Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2016 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 20 września 2016 r. w Katowicach

sprawy z odwołania (...) Spółki z o. o. w G. ( (...) Spółka z o.o.

w G.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

przy udziale zainteresowanej K. S.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach

z dnia 25 lutego 2015r. sygn. akt VIII U 2439/14

1. oddala apelację,

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. na rzecz odwołującej (...) sp. z o. o. w G. kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

/-/SSA G. Pietrzyk - Cyrbus /-/SSA A. Grymel /-/SSA L. Jachimowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

Sygn. akt III AUa 938/15

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10 października 2014r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. stwierdził, że K. S. z tytułu umowy zlecenia u płatnika składek (...) Sp. z o.o. w G. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od dnia 1 lipca 2012r. do dnia 31 lipca 2013r., i z tego tytułu ustalił wysokość podstawy wymiaru w okresach i wysokościach wskazanych w treści tej decyzji. Stwierdzono, iż płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych K. S. za wskazane okresy jest S.
Sp. z o.o. w G..

W uzasadnieniu organ rentowy podał, że zainteresowana została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu umowy zlecenia w okresie od 1 lipca 2012r. do 31 października 2012r. przez (...) Sp. z o.o. we W., a od 1 listopada 2012r. do 31 lipca 2013r., przez (...) (...) Sp. z o.o. w O., jednakże wykonywała pracę w firmach, dla których usługi sprzątania realizowała odwołująca.

W odwołaniu od powyższej decyzji (...) Sp. z o.o. w G. wniosła
o jej zmianę i uznanie, iż nie jest płatnikiem składek dla K. S. podnosząc, że w spornym okresie nie pozostawała z nią w jakimkolwiek stosunku prawnym.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Dodatkowo podał, iż z pozyskanej od odwołującej dokumentacji wynika, że w dniu 1 czerwca 2012r. odwołująca zawarła
z (...) Sp. z o.o. umowę porozumienia, na mocy której, zgodnie z art. 23 ^{( 1 )}k.p. dotychczasowy pracodawca, (...) Sp. z o.o. przekazuje, a nowy pracodawca (...) Sp. z o.o. przyjmuje od dnia 1 lipca 2012r. część pracowników na warunkach identycznych, jakie mieli oni do dnia 30 czerwca 2012r. Następnie w dniu 1 lipca 2012r. została zawarta umowa o świadczenie usług między odwołującą spółką,
a (...) Sp. z o.o. W dniu 31 października 2012r. została zawarta umowa - porozumienie, której stronami byli odwołująca, (...) Sp. z o.o. i(...) (...) Sp. z o.o., na mocy której zgodnie z art. 23 ^{( 1)} k.p. (...) Sp. z o.o. przekazuje, a (...) (...) Sp. z o.o. przyjmuje od 1 listopada 2012r. część pracowników na warunkach identycznych, jakie mieli do dnia 31 października 2012r.

Zainteresowana K. S. poparła stanowisko strony odwołującej się.

Wyrokiem z dnia 25 lutego 2015r. Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gliwicach zmienił zaskarżoną decyzję i ustalił, iż (...) Sp. z o.o.
w G. nie jest płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za zainteresowaną K. S. z tytułu umowy zlecenia od 1 lipca 2012r. do
31 lipca 2013r., oraz ustalił, że zainteresowana K. S. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od dnia
1 sierpnia 2012r. z tytułu umowy zlecenia na rzecz (...) Sp. z o.o. w G., jak również orzekł o kosztach procesu.

Z ustaleń Sądu I instancji wynika, że z tytułu wykonywania przez zainteresowaną umowy zlecenia, odwołująca nie zgłosiła jej do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i z tego względu została wydana zaskarżona decyzja.

