Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 sierpnia 2021 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu - Wydział I Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Joanna Składowska

po rozpoznaniu w dniu 13 sierpnia 2021 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) F.z siedzibą w G.

przeciwko M. S.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Wieluniu z dnia 18 maja 2021 roku, sygn. akt I C 15/21

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu w Wieluniu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I Ca 380/21

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 18 maja 2021 r., wydanym pod sygn. akt I C 15/21, Sąd Rejonowy w Wieluniu oddalił powództwo (...) (...)z siedzibą w G. skierowane przeciwko M. S. o zapłatę kwoty 8 937,82 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty (pkt 1), zasądzając od powoda na rzecz pozwanej 1 800 złotych z tytułu zwrotu kosztów procesu (pkt 2).

Rozstrzygnięcie zapadło przy następujących ustaleniach i wnioskach:

W dniu 28 czerwca 2018 r. M. S. zawarła z (...) sp. z o.o. z siedzibą we W. umowę pożyczki w kwocie 8 000 złotych na okres do 28 lutego

2022 r.

W dniu 19 kwietnia 2018 r. (...) (...) z siedzibą w W., reprezentowany przez (...) sp. z o.o. we W. i (...) (...) z siedzibą w G., reprezentowany przez Kancelarię (...) S.A. zawarły umowę ramową o współpracy w zakresie sekurytyzacji.

W dniu 3 lipca 2018 r. sporządzona została umowa sekurytyzacji pomiędzy (...) reprezentowanym przez Kancelarię (...) S.A. i (...) reprezentowanym przez (...) sp. z o.o., w imieniu którego działała J. O..

Jak zauważył Sąd Rejonowy, pozwana zakwestionowała legitymację czynną powoda, zarzucając nieważność i nieskuteczność umowy cesji wierzytelności. Umowę ramową współpracy między (...) i (...) podpisały podmioty upoważnione do reprezentowania stron działające przez osoby uprawnione do ich reprezentacji zgodnie z zapisami KRS. Na uwzględnienie zasługuje natomiast zarzut pozwanej dotyczący braku umocowania do zawarcia umowy sekurytyzacji z 3 lipca 2018 r. przez pełnomocnika (...) Sp. z o.o., działającego na rzecz (...) z (...). Powód nie wykazał umocowania J. O., działającej jako pełnomocnik (...) Sp. z o.o. do zawarcia umowy sekurytyzacji z powodem. Powód nie złożył pełnomocnictwa udzielonego przez (...) Sp. z o.o. dla J. O. do zawarcia umowy sekurytyzacji. Ponadto nie złożył umowy przelewu wierzytelności zawartej przez pierwotnego wierzyciela z (...).

Z tej przyczyny powództwo podlegało oddaleniu.

O kosztach zastępstwa procesowego na rzecz pozwanego Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c.

Powód wniósł apelację od powyższego wyroku, zaskarżając orzeczenie w całości

i ponosząc następujące zarzuty:

1. naruszenia art 232 k.p.c. w zw. z art 6 k.c., poprzez przyjęcie, że strona powodowa nie przedłożyła wystarczających dowodów świadczących o dokonaniu przelewu wierzytelności dochodzonej w przedmiotowym postępowaniu, podczas gdy strona powodowa nie tylko zaoferowała dowody w postaci umowy cesji wierzytelności wraz z załącznikiem, umowy ramowej współpracy, potwierdzenia zapłaty ceny, wydruku informacji ze strony internetowej, pełnomocnictwa dla Kancelarii (...) S.A., ale także przedłożyła umowę pożyczki nr (...) z dnia 28 czerwca 2018 r., wypowiedzenie umowy pożyczki, stwierdzenie nadania wypowiedzenia, wezwanie do zapłaty, zawiadomienie o dokonaniu cesji a których treść i spójność nie powinna budzić wątpliwości, gdyż ich integralność wprost wynika z treści dołączonych do pozwu dowodów i wykazuje legitymację czynną;

2. naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 § 1 k.p.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i brak wszechstronnego rozważenia całokształtu materiału dowodowego, przejawiające się w uznaniu, że przedstawione przez powoda umowa przelewu wierzytelności z 3 lipca 2018r. wraz z załącznikiem do umowy stanowiący wykaz wierzytelności objętych cesją i zawierające dane identyfikujące wierzytelność w stosunku do pozwanej oraz potwierdzenie zapłaty ceny, a także umowa ramowa współpracy są niewystarczające z uwagi na brak przedłożenia umocowania dla J. O. oraz braku wykazania przejścia wierzytelności pomiędzy pożyczkodawcą a (...), podczas gdy przedstawiony przez powoda ogół dokumentacji, w tym kluczowe potwierdzenie zapłaty ceny za zakup wierzytelności wykazują, że doszło do skutecznej sprzedaży wierzytelności;

3. naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., poprzez nieprawidłowe przeprowadzenie postępowania dowodowego przejawiające się w nierozważeniu w sposób wszechstronny dowodów przedstawionych przez powoda i tym samym wyprowadzenie z materiału dowodowego wniosków z nim sprzecznych a mianowicie takich, że powód nie udowodnił, iż dochodzona wierzytelność została skutecznie przeniesiona na powoda, podczas gdy okoliczności te zostały należycie wykazane przez powoda przedłożonymi do akt sprawy dokumentami a co potwierdza już samo dysponowanie przez powoda dokumentami pożyczki oraz danymi pozwanej;

4. naruszenia przepisu art. 129 § 4 k.p.c. w zw. z art. 208 § 1 pkt 4 k.p.c. oraz art. 227 k.p.c., przez ich niezastosowanie przy powziętych wątpliwościach co do treści, formy umowy sprzedaży wierzytelności czy nieprawidłowości umocowań do ich zawarcia i niezobowiązanie powoda do złożenia brakujących dokumentów oraz niezbędnych umocowań, a zamiast tego arbitralne uznanie, że złożone przez powoda dokumenty są niewystarczające do wykazania skutecznego przelewu wierzytelności na powoda.

W oparciu o wskazane zarzuty skarżący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w całości poprzez zasądzenie roszczenia od pozwanej na rzecz powoda zgodnie z żądaniem pozwu oraz zasądzenie na rzecz strony powodowej kosztów procesu za pierwszą instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

2.  zasądzenie od pozwanej na rzecz strony powodowej kosztów postępowania apelacyjnego,

w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych;

3.  na wypadek uznania przez Sąd, że Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty sprawy lub że zachodzi konieczność przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowy Rejonowemu do ponownego rozpoznania, pozostawiając przy tym sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego według norm przepisanych.

Nadto apelujący wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z umocowania dla J. O., umocowania dla J. C., umocowania dla Ł. K. oraz oświadczenia o przelewie wierzytelności na potwierdzenie wykazania legitymacji czynnej powoda.

Pozwana domagała się oddalenia apelacji na koszt skarżącego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

Podstawą oddalenia powództwa było stwierdzenie, że strona powodowa nie wykazała nabycia wierzytelności. W tym kontekście zaś w pierwszym rzędzie warto podkreślić, że wierzytelność - z wyjątkiem związanej z dokumentem na okaziciela i zabezpieczonej hipoteką - przechodzi na nabywcę solo consensu, tj. przez sam fakt zawarcia umowy. Umowa ta może być w zasadzie zawarta w dowolnej formie. Mają tu zastosowanie przepisy ogólne kodeksu cywilnego dotyczące formy czynności prawnych.

Co najważniejsze, zgodnie z art. 509 k.c., przelew dochodzi do skutku bez koniecznego udziału i zgody dłużnika, często zatem i bez jego wiedzy. Aby zapobiec komplikacjom, ustawodawca nałożył na zbywcę wierzytelności obowiązek zawiadomienia dłużnika o przeniesieniu wierzytelności. Niewykonanie tego obowiązku nie powoduje natomiast bezskuteczności umowy przelewu, może jedynie wywołać ujemne skutki dla nabywcy wierzytelności. Spełnienie bowiem świadczenia do rąk zbywcy przed zawiadomieniem dłużnika o przelewie będzie skuteczne również wobec nabywcy, chyba że dłużnik wiedział (bez względu na źródło tej wiedzy) o przelewie.

W sprawie przedmiotowej pełnomocnik pozwanej, domagając się oddalenia powództwa, podniósł dużą liczbę zarzutów. W zakresie legitymacji czynnej powoda, z jednej strony zakwestionował zawarcie umowy cesji, z drugiej zaś jej ważność oraz występowanie po stronie stron umów - ramowej i sekurytyzacji podmiotów umocowanych do działania. Następnie podnosił, że zawiadomienie o cesji nie jest prawdziwe.

