Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 stycznia 2016 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie w I Wydziale Cywilnym w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR del. Marcin Borcuch

Protokolant: Ewa Rokicka

po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2015 roku w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa T. B.

przeciwko Stowarzyszeniu (...) w W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od T. B. na rzecz Stowarzyszenia (...) w W. kwotę 2 717 (dwa tysiące siedemset siedemnaście) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  nakazuje zwrócić T. B. kwotę 950,20 (dziewięćset pięćdziesiąt 20/100) złotych tytułem zwrotu różnicy pomiędzy wydatkami pobranymi a wydatkami należnymi

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 15 maja 2013 r. złożonym przeciwko pozwanemu Stowarzyszeniu (...) w W. powód T. B. działający przez profesjonalnego pełnomocnika wniósł o ustalenie, że utwory graficzne, wykonane przez powoda dla (...) Telewizji (...) S.A. na podstawie umów między tą spółką a (...) S.A. są utworami audiowizualnymi w rozumieniu art. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawach autorskich i prawach pokrewnych; że utwory te objęte są ochroną prawa autorskiego i że w związku z tym pozwane Stowarzyszenie (...) zobowiązane jest do wypłacenia tantiem z tytułu nadawania przez (...) utworów audiowizualnych na rzecz wnioskodawcy na takich warunkach jak w stosunku do innych reżyserów. Ponadto strona powodowa wniosła o zasądzenie kosztów postępowania sądowego od pozwanego na rzecz powoda według norm przepisanych ( pozew k. 3).

W uzasadnieniu pozwu powód wskazał, że na mocy umowy z dnia 16 listopada 2010 r. powierzył w zarząd Stowarzyszeniu (...) (określanego dalej również jako (...)) autorskie prawa majątkowe współtwórcy utworów audiowizualnych, w zakresie określonym jako prawa reżysera, twórcy scenariusza i scenografa. Przy tym T. B. oświadczył, że nie powierzył praw w zakresie objętym umową innej organizacji zbiorowego zarządzania. Powód wskazał, że jako reżyser powierzył (...) zarząd swoimi prawami autorskimi do 20 utworów audiowizualnych (Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...) Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...)), Czołówka (...) – Z., Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...)Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) –(...), Czołówka (...) – (...), (...) (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Bufor (...), Bufor (...), Bufor (...) Bufor (...)), natomiast (...) odmówiła i nie wypłaciła T. B. tantiem, do czego miała się zobowiązać w umowie. (...) od początku kwestionowała charakter utworów graficznych, twierdząc, że nie są one filmami animowanymi (utworami audiowizualnymi realizowanymi przez zespół współtwórców) oraz, że (...) z tytułu emisji utworów nie pobierała wynagrodzenia. Strona powodowa wskazała, iż przy produkcji utworów oprócz T. B. pracowało od kilku do kilkunastu osób, z którymi producent ( (...) S.A.) zawarł umowy o nabycie autorskich praw majątkowych i praw zależnych, a następnie prawa te przelał na (...). W ocenie powoda wytworzone przez niego i zespół ludzi utwory stanowią utwory audiowizualne, czemu zaprzecza (...) i odmawia wypłaty tantiem ( uzasadnienie pozwu k. 4-11).

W odpowiedzi na pozew z dnia 1 lipca 2013 r. pozwane Stowarzyszenie (...) za pośrednictwem profesjonalnego pełnomocnika wniosło o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm prawem przepisanych ( odpowiedź na pozew k. 41-42).