Sąd Okręgowy podał także, że odwołująca w ramach prowadzonej działalności wykonuje usługi sprzątania dla różnych podmiotów, w zależności od wygranych przetargów. Z dniem 1 lipca 2012r. w oparciu o zawartą z (...) Sp. z o.o. we W. umowę, na podstawie art. 23 ^{( 1)} k.p. przekazała część swoich pracowników wymienionych w załączniku do umowy. Zainteresowana nie była pracownikiem odwołującej. W umowie o świadczenie usług z tej samej daty, odwołująca zleciła (...) Sp. z o.o. świadczenie usług, będących przedmiotem
jej działalności, tj. czynności utrzymania czystości. W celu realizacji tych usług,
(...) Sp. z o.o. zobowiązała się do oddelegowania tzw. wykonawców, to jest osób zatrudnionych u niej na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych.
W dniu 31 października 2012r. zawarta została umowa - porozumienia, na mocy której (...) Sp. z o.o. przekazała część swoich pracowników do (...) (...) Sp. z o.o. w O.. Natomiast w dniu 1 listopada 2012r. odwołująca zawarła z (...) (...) Sp. z o.o., w O. umowę o świadczenie usług, będących przedmiotem jej działalności,
tj. czynności utrzymania czystości. (...)Sp. z o.o. zobowiązała się do wykonywania tych usług, przy pomocy pozostających w jej dyspozycji zasobów osobowych. W oparciu o powyższe umowy (...) Sp. z o.o., a następnie (...) Sp. z o.o. świadczyły dla odwołującej usługi utrzymania czystości m.in. w Teatrze Muzycznym w G..

Zainteresowana K. S. od dnia 1 listopada 2011r. wykonywała na rzecz odwołującej pracę w oparciu o umowę zlecenia, sprzątając zaplecze Teatru Muzycznego w G.. Do dnia 30 czerwca 2012r. zawarła z odwołującą
trzy umowy zlecenia. Pod koniec czerwca 2012r. skontaktowała się z nią M.
C. będąca specjalistą ds. kadr w (...) Sp. z o.o. proponując jej zawarcie
umowy o pracę z (...) Sp. z o.o., na mocy której za wyższym wynagrodzeniem zainteresowana miała nadal sprzątać w Teatrze Muzycznym w G.. Zainteresowana przyjęła tę ofertę i zawarła z (...) Sp. z o.o. umowę o pracę na czas określony od 1 lipca 2012r. do 31 lipca 2013r. Prace porządkowe w Teatrze Muzycznym w G., w okresie objętym zaskarżoną decyzją, faktycznie były wykonywane przez zainteresowaną na podstawie umowy o pracę zawartą z (...) Sp. z o.o. od 1 lipca 2012r. do 31 października 2012r., a następnie zainteresowana, jako pracownik, została przejęta na zasadzie art. 23 ¹ k.p. przez (...)
Sp. z o.o. (od 1 listopada 2012r. do 31 lipca 2013r.). Powyżsi pracodawcy zgłosili zainteresowaną do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz wypłacali jej wynagrodzenie.

Kierując się powyższymi ustaleniami Sąd Okręgowy uznał, iż odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Powołując treść regulacji art. 46 ust. 1, art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 353 ¹ k.c., Sąd I instancji wskazał, iż zainteresowana w okresie objętym skarżoną decyzją zawarła umowy zlecenia z (...) Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o., które spółki dokonały jej zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych oraz wypłacały wynagrodzenie. Stąd też, na podstawie art. 4 pkt 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych płatnikiem składek za zainteresowaną są te spółki.

Sąd Okręgowy stwierdził również, iż bezspornym jest brak jakiegokolwiek
stosunku prawnego łączącego odwołującą i zainteresowaną w spornym okresie. Okoliczność, że zainteresowana zajmowała się sprzątaniem w Teatrze Muzycznym
w G., będącym klientem odwołującej, nie uzasadnia stanowiska organu rentowego, iż to odwołująca jest faktycznym zleceniodawcą i płatnikiem składek za zainteresowaną. Organ rentowy podnosił, iż o tym, kto jest pracodawcą, decyduje fakt świadczenia dla niego pracy. Bezspornym jest jednak, że w rozpoznawanej sprawie w ogóle nie występuje stosunek pracy.

Sąd I instancji zwrócił nadto uwagę na fakt, iż obowiązujące przepisy prawa nie zakazują zlecania usług w ramach podwykonawstwa i taka sytuacja, w jego ocenie, występuje w rozpoznawanej sprawie. Odwołująca na podstawie zawartych umów o świadczenie usług zleciła ich wykonywanie (...) Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o. przy pomocy pozostających w dyspozycji tych spółek zasobów osobowych. Wykonawcami usług były osoby zatrudnione w spółkach na podstawie umów
o pracę lub umów cywilnoprawnych. Do tych osób w spornym okresie należała zainteresowana.

