Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 421/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Wołominie, z dnia 22 stycznia 2020r., sygn. akt II K 886/17

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1

D. D.

oskarżony nie był uprzednio karana

dane z KRK

270

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1.

dane z KRK

dokument wystawiony przez upoważnioną do tego instytucję, w ramach jej uprawnień, nie wzbudza zastrzeżeń odnośnie formy ich sporządzenia i wartości merytorycznej

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

- obraza przepisów postępowania, to jest art. 7, art. 410 k.p.k., mająca wpływ na treść wyroku, polegająca na niepełnym ukształtowaniu podstawy dowodowej wyroku, a przede wszystkim dowolnej oceny sytuacji stron postępowania, stanowiącej podstawę do wydania orzeczenia,

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, mający wpływ na treść wyroku, a polegający na błędnym przyjęciu, iż zarzucany oskarżonemu czyn wyczerpał znamiona przestępstwa art. 157 § 2 k.k. oraz wykroczenia z art. 119 § 1 k.w., podczas gdy prawidłowa analiza materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona czynu określonego w art. 281 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Na wstępie zauważyć należy, że gdy chodzi o środek odwoławczy wniesiony przez podmiot fachowy na niekorzyść oskarżonego, podlega on rozpoznaniu z zachowaniem rygorów określonych w art. 434 § 1 k.p.k.. Oznacza to, że sąd odwoławczy może orzec na niekorzyść oskarżonego jedynie w razie stwierdzenia uchybień podniesionych w środku odwoławczym, chyba że (…) ustawa nakazuje wydanie orzeczenia niezależnie od podniesionych zarzutów. Sąd Okręgowy stoi przy tym na stanowisku, że przy formułowaniu środka odwoławczego decydujące znaczenie ma powołanie się na konkretne uchybienie, zaś opisany w petitum zarzut stanowi jego słowne nazwanie. Podniesionym uchybieniem jest więc to, na co wskazuje słowne ujęcie zarzutu. Wobec tego nie w uzasadnieniu lecz w werbalizacji zarzutu apelacji należy poszukiwać granic zaskarżenia na niekorzyść, których nie wolno przekroczyć. Odmienne podejście do tego zagadnienia, relatywizowałoby zakaz procesowy, wręcz zaprzeczałoby jego istocie, a tym samym – naruszałoby gwarancyjny jego charakter (vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 sierpnia 2009 r. w sprawie sygn. akt V KK 91/09).

Trzeba również podkreślić, że gdy w apelacji na niekorzyść oskarżonego błędnie zostało wskazane uchybienie, które w rzeczywistości nie miało miejsca, wówczas nie jest to błędny opis wskazanego uchybienia, ale błąd co do danego faktu, który jakoby, zdaniem skarżącego, zaistniał. Wtedy mamy do czynienia z mylnie wskazanym uchybieniem, a nie z sytuacją, gdy jest to błędne opisanie ( określenie) uchybienia prawidłowo wskazanego. Wówczas, zgodnie z art. 434 § 1 pkt 3 k.p.k. taki błąd nie może obciążać oskarżonego, co nie pozwala sądowi odwoławczemu na uwzględnienie apelacji w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2019 r., sygn. VI KA 6/19 ).

Przenosząc to na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że apelacja prokuratora została skonstruowana w sposób wewnętrznie niespójny i niezrozumiały. Jej podstawą skarżący uczynił przepisy art. 438 pkt.1 i 3 k.p.k., choć wyrokowi stawiał zarzuty określone przepisami art. 438 pkt. 2 i 3 k.p.k.

Trzeba zatem przypomnieć, że w bogatym dorobku judykatury od dawna już wypracowano pogląd, zgodnie z którym błędne ustalenia faktyczne są konsekwencją wadliwych wniosków wywiedzionych z właściwie ocenionych dowodów lub pominięcia wynikających z tych dowodów okoliczności. Nie jest więc wewnętrznie spójne zarzucanie jednocześnie dowolnej oceny dowodów i błędu w ustaleniach faktycznych, co do tego samego rozstrzygnięcia. Tym samym sam błąd w ustaleniach faktycznych nie może polegać na nieprawidłowej analizie dowodów. Najpierw bowiem sąd orzekający obowiązany jest do przeprowadzenia właściwej oceny materiału dowodowego, respektującej reguły określone w art. 7 k.p.k., a dopiero na tej podstawie przeprowadza proces rozumowania, wnioskowania, który doprowadzić powinien do poczynienia prawidłowych ustaleń w sferze faktów.