Na okoliczność nabycia wierzytelności powód załączył dowody w postaci:

- umowy ramowej, w której (...) z siedzibą w G. (powód) zobowiązał się do nabywania od (...) z siedzibą w W., reprezentowanego przez (...) Spółkę z o. o. z siedzibą we W. (pożyczkodawca) na podstawie umowy sekurytyzacji wierzytelności objętych wykazem wierzytelności,

- umowy z 3 lipca 2018 r. cesji (sekurytyzacji) wierzytelności wskazanych w załączniku nr 1 zawartej pomiędzy (...) z siedzibą w G. a (...)

z siedzibą w W., reprezentowanym o przez (...) Spółkę z o. o. z siedzibą we W.,

- wyciągu z załącznika nr 1 do umowy sekurytyzacji z dnia 3 lipca 2018 r. w postaci wydruku obejmującego imię i nazwisko pozwanej, numer PESEL, numer i datę zawarcia umowy i saldo,

- pisma sporządzonego w imieniu (...) Spółkę z o.o. z siedzibą we W. (pożyczkodawca) przez pełnomocnika A. Z., a skierowanego do pozwanej z 18 lipca 2018 r., w którym poinformowano pozwaną, że nastąpiło przeniesienia wierzytelności wynikającej z umowy na (...), a ponieważ podmiot ten współpracuje z (...), w związku z tą współpracą w dniu 3 lipca 2018 r. nastąpiło kolejne przeniesienie obsługi pożyczki,

- pełnomocnictwa dla A. Z. udzielone przez Kancelarię (...) S.A.,

- pełnomocnictwa dla (...) Spółkę z o. o. z siedzibą we W. do reprezentowania (...),

- pełnomocnictwa do działania w imieniu i na rzecz (...) z siedzibą

w G. dla Kancelarii (...) S.A. z siedzibą we W..

Pozwana, poza sformułowaniem zarzutów, nie przedstawiła natomiast jakichkolwiek dowodów na ich potwierdzenie, nie wskazując z jakich przyczyn uważa, że osoby, które wg treści określonych oświadczeń były uprawnione do działania na rzecz pożyczkodawcy,

a następnie kolejnych dwóch cedentów, czy cesjonariusza miałyby podawać nieprawdę odnośnie swego umocowania. W szczególności chodzi tu o A. Z., który wg treści przesłanego pozwanej zawiadomienia reprezentował (...) spółkę z o.o.,

a więc pożyczkodawcę. Warto zaś zauważyć, że pismo zawierało informację o możliwości kontaktu w razie jakichkolwiek wątpliwości. Pozostało zaś bez reakcji pozwanej. Pozwana nie twierdziła również, że pierwotny wierzyciel - pożyczkodawca w okresie kolejnych trzech lat zwracał się do niej o zapłatę, albo by dokonała zapłaty wbrew zawiadomieniu na jego rzecz, nie zaś cesjonariusza. Bez reakcji pozostawały również wezwania do zapłaty i wypowiedzenie kierowane już przez powoda.

Warto w tym kontekście zwrócić uwagę na treści art. 3 k.p.c., zgodnie z którym strony i uczestnicy postępowania obowiązani są dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody. Obowiązek działania zgodnie z dobrymi obyczajami jest ogólnym nakazem procesowym, którego nieprzestrzeganie może skutkować zakwalifikowaniem zachowania strony jako nadużycia prawa procesowego. Obowiązek dążenia do ustalenia prawdy przez nakaz dostarczania materiału procesowego stanowi ciężar procesowy. Negatywne konsekwencje niewywiązania się z tego ciężaru obciążają strony.

W postępowaniu cywilnym zadaniem sądu jest zbadanie, czy w ramach prawa materialnego, stanowiącego podstawę rozstrzygania o żądaniu powoda, strony udowodniły fakty, z których każda z nich wywodzi skutki prawne dla niej korzystne. Wymaga to przedstawienia przez każdą ze stron twierdzeń, co do istnienia bądź nieistnienia określonych faktów oraz udowodnienia tych twierdzeń. Samo wyrażenie wątpliwości do prawdziwości twierdzeń strony przeciwnej, bez jednoczesnego ich wykazania przy pomocy powołanych przez siebie dowodów lub udowodnienia braku wiarygodności dowodów przeprowadzonych przez drugą stronę, nie spełnia wymogu udowodnienia własnych twierdzeń. Nieudowodnienie tych twierdzeń powoduje, że sąd władny jest przyjąć, iż fakty wskazywane przez stronę jako prawdopodobne w okolicznościach konkretnej sprawy nie miały miejsca. Zatem brak jakiejkolwiek inicjatywy dowodowej ze strony pozwanej i ograniczenie aktywności procesowej do kwestionowania stanowiska powoda, w ocenie Sądu Okręgowego, wzmacnia wiarygodność tych dowodów, które przedłożył powód, szczególnie przy ich ocenie jako całości.