W ramach swobody prowadzenia działalności gospodarczej i swobody zawierania umów, zainteresowana i powyższe spółki mogli zawierać umowy zlecenia i ich ważność nie jest kwestionowana.

Zdaniem Sądu Okręgowego okoliczność, że odwołująca zawarła umowę o przekazaniu części swoich pracowników w trybie art. 23 ¹ k.p. na rzecz R.
Sp. z o.o., a organ rentowy kwestionuje ważność tej umowy, nie ma znaczenia w rozpoznawanej sprawie.

Sąd przypomniał, iż zgodnie z powołanym przepisem w razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Przewidziana w tymże przepisie instytucja ”przekazania” dotyczy tylko pracowników, a nie zleceniobiorców, zatem
nie ma zastosowania do zainteresowanej, która nie była pracownikiem odwołującej. W konsekwencji, ”ważność” umowy o przekazaniu nie ma wpływu na sytuację zainteresowanej. Wskazał też, że zainteresowana zawarła umowę zlecenia z (...) Sp. z o.o. w dniu 1 sierpnia 2012r., podczas gdy przywołana umowa przekazywała pracowników odwołującej z dniem 1 lipca 2012r. i z pewnością nie dotyczyła zainteresowanej.

W tych okolicznościach Sąd I instancji uznał, iż brak materialnoprawnych podstaw do uznania odwołującej za zleceniodawcę - płatnika składek dla zainteresowanej. Ustalenie, że odwołująca nie jest płatnikiem składek zainteresowanej w spornym okresie, skutkuje stwierdzeniem, iż zainteresowana nie podlegała ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym za ten okres z tytułu umowy zlecenia świadczonej dla odwołującej.

Mając powyższe na uwadze, fakt, że odwołująca nie pozostawała w jakimkolwiek stosunku prawnym z zainteresowaną oraz brak jakichkolwiek ustaleń wykraczających poza treść decyzji organu rentowego, do których Sąd, jako organ odwoławczy od decyzji tego organu nie jest uprawniony, Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do wzywania do udziału w sprawie (...) Sp. z o.o. i (...).
Sp. z o.o. (ważność tych kontraktów nie była kwestionowana) i prowadzenia dalszego postępowania dowodowego.

Uwzględniając powyższe Sąd I instancji na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł o zmianie zaskarżonej decyzji.

O kosztach orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. w związku z § 11 ust. 2 i § 2
ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu w punkcie drugim orzeczenia.

Apelację od przedstawionego rozstrzygnięcia wywiódł organ rentowy, zaskarżając wyrok w całości.

Powołując się na zarzut:

1)  naruszenia prawa materialnego, a to art. 6 ust. 1 pkt 4 i art. 12 ust. 1 oraz
art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez uznanie, że odwołująca nie była płatnikiem składek dla zainteresowanej K. S. z tytułu umowy zlecenia w okresie od
1 lipca 2012r. do 31 lipca 2013r.,

2)  naruszenia prawa procesowego, a to art. 477 ^{( 11)} k.p.c. (według brzmienia przepisu obowiązującego do dnia 19 marca 2015r.) poprzez
zaniechanie wezwania do udziału w postępowaniu zainteresowanych
(...) (...) Sp. z o.o. w O. oraz (...) Sp. z o.o. we W. pomimo, iż przysługiwał im status zainteresowanych w sprawie, albowiem zaskarżoną decyzją uznał, że płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za K. S. z tytułu umowy zlecenia w okresie od 1 lipca 2012r. do 31 lipca
2013r. jest (...) Sp. z o.o., a nie podmiot, który dokonał zgłoszenia do ubezpieczeń, to jest (...) Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o.,

3)  nieważności postępowania (art. 379 pkt 5 k.p.c.) poprzez brak zawiadomienia o toczącym się postępowaniu zainteresowanych (...) I. (...) Sp. z o.o. w O. oraz
(...) Sp. z o.o. we W., pozbawienie zainteresowanych możliwości obrony swoich praw,

