklamy ] A. M. , które nie były , zdaniem apelującej , prawidłowe,

3/ art. 328 §2 kpc , wobec wadliwej konstrukcji pisemnych motywów orzeczenia poddanego kontroli instancyjnej , która uniemożliwia podjęcie z tak przygotowanymi motywami, polemiki odwoławczej

Na rozprawie apelacyjnej w dniu 16 kwietnia 2021r. pełnomocnik apelującej cofnął , zgłoszony w apelacji wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu znaków towarowych i własności intelektualnej. Tym samym bezprzedmiotowy okazał się jej zarzut naruszenia art. 217 §1 w zw z ar 227 i 286 kpc oaz wskazany w apelacji postulat oceny przez Sąd Odwoławczy poprawności decyzji procesowej Sądu niższej instancji odmawiającej dopuszczenia tego dowodu.

W. D. domagała się oddalenia apelacji jako pozbawionej uzasadnionych podstaw oraz obciążenia powódki kosztami postępowania apelacyjnego.

Z przedłożonych przez nią w postępowaniu przed Sądem II instancji dokumentów wynikało , że decyzją Urzędu Patentowego RP z 22 lipca 2019r prawo ochronne na znak towarowy (...) przyznane powódce zostało unieważnione.

Skarga wniesiona przez(...) do WSA w Warszawie została oddalona./ k. 617-650 akt/. Nie było pomiędzy stronami sporne , że (...) zamierza korzystać z możliwości złożenia skargi kasacyjnej do tego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Rozpoznając apelację Sąd Apelacyjny rozważył :

Wyrok Sądu Okręgowego podlega uchyleniu albowiem istota sprawy nie została rozpoznana , a skala błędów natury proceduralnej i ich konsekwencje dla ustaleń doniosłych dla rozstrzygnięcia , nie pozwalają na przeprowadzenie kontroli instancyjnej orzeczenia z dnia 2 lipca 2019r.

Ma rację spółka (...) podnosząc zarzuty procesowe.

Zarzut tego rodzaju może zostać uwzględniony jedynie wówczas , gdy w wyniku wykazanego w jego ramach błędu w sposobie postępowania Sądu doszło do następstw mających dla treści wydanego orzeczenia istotne znaczenie, na tę treść wpływając. Inaczej mówiąc , gdyby nie zasadnie wytknięty błąd formalny Sądu, orzeczenie byłoby inną treść .

Jak wynika z ukształtowanego i jednolitego , podzielanego przez Sąd Apelacyjny, w składzie rozstrzygającym sprawę, orzecznictwa Sądu Najwyższego może on być uzasadniony jedynie wyjątkowo , gdy konstrukcja pisemnych motywów orzeczenia Sądu niższej instancji jest tak wadliwa , iż nie zawierają one danych pozwalających na przeprowadzenie na ich podstawie kontroli instancyjnej orzeczenia. Nieco inaczej kwestię tę ujmując , zarzut naruszenia tego przepisu jest uzasadniony wtedy , gdy uzasadnienie wyroku nie pozwala na stwierdzenie czy Sąd prawidłowo zastosował przepisy prawa materialnego i [ lub ] procesowego.

Tego rodzaju zasadniczymi / konstrukcyjnymi / wadami motywy wyroku 2 lipca 2019r są, w sposób oczywisty , dotknięte .

Wewnętrzna budowa poszczególnych ich elementów jest całkowicie nieprzejrzysta.

Nie jest jasne ani to , jak motywowała swoje stanowisko powódka ani to na czym oparła swoją argumentację strona przeciwna podnosząc zarzuty obronne przed poszczególnymi roszczeniami zgłoszonymi w pozwie.

Przed wszystkim jednak, panuje w tej strukturze wewnętrzny chaos wynikający stąd , iż nie wiadomo jaka część uzasadnienia została poświęcona ustaleniom faktycznym przyjętym przez Sąd jako podstawa rozstrzygnięcia, a która ocenie prawnej roszczeń (...). Obydwie są wzajemnie połączone w sposób , który właściwie nie zawiera żadnych danych pozwalających na prześledzenie podstaw rozumowania Sądu meriti , które w ostatecznym wyniku doprowadziły do oceny prawnej zgodnie z która żadne z roszczeń powódki nie zasługuje na uwzględnienie w jakimkolwiek zakresie.

Zakres tych nieprawidłowości pogłębia fakt , że Sąd nie przeprowadził jakiejkolwiek oceny zgromadzonych w sprawie dowodów.

Treść motywów zdaje się sugerować , że zarówno ustalenia jak i ocenę prawną ograniczył do aprobaty dla wniosków opinii biegłego z zakresu psychologii[ reklamy ] A. M. /por k. 285 – 304 i 481 akt/.