W zakresie pełnomocnictwa należy zaś z całą mocą podkreślić, że jeżeli zawierający umowę jako pełnomocnik nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres, ważność umowy zależy od jej potwierdzenia przez osobę, w której imieniu umowa została zawarta (art. 103 k.c.).

Jest oczywiste, że aktywność powoda związana z dochodzeniem roszczenia jednoznacznie wskazuje, że potwierdza umowy zawarte w jego imieniu 19 kwietnia 2018 r.

i 3 lipca 2018 r. przez Kancelarię (...) S.A. z siedzibą we W. (zresztą w aktach znajduje się również stosowne pełnomocnictwo - k. 26). Zawiadomienie o cesji zaś stanowi potwierdzenie przez pożyczkodawcę.

Warto zauważyć, że Sąd Rejonowy oddalił powództwo nie z tej przyczyny, że uznał, iż nie doszło do zawarcia umowy cesji, lecz powód nie przedłożył dokumentu pełnomocnictwa dla J. O., która reprezentowała (...) przy umowie z 3 lipca 2018 r. Tymczasem pełnomocnik pozwanej żadnego konkretnego zarzutu w zakresie umocowania właśnie tej osoby nie złożył. Skoro zatem Sąd dysponował szeregiem dokumentów świadczących o dokonaniu przelewu wierzytelności zgodnie z wolą wierzyciela pierwotnego, ocenił szereg zarzutów pozwanej w zakresie legitymacji czynnej powoda za bezzasadnych,

a ten jeden aspekt budził jego wątpliwości, winien wezwać stronę powodową do złożenia dokumentu pełnomocnictwa. Jak bowiem ustalił Sąd Okręgowy na podstawie dowodów dołączonych do apelacji, J. O. dysponowała pełnomocnictwem udzielonym jej 29 czerwca 2018 r. przez (...) spółkę z o.o. z siedzibą we W. do dokonywania jednoosobowo czynności związanych z wykonywaniem przez mocodawcę umowy o zarządzenie wierzytelnościami zawartej z (...) SA z siedzibą w W., działającym w imieniu (...), w szczególności zawierania umów mających na celu zbywanie wierzytelności na rzecz (...) z siedzibą w G. (pełnomocnictwo - k. 134). Ponadto do apelacji dołączono oświadczenie o przelewie wierzytelności na rzecz (...) z siedzibą w W. na podstawie umowy z 2 lipca 2018 r. (oświadczenie - k. 137).

Wobec przedstawionych argumentów, w świetle wszystkich dokumentów załączonych przez stronę powodową, przy braku aktywności dowodowej pozwanej, zasadne było przyjęcie, że doszło do skutecznego nabycia przez powoda wierzytelności przysługującej (...) spółce z o.o. z siedzibą we W. wobec pozwanej, a wynikającej z zawartej przez te strony umowy pożyczki z 28 czerwca 2018 r. Zatem oddalenie powództwa z podanych w uzasadnieniu rozstrzygnięcia powodów nie było prawidłowe.

Konieczne było zatem dokonanie oceny dalszych zarzutów pozwanej, w szczególności dotyczących ważności i skuteczności samej umowy pożyczki. Sąd Okręgowy doszedł do przekonania, że dokonywanie w tym zakresie ocen i ustaleń w ramach postępowania apelacyjnego, jak słusznie zwraca się uwagę w doktrynie i orzecznictwie, stwarzałoby ryzyko pozbawienia stron jednej instancji merytorycznej (zob. wyrok SN z dnia 13 listopada 2002 r., I CKN 1149/00 , LEX nr 75293).

W związku z powyższym Sąd Okręgowy uchylił orzeczenie i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania na podstawie art. 386 § 4 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 108 § 2 k.p.c.