Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 grudnia 2020 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Rosłan - Karasińska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 16 grudnia 2020 r. w Warszawie

sprawy M. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

o dodatek solidarnościowy

na skutek odwołania M. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

z dnia 15 lipca 2020 r. znak: (...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 15 lipca 2020 r. znak: (...) w ten sposób, że przyznaje odwołującej się M. Z. prawo do dodatku solidarnościowego za miesiąc lipiec 2020 r.

2.  umarza postępowanie w zakresie odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 15 lipca 2020 r. znak: (...) w zakresie zaspokojonego roszczenia wskutek przyznania dodatku solidarnościowego za miesiąc sierpień 2020 r.

UZASADNIENIE

M. Z. w dniu 5 sierpnia 2020 r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 15 lipca 2020 r., znak: (...) w części odmawiającej przyznania jej dodatku solidarnościowego za lipiec 2020 r. Odwołująca wskazała, że spełnia wszystkie wymogi formalne, aby uzyskać prawo do świadczenia, ponieważ posiada obywatelstwo polskie, w 2020 r. podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy przez łączny okres co najmniej 60 dni oraz od lipca tego roku nie podlega w/w ubezpieczeniom, ponieważ umowa o pracę uległa rozwiązaniu z upływem czasu, na który była zawarta. Ubezpieczona zaakcentowała, że złożony zbyt wcześnie wniosek nie może mieć wpływu na przyznanie świadczenia, ponieważ wypełniła przesłanki znajdujące się w art. 2 i art. 3 ust. 1-4 ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o dodatku solidarnościowym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19. Podkreśliła również, że nie znalazła żadnej informacji, jakoby przedmiotowy wniosek należało przesyłać co miesiąc do oddziału organu rentowego ( odwołanie z dnia 5 sierpnia 2020 r., k. 5 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 31 sierpnia 2020 r. wniósł o umorzenie postępowania w części, w jakiej roszczenie zostało zaspokojone wskutek przyznania dodatku solidarnościowego za sierpień 2020 r. oraz w pozostałej części o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 1 k.p.c. Organ rentowy wskazał, że na dzień złożenia pierwotnego wniosku o przyznanie prawa do w/w świadczenia odwołująca podlegała ubezpieczeniom społecznym na podstawie umowy o pracę zawartej z płatnikiem składek ,,(...). ZUS powołując się na treść art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o dodatku solidarnościowym stwierdził, że ocena spełnienia warunków oraz nabycie prawa do dodatku solidarnościowego następuje na dzień złożenia wniosek ( odpowiedź na odwołanie z dnia 31 sierpnia 2020 r., k. 7 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. Z. w dniu 26 czerwca 2020 r. złożyła wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. o dodatek solidarnościowy ( wniosek z dnia 26 czerwca 2020 r., akta ZUS).

Odwołująca w dniu złożenia wniosku podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu nawiązanego stosunku pracy z płatnikiem składek ,,(...). Rozwiązanie umowy o pracę, a zarazem wyrejestrowanie jej z ubezpieczeń nastąpiło w dniu 30 czerwca 2020 r. ( wyrejestrowanie z ubezpieczeń ZUS ZWUA, akta ZUS).

Po rozpoznaniu wniosku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. wydał zaskarżoną decyzję z dnia 15 lipca 2020 r., znak: (...) zgodnie z którą odmówił odwołującej prawa do dodatku solidarnościowego, ponieważ na dzień złożenia wniosku podlegała ona ubezpieczeniom społecznym na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Organ rentowy podniósł, że wniosek został złożony w dniu 26 czerwca 2020 r., zaś umowa o pracę została rozwiązana z dniem 30 czerwca 2020 r. ( decyzja z dnia 15 lipca 2020 r., akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych. Treść wynikająca z dokumentów zebranych w toku postępowania sądowego nie była kwestionowana przez strony postępowania sądowego. Spór w niniejszej sprawie dotyczył wyłącznie prawa, a nie ustalonych faktów. Zebrane dowody stanowiły podstawę wydania orzeczenia kończącego sprawę.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie M. Z. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 15 lipca 2020 r., znak: (...) zasługiwało w pełni na uwzględnienie.

W rozpatrywanej sprawie przedmiot sporu dotyczył odmowy przez organ rentowy przyznania odwołującej prawa do dodatku solidarnościowego za miesiąc lipiec 2020 r. ZUS wskazywał, że ubezpieczona złożyła przedmiotowy wniosek przed powstaniem prawa do świadczenia, czego zabraniają obowiązujące przepisy prawa.

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19 ( Dz. U. z 2020 r., poz. 1068) zwanej dalej ,,ustawą", celem dodatku solidarnościowego jest przeciwdziałanie negatywnym skutkom COVID-19 w rozumieniu art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych ( Dz. U. poz. 374, 567, 568, 695 i 875), poprzez wsparcie finansowe osób, które straciły źródło przychodu ze względu na sytuację gospodarczą spowodowaną kryzysem wywołanym COVID-19.

