Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 kwietnia 2021 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie V Wydział Cywilny w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SA Ewa Kaniok (spr.)

Sędziowie: SA Edyta Jefimko

SA Edyta Mroczek

Protokolant: Katarzyna Iwanicka

po rozpoznaniu w dniu 16 kwietnia 2021 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa H. i J. A.

przeciwko J. K.

przy udziale interwenienta ubocznego po stronie pozwanej Towarzystwa (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego i interwenienta ubocznego

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z dnia 23 lipca 2020 r., sygn. akt I C 1468/19

1.  zmienia zaskarżony wyrok:

a.  w punkcie pierwszym w ten sposób, że oddala powództwo;

b.  w punkcie trzecim w ten sposób, że nie obciąża powodów kosztami postępowania;

2.  nie obciąża powodów kosztami postępowania apelacyjnego.

Edyta Mroczek Ewa Kaniok Edyta Jefimko

Sygn. akt V ACa 74/21

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 26 marca 2019 roku H. A. i J. A. wnieśli o zasądzenie od J. K. kwoty 178.206,83 zł tytułem odszkodowania za niewłaściwe wykonanie zobowiązania, oraz o zasądzenie kosztów procesu.

W uzasadnieniu wskazali, że pozwany, działając jako profesjonalny pełnomocnik, reprezentował ich w sprawie o zapłatę kwoty 127.000 zł przeciwko P. O. i P. B., toczącej się przed Sądem Okręgowym (...) pod sygn. akt III C 916/11. Powodowie zarzucili pozwanemu szereg zaniedbań, które polegały miedzy innymi na cofnięciu - bez ich wiedzy - pozwu przeciwko zmarłemu w toku procesu P. O., ze zrzeczeniem się roszczenia w stosunku do pozwanego i jego następców prawnych, niepoinformowaniu powodów o konsekwencjach takiego cofnięcia i o dziedziczeniu długów przez spadkobierców, niestawiennictwie na terminie rozprawy poprzedzającym wydanie wyroku w sprawie, wprowadzenie ich w błąd co do możliwości wyegzekwowania żądanej pozwem kwoty od drugiego z pozwanych. Powodowie wskazali, że w sprawie zapadł wyrok częściowy, zasądzający świadczenie od P. B., jednak w toku postępowania egzekucyjnego okazało się, że nie dysponuje on żadnym majątkiem umożliwiającym zaspokojenie wierzycieli. Postępowanie początkowo zawieszone w stosunku do zmarłego P. O. zostało umorzone. Kwotę szkody powodowie obliczyli jako sumę kwoty należności głównej dochodzonej w sprawie III C 916/11 i zasądzonej wyrokiem zapadłym w stosunku do P. B., tj. 127.000 zł, kwoty skapitalizowanych odsetek ustawowych w wysokości 10.410,52 zł za okres od 12 lipca 2011 roku do 31 grudnia 2015 roku, kwoty skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie w wysokości 28.107,01 zł za okres od 1 stycznia 2016 roku do 1 marca 2019 roku i kwoty 12.689,30 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania zasądzonych na rzecz powodów w sprawie III C 916/11.

J. K. wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na swoją rzecz od powodów ewentualnych kosztów procesu.

W uzasadnieniu pozwany stwierdził, że decyzję o cofnięciu pozwu podjęli powodowie, a on jedynie przekazał ich wolę sądowi. Zdaniem pozwanego powodowie nie ponieśli w istocie żadnej szkody, bowiem z uzasadnienia wyroku w sprawie III C 916/11 wynika, iż powództwo w stosunku do P. O. zostałoby oddalone, a nadto nie istnieją żadne dowody na istnienie i wartość majątku spadkowego po P. O.. Pozwany podkreślił, że jest objęty obowiązkowym ubezpieczeniem OC, że powodowie zwracali się do ubezpieczyciela o wypłatę sumy dochodzonej pozwem i uzyskali decyzję odmowną.

W dniu 11 września 2019 roku Towarzystwo (...) S.A. z siedzibą w W. zgłosiło interwencję uboczną po stronie pozwanego i domagało się oddalenia powództwa i zasądzenia na swoją rzecz od powodów kosztów postępowania.