Pozwany wskazał w uzasadnieniu, że powód nie może dochodzić na podstawie art. 189 k.p.c. kwalifikacji przedstawionych „utworów graficznych z punktu widzenia prawa autorskiego, przez co nie wykazał interesu prawnego. Ponadto strona pozwana podniosła, że T. B. nie wykazał, iż przedstawione „utwory graficzne” rzeczywiście podlegały emisji na antenie (...), kiedy i czy nadal będą emitowane. W ocenie (...) nie wiadomo jest jakiej współtwórczości powoda w powstaniu utworu audiowizualnego powództwo dotyczy. Zdaniem pozwanego T. B. nie wykazał na czym miałoby polegać jego reżyserowanie, w sytuacji braku scenariusza. (...) podkreśliło także, że powód nie wykazał żadnych okoliczności, które mogłyby uzasadniać ustalenie, że czołówki i bufory miały charakter audiowizualny w sytuacji, gdy ich powstanie miało sprowadzać się do wyświetlania nieruchomych plansz graficznych w krótkich odstępach czasu na tle oprawy muzycznej. W ocenie (...) przyznanie tantiem T. B. byłoby co najmniej niewłaściwe, w porównaniu z nakładem pracy i twórczością reżyserów filmów fabularnych lub animowanych. Pozwany odmawia wypłacenia wynagrodzenia dodatkowego dla T. B. jako reżysera, czy też scenarzysty lub scenografa, gdyż jego audycja nie spełnia przesłanek koniecznych dla uznania dzieła za utwór audiowizualny w rozumieniu art. 69 i następnych ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Jak zaznaczyła strona pozwana czołówki i bufory nie spełniają wymagań przewidzianych dla utworów audiowizualnych, w tym dla filmów animowanych. Utwory powoda w opinii (...) nie posiadają fabuły i nie spełniają kryterium techniczno – organizacyjnego ( uzasadnienie odpowiedzi na pozew k. 42-46).

Pismem złożonym na rozprawie w dniu 30 października 2013 r. pełnomocnik powoda sprecyzował powództwo w ten sposób, że wniósł o zasądzenie od pozwanego (...) na rzecz T. B. tantiem w wysokości 10 000 zł z tytułu emisji jego filmów animowanych załączonych do pozwu, a eksploatowanych przez Telewizję (...) w okresie od 1 kwietnia 2010 r. do 31 grudnia 2011 r.. Przy czym strona powodowa zaznaczyła, że zgłoszoną kwotę należy traktować jako wstępną. Ponadto jako zagadnienie wstępne pełnomocnik powoda wnosił ustalenie, że utwory graficzne wykonane przez powoda dla Programu(...) Telewizji (...) S.A. na podstawie umów między tą spółką a (...) S.A. są utworami audiowizualnymi w rozumieniu art. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawach autorskich i prawach pokrewnych oraz że utwory te objęte są ochroną prawa autorskiego i w związku z tym (...) zobowiązane jest do wypłacenia tantiem z tytułu nadawania przez (...) utworów audiowizualnych wskazanych w pozwie na rzecz powoda na takich warunkach, jak w stosunku do innych reżyserów ( pismo procesowe k. 80-81, pismo procesowe k. 100).

W piśmie z dnia 6 grudnia 2013 roku pozwany za pośrednictwem pełnomocnika wniósł o oddalenie sprecyzowanego roszczenia powoda (k. 218 – 225).

Na rozprawie w dniu 5 listopada 2015 roku powód za pośrednictwem pełnomocnika wskazał, że w niniejszym postępowaniu dochodzi roszczenia o zapłatę tantiem, natomiast wnioski o ustalenie, że utwory graficzne wykonane przez powoda są utworami audiowizualnymi miały jedynie charakter przesłankowy (elektroniczny protokół rozprawy z 5 listopada 2015 r. 00:26:58).

W toku dalszego postępowania strony podtrzymywały swoje dotychczasowe stanowiska w sprawie.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11 sierpnia 2008 r. Telewizja (...) S.A. oraz Stowarzyszenie (...) podpisały umowę generalną określającą m.in. ustalenie wysokości i sposoby wypłaty wynagrodzeń bieżących i zaległych za okres od 1 stycznia 2004 r. do 6 czerwca 2007 r., dla współtwórców utworu audiowizualnego z tytułu nadawania utworów audiowizualnych przez (...) drogą bezprzewodową, przewodową i satelitarną w telewizji oraz w sieciach szerokopasmowych. Zgodnie z umową pojęcie „utworu audiowizualnego” obejmuje filmy fabularne kinowe, filmy fabularne telewizyjne, fabularne seriale, filmy i seriale animowane, filmy i seriale dokumentalne i paradokumentalne, telenowele, sitcomy oraz teatr telewizji, a nie obejmuje reklam, video-clipów i teledysków ( dowód: umowa generalna k. 274-279).

