Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy w Ostrołęce III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 28 marca 2014 r. w O.

sprawy z odwołania F. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w P.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania F. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P.

z dnia 12 sierpnia 2013r. znak (...)

orzeka:

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

F. D. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 12.08.2013r., znak (...), którą tą decyzją odmówiono mu prawa do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu wskazał, że F. D. pobierał rentę inwalidzką, a podstawa jej wymiaru została ustalona z wynagrodzenia uzyskanego w okresie od 01.05.1983r. do 31.03.1985r. Wskaźnik wysokości wymiaru wyniósł 84,74%. Na dzień ustalenia prawa do renty odwołujący wykazał 13 lat, 9 miesięcy i 20 dni stażu pracy. Decyzją z dnia 13.06.2013r. odwołującemu się przyznano prawo do emerytury od dnia 10.06.2013r. Za podstawę wymiaru emerytury ZUS przyjął zwaloryzowaną podstawę wymiaru renty ze wskaźnikiem 125,07 %. Obliczona podstawa wymiaru renty wyniosła 896,95 zł. Do obliczenia wysokości emerytury uwzględnił 21 lat, 1 miesiąc i 1 dzień okresów składkowych. Wysokość świadczenia po waloryzacjach wyniosła 1.205,63 zł brutto i była świadczeniem mniej korzystnym od pobieranej renty. Dlatego wypłatę emerytury zawieszono a kontynuowano wypłatę renty. W dniu 02.08.2013r. F. D. złożył wniosek o przeliczenie podstawy wymiaru emerytury. Do wniosku dołączył świadectwo pracy z dnia 23.07.2013r. i zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z Miejskiego Przedsiębiorstwa (...). ZUS dokonał ustalenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru i ustalił, ze wyliczony wskaźnik z całego okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu wynosi 52,82 %. Odwołujący zaś nie udokumentował zarobków z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat, poprzedzających rok zgłoszenia wniosku o emeryturę. W związku z tym stwierdzono, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obecnie pobieranego przez odwołującego świadczenia i ustalony na podstawie wynagrodzeń z 3 lat kalendarzowych, wynoszący 125,07% jest nadal najkorzystniejszy. Dokonując powyższych ustaleń, organ emerytalny za okresy, za które nie udokumentowano wynagrodzeń przyjął wynagrodzenie minimalne. Wobec powyższego zaskarżoną decyzją z dnia 12.08.2013r. odmówił odwołującemu prawa do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.

F. D. (ur. (...)) na podstawie decyzji z dnia 31.10.1985r. od dnia 11.10.1985r. pobierał rentę inwalidzką II grupy inwalidów, a podstawa jej wymiaru został ustalona na kwotę stanowiącą przeciętny miesięczny zarobek w okresie zatrudnienia 01.05.1983r. – 31.03.1985r. Na dzień ustalenia prawa do renty odwołujący wykazał 13 lat, 9 miesięcy i 20 dni zatrudnienia. Stosunek kwoty renty do podstawy jej wymiaru wyniósł 64,94 % i stanowił współczynnik waloryzacyjny (k. 18 a.r.). Natomiast na podstawie decyzji o rewaloryzacji renty z dnia 20.12.1991r. wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 84,74 % (k. 60 a.r.). Obecny wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ustalono na podstawie decyzji o ponownym ustaleniu wysokości renty z dnia 16.03.2007r. na 125,07 %, a organ rentowy w orzeczeniu tym wskazał, że na dzień 28.02.2007r. odwołujący posiada 21 lat okresów składkowych, tj. 252 miesięcy (k. 92 a.r.).

W dniu 05.06.2013r. F. D. złożył wniosek o przyznanie mu prawa do emerytury przysługującej po osiągnięciu wieku emerytalnego 65 lat (k. 1 a.e. (...)).

Decyzją z dnia 13.06.2013r. odwołującemu się przyznano prawo do emerytury od dnia 10.06.2013r. Do ustalenia podstawy emerytury przyjęto podstawę wymiaru renty. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z poprzedniej decyzji przyjęty do obliczenia emerytury wynosi 125,07 %. Podstawa wymiaru obliczona przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru 125,07% przez kwotę bazową 717,16 zł wynosi 896,95 zł. Do obliczenia wysokości emerytury ZUS uwzględnił 21 lat, 1 miesiąc i 1 dzień okresów składkowych, tj. 253 miesięcy. Wysokość świadczenia emerytalnego po waloryzacjach wyniosła 1.205,63 zł brutto i była świadczeniem mniej korzystnym od pobieranej renty. Dlatego wypłatę emerytury zawieszono, a kontynuowano wypłatę renty (a.e. (...)).

F. D. złożył do akt emerytalnych nową dokumentację domagając się przeliczenia podstawy wymiaru emerytury.

W dniu 02.08.2013r. wraz z wnioskiem o przeliczenie podstawy emerytury złożył świadectwo pracy z dnia 23.07.2013r. i zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu za okres 31.08.1974r. – 10.03.1976r. z Miejskiego Przedsiębiorstwa (...) Sp. z o.o. w O.. Domagał się uwzględnienia wynagrodzenia uzyskiwanego w (...) S. w latach 1966, 1967, 1968, wynagrodzeń z lat 1966 – 1985r. (a.e. (...)).