Wyrokiem z dnia 23 lipca 2020 roku Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie w punkcie pierwszym zasądził od J. K. solidarnie na rzecz H. A. i J. A. kwotę 148.569,13 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 26 marca 2019 roku do dnia zapłaty; w punkcie drugim oddalił powództwo w pozostałej części; w punkcie trzecim zasądził od J. K. solidarnie na rzecz H. A. i J. A. kwotę 12.020 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Z ustaleń faktycznych, jakie legły u podstaw tego rozstrzygnięcia wynikało, że J. K. jest adwokatem, wykonuje zawód w ramach indywidualnej kancelarii adwokackiej. Reprezentował powodów jako profesjonalny pełnomocnik w postępowaniu przez Sądem Okręgowym (...) w sprawie o sygn. akt III C 916/11 o zapłatę przeciwko P. O. i P. B..

Powodowie swoje żądanie w sprawie III C 916/11 opierali na fakcie zlecenia P. O. i P. B. remontu domu letniskowego, w tym m.in. przebudowie kominka. Pozwani P. O. i P. B. nie prowadzili formalnie wspólnej działalności remontowo-budowlanej, jednak z uwagi na doświadczenie każdego z nich w tego rodzaju pracach, razem podjęli się wykonania remontu. Wspólnie prowadzili rozmowy i ustalenia ze zleceniodawcami, wspólnie pobierali wynagrodzenie, wspólnie również rozliczali się z podwykonawcami. Zakres zleconego im remontu obejmował również przeniesienie kominka, wchodziło ono w skład zleconego remontu i było objęte jedną płatnością. Ponieważ pozwani nie posiadali umiejętności w tym zakresie, polecili wykonanie tej pracy znajomemu S. Z., który nie był profesjonalnym rzemieślnikiem, lecz samoukiem. Powodowie nie mieli wpływu na wybór wykonawcy kominka. W wyniku wadliwego wykonania kominka, po jego ponownym uruchomieniu, doszło do pożaru, w którym w całości spłonął wyremontowany dom letniskowy powodów. Winę za powyższe ponosili obaj pozwani, bowiem wspólnie przyjęli zlecenie na wykonanie remontu i wspólnie dokonali wyboru osoby, której powierzyli wybudowanie kominka. Biegły sądowy z zakresu wyceny nieruchomości powołany w sprawie III C 916/11 ustalił wartość odtworzenia budynku i niezbędnych przy tym prac porządkowych na kwotę 138.829,43 zł. Na podstawie opinii biegłego, Sąd Okręgowy w sprawie III C 916/11 wartość szkody powodów ustalił na kwotę 127.000 zł.

W toku procesu zmarł pozwany P. O.. O tym fakcie na rozprawie w dniu 11 marca 2016 roku poinformował pełnomocnik strony pozwanej, który sam uzyskał informację w tym zakresie dwa dni wcześniej. Pełnomocnik powodów, J. K. poinformował wówczas Sąd, że nie wyklucza cofnięcia pozwu co do spadkobierców tego pozwanego. Postanowieniem z dnia 23 marca 2016 roku wydanym w sprawie III C 916/11 Sąd zawiesił postępowanie co do zmarłego pozwanego i zobowiązał powodów za pośrednictwem pełnomocnika do wskazania jego następców prawnych albo kuratora spadku. Tymczasem pozwany J. K. nie podjął żadnych kroków celem ustalenia kręgu spadkobierców zmarłego, złożył zaś do akt sprawy pismo, w którym cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia w stosunku do P. O. i jego następców prawnych. Pozwany J. K. nie uzgodnił z powodami złożenia takiego oświadczenia. Nie odebrał od nich oświadczenia potwierdzającego, że ich wolą było cofnąć pozew wobec następców prawnych P. O.. Ponadto nie wyjaśnił im także co oznacza zrzeczenie się roszczenia, ani jakie za sobą pociąga skutki procesowe. Nie uprzedził ich, że mimo śmierci pozwanego w toku procesu, mają prawo poszukiwać zaspokojenia u jego spadkobierców. Przekazał im jedynie informację, że wobec śmierci P. O. postępowanie znacznie się przedłuży. Po wpłynięciu do akt sprawy oświadczenia o cofnięciu pozwu, odbyła się kolejna rozprawa, która poprzedzała wydanie wyroku. Pozwany nie stawił się wówczas w Sądzie, nie informując o tym powodów. Powodowie występujący samodzielnie nie mieli wiedzy co do skutków złożonego w ich imieniu oświadczenia, nie potrafili odnieść się do stwierdzeń Sądu o dziedziczeniu długów spadkowych, nie rozumieli konsekwencji złożonego przez ich pełnomocnika oświadczenia. Informacji o złożeniu oświadczenia o cofnięciu powództwa nie uzyskali również od pełnomocnika, do którego kancelarii udali się po rozprawie, na której byli przesłuchiwani pod nieobecność swojego pełnomocnika. O powyższym dowiedzieli się dopiero po zleceniu wglądu do akt innemu pełnomocnikowi.