Na podstawie umowy powierzenia w zarząd (...) autorskich praw majątkowych z dnia 16 listopada 2010 r. T. B. powierzył w zarząd Stowarzyszeniu (...) autorskie prawa majątkowe współtwórcy utworów audiowizualnych, w zakresie praw reżysera, twórcy scenariusza i scenografa. Przy tym T. B. oświadczył, że nie powierzył praw w zakresie objętym umową innej organizacji zbiorowego zarządzania. Zgodnie z § 5 ust. 4 umowy, podział wynagrodzeń ma być dokonywany zgodnie z zasadami repartycji przyjętymi przez (...) po uprzednim potrąceniu kosztów inkasa (...) ( dowód: umowa k. 29- 32).

Zgodnie z regulaminem repartycji dodatkowych wynagrodzeń, reżyserów, autorów scenariusza, operatorów obrazu i scenografów za nadania telewizyjne (...) S.A. uprawnionymi do wypłat kwot dodatkowych wynagrodzeń (zgodnie z tabelami i stawkami określonymi w regulaminie) są Polscy i zagraniczni twórcy: reżyserzy filmów oraz seriali fabularnych, filmów oraz seriali dokumentalnych, filmów oraz seriali animowanych, telenowel/sitcomów; autorzy scenariusza filmów oraz seriali fabularnych, filmów oraz seriali dokumentalnych, filmów oraz seriali animowanych, telenowel/sitcomów, operatorzy obrazu - w odniesieniu do utworów wymienionych w punkcie 5a regulaminu, teatrów, w odniesieniu zaś do filmów animowanych tylko operatorzy obrazu filmów i seriali lalkowych; scenografowie - w odniesieniu do utworów wymienionych w punkcie 5a regulaminu z wyjątkiem filmów i seriali dokumentalnych niefabularyzowanych; montażyści, operatorzy dźwięku w odniesieniu do filmów oraz seriali fabularnych, filmów oraz seriali dokumentalnych, filmów oraz seriali animowanych oraz kostiumografowie w odniesieniu do filmów oraz seriali fabularnych, telenowel/sitcomów ( dowód: regulaminem repartycji dodatkowych wynagrodzeń, reżyserów, autorów scenariusza, operatorów obrazu i scenografów za nadania telewizyjne (...) S.A. k. 226-228).

Umową zawartą w dniu 31 marca 2010 r. pomiędzy Telewizją (...) S.A., a (...) Sp. z o.o., (...) zamówiło realizację uniwersalnej oprawy graficznej (...) składającej się z elementów graficznych udźwiękowionych muzyką ilustracyjną oraz 7 krótkich filmów animowanych. Jako reżysera 7 krótkich filmów animowanych umowa wskazywała T. B., który miał również sprawować nadzór reżyserski nad wszystkimi elementami graficznymi oprawy. Na elementy oprawy zgodnie z załącznikiem Nr 1 składały się: Czołówka (...), Tyłówka (...), Czołówka „(...)”, (...) „(...)”, Czołówka „(...)”, Tyłówka „(...)”, Oprawa graficzna zwiastunów, (...) – trzy okna ((...)), (...) – jedno, Program dnia, Czołówka (...), (...) – dwa okna ((...)), (...) – trzy okna ((...)), (...) – dwa okna ((...)), Bufor, Infografika, (...), (...), (...) (...) ( dowód: umowa k. 102 - 108, załącznik Nr 1 do umowy k. 109-111).