4)  naruszenia prawa procesowego, a to art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału
i przekroczenie przez Sąd I instancji granic swobodnego uznania w
wyniku pominięcia dowodów wskazujących na fakt, że stosunek zlecenia zawarty pomiędzy zainteresowaną K. S. a (...) Sp. z o.o.
we W., a następnie pomiędzy zainteresowaną a (...) (...) Sp. z o.o. w O. został zawarty w wykonaniu łączącego odwołującą i zainteresowaną
(...) Sp. z o.o. a za okres od 1 listopada 2012r. odwołującą i
zainteresowaną (...) (...) Sp. z o.o. w O. stosunku prawnego (umowy o świadczenie usług z dnia 1 lipca 2012r. i z 1 listopada 2012r.), który o ile nie miał charakteru pozornego to co najmniej świadczył o zaistnieniu procederu firmactwa, czyli sytuacji ukrycia faktycznego zakresu działalności odwołującej - (...) Sp. z o.o. w kontekście jej zobowiązań
na ubezpieczenia społeczne poprzez posłużenie się w tym celu nazwą
lub firmą innej osoby dla stworzenia pozoru wykonywania przez inny
podmiot roli płatnika składek za ubezpieczonych, pomimo, iż beneficjentem pracy ubezpieczonych z umowy zlecenia była odwołująca się, a zainteresowani: (...) Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o. nie
mogli być w stanie opłacać składek i podatków za ubezpieczonych
z tytułu zawartych umów zleceń, przy uwzględnieniu zapisów zawartego pomiędzy odwołującą a nimi porozumienia wprowadzającego rabat 40%
na wykonane usługi odpowiadający wysokości składek na ubezpieczenia
i podatku dochodowego od wynagrodzeniami (vide § 5 pkt 1 umowy o świadczenie usług). W tej sytuacji zawarte pomiędzy zainteresowaną K. S. a zainteresowanymi spółkami umowy zlecenia miały jedynie nadać wiarygodność działań objętym firmactwem, co w kontekście
- niekwestionowanego w toku postępowania - faktu stałego zaniechania opłacania składek za K. S. przez (...) Sp. z o.o. a
następnie (...) Sp. z o.o. skutkującego brakiem wpływu składek na subkoncie ubezpieczonego nakazywałoby dokonania oceny ważności umowy zlecanie przez pryzmat zasad współżycia społecznego
(art. 58 § 2 k.c.), tj. jest zasady równej ochrony interesów osób upieczonych świadczących usługi objęte oskładkowaniem,

- skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego za drugą instancję według norm przepisanych, ewentualnie - o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie odwołania w całości i zasądzenie od odwołującej na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu podkreślił, iż w jego przekonaniu płatnikiem składek dla zainteresowanej K. S. za sporny okres z tytułu umowy zlecenia powinna być odwołująca, a nie jak przyjął to Sąd Okręgowy, podmioty które dokonały jej zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego, to jest (...) Sp. z o.o. za okres od
1 lipca 2012r. do 31 października 2012r., zaś za okres od 1 listopada 2012r.
(...) Sp. z o.o.
w O..

Podniósł także, iż nie można się zgodzić z twierdzeniem Sądu I instancji, że brak jakiegokolwiek stosunku prawnego łączącego odwołującą i zainteresowaną
w spornym okresie. Zainteresowana świadczyła pracę w ramach umowy zlecenia
w Teatrze Muzycznym w G., gdzie wcześniej świadczyła tę pracę w ramach umów o dzieło z (...) Sp. z o.o. Teatr Muzyczny w G., jako usługobiorca nie zawierał umów o sprzątanie z (...) Sp. z o.o., ani też z (...) Sp. z o.o. Usługi sprzątania w budynku świadczyła (...) Sp. z o.o. Beneficjentem pracy świadczonej przez zainteresowaną pozostawała zatem odwołująca. Ponadto bezpośrednim przełożonym zainteresowanej była M. C., pracownik (...) Sp. z o.o.