Sąd w sprawie III C 916/11 w dniu 7 października 2016 roku wydał wyrok częściowy, którym zasadził na rzecz powodów od pozwanego P. B. kwotę 127.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 12 lipca 2011 roku do dnia zapłaty. Następnie zaś, wskutek złożonego przez pełnomocnika powodów oświadczenia o cofnięciu powództwa, umorzono postępowanie co do P. O. i zasądzono od P. B. na rzecz powodów kwotę 12.688,30 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Odpis tego orzeczenia został doręczony na adres pełnomocnika powodów. J. K. nie przekazał wówczas swoim mocodawcom tego dokumentu.

Powodowie wszczęli postępowanie egzekucyjne wobec P. B.. Komornik sądowy postępowanie to umorzył ze względu na bezskuteczność egzekucji. P. B. nie posiadał żadnego majątku, ani znaczących oszczędności, prowadził wspólne gospodarstwo domowe z konkubiną i małoletnim synem. Nie prowadził już działalności gospodarczej, podejmował się wyłącznie prac dorywczych, z których cały dochód przeznaczał na potrzeby dziecka. Konkubina P. B. otrzymywała natomiast wynagrodzenie w kwocie 2.000 zł miesięcznie. Wobec powyższego roszczenie powodów nie zostało zaspokojone w żadnym zakresie.

P. O. był współwłaścicielem działek ewidencyjnych (...) w obrębie R. gm. K..

Dowiedziawszy się o powyższym, powodowie wezwali pozwanego J. K. do zapłaty kwoty 159.623,34 zł (w tym skapitalizowanych odsetek za okres od 12 lipca 2011 roku do 30 czerwca 2018 roku) oraz kwoty 12.689,30 zł (zasądzonych tytułem zwrotu kosztów sądowych od P. B.) tytułem odszkodowania za nienależyte wykonanie zobowiązania. Wezwanie doręczono w dniu 16 lipca 2018 roku. Zwrócili się również z roszczeniem do jego ubezpieczyciela. Zarówno pozwany, jak i interwenient w sprawie niniejszej nie uznali roszczenia powodów.

Zeznania pozwanego J. K. Sąd uznał za wiarygodne jedynie w części, w której przyznał, że nie odebrał od powodów pisemnych oświadczeń o zgodzie na cofnięcie powództwa. Za niewiarygodne uznał zeznania pozwanego w pozostałym zakresie, a w szczególności w części, w której twierdził, że wielokrotnie spotykał się z powodami w kancelarii, że opracowywali wspólnie taktykę procesową, że objaśnił im konsekwencje cofnięcia pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia i to nie on, lecz powodowie, nalegali na szybkie zakończenie sprawy i dlatego zdecydowali się na cofnięcie powództwa. Zeznania w tej części są sprzeczne z wiarygodnymi zeznaniami powodów oraz z materiałem dowodowym zgromadzonym w aktach sprawy III C 916/11, a zwłaszcza z protokołem rozprawy, na której pozwany zasygnalizował możliwość cofnięcia powództwa.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy wskazał, że odpowiedzialność profesjonalnego pełnomocnika oparta jest na odpowiedzialności kontraktowej, przewidzianej w art. 471 i następnych k.c. Dla przyjęcia zasadności roszczenia opartego na powołanym przepisie zaistnieć muszą zatem łącznie trzy przesłanki odpowiedzialności kontraktowej - niewykonanie bądź nienależyte wykonanie zobowiązania (naruszenie zobowiązania), fakt poniesienia szkody oraz związek przyczynowy pomiędzy niewykonaniem bądź nienależytym wykonaniem zobowiązania a szkodą.