Zgodnie z umową z dnia 2 czerwca 2010 r. Telewizja (...) S.A. zamówiła od (...) Sp. z o.o. zrealizowanie na rzecz (...) oprawy graficznej (...) i oprawy graficznej (...) dla (...) składającej się z elementów graficznych udźwiękowionych muzyką ilustracyjną oraz 20 krótkich filmów. Jako reżysera 20 krótkich filmów animowanych umowa wskazywała T. B., który miał również sprawować nadzór reżyserski nad wszystkimi elementami graficznymi oprawy. Na elementy oprawy zgodnie z załącznikiem Nr 1 do umowy składały się: Czołówka (...) - (...), (...) (...) - (...), Czołówka „(...)” - (...), Tyłówka „(...)” - (...), Czołówka „(...)” - (...), T. „(...)” - (...), Oprawa graficzna zwiastunów - (...), (...) – trzy okna (...)), (...) – trzy okna – (...) (...) – dwa okna - (...) ((...)), (...) – dwa okna - (...) ((...)), (...) – jedno okno (...) (...)), Program dnia – (...), Czołówka (...) – (...) w czterech wersjach, Bufor - (...), Infografika - (...), (...) - (...), (...) - (...), Czołówka (...) - (...) T. (...) - (...) Czołówka „(...)” - (...) T. „(...)” - (...) Czołówka „(...)” - (...) T. „(...)” - (...) Oprawa graficzna zwiastunów - (...) (...) – trzy okna - (...)), (...) – trzy okna – (...)), (...) – dwa okna - (...) (...) – dwa okna - (...) (...) – jedno okno (...)Program dnia – (...) Czołówka (...) – (...) w czterech wersjach, Bufor - (...) Infografika - (...) (...) - (...) (...) – (...) ( umowa k. 123 - 129, załącznik Nr 1 do umowy k. 130-134).

Na podstawie umowy z dnia 24 listopada 2010 r. Telewizja (...) S.A. zamówiła od (...) Sp. z o.o. realizację na rzecz Telewizji oprawy graficznej (...) dla (...) składającej się z elementów graficznych, udźwiękowionych muzyką ilustracyjną oraz 11 krótkich filmów animowanych. Zgodnie z umową reżyserem 20 krótkich filmów animowanych był T. B., który miał również sprawować nadzór reżyserski nad wszystkimi elementami graficznymi oprawy, Na elementy oprawy zgodnie z załącznikiem Nr 1 do umowy składały się: Czołówka (...) - (...), T. (...) - (...), Czołówka „(...)” - (...), T. „(...)” - (...), Czołówka „(...)” - (...), T. „(...)” - (...), Oprawa graficzna zwiastunów - (...), (...) – trzy okna - (...)), (...) – trzy okna – (...)), (...) – dwa okna - (...) ((...)), (...) – dwa okna - (...) ((...)), (...) – jedno okno (...)), Program dnia – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – sylwester, Czołówka (...) – (...) w trzech wersjach, Bufor - (...), Infografika - (...), (...) - (...), (...) - (...) ( umowa k. 158-164, załącznik Nr 1 do umowy k. 165-167).

Umową zawartą w dniu 15 marca 2011 r. pomiędzy Telewizją (...) S.A., a (...) Sp. z o.o., (...) zamówiło realizację uniwersalnej oprawy graficznej (...) składającej się z elementów graficznych udźwiękowionych muzyką ilustracyjną oraz 10 krótkich filmów animowanych. Jako reżysera 10 krótkich filmów animowanych umowa wskazywała T. B., który miał również sprawować nadzór reżyserski nad wszystkimi elementami graficznymi oprawy. Na elementy oprawy zgodnie z załącznikiem Nr 1 składały się: Czołówka (...) - (...), Tyłówka (...) - (...), Czołówka „(...)” - (...), Tyłówka „(...)” - (...), Czołówka „(...)” - (...), Tyłówka „(...)” - (...), Oprawa graficzna zwiastunów - (...), (...) – trzy okna - (...)), (...) – trzy okna – (...)), (...) – dwa okna - (...) ((...)), (...) – dwa okna - (...) (...) – jedno okno (...)Program dnia – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...) w czterech wersjach, Bufor - (...), Infografika - (...), (...) - (...), (...) - (...) ( umowa k. 174-180, załącznik Nr 1 do umowy k. 181-183).