Zdaniem skarżącego, bezzasadne jest stanowisko Sądu Okręgowego, że
w niniejszej sprawie dochodzi do podwykonawstwa, o czym świadczą okoliczności zawarcia umowy zlecenia, jak i inne umowy, które zostały zawarte pomiędzy odwołującą a (...) Sp. z o.o. oraz w dalszej kolejności pomiędzy (...) Sp. z o.o. a (...)Sp. z o.o.

Organ rentowy wskazał również, iż kwestionuje umowy tzw. outsourcingowe - podwykonawstwa - związane ze świadczeniem usług, tj. umowę o świadczenie usług z dnia 1 lipca 2012r., zawartą pomiędzy odwołującą a (...) Sp. z o.o. oraz umowę
o świadczenie usług z dnia 1 listopada 2012r., zawartą pomiędzy odwołującą a (...) Sp. z o.o. (w aktach organu rentowego). Z powyższych umów
wynika bowiem przejęcie wyłącznie obsługi kadrowo-płacowej, przy jednoczesnym braku przejęcia kontraktów i zleceń.

Zdaniem apelującego powyższe umowy są nieważne jako zawarte dla pozoru.

Zarzucił nadto, iż Sąd I instancji całkowicie pominął, że umowy zostały zawarte celem uniknięcia zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za pracowników i zleceniobiorców poprzez ukrycie faktycznego zakresu
działalności odwołującej w kontekście jej zobowiązań na ubezpieczenia społeczne (tzw. firmanctwo). Faktycznie bowiem wszystkie zlecenia pozyskane były przez odwołującą i były realizowane w jej imieniu. Celem współpracy było wyłącznie uniknięcie lub ograniczenie obciążeń związanych z zatrudnieniem pracowników
na podstawie umowy o pracę lub umowy zlecenia, o czym świadczą okoliczności związane z pozornością przejęcia pracowników, wykonawstwem przez odwołującą wszystkich zleceń, a także m.in. uregulowanie w umowie sposobu rozliczenia przyjętego w umowie z dnia 1 lipca 2012r. zawartej z (...) Sp. z o.o.

Odnośnie zarzutu naruszenia prawa procesowego apelujący wskazał,
że przymiot zainteresowanego w sprawie posiada obok ubezpieczonej
K. S., również (...) Sp. z o.o. we W. oraz (...) Sp. z o.o. w O.. Zaskarżona decyzja wywiera bowiem skutki w sferze prawa ubezpieczeń społecznych zarówno odwołującej, jak i K. S. oraz powołanych spółek, które zgłosiły zainteresowaną K. S. do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Tymczasem Sąd I instancji nie znalazł podstaw do wzywania do udziału w sprawie (...) Sp. z o.o. oraz (...) Sp. z o.o., mimo, że podmioty te posiadały status strony. Zaskarżona decyzja dotyczy bowiem sfery zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i określenia podstawy wymiaru składek
u odwołującej, co jednocześnie wywiera wpływ w sferze ubezpieczeń społecznych
i ubezpieczenia zdrowotnego u innych płatników składek - w tym wypadku R.
Sp. z o.o. i (...) Sp. z o.o. (...) powyższe podmioty posiadają status strony zainteresowanej i winny być wezwanie do wzięcia udziału w sprawie.

Odwołująca wniosła o oddalenie apelacji oraz zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasłużyła na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny nie znalazł podstaw do zakwestionowania orzeczenia
Sądu Okręgowego, który przeprowadził prawidłowe postępowanie dowodowe i na podstawie jego wyników wywiódł trafne wnioski. Także dokonana subsumpcja ustaleń faktycznych do mającego zastosowanie prawa materialnego nie budzi zastrzeżeń Sądu II instancji. W pełni podzielając stanowisko Sądu I instancji, zaprezentowane w pisemnych motywach wyroku i przyjmując za własne, Sąd Apelacyjny uznaje za zbędne ponowne szczegółowe przywoływanie wywodu jurydycznego tego Sądu (por. orzeczenia Sądu Najwyższego: wyroki z dnia:
6 lipca 2011r., I CSK 67/11, LEX nr 970061, 14 lutego 2013r., II CSK 292/12, LEX
nr 1318346 oraz postanowienie z dnia 11 lipca 2014r., III CSK 256/13, LEX
nr 1511200).