Po rozpatrzeniu wniosku z dnia 02.08.2013r. decyzją z dnia 12.08.2013r. ZUS odmówił mu prawa do przeliczenia emerytury. Zdaniem ZUS, wyliczony wskaźnik z całego okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu wynosi 52,82 %, a odwołujący nie udokumentował zarobków z kolejnych 10 lat wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę. Wskaźnik podstawy wymiaru obecnie pobieranego świadczenia wyliczono na podstawie wynagrodzeń z 3 lat kalendarzowych i wynosi 125,07 % i jest nadal najkorzystniejszy, wobec czego świadczenie wypłacane będzie w dotychczasowej wysokości. Dokonując powyższych ustaleń, organ emerytalny za okresy, za które nie udokumentowano wynagrodzeń, przyjął wynagrodzenie minimalne (a.e. (...)).

Decyzją z dnia 17.09.2013r. F. D. przeliczono rentę od dnia 01.09.2013r., tj. od miesiąca zgłoszenia przez niego wniosku. Uwzględniono sprawowania opieki na dzieckiem: 26.11.1972r. – 31.12.1972r., 01.08.1974r. – 11.08.1974r., 29.08.1974r. – 30.08.1974r. Okres składkowy wyniósł 21 lat, 1 miesiąc i 18 dni, a nieskładkowy 1 miesiąc i 18 dni. Wysokość renty ustalono na kwotę 1.272,00 złotych brutto (a.e. (...)).

We wniosku złożonym w dniu 26.11.2013r. F. D. domagał się przeliczenia podstawy wymiaru emerytury poprzez uwzględnienie wynagrodzeń za lata 1966 – 1986. Domagał się także ustalenia podstawy wymiaru emerytury na podstawie przeciętnej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez z ostatnich 20 lat kalendarzowych, ewentualnie z faktycznego okresu ubezpieczenia (a.e. (...)).

Decyzją z dnia 17.12.2013r., po rozpatrzeniu wniosku z dnia 26.11.2013r. F. D. odmówiono prawa do przeliczenia emerytury. Organ emerytalny wskazał, że po korekcie wynagrodzeń z lat 1976- 1979 obecnie wyliczony wskaźnik z 10 kolejnych lat 1976- 1985 wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę wynosi 105,14 %. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obecnie pobieranego świadczenia ustalono na podstawie wynagrodzeń z 3 lat kalendarzowych: 1980 – 1982r. na 125,07 % i jest nadal on najkorzystniejszy, wobec czego świadczenie wypłacane będzie w dotychczasowej wysokości (a.e. (...)).

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie jest wysokość emerytury F. D.. Jak wyżej wskazano, F. D. przedkładał w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych nowe dokumenty, a ZUS w decyzjach z dni: 12.08.2013r., 17.09.2013r., 17.12.2013r. odnosił się do ich treści.

F. D. domagał się m.in. zaliczenia do stażu pracy okresów sprawowania opieki nad dzieckiem w okresach: 26.11.1972r. – 31.12.1972r., 01.08.1974r. – 11.08.1974r., 29.08.1974r. – 30.08.1974r. W wyniku przeliczenia okres pracy odwołującego się wyniósł: 21 lat, 1 miesiąc i 18 dni okresów składkowych oraz 1 miesiąc i 18 dni okresów nieskładkowych. Nadal najkorzystniejszy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury to wynagrodzenie z 3 lat kalendarzowych. Przy przyjęciu do obliczenia wysokości renty przeliczonego stażu pracy oraz poprzednio ustalonej podstawy wymiaru renty, w wyniku przeliczenia świadczenie wyniosło od dnia 01.09.2013r. – 1.272,00 zł brutto.

Odwołujący się F. D. nie godził się z wysokością świadczenia i domagał się przeleczenia podstawy wymiaru emerytury na podstawie art. 15, 16 lub 17 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Według art. 15 ust. 1 w/w ustawy podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

Według ust. 2 w przypadku, gdy zainteresowany w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłosił wniosek o emeryturę, pobierał przez więcej niż 10 lat zasiłek przedemerytalny, podstawę wymiaru emerytury stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany nabył prawo do tego zasiłku.

Według ust. 2a jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy.

Według ust. 2b przepisy ust. 2a stosuje się odpowiednio do osób uznanych za repatriantów.

Według ust. 3 do podstawy wymiaru emerytury lub renty, o której mowa w ust. 1 i 2, dolicza się kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, a także wartość rekompensaty pieniężnej ustaloną zgodnie z pkt 3 załącznika do ustawy z dnia 6 marca 1997r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent. Do podstawy wymiaru wlicza się również kwoty zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych lub stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy za okres udokumentowanej niezdolności do pracy, z zastrzeżeniem ust. 3a.

Według ust. 3a przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury lub renty uwzględnia się kwoty wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy, oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, przysługujących ubezpieczonemu w roku kalendarzowym przypadającym po 2004 r., z tym, że łączna kwota podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wynagrodzeń i zasiłków nie może przekroczyć maksymalnej kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Według ust. 4 w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1)oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

2)oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

3)oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4)mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.