T. B. na mocy zawartych umów pomiędzy (...) S.A., a (...) Sp. z o.o. został reżyserem krótkich utworów wskazanych w umowach. Powód sprawował także nadzór reżyserski nad wszystkimi elementami graficznymi oprawy. T. B. jako reżyser odpowiadał za wizję całego przedsięwzięcia, udzielał w tym zakresie stosowne uwagi grafikom współpracujących nad projektem oraz koordynował pracę zespołu. T. B. formułował osobne fabuły do każdego filmu, a także tworzył scenariusz, określał tempo, wybierał kolory, następnie graficy tworzyli elementy fabuły, a animatorzy zajmowali się ich animacją. Powód wykonał na rzecz (...) Sp. z o.o. m.in. utwory: Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – G., Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...)Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...) Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Bufor (...), Bufor (...), Bufor (...) Bufor (...); które następnie podlegały emisji na antenie (...) Telewizji (...) ( dowód: zeznania świadków K. C. – protokół rozprawy z dnia 14 lutego 2014 r. – 00:10:32 – 00:38:02, M. S. – protokół rozprawy z dnia 14 lutego 2014 r. – 00:38:19 – 01:00:13, M. F. – protokół rozprawy z dnia 30 kwietnia 2014 r. 00:05:56 - 00:26:41, J. W. - protokół rozprawy z dnia 30 kwietnia 2014 r. 00:28:31 – 00:44:05).

Powód T. B. jako reżyser oświadczeniem z dnia 16 listopada 2010 r. złożonym w Birze (...) powierzył zarząd swoimi prawami autorskimi do utworów: Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...)), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Bufor (...), Bufor (...), Bufor (...) Bufor (...) ( okoliczność bezsporna).

Telewizja (...) pismami z dnia 15 listopada 2013 r. dokonała „zgłoszenia programu”: Oprawa Graficzna (...) (...) (...) – Czołówka (...): (...), Oprawa Graficzna (...) (...) (...) – Czołówka (...): (...), wersja 3, Oprawa Graficzna (...) (...) (...) – Czołówka (...): (...), Oprawa Graficzna (...) (...) (...) – Czołówka (...): (...), wersja 1, Oprawa Graficzna (...) (...) (...) – Czołówka (...): (...), wersja 2. Zgłoszenia jako reżysera i autora scenariusza wskazywały T. B. ( dowód: zgłoszenia programu k. 210-214).

Telewizja (...) płaci na rzecz (...) ryczał liczony procentowo od przychodów Telewizji, następnie w ramach tego ryczałtu (...) dzieli pieniądze zgodnie z regulaminem repartycji i wypłaca tantiemy ( dowód: zeznania świadka R. K. protokół rozprawy z dnia 13 czerwca 2014 r. 00:04:12 – 00:18:32).

Pismem z dnia 29 września 2011 r. reprezentujący powoda pełnomocnik zwrócił się do (...) o przedstawienie pisemnego uzasadnienia oraz podania podstawy prawnej odmowy wypłaty tantiem T. B. z tytułu wytworzonych utworów audiowizualnych. Autorka zakwestionowała przy tym stanowisko Związku (...), iż wytworzone przez powoda utwory nie są utworami audiowizualnymi ( dowód: pismo k. 15-16).

W odpowiedzi na powołane pismo (...) w dniu 2 listopada 2011 r. podtrzymało swoje stanowisko o braku podstaw dla uznania, iż dzieła autorstwa T. B. stanowią utwory audiowizualne w rozumieniu ustawy prawnoautorskiej, wskazując, że „czołówki” dzieła powoda stanowią, krótkie kilkusekundowe animacje wykorzystane przez (...) jako przerywniki pomiędzy audycjami, zawierają zbliżony motyw muzyczny oraz są wykorzystywane w zestawach dostosowanych do pory roku, czy też ramówki stacji, czym pełnią rolę plansz podkreślających wobec widzów identyfikację nadawcy. W ocenie (...) nie można było zatem uznać kilkusekundowych „czołówek” za utwory audiowizualne, bowiem nie realizują kryterium techniczno – organizacyjnego, nie przejawiają złożoności i skomplikowania związków między poszczególnymi wkładami twórczymi ( dowód: pismo k. 17-19).

W dniu 4 listopada 2011 r. T. B. zwrócił się do (...) o przedstawienie wykazu nadań emisji utworów (filmów animowanych), objętych umowami pomiędzy (...), a (...) S.A., które zostały przekazane Stowarzyszenia (...) oraz S. (...) ( dowód: pismo T. B. k. 20).