W odniesieniu do sformułowanego, jako najdalej idącego, zarzutu
nieważności postępowania, o jakim stanowi art. 379 pkt 5 k.p.c., przez pozbawienie zainteresowanych obrony swoich praw i powiązanego z nim zarzutu naruszenia prawa procesowego, tj. art. 477 ^{( 11)} k.p.c. poprzez zaniechanie wezwania do udziału w postępowaniu (...) Sp. z o.o. w O. oraz (...) Sp. z o.o. we W. pomimo, iż przysługuje
im status zainteresowanych w sprawie, podnieść należy - wbrew twierdzeniom apelującego - że Sąd Okręgowy nie dopuścił się ich naruszenia, odmawiając wezwania do udziału w sprawie w charakterze zainteresowanych wskazanych podmiotów, a brak ich udziału w niniejszym postępowaniu nie skutkuje nieważnością postępowania.

Zgodnie z treścią art. 477 ¹¹ § 1 k.p.c. - w brzmieniu obowiązującym w spornym okresie, stronami są ubezpieczony, inna osoba, której praw i obowiązków dotyczy zaskarżona decyzja, organ rentowy i zainteresowany. Zainteresowanym jest ten, czyje prawa lub obowiązki zależą od rozstrzygnięcia sprawy. Jeżeli osoba taka nie została wezwana do udziału w sprawie przed organem rentowym, sąd wezwie ją do udziału w postępowaniu bądź z urzędu, bądź na jej wniosek lub na wniosek jednej ze
stron (§ 2).

Nie ulega wątpliwości, iż status zainteresowanej przysługiwał K. S.. Brak jednak podstaw do stwierdzenia, iż taki status winni posiadać
również (...) Sp.
z o.o. w O. oraz (...) Sp. z o.o. we W., kontrahenci odwołującej,
z którymi K. S. w spornym okresie była związana umowami o pracę i którzy dokonali zgłoszenia jej do ubezpieczenia, chyba że K. S. byłaby jednocześnie zleceniobiorcą spółki (...) i zachodziłaby sytuacja przewidziana
w art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. 2016r., poz. 963 ze zm.), co w niniejszej sprawie nie miało jednak miejsca.

Nie można także zasadnie twierdzić, że brak udziału w postępowaniu
tychże spółek skutkował pozbawieniem ich możności obrony swych praw, co w konsekwencji miałoby prowadzić do nieważności postępowania (art. 379 pkt 5 k.p.c.). Dopiero w sytuacji, gdy konkretna osoba posiada status zainteresowanego ze względu na przedmiot określonego postępowania w sprawie z zakresu ubezpieczeń społecznych, wskazujący, że w określonym wypadku spełniona została ustawowa przesłanka prawna polegająca na tym, iż prawa i obowiązki tej osoby ”zależą”
od rozstrzygnięcia w tej sprawie, to niewezwanie jej przez sąd do udziału w postępowaniu w charakterze strony (art. 477 ¹¹ § 1 k.p.c. w związku z art. 477 ¹¹
§ 2 zdanie drugie k.p.c.) powoduje nieważność postępowania polegającą na pozbawieniu możności obrony praw - art. 379 pkt 5 w związku z art. 477 ¹¹ § 1 k.p.c. (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 28 sierpnia 2014r., II UK 539/13, LEX nr 1511199 oraz z dnia 24 czerwca 2015r., I UK 373/14, LEX nr 1771398).