Wbrew twierdzeniom powoda, zdaniem Sądu nie ulega wątpliwości, że żądanie naprawienia szkody skierowane wobec P. O. znajdowało podstawę prawną i było uzasadnione, a odpowiedzialność obu pozwanych w sprawie III C 916/11 miałaby charakter solidarny, jako że podjęli się wykonania prac remontowych wspólnie. Z zeznań przesłuchanych w postępowaniu III C 916/11 świadków, jak również z zeznań obu pozwanych wynikało, że prowadzili wspólnie nieformalną działalność, razem uzgadniali szczegóły z inwestorem, razem pobierali wynagrodzenie, razem się rozliczali, w końcu - razem powierzyli wykonanie kominka osobie, która nie posiadała ku temu kompetencji, w wyniku czego remontowany dom uległ całkowitemu zniszczeniu w pożarze. Obaj zatem ponosili winę w wyborze, zgodnie z art. 429 k.c.

Nie ulega wątpliwości, że w przypadku gdyby pozew nie został cofnięty i przesądzono by solidarną odpowiedzialność P. B. i następców prawnych P. O., powodowie mieliby szansę wyegzekwowania swojej wierzytelności. P. O. posiadał majątek, z którego mogliby się zaspokoić, był bowiem współwłaścicielem domu. Natomiast egzekucja skierowana do majątku P. B. okazała się bezskuteczna i z tego powodu umorzona.

Zgodnie z art. 472 k.c., jeżeli ze szczególnego przepisu ustawy albo z czynności prawnej nie wynika nic innego, dłużnik odpowiedzialny jest za niezachowanie należytej staranności. Pojęcie to zdefiniowane jest w art. 355 § 1 k.c.

W odniesieniu do relacji łączących stronę z pełnomocnikiem należy stosować przepisy o umowie zlecenia - art. 734 i następne k.c.

W ocenie Sądu pozwany nie zachował należytej staranności. Należyta staranność adwokata jest starannością wyższej miary w porównaniu do wielu innych zawodów. Tymczasem Sąd Okręgowy nie miał wątpliwości, że pozwany samodzielnie podjął decyzję o cofnięciu pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia nie tylko w stosunku do P. O., ale również jego następców prawnych. Powodowie nie uzyskali od pozwanego informacji, że cofnięcie pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia w stosunku do spadkobierców pozwanego pozbawi ich w przyszłości możliwości wystąpienia przeciwko nim ze zgłaszanym przez powodów roszczeniem, informowani byli głównie o tym, że poszukiwanie spadkobierców zmarłego pozwanego znacznie przedłuży postępowanie.

Poprzez złożenie oświadczenia o cofnięciu pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia w stosunku do pozwanego P. O. i jego następców prawnych pełnomocnik w istocie pozbawił powodów możliwości uzyskania zaspokojenia ich roszczenia.

Na niezachowanie należytej staranności przez pozwanego jako profesjonalnego pełnomocnika wskazuje również i to, że po wydaniu w sprawie III C 916/11 wyroku częściowego pozwany nie monitorował zawieszonej w stosunku do P. O. sprawy, która została umorzona dwa lata później, nie podejmował żadnych czynności, mających na celu zakończenie procesu.

Pomiędzy poniesioną przez powodów szkodą, a działaniem pozwanego zachodzi związek przyczynowy. Gdyby pozwany rzetelnie wyjaśnił powodom skutki cofnięcia pozwu ze zrzeczeniem się roszczenia i poinformował o dziedziczeniu długów, to powodowie nie zdecydowaliby się na taki krok, mając przy tym na uwadze, że proces wygraliby przeciwko obu pozwanym. O zasadności skierowania powództwa w stosunku zarówno do P. O., jak i P. B. dostrzegając jednakowe źródło ich odpowiedzialności, był też przekonany pozwany, co wskazał na rozprawie w dniu 2 czerwca 2020 roku i w pismach formułowanych w toku postępowania w sprawie III C 916/11, np. w załączniku do protokołu rozprawy z dnia 23 września 2016 roku.