Pismem z dnia 30 listopada 2011 r. (...) poinformowało powoda, że wszystkie pozycje dotyczące oprawy graficznej (czołówek) oznaczone są jako filmy animowane. Natomiast pismem datowanym na 7 maja 2012 r. (...) poinformowało T. B., iż wynagrodzenia za korzystanie z utworów – filmów animowanych – wypłacane są do (...) i (...) w formie zryczałtowanej ( pisma (...) k. 21-22).

Powód za pośrednictwem pełnomocnika w dniu 30 maja 2012 r. wezwał Prezesa Stowarzyszenia (...) do wypłaty tantiem z tytułu nadawania przez (...) utworów audiowizualnych, zwrócił się o potwierdzenie do 30 czerwca 2012 r. rozliczenia się (...) z powodem oraz wypłaty tantiem za zaległy okres. W piśmie zaznaczono, iż w przypadku podtrzymania dotychczasowego stanowiska pismo należy traktować jako wezwanie przedsądowe ( pismo pełnomocnika powoda k. 23-28).

Utwory w których tworzeniu uczestniczył powód tj. Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – J., Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...)), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – G., Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Bufor (...), Bufor (...), Bufor (...) Bufor (...) – nie są filmami animowanymi (dowód: opinia biegłego H. N. k. 534-536, ustne wyjaśnienia biegłego H. N. protokół rozprawy z dnia 5 listopada 2015 r. 00:02:19 – 00:19:19).

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie wymienionych wyżej dokumentów, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron procesu, a Sąd nie znalazł podstaw aby powziąć wątpliwość wobec któregokolwiek z dokumentów.

Zeznania świadków K. C., M. S., M. F., J. W. i R. K. złożone w niniejszej sprawie, a powołane powyżej są w ocenie Sądu wiarygodne i nie budzą zastrzeżeń w zakresie okoliczności faktycznych w nich przedstawionych. Sąd przy ustaleniu stanu faktycznego oparł się na tych zeznaniach w takim zakresie w jakim zostało to przedstawione powyżej.

Sąd nie brał pod uwagę zeznań świadków w zakresie w którym wypowiadali się oni na temat tego czy przedmiotowe utwory stanowią utwór audiowizualny, a w szczególności czy stanowią film animowany albowiem nie dotyczyło to okoliczności faktycznych i były to jedynie subiektywne oceny świadków.

Podstawę ustaleń stanowiła również opinia biegłego z zakresu filmoznawstwa i produkcji (...). H. N.. Opinia biegłego Prof. H. N. została wykonana w sposób rzetelny w oparciu o całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, zgodnie z zasadami wiedzy i doświadczenia zawodowego biegłego, a nadto poparta została przykładami. Zdaniem Sądu wyjaśnienia biegłego złożone na rozprawie w dniu 5 listopada 2015 roku są precyzyjne, logiczne, a biegły w sposób dokładny odpowiadał na zadane mu pytania, jak również w sposób rzeczowy odniósł się do zarzutów stawianych opinii pisemnej, co potwierdziło prawidłowość sporządzonej przez biegłego opinii pisemnej. Z tych powodów opinia biegłego stanowiła podstawę do merytorycznego rozstrzygnięcia Sądu.