Wypada przy tym podzielić stanowisko odwołującej prezentowane w odpowiedzi na apelację, iż nawet zakładając, że Sąd I instancji dopuścił się naruszenia art. 477 ¹¹ k.p.c., naruszenie to nie miało żadnego wpływu na wynik sprawy. Jak słusznie zauważył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia
7 lutego 2004r. (III CK 290/02) - pozbawienie strony możności obrony należy oceniać przez pryzmat konkretnych okoliczności sprawy i nie należy go wiązać wyłącznie z sytuacją całkowitego wyłączenia strony od udziału w postępowaniu. Przy analizie, czy doszło do pozbawienia strony możności działania, należy najpierw rozważyć,
czy nastąpiło naruszenie przepisów procesowych, a w drugiej kolejności
trzeba sprawdzić, czy uchybienie to wpłynęło na możność strony do działania w postępowaniu, w końcu należy zbadać, czy pomimo realizacji tych przesłanek strona mogła bronić swych praw. Tylko w razie kumulatywnego spełnienia wszystkich tych trzech przesłanek można odpowiedzieć twierdząco, że strona została pozbawiona możności działania. Nie ma znaczenia natomiast, z jakich powodów to pozbawienie możności obrony nastąpiło, tj. czy było efektem działania sądu, strony przeciwnej, czy też osoby trzeciej.

Tymczasem w ocenianym sporze brak jest jakichkolwiek praw
(...) Sp. z o.o. oraz (...) Sp. z o.o., które wymagałyby obrony, skoro podmioty te nigdy
nie kwestionowały istnienia oraz skuteczności umów zleceń zawartych z zainteresowaną, jak również faktu bycia płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za zainteresowaną z tytułu stosunku zlecenia.

W tym miejscu zaznaczyć trzeba, iż w rozumieniu art. 4 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych płatnikiem składek jest pracodawca, jednostka organizacyjna, osoba fizyczna lub jednostka wypłacająca świadczenia, zobowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy do obliczenia, potrącenia z dochodów ubezpieczonych, rozliczenia oraz przekazania co miesiąc składki ze środków ubezpieczonego oraz własnych lub będących w jego dyspozycji do Zakładu (art. 46 ust. 1 tej ustawy). Stosownie do treści art. 4 pkt 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, pojęcie ”płatnik składek” oznacza pracodawcę w stosunku do pracowników i poborowych odbywających służbę zastępczą oraz osobę fizyczną lub jednostkę organizacyjną, pozostającą z osobą fizyczną w stosunku prawnym, uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi.

W rozpoznawanej sprawie zadaniem Sądu było rozstrzygnięcie, czy
organ rentowy prawidłowo uznał, iż (...) Sp. z o.o. jest płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za zainteresowaną K. S. i czy zainteresowana podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od dnia 1 lipca 2012r. z tytułu świadczenia pracy na podstawie umowy zlecenia na rzecz odwołującej. A zatem, zweryfikowaniu podlegało, czy
w spornym okresie istniał stosunek prawny łączący zainteresowaną i (...) Sp. z o.o., który stanowiłby tytuł do objęcia zainteresowanej ubezpieczeniem społecznym. Bowiem tylko w takim wypadku odwołująca mogłaby być uznana za płatnika składek za zainteresowaną.

Z prawidłowych ustaleń Sądu I instancji jednoznacznie wynika, że
tego rodzaju stosunek prawny między zainteresowaną a odwołującą nie istniał.
Podkreślić bowiem należy za Sądem Okręgowym, iż w dniu przekazania przez odwołującą części pracowników w trybie art. 23 ¹ k.p. na rzecz (...) Sp. z o.o., zainteresowana K. S. nie znajdowała się w ich gronie. Nie była w tej dacie też zleceniobiorcą (...) Sp. z o.o. Zasadnie zatem Sąd I instancji uznał,
iż zaskarżona decyzja była wadliwa.

Wobec kategorycznego ustalenia, że w spornym okresie między (...)
Sp. z o.o. a zainteresowaną K. S. nie istniał żaden stosunek prawny, bezprzedmiotowym stało się prowadzenie dalszych rozważań przez Sąd II instancji
w zakresie pozostałych zarzutów podniesionych w apelacji.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Apelacyjny na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację organu rentowego, jako pozbawioną usprawiedliwionych podstaw.

O kosztach zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym orzeczono po myśli art. 98 k.p.c. oraz § 12 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (tekst jednolity: Dz. U.
z 2013r., poz. 490 ze zm.) - biorąc dodatkowo pod uwagę regulację przewidzianą
w § 21 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r., poz. 1804).

/-/SSA G. Pietrzyk - Cyrbus /-/SSA A. Grymel /-/SSA L. Jachimowska

Sędzia Przewodniczący Sędzia

MP