Wskazał przy tym równocześnie że weryfikacja opracowania eksperckiego przez Sąd orzekający jest wyłączona , co jest stanowiskiem nie mającym w obowiązujących przepisach proceduralnych uzasadnienia.

Już tylko na marginesie tej części wypowiedzi należy dostrzec , że wnioski tego opracowania nie są tak stanowcze , jak przyjmuje Sąd niższej instancji dla oceny roszczeń ochronnych powódki jako bezzasadnych.

Wystarczy wskazać , że A. M. uznał , że ryzyko konfuzji, na podstawie przeprowadzonych przez niego badań na wybranej grupie respondentów [ której dobór jako nieprawidłowy był stanowczo krytykowany przez powódkę , czego Sąd zupełnie nie dostrzegł w ramach przeprowadzanej oceny ] , istnieje ale jest poniżej przeciętej. Bliżej tak niedookreślonego zwrotu nie wyjaśnił .

A to właśnie na tej depozycji , Sąd Okręgowy oprał swoje wnioskowanie prawne , prowadzące do oddalenia wszystkich roszczeń powódki mających przecież wzajemnie różne przesłanki normatywne.

Już ta podstawowa nieprawidłowość wykluczyła możliwość przeprowadzenia kontroli odwoławczej zaskarżonego wyroku.

Ale miała ona także swoje następstwa dla wadliwości poczynionych ustaleń faktycznych , które należy uznać za dowolne.

Tak jak wskazano wyżej, Sąd Okręgowy oprał się tylko na wnioskach opinii biegłego M. i na tej podstawie poczynił ustalenia faktyczne , w odniesieniu do rozpoznawalności produktów obu podmiotów , rywalizujących na tym samym segmencie rynku suplementów diety ,

opartych na działaniu organicznych związków chemicznych , pod ogólną nazwą flawonoidów , braku indywidualizacji oznaczeń: przedsiębiorstwa powodowej spółki oraz działalności W. D., istotnych różnic pomiędzy oznaczeniami (...) i (...), wykluczających możliwość zaistnienie konfuzji wśród potencjalnych klientów.

Taki zabieg jest zasadnie krytykowany w ramach zarzutu błędu w tych ustaleniach , skoro Sąd zaniechał oceny innych dowodów / w tym zeznań świadków , którzy inaczej relacjonowali wskazane okoliczności, a zaniechanie to każe uznać te ustalenia po prostu za niepoprawne , bo dowolne przez swoją nie wszechstronność.

O takiej cesze oceny Sądu świadczy też to , iż zupełnie nie zwrócił on uwagi na to , że niekwestionowane wzajemnie pomiędzy stronami było to, iż w dacie zamknięcia rozprawy oferty obu konkurentów były dostępne także za pośrednictwem sieci Internet.

Te oczywiste – wręcz rażące - wady postępowania Sądu nie mogą prowadzić do podzielenia najdalej idącego zarzutu apelującej - nieważności postępowania z przyczyny wskazanej w art. 379 pkt 5 kpc ale do uznania , że poprzez nie doszło do nierozpoznania przez Sąd istoty sprawy, co powoduje konieczność wydania przez Sąd Apelacyjny rozstrzygnięcia kasatoryjneo.

Nierozpoznanie istoty sprawy polega na wydaniu przez Sąd niższej instancji orzeczenia, które nie odnosi się do tego, co było przedmiotem roszczenia powoda w zaznaczeniu procesowym albo też na zaniechaniu zbadania materialnej podstawy żądania lub materialnych i formalnych zarzutów strony przeciwnej.

Taką sytuację należy potwierdzić w rozstrzyganej sprawie albowiem Sąd I instancji nie tylko dopuścił się wskazanych nieprawidłowości proceduralnych, prowadzących do dowolności ustaleń ale także w istocie nie przeprowadził oceny prawnej zgłoszonych roszczeń ochronnych.

Nie można za taka ocenę uznać , przez ich formę nie dających się weryfikować zweryfikować w ramach kontroli instancyjnej jednozdaniowych stwierdzeń , odwołujących się do norm art. 3, 5 ,10 i 13 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji oraz art. 153 i następnych ustawy prawo własności przemysłowej , które w swojej konkluzji miały usprawiedliwić oddalenie powództwa.

Sad zupełnie nie dostrzegł , że przesłanki zastosowania tych przepisów są różne i jego obowiązkiem w ramach kompetencji jurysdykcyjnej było szczegółowo je przeanalizować przez pryzmat dokonanych ustaleń , czego w zupełności zaniechał, prowadząc do skutku w postaci wydania przez Sąd Odwoławczy orzeczenia kasatoryjnego.

Z podanych przyczyn Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji wyroku , na podstawie art. 386 §4 kpc oraz art. 108 §2 kpc.

SSA Regina Kurek SSA Grzegorz Krężołek SSO/ del / Krzysztof Lisek