Według ust. 5 wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.

Według ust. 6 na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Według ust. 7 przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio do osoby, która osiągała uposażenie.

Według ust 8 do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty przysługującej duchownym przyjmuje się przeciętną podstawę wymiaru składek z pełnych lat kalendarzowych ubezpieczenia przypadających po dniu 1 lipca 1989 r. do dnia, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie, z tym, że z okresu nie dłuższego niż określony w ust. 1; na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru ustala się w myśl ust. 1.

Art. 16 stanowi, że przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1 i 2, przyjmuje się lata kalendarzowe następujące bezpośrednio po sobie, chociażby ubezpieczony w niektórych z tych lat przez okres roku lub w okresie krótszym niż rok nie pozostawał w ubezpieczeniu.

Z wyżej cytowanych art. 15 i 16 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynika, że wybór okresu do ustalenia podstawy wymiaru emerytury możliwy jest z kolejnych, następujących bezpośrednio po sobie, 10 lat z dwudziestolecia bezpośrednio poprzedzającego rok złożenia wniosku emerytalnego /rentowego, albo wybranie z całego okresu podlegania ubezpieczeniu dowolnych (niekoniecznie kolejnych) 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia stosownego wniosku. Art. 15 ust. 2 zaś nie odnosi się do odwołującego (nie pobierał on zasiłku przedemerytalnego).

Wyżej przytoczone przepisy art. 15 i 16 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie mają zastosowania, ponieważ, wysokość świadczenia ulega ponownemu ustaleniu na zasadach określonych w art. 110-113.

Według art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1)z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2)z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3)z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty,

- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

2. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.

3. Podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalona na zasadach określonych w ust. 1 i 2, podlega wszystkim waloryzacjom przysługującym do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie tej podstawy.

Sąd Okręgowy podziela stanowisko organu emerytalnego, według którego najkorzystniejszy jest wskaźnik wysokości podstawy wyliczony na podstawie wynagrodzeń z 3 lat kalendarzowych, który wynosi 125,07, zaś nowo wyliczone wskaźniki wysokości podstawy wymiaru są niższe od poprzedniego.

Odwołujący się F. D. domagał się także uwzględnienia jego wynagrodzeń z okresu faktycznego podlegania ubezpieczeniu.

O powyższym stanowi art. 17 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, według którego, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru renty w myśl art. 15 ust. 1 dla ubezpieczonego, o którym mowa w art. 58 ust. 1 pkt 1-4, do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się podstawę wymiaru składek za okres faktycznego podlegania ubezpieczeniu, z uwzględnieniem ust. 2 i 3. Przepis art. 15 ust. 3 stosuje się odpowiednio. Według ust. 2 nie ustala się podstawy wymiaru renty dla ubezpieczonego, o którym mowa w ust. 1, jeżeli nie pozostawał on w ubezpieczeniu co najmniej przez 1 rok kalendarzowy. Według ust. 3 przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru renty w myśl art. 15 ust. 1 dla ubezpieczonego, o którym mowa w art. 58 ust. 1 pkt 5, z powodu pełnienia zastępczej służby wojskowej, odbywania czynnej służby wojskowej albo korzystania z urlopu wychowawczego.

Tymczasem art. 17 nie ma zastosowania w niniejszej sprawie, bowiem uwzględniania okresu faktycznego podlegania ubezpieczeniu dotyczy tylko osób wymienionych w art. 58 ust. 1 w pkt 1-4 – tj. , u których niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 30 roku życia. F. D. zaś wniosek o rentę inwalidzką złożył w dniu 07.10.1985r., tj. w wieku 37 lat. W aktach rentowych znajduje się orzeczenie Komisji Lekarskiej do Spraw Inwalidztwa i Zatrudnienia z dnia 06.12.1990r., z którego wynika, że odwołujący w (...) leczy się od 1983r. – co także potwierdza, że niezdolność do pracy powstała po ukończeniu 30 roku życia.

Jak wspomniano wyżej, niezdolność do pracy F. D. powstała w okresie, kiedy ukończył on 30 lat, a więc w myśl art. 17 w/w ustawy mógłby on domagać się uwzględniania okresu faktycznego podlegania ubezpieczeniu jedynie wówczas, gdyby nie można było ustalić podstawy wymiaru renty w myśl art. 15 ust. 1 z powodu pełnienia zastępczej służby wojskowej, odbywania czynnej służby wojskowej albo korzystania z urlopu wychowawczego.

Odwołujący w toku postępowania wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłej sądowej na okoliczność przeliczenia wysokości emerytury. Wniosek ten został oddalony na podstawie art. 217 § 3 k.p.c., ponieważ w sprawie nie potrzeba wiedzy specjalistycznej (postanowienie z dn. 28.03.2014r., adnotacja 00:01:58, k. 43 a.s.). Organ rentowy i Sąd mają obowiązek stosować przepisy ustawy, a według art. 111 w/w ustawy przelicza się wtedy, gdy wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Reasumując, odwołanie F. D. nie zasługuje na uwzględnienie i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. zostało oddalone.