Na rozprawie w dniu 22 grudnia 2015 roku Sąd oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego ds. rachunkowości oraz wniosek o przesłuchanie stron (k. 583) na podstawie art. 217 § 3 k.p.c. uznając, że okoliczności istotne dla rozstrzygnięcia sprawy zostały dostatecznie wyjaśnione na podstawie zgromadzonych w sprawie dowodów, które pozwalały na wydanie rozstrzygnięcia. Natomiast przeprowadzenie zawnioskowanych dowodów przedłużyłoby jedynie postępowanie, a nie miałoby wpływu na rozstrzygniecie sprawy z uwagi na argumenty powołane w niniejszym uzasadnieniu.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że w niniejszej sprawie powód T. B. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) tantiem w wysokości 10.000 zł z tytułu emisji jego filmów animowanych, a eksploatowanych przez Telewizję (...) w okresie od 1 kwietnia 2010 r. do 31 grudnia 2011 r. Sporny pomiędzy stronami okazał się charakter utworów stworzonych przez powoda, bowiem T. B. uważał, że przygotowane przez niego czołówki oraz bufory stanowią utwór audiowizualny – film animowany, za który należą mu się tantiemy. Pozwany natomiast kwestionował charakter utworów powoda jako utworów audiowizualnych – filmów animowanych, a tym samym podważał zasadność wypłaty tantiem.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory: wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe); plastyczne; fotograficzne; lutnicze; wzornictwa przemysłowego; architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne; muzyczne i słowno-muzyczne; sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne; audiowizualne (w tym filmowe). Ochroną objęty może być wyłącznie sposób wyrażenia; nie są objęte ochroną odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne. Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nieukończoną. Ochrona przysługuje twórcy niezależnie od spełnienia jakichkolwiek formalności.

Wedle przepisu art. 70 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych domniemywa się, że producent utworu audiowizualnego nabywa na mocy umowy o stworzenie utworu albo umowy o wykorzystanie już istniejącego utworu wyłączne prawa majątkowe do eksploatacji tych utworów w ramach utworu audiowizualnego jako całości. Zgodnie z ust. 2 ¹ art. 70 Współtwórcy utworu audiowizualnego oraz artyści wykonawcy są uprawnieni do: wynagrodzenia proporcjonalnego do wpływów z tytułu wyświetlania utworu audiowizualnego w kinach; stosownego wynagrodzenia z tytułu najmu egzemplarzy utworów audiowizualnych i ich publicznego odtwarzania; stosownego wynagrodzenia z tytułu nadawania utworu w telewizji lub poprzez inne środki publicznego udostępniania utworów; stosownego wynagrodzenia z tytułu reprodukowania utworu audiowizualnego na egzemplarzu przeznaczonym do własnego użytku osobistego. Z treści ust. 3 i 4 art. 70 wynika, że korzystający z utworu audiowizualnego wypłaca wynagrodzenie, za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi. Stosowne wynagrodzenie za korzystanie z polskiego utworu audiowizualnego za granicą lub zagranicznego utworu audiowizualnego w Rzeczypospolitej Polskiej może być ustalone ryczałtowo.

Niewątpliwie w polskim ustawodawstwie brak jest legalnej definicji utworu audiowizualnego. W takiej sytuacji należało zastanowić się jak rozumieć pojęcie utworu audiowizualnego w okolicznościach niniejszej sprawy. W sporządzonej opinii biegły przedstawił dość szeroką wykładnię utworu audiowizualnego wskazując, że przez taki utwór należy rozumieć każdy utwór (przejaw działalności twórczej o charakterze indywidualnym) wyrażony za pomocą serii następujących po sobie obrazów, z dźwiękiem lub bez dźwięku, utrwalony na jakimkolwiek nośniku umożliwiającym wielokrotne odtwarzanie, wywołujący wrażenie ruchu. Zdaniem biegłego przyjmując taką definicję biegły stwierdził, że czołówki wyreżyserowane przez T. B. dla (...) i bufory (...) – (...) – (...) – (...) spełniają warunki utworu audiowizualnego. Jednak biegły wyraźnie zaznaczył, że te utwory nie spełniają sensu stricto warunków filmu animowanego, ze względu na swoją ubogą strukturę, odmienną od zazwyczaj rozbudowanej struktury filmu.

Zdaniem Sądu w okolicznościach niniejszej sprawy, w szczególności mając na uwadze roszczenie powoda, należy przyjąć definicję utworu audiowizualnego, która została określona w umowie generalnej zawartej pomiędzy Telewizją (...), a Stowarzyszeniem (...) w dniu 11 sierpnia 2008 roku albowiem przedmiotem tej umowy jest ustalenie wysokości i sposobu wypłaty wynagrodzeń dla współtwórców utworu audiowizualnego z tytułu nadawania utworów audiowizualnych przez Telewizję (...). Niewątpliwie powód domaga się w niniejszej sprawie dodatkowego wynagrodzenia za nadawanie przez (...) wymienionych w pozwie utworów, których powód jest współtwórcą. W takiej sytuacji w niniejszej sprawie przez utwór audiowizualny należało rozumieć filmy fabularne kinowe, filmy fabularne telewizyjne, fabularne seriale, filmy i seriale animowane, filmy i seriale dokumentalne i paradokumentalne, telenowele, sitcomy oraz teatr telewizji, a nie obejmuje reklam, video-clipów i teledysków.

Mając na uwadze powyższe powód w niniejszej sprawie powinien wykazać, że wymienione w pozwie utwory za które domaga się dodatkowego wynagrodzenia (tantiem) stanowiły filmy animowane, co skutkowałoby, że stanowiłyby również utwór audiowizualny w rozumieniu przedstawionym wyżej.

Mając na uwadze powyższe rozważania, a w szczególności opinię biegłego, Sąd doszedł do przekonania, że utwory będące efektem pracy T. B. tj. Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...)), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – G., Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – S., Czołówka (...) – (...), Czołówka (...) – (...), Bufor (...), Bufor (...), Bufor (...) Bufor (...) - nie są filmami animowanymi, a więc nie mogą być uznane za utwory audiowizualne w przedstawionym wyżej rozumieniu. Z wymienionych utworów z pewnością nie czyni filmów animowanych okoliczność, że w umowie pomiędzy Telewizją (...), a producentem zostały one określone jako filmy animowane. Wynika to z tego, że utwór aby mógł być nazywany filmem animowanym musi spełniać określone obiektywne warunki, a utwory powoda zgodnie z opinią biegłego takich warunków nie spełniają, a więc z pewnością nie są filmami animowanymi.

Natomiast należy podkreślić, że Telewizja (...) umówiła się ze Stowarzyszeniem (...), że wynagrodzenie dla współtwórców będzie uiszczane za nadawanie „utworów audiowizualnych” w rozumieniu umowy generalnej. Umowa generalna przewiduje wypłatę wynagrodzenia, w wysokości określonej regulaminem repartycji dodatkowych wynagrodzeń, reżyserów, autorów scenariusza, operatorów obrazu i scenografów za nadania telewizyjne (...) S.A. Z uwagi na fakt, iż dzieła powoda nie mogą zostać uznane za utwór audiowizualny i film animowany w rozumieniu umowy generalnej, dlatego też (...) nie odprowadzała od nich wynagrodzenia. Bez znaczenia przy tym jest używana przez (...) w dokumentach nomenklatura i oznaczenie oprawy graficznej (czołówek) jako filmy animowane przy wypłacie wynagrodzenia w formie zryczałtowanej za korzystanie z utworów (...).

Mając na uwadze powyższe konstatacje Sąd doszedł do przekonania, że powództwo powoda podlegało oddaleniu w całości jako niezasadne.

Orzekając o kosztach postępowania Sąd Okręgowy za podstawę rozstrzygnięcia w punkcie 2 wyroku przyjął art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Jak stanowi § 3 cytowanego przepisu, do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Wobec oddalenia powództwa, T. B. należało uznać za stronę przegrywającą proces w całości i zobowiązaną do zwrotu kosztów procesu stronie pozwanej. Sąd zasądził od powoda na rzecz (...) kwotę 2717 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Na powyższą kwotę składają się: 1500 zł tytułem zaliczki uiszczonej przez pozwanego na udział biegłego w sprawie, 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz zwrot kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 1200 zł, ustalonej stosownie do § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu.

Zgodnie z art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd z urzędu zwraca stronie wszelkie należności z tytułu wydatków, stanowiące różnicę między kosztami pobranymi od strony a kosztami należnymi. Na tej też podstawie należało zwrócić powodowi kwotę 950,20 zł, co też uczyniono w pkt. 3 wyroku. Zasądzona kwota stanowi różnicę pomiędzy uiszczoną zaliczką w kwocie 3000 zł, a kosztami udziału biegłych w niniejszym postępowaniu, odpowiednio 108,82 zł i 1949,98 zł.

Z tych wszystkich względów orzeczono jak w wyroku.