Chociaż bowiem może zdarzyć się tak, że jedno uchybienie będzie oddziaływało w sferze trzech względnych przyczyn odwoławczych wymienionych w art. 438 k.p.k., tj. w sferze prawa procesowego, ustaleń faktycznych i prawa materialnego, to jednak nie oznacza, by w takiej sytuacji zasadnym było podnoszenie każdej z tych przyczyn odwoławczych – jako odrębnych zarzutów. Inaczej mówiąc – to samo uchybienie nie może stanowić zarazem obrazy prawa procesowego jak i błędu w ustaleniach faktycznych. Prawidłowo podniesiony od strony formalnej zarzut winien opierać się na pierwotnej przyczynie uchybienia, a nie na dalszych skutkach, które to uchybienie powoduje. Jeżeli błędne ustalenie faktyczne i nieprawidłowe zastosowanie prawa materialnego jest tylko skutkiem obrazy prawa procesowego, to należy podnieść jedynie zarzut oparty na podstawie określonej w art. 438 pkt 2 k.p.k., a wady w zakresie ustaleń faktycznych i zastosowania prawa materialnego, jak już to podkreślono wyżej, wskazać jako następstwo tego uchybienia w płaszczyźnie jego potencjalnego wpływu na treść wyroku. Natomiast zarzut wywodzony na podstawie art. 438 pkt 3 k.p.k. może być podniesiony wtedy, gdy błąd w sferze ustalenia faktów ma charakter pierwotny, czyli w takiej sytuacji, gdy samo przeprowadzenie postępowania dowodowego i ocena jego wyników nie nasuwa zastrzeżeń skarżącego. Ma to zaś miejsce wówczas, gdy w oparciu o prawidłowo przeprowadzone oraz trafnie ocenione dowody, sąd czyni ustalenia faktyczne, które z dowodów tych nie wynikają (błąd dowolności) albo gdy w oparciu o tak przeprowadzone i ocenione dowody nie poczynił ustaleń faktycznych, które z nich wynikały i miały znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (błąd braku) ( tak też: Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 21 października 2020r. , sygn. II AKa 115/20 ). W związku z tym nieprawidłowe było podniesienie przez prokuratora obu wspomnianych zarzutów zwłaszcza, że uzasadnienie apelacji nie wskazuje na czym konkretnie każde z tych uchybień miałoby polegać.

Gdy bowiem chodzi o obrazę prawa procesowego trudno zrozumieć, co skarżący miał na myśli odwołując się do „niepełnego ukształtowania podstawy dowodowej wyroku”. Sformułowanie to zdaje się sugerować, że chodziłoby o braki w tym materiale czy zaniechania postronnie sądu orzekającego, będące naruszeniem obowiązku wynikającego z art. 167 k.p.k., jednak autor apelacji w żaden sposób nie wskazuje, jakież to inne dowody powinny być przeprowadzone przez sąd meriti, a nie zostały uzyskane w postępowaniu przygotowawczym. Jeśli natomiast ów zwrot rozumieć jako nawiązujący do obrazy art. 410 k.p.k., to zaznaczyć wypada, że powołanie się na naruszenie tego właśnie przepisu wymaga wykazania, że przy wyrokowaniu sąd opierał się na materiale nieujawnionym na rozprawie głównej, bądź oparł się na części materiału ujawnionego. Dokonanie wadliwej – w ocenie skarżącego - oceny dowodów nie jest bowiem, co oczywiste, równoznaczne z obrazą art. 410 k.p.k. tymczasem podnosząc, jak chyba należy rozumieć sam zarzut, to uchybienie skarżący nie podaje w uzasadnieniu środka odwoławczego, które dowody zostały pominięte przez Sąd Rejonowy przy analizie, będącej podstawą czynionych ustaleń faktycznych.