W ocenie Sądu I instancji powództwo zatem zasługiwało na uwzględnienie co do zasady, jednak nie co do wysokości. Powodowie w sprawie o sygn. akt III C 916/11 domagali się zasądzenia kwoty 127.000 zł, określając ją jako wartość poniesionej przez nich szkody w związku z pożarem domu, pomniejszonej o otrzymane już ubezpieczenie. Całość swojej szkody określili na kwotę 177.000 zł. Sąd, posiłkując się opinią biegłego, ustalił w sprawie III C 916/11 wartość szkody powodów na kwotę 127.000 zł i taką też kwotę na ich rzecz zasądził. Nie zostało jednak wówczas uwzględnione, że w toku postępowania likwidacyjnego, ubezpieczyciel wypłacił im już bezsporną kwotę 50.000 zł. Zdaniem Sądu zatem uwzględnienie roszczenia powodów w całości, bez uwzględnienia tego, że ich pierwotna szkoda została częściowo pokryta, prowadziłoby do ich bezpodstawnego wzbogacenia. Istotne jest również, że biegły z zakresu budownictwa powołany w sprawie III C 916/11 ustalił wartość szkody powodów, tj. koszt odbudowy domu i niezbędnych prac porządkowych, na kwotę 138.829,48 zł. Tę kwotę należy pomniejszyć o wartość już wypłaconego odszkodowania, tj. o 50.000 zł. Wartość szkody, która powstała w majątku powodów wynosi zatem 88.829,48 zł.

Od tej kwoty należne są powodom odsetki, które powodowie skapitalizowali za okres od 12 lipca 2011 roku do dnia wniesienia pozwu w niniejszej sprawie. O ile sama zasadność tego roszczenia nie budzi wątpliwości, to jednak data początkowa naliczania odsetek jest błędna i nieprawidłowo ją określono również w wyroku Sądu w sprawie III C 916/11. Przed wytoczeniem powództwa powodowie nie wzywali P. O. do zapłaty. Za datę, w której skutecznie wezwano go do spełnienia świadczenia, a tym samym za datę, od której roszczenie powodów o naprawienie szkody stało się wymagalne, należy uznać dzień 12 października 2011 roku, tj. dzień doręczenia mu pozwu w sprawie. Jest to data początkowa kapitalizowania odsetek. Za datę końcową należy uznać termin wskazany w skierowanym do pozwanego J. K. wezwaniu do zapłaty, tj. 30 czerwca 2018 roku. Skapitalizowane odsetki za wskazany powyżej okres stanowią kwotę 59.739,65 zł.

Z tego też względu, Sąd Okręgowy uznał, że do zrównoważenia poniesionej przez powodów szkody wywołanej działaniem pozwanego J. K., niezbędna jest kwota 148.569,13 zł.

Od wskazanej kwoty zasądzono odsetki od dnia 24 lipca 2018 roku do dnia zapłaty na podstawie art. 481 k.c. Żądanie odsetek od tej właśnie daty było uzasadnione skierowaniem do pozwanego przed wniesieniem pozwu wezwania do zapłaty. Pozwany podjął wezwanie w dniu 16 lipca 2018 roku, wyznaczony mu przez powodów siedmiodniowy termin na spełnienie żądania upływał w dniu 23 lipca 2018 roku, zatem od następnego dnia pozostawał w zwłoce.

Powodowie domagali się również od pozwanego zapłaty kwoty 12.688,39 zł zasądzonych w postanowieniu Sądu Okręgowego z dnia 23 lutego 2018 r. w sprawie III C 916/11 tytułem zwrotu kosztów procesu od P. B.. W tym zakresie żądanie pozwu uznano za niezasadne i jako takie uległo oddaleniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. rozdzielając je stosunkowo pomiędzy strony i uznając, że obciążają one pozwanego w 84%.

Apelacje od powyższego wyroku wnieśli pozwany oraz interwenient uboczny.

Pozwany zaskarżył wyrok w części w zakresie pkt I i III, zarzucając:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku wyrażający się w uznaniu, iż P. O. w chwili śmierci był współwłaścicielem działek ewidencyjnych (...) w obrębie R. gm. K. i domu i tym samym cofnięcie wobec niego i jego następców prawnych powództwa w sprawie sygn. akt III C 916/11 uniemożliwiło egzekucję mającej być zasądzonej od niego kwoty 88.829,48zł., w sytuacji gdy materiał dowodowy - pisma Starostwa Powiatu (...) - w sposób jednoznaczny wskazują, iż P. O. wyzbył się prawa we współwłasności w/w działek na wiele lat przed śmiercią tj. w 2002 r. a o współwłasności domu to w aktach sprawy nie ma już absolutnie żadnego dowodu i tym samym egzekucja z tych nieruchomości nie była możliwa, żadna szkoda nie została dowiedziona i powództwo winno być oddalone w całości,

2.  ustalenie niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy, iż Sąd Okręgowy w sprawie sygn. akt III C 916/11 zasądziłby od następców prawnych P. O. kwotę 88 829,48zł. w sytuacji gdy Sąd Okręgowy w uzasadnieniu wyroku zapadłego w powyższej sprawie jednoznacznie wskazał, iż powództwo wobec następców prawnych P. O. byłoby oddalone, zatem i w sprawie niniejszej powództwo winno być oddalone,

3.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. przez dowolną ocenę dowodu z przesłuchania stron i mimo oczywistych sprzeczności przyjęcie twierdzeń powodów, podczas gdy prawidłowa ocena tego dowodu winna doprowadzić do stwierdzenia braku ich wiarygodności.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości z zasądzeniem solidarnie od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu.

Interwenient uboczny zaskarżył wyrok w zakresie pkt I i III, zarzucając:

1.  naruszenie art. 471 k.c. w zw. z art. 361 § 1 k.c. poprzez dokonanie wadliwej interpretacji wyżej wskazanych przepisów i uznanie, że w przedmiotowej sprawie na skutek działania pozwanego doszło do powstania szkody w majątku strony powodowej,

2.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dokonanie dowolnej oceny materiału dowodowego poprzez uznanie, iż P. O. był podmiotem wypłacalnym bowiem był współwłaścicielem działek ewidencyjnych (...) w obrębie R. gm. K., w sytuacji, gdy z treści pisma Starostwa Powiatowego w W. z dnia 04 września 2019 roku sprostowanego pismem Starostwa Powiatowego w W. z dnia 26 czerwca 2020 roku wynika, że wyżej wskazane działki zostały sprzedane przez małżeństwo O. aktem notarialnym nr (...) z dnia 04.03.2002 roku, co powoduje, że w trakcie działań pozwanego Pan P. O. nie był już od lat współwłaścicielem działek, a co za tym idzie egzekucja z jego majątku nawet w przypadku braku zarzucanego pozwanemu uchybienia byłaby bezskuteczna.

W konkluzji skarżący wniósł o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa w zasądzonej części, oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego oraz kosztów postępowania za I instancję według norm przepisanych.

Powodowie wnieśli o oddalenie apelacji pozwanego oraz apelacji interwenienta ubocznego w całości oraz o zasądzenie solidarnie na rzecz powodów kosztów postępowania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacje są uzasadnione i skutkują zmianą zaskarżonego wyroku na podstawie art. 386 par. 1 k.p.c.

Ustalenia faktyczne poczynione przez sąd I instancji są w przeważającym zakresie prawidłowe i w tym zakresie Sąd Apelacyjny przyjmuje je za własne.

Wadliwe jest ustalenie sądu I instancji, iż P. O. był właścicielem nieruchomości w postaci działek (...) położonych w obrębie R. gm. K.. Jak wynika z pisma Starostwa Powiatowego w W. (k. 183 i 74), działki te zostały zbyte aktem notarialnym rep. A (...), sporządzonym 4.03.2002r.

Powodowie nie wykazali, że w dacie śmierci tj. 5.10.2015r. P. O. posiadał majątek, z którego możliwe było skuteczne przeprowadzenie egzekucji prowadzącej do zaspokojenia dochodzonego przez nich roszczenia, w szczególności, że był właścicielem lub współwłaścicielem domu, tym samym nie wykazali, że na skutek niezachowania przez pozwanego należytej staranności podczas wykonywania zastępstwa procesowego powodów w sprawie III C 916/11 prowadzonej przed Sądem Okręgowym (...), ponieśli szkodę rozumianą jako utrata możliwości uzyskania wyroku zasądzającego dochodzoną należność od spadkobierców P. O. i następnie wyegzekwowania zasądzonej kwoty.

Powodowie reprezentowani w sprawie niniejszej przez profesjonalnego pełnomocnika, pomimo zarzutów podniesionych w obu apelacjach, nie zaoferowali dowodów na okoliczność, że P. O. w chwili śmierci posiadał majątek, z którego możliwe było skuteczne prowadzenie egzekucji. Nie wskazali spadkobierców P. O., nie wskazali czy przyjęli oni spadek wprost, czy z dobrodziejstwem inwentarza.

W świetle zgromadzonych dowodów brak jest podstaw do przyjęcia, że P. O. posiadał w chwili śmierci majątek wystarczający do zaspokojenia roszczenia powodów o odszkodowanie za szkodę, wywołaną spaleniem domu letniskowego, w kwocie 88.829,48 zł.

Jeśli spadkobiercy P. O. przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, ich odpowiedzialność za długi spadkowe P. O. jest ograniczona do wartości stanu czynnego spadku ustalonego w spisie inwentarza (art. 1012 k.c.), zatem nawet w przypadku zapadnięcia wyroku zasądzającego należność od P. O., wyegzekwowanie tej należności nie byłoby możliwe.

O ile spadkobiercy P. O. przyjęli spadek wprost, ich odpowiedzialność za długi spadkowe nie byłaby ograniczona do majątku spadkowego, nie zostało jednak wykazane, że spadkobiercy przyjęli spadek wprost, oraz że posiadają majątek, z którego można prowadzić egzekucję.

W takim stanie faktycznym, powodowie nie wykazali, że doznana przez nich szkoda pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym z nienależytym wykonaniem przez pozwanego umowy o zastępstwo procesowe w sprawie III C 916/11 Sądu Okręgowego (...) Możliwość zaspokojenia potencjalnie zasądzonej kwoty z majątku zmarłego P. O. nie została w żaden sposób dowiedziona. Dlatego zaskarżony wyrok podlegał zmianie wyrażającej się oddaleniem powództwa.

Sąd Apelacyjny podzielił ustalenie Sądu I instancji, iż pozwany samodzielnie podjął decyzję o cofnięciu pozwu w sprawie III C 916/11 w stosunku do P. O. i jego spadkobierców, ze zrzeczeniem się roszczenia, oraz że nie wyjaśnił powodom prawnych konsekwencji takiej decyzji. Zarzut naruszenia art. 233 par. 1 k.p.c. nie jest trafny. Sąd I instancji prawidłowo ocenił zgromadzony materiał dowodowy w tej kwestii. Wyciągnięte przez ten sąd wnioski odpowiadają zasadom wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego, zaś apelacja pozwanego nie zawiera w tej materii argumentów, które mogłyby skutkować zmianą w/w ustalenia faktycznego. Prawidłowe jest także ustalenie sądu I instancji, że P. O. odpowiadał za winę w wyborze wykonawcy kominka oraz, że za szkodę wywołaną spaleniem domu letniskowego odpowiadał solidarnie z P. B., w stosunku do którego zapadł wyrok uwzględniający powództwo. W związku z powyższym należało przyjąć, że powodowie wystąpili z niniejszym powództwem w uzasadnionym przekonaniu o słuszności swoich racji, co przemawia za zastosowaniem art. 102 k.p.c. w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu tak za I jak i za II instancję. Odmienne rozstrzygnięcie naruszałoby poczucie sprawiedliwości, zwłaszcza, że przed sądem I instancji zapadł wyrok uwzględniający powództwo z znacznej części.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny orzekł jak na wstępie.

Edyta Mroczek Ewa Kaniok Edyta Jefimko