W świetle art. 2 pkt 1-3 ustawy dodatek solidarnościowy przysługuje osobom mającym miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli są:

1) obywatelami Rzeczypospolitej Polskiej lub

2) posiadającymi prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, lub

3) cudzoziemcami przebywającymi na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o których mowa w art. 1 ust. 3 pkt 2 lit. d–g, ha, i, j, l oraz pkt 3 i 4 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy ( Dz. U. z 2019 r., poz. 1482, 1622, 1818 i 2473 oraz z 2020 r., poz. 278 i 1065).

Jak stanowi art. 3 ust. 1 pkt 1-2 ustawy dodatek solidarnościowy przysługuje osobie, która w 2020 r. podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 2020 r. poz. 266, 321, 568, 695 i 875) przez łączny okres co najmniej 60 dni oraz:

1) z którą po dniu 15 marca 2020 r. pracodawca rozwiązał umowę o pracę za wypowiedzeniem lub

2) której umowa o pracę po dniu 15 marca 2020 r. uległa rozwiązaniu z upływem czasu, na który była zawarta.

Na podstawie art. 3 ust. 2 ustawy dodatek solidarnościowy przysługuje osobie uprawnionej, która nie podlega ubezpieczeniom społecznym na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, ubezpieczeniu społecznemu rolników na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników ( Dz. U. z 2020 r. poz. 174 i 782) lub obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych ( Dz. U. z 2019 r. poz. 1373, z późn. zm.)

Przytoczone powyżej przepisy ustawy wskazują na przesłanki, które powinien spełnić wnioskodawca, aby uzyskać prawo do dodatku solidarnościowego. W ocenie Sądu odwołująca spełniła wszystkie warunki, które zostały wyartykułowane przez ustawodawcę. Ubezpieczona jest obywatelem Polski i podlegała ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy na podstawie ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych przez łączny okres co najmniej 60 dni, gdyż umowa o pracę została z nią rozwiązana w dniu 30 czerwca 2020 r. z uwagi na upływ czasu, na który została zawarta. Jednocześnie od dnia 1 lipca 2020 r. przestała podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym, ponieważ dzień wcześniej została wyrejestrowana z nich przez ówczesnego płatnika składek.

W rozpatrywanej sprawie Sąd zważył, że ubezpieczona spełniła wymaganiom, na które wskazuje ustawa, aby uzyskać prawo do przedmiotowego świadczenia. Potwierdzeniem tego jest fakt, że na skutek jej wniosku z dnia 4 sierpnia 2020 r. organ rentowy przyznał jej dodatek solidarnościowy za miesiąc sierpień. Jednakże ZUS odmówił jej prawa do świadczenia za lipiec 2020 r., ponieważ jego zdaniem na dzień złożenia wniosku nie była osobą uprawnioną do dodatku solidarnościowego.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy ustalenie prawa do dodatku solidarnościowego następuje na wniosek osoby uprawnionej, złożony do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, nie później niż do dnia 31 sierpnia 2020 r. Wnioski złożone po dniu 31 sierpnia 2020 r. pozostawia się bez rozpatrzenia. Jednocześnie art. 7 ust. 2 ustawy wskazuje, że ocena spełnienia warunków, o których mowa w art. 2 i art. 3 ust. 1–4, oraz nabycie prawa do dodatku solidarnościowego następuje na dzień złożenia wniosku, o którym mowa w art. 5 ust. 1.

W rozumieniu art. 3 ust. 5 ustawy warunki, o których mowa w art. 3 ust. 2 i art. 2, osoba uprawniona powinna spełniać przez okres pobierania dodatku solidarnościowego, począwszy od dnia nabycia prawa do tego dodatku.

Celem przedmiotowej ustawy jest przeciwdziałanie negatywnym skutkom COVID-19 w rozumieniu ustawy COVID-19 poprzez wsparcie finansowe osób, które straciły źródło przychodu ze względu na sytuację gospodarczą spowodowaną kryzysem wywołanym COVID-19. Jak wynika bowiem z przytoczonego powyżej art. 3 ust. 5 ustawy wnioskodawcy należy przyznać prawo do świadczenia od chwili wypełnienia przez niego wszystkich przesłanek do spełnienia świadczenia. Niewątpliwie ubezpieczona taki cel osiągnęła począwszy od dnia 1 lipca 2020 r.

Wspomniane przeciwdziałanie negatywnym skutkom COVID-19, zgodnie z art. 2 ust. 2 ustawy, polega na podejmowaniu wszelkich czynności związanych ze zwalczaniem zakażenia, zapobieganiem rozprzestrzenianiu się, profilaktyką oraz zwalczaniem skutków, w tym społeczno-gospodarczych, choroby zakaźnej wywołanej wirusem SARS-CoV-2. W ramach przytoczonej regulacji ustawodawca przewiduje więc między innymi przeciwdziałanie i zwalczanie negatywnych społeczno-gospodarczych skutków COVID-19, czego przykład stanowi dodatek solidarnościowy. Jego głównym celem jest bowiem wsparcie finansowe osób, które straciły źródło przychodu.

W toku postępowania wyjaśniającego organ rentowy zastosował literalną wykładnie treści przepisu art. 3 ust. 5 ustawy, co doprowadziło do wydania decyzji odmownej. W ocenie Sądu przy rozpatrywaniu sprawy ZUS de facto wykorzystał dany przepis bez dogłębnej analizy związanej z celem wprowadzenia aktu prawnego przez ustawodawcę. Faktycznie, z samego brzmienia przepisu wynika, że odwołująca nie powinna otrzymać świadczenia za miesiąc lipiec 2020 r. Jednakże przy rozstrzygającym orzeczeniu organ rentowy wykazał się daleko idącą nadgorliwością. Sąd doszedł do przekonania, że zamiarem ubezpieczonej przy składaniu wniosku w dniu 26 czerwca 2020 r. było ubieganie się o przyznanie dodatku solidarnościowego od lipca 2020 r. Natomiast organ rentowy wydając zaskarżoną decyzję niejako potraktował w istocie wniosek odwołującej jako dotyczący czerwca 2020 r. ZUS przed wydaniem zaskarżonej decyzji pozyskał wiedzę, że wyrejestrowanie M. Z. z ubezpieczeń społecznych nastąpiło w dniu 30 czerwca 2020 r. Z logicznego punktu widzenia wynika, że odwołująca spełniła wszystkie przesłanki ustawowe do uzyskania świadczenia dopiero z dniem 1 lipca 2020 r., co też z pewnością było jej celem przy składaniu wniosku. Należy wskazać, że odwołująca w dniu składania wniosku o dodatek solidarnościowy z dużym prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością wiedziała, iż pracodawca nie przedłuży jej umowy o pracę, którą była związana do dnia 30 czerwca 2020 r. Zatem w celu ochrony własnej sytuacji materialnej i zabezpieczenia ciągłości źródła przychodu ubezpieczona złożyła kilka dni wcześniej przedmiotowy wniosek. Skoro zatem dodatek solidarnościowy służy łagodzeniu skutków ekonomicznych bezrobocia wywołanego przez COVID-19, pozwala to na dokonanie jego analizy jako świadczenia z zabezpieczenia społecznego, przysługującego w razie wystąpienia konkretnego ryzyka socjalnego. Taki był cel ustawodawcy, z którego w sposób prawidłowy skorzystała odwołująca.

Sąd posługując się zasadą poprzez analogię zauważył, że w niniejszej sprawie wypada przytoczyć procedurę przyznawania prawa do renty czy też wcześniejszej emerytury z warunków szczególnych przed organem rentowym. W przypadku osób pobierających rentę występują sytuacje, w których nagminnie składają wnioski w miesiącu, w którym upływa im termin przyznania świadczenia. Innymi słowy, gdy odwołujący ma przyznane prawo do renty przykładowo do dnia 30 stycznia 2020 r., już w tym samym miesiącu składa kolejny wniosek. W takim przypadku jego intencją nie jest chęć pobierania dwóch świadczeń w tym miesiącu jednocześnie, ale kontynuacja świadczenia, o które zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów powinien wystąpić w miesiącu następującym zakończenie pobierania świadczenia. Podobnie sytuacja przedstawia się z wcześniejszą emeryturą, której przyznanie prawa następuje m.in. od dnia, w którym odwołujący uzyskał określony ustawą wiek 60 lub 65 lat. Tymczasem równie często wnioski składane są miesiąc przed spełnieniem wszystkich ustawowych przesłanek. Co prawda czasami organ rentowy w treści uzasadnienia zaskarżonej decyzji wskazuje, że wnioskujący nie spełnił przesłanki m.in. określonego wieku, lecz Sąd rozpatrujący sprawę w przypadku wypełnienia pozostałych ustawowych wymogów przez odwołującego, przyznaje świadczenie od dnia osiągnięcia wieku zgodnie z ustawą. W ocenie Sądu tożsamo przedstawia się ustalony stan faktyczny dotyczący ubezpieczonej, gdyż spełniła wszystkie przesłanki do przyznania świadczenia dopiero kilka dni po złożeniu przedmiotowego wniosku.

Mając na uwadze powyższe, Sąd orzekł na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., jak w sentencji wyroku.