Nie może być również mowy o zaistnieniu przesłanki odwoławczej opisanej w art. 438 pkt. 2 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej „oceny sytuacji stron” (?). Wadliwa ocena, niespełniająca – zdaniem prokuratora- wymogów art. 7 k.p.k. dotyczy materiału dowodowego, a nie wyprowadzonych przez sąd wniosków czy ustalonych faktów. Cytowane sformułowanie zdaje się wskazywać, iż intencją skarżącego było podważenie słuszności rozumowania przeprowadzonego na tle dowodów uznanych za wiarygodne czy też subsumpcji określonych ustaleń pod przepis art. 281 k.k. w podobnym bowiem tonie utrzymany był drugi z podniesionych zarzutów, który choć odwoływał się do błędu w ustaleniach faktycznych nie wskazywał w istocie żadnego konkretnego faktu, lecz zastosowanie przez sąd I instancji określonego przepisu prawa materialnego. Myśl tę rozwinął skarżący w dalszej części apelacji stwierdzając, iż „sąd oparł się na błędnej ocenie sytuacji, w której znalazły się strony , a tym samym błędnie określił kwalifikację prawną czynu, którego dopuścił się oskarżony” ( vide: k. 252v.)

Lektura części motywacyjnej środka odwoławczego upoważnia do wniosku, iż poza obszerną częścią stanowiącą sprawozdanie z dotychczasowego przebiegu postępowania i swoistego resumee zaskarżonego wyroku, zawiera ona subiektywne i czysto polemiczne stanowisko oskarżyciela, nie poparte rzeczowymi argumentami. Przepis art. 281 k.k. dla bytu typizowanej w nim kradzieży rozbójniczej wymaga, by sprawca bezpośrednio pod dokonaniu kradzieży postąpił w określony sposób „ w celi utrzymania się w posiadaniu rzeczy”. Cel ten musi zatem, jako kategoria faktów, wynikać z zebranych i obdarzonych wiara dowodów, nie zaś być efektem domniemań czy założeń czynionych z perspektywy racjonalnego rozumowania. Kwantyfikator ten stosowny jest bowiem do oceny dowodów, nie może natomiast ich zastąpić i sam w sobie dawać podstawy do poczynienia konkretnych ustaleń.

Tymczasem z ustaleń prezentowanych przez Sąd Rejonowy wynika, że ani sam pokrzywdzony ani żaden z pasażerów w żaden sposób nie dał do zrozumienia, że podejmie próbę odzyskania skradzionego telefonu, a więc – że bez uderzenia pokrzywdzonego w twarz posiadanie przez oskarżonego skradzionego przedmiotu byłoby zagrożone. Zwrócenie się przez M. D. z prośbą o pomoc nastąpiło już po całym zajściu, kiedy przedostał się on do innej części wagonu i wiązało się z jego obrażeniem (krwawiącym nosem). To dopiero wtedy oskarżony wołał za nim „złodziej”, ale to miało miejsce już po uderzeniu pokrzywdzonego w twarz. Ani podczas zaboru rzeczy ani tuż po niej sam pokrzywdzony nie próbował jej odzyskać ani też w tym celu do nikogo się nie zwracał. Nikt z pasażerów nie interesował się wtedy tym, co dzieje się miedzy młodymi mężczyznami, a wręcz przeszli oni do przodu pociągu. Sam oskarżony, znajdując się pod znacznym działaniem alkoholu, w towarzystwie kolegi i nie napotykając jakiegokolwiek oporu ze strony pokrzywdzonego, nie potrzebował czynić nic, aby utrzymać się w posiadaniu skradzionego telefonu. Gdyby, jak twierdzi prokurator, D. D. postąpił w opisany sposób, aby uniemożliwić interwencję osób postronnych i zapewnić sobie dalsze władztwo nad rzeczą, to po prostu nie pozwoliłby pokrzywdzonemu przejść w dalszą część pociągu do momentu, aż sam by go nie opuścił.

Próbując negować wniosek sądu meriti, iż oskarżony użył przemocy by – podobnie jak czynił to wcześniej poniżyć pokrzywdzonego, ośmieszyć skarżący wskazywał, iż do takiego wniosku nie uprawnia żaden dowód, a ich logiczna analiza wskazuje, że JEDYNYM RACJONALNYM wytłumaczeniem oskarżonego jest to, iż chciał doprowadzić do tego, by pokrzywdzony się nie bronił i nikt nie odważył się podjąć próby odebrania rzeczy. Zdaniem sądu odwoławczego jest dokładnie odwrotnie. Niezależnie od wyjaśnień oskarżonego wszystkie pozostałe dowody świadczą o tym, że bardzo pijany D. D. zaczepiał pokrzywdzonego bez żadnego powodu, początkowo niczego się od niego nie domagając, a jedynie ubliżając mu. Zaraz po kradzieży uderzył go kilkakrotnie w twarz, a więc postąpił także w sposób poniżający – nie uderzył np. w brzuch, nie przewrócił czy kopał. Spoliczkowanie pokrzywdzonego było formą poniżenia go na koniec zajścia, wykazania przewagi nie mającej jednak na celu utrzymanie się w posiadaniu skradzionego telefonu, lecz wykazanie, że oskarżony jest „mocniejszy, może robić co chce”. Sugerowane przez skarżącego tłumaczenie zachowania oskarżonego jest nie tylko całkowicie dowolne gdyż nie wskazuje na nie żaden dowód, ale właśnie nieracjonalne. Nic bowiem nie wskazywało na to, że ktokolwiek podejmie przed oskarżonym próbę obrony lub też odzyskania rzeczy, a podjęte działanie – przy jednoczesnym pozwoleniu pokrzywdzonemu aby oddalił się on jeszcze przed zatrzymaniem pociągu na stacji, gdzie wysiadał oskarżony – byłoby w takiej sytuacji bezskuteczne.

Wniosek

Uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji. .

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zgodnie z art. 437 § 2 k.p.k. (…) uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania może nastąpić wyłącznie w wypadkach wskazanych w art. 439 § 1, art. 454 lub jeżeli jest konieczne przeprowadzenie na nowo przewodu w całości.

Prokurator nie wykazał, aby zaistniała którakolwiek z wymienionych sytuacji procesowych.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Fakt przedawnienia karalności czynu przypisanego oskarżonemu w punkcie I wyroku.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Zgodnie z art. 45 § 1 k.w. karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok, a jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od zakończenia tego okresu.

Skoro czyn popełniany przez D. D., kwalifikowany z art. 119 § 1 k.w. miał miejsce w dniu 12 sierpnia 2017r., to jego przedawnienie nastąpiłoby w dniu 12 sierpnia 2020r. Ze względu na zawieszenie biegu okresów przedawnienia karalności wykroczenia w okresie od 20 marca 2020r. do 16 maja 2020r., wynikające z wprowadzenia specjalnych rozwiązań ustaw tzw. COVID-19 , do przedawnienia tego doszło z dniem 27 września 2020r.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcie co do winy i kary w zakresie przypisanego oskarżonemu występku z art. 157 § 2 k.k. w zw. z art. 57 a § 1 k.k.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zostały one omówione w punkcie 3.1 , a brak było przesłanek z art. 439 k.p.k. lub art. 440 k.p.k.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zmiana w zakresie rozstrzygnięcia z punktu I, dotyczącego przypisania popełnienia wykroczenia z art. 119 § 1 k.w.

Zwięźle o powodach zmiany

Zgodnie z art. 5 § 1 pkt. 4 k.p.sw. nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy nastąpiło przedawnienie orzekania. Zatem, w razie wystąpienia ujemnej przesłanki procesowej należy w tej części uchylić wyrok i postępowanie umorzyć (arg. z art. 437 § 2 k.p.k.).

Konsekwencją umorzenia postępowania co do meritum było też uchylenie rozstrzygnięcia o zasądzeniu od oskarżonego opłaty i kosztów postepowania związanych ze skazaniem za wykroczenie z art. 119 § 1 k.w.

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Obciążenie Skarbu Państwa wydatkami postępowania odwoławczego – w zakresie obu czynów

Na podstawie art. 632 pkt. 2 k.p.k. wydatki postępowania w razie jego umorzenia ponosi Skarb Państwa.

7.  PODPIS

SSO Beata Tymoszów SSO Adam Bednarczyk SSO Sebastian Mazurkiewicz

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Wołominie, z dnia 22 stycznia 2020r. , sygn. akt II K 886/17

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana