Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 28 października 2019 roku powód J. S. wniósł o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa – Dyrektora (...) w Ł. kwoty 120.000 złotych z ustawowymi odsetkami tytułem zadośćuczynienia za naruszenie jego dóbr osobistych polegającego na braku opieki medycznej i jej zapewnieniu, poniżającym traktowaniu, niehumanitarnym traktowaniu, braku herbaty, kompotu, kawy do posiłków.

(pozew k.5-7)

W uzupełnieniu pozwu pełnomocnik powoda wskazał, że wnosi o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia następnego po doręczeniu pozwanemu pozwu do dnia zapłaty, wskazując że kwota dochodzona pozwem stała się wymagalna od dnia osadzenia w (...)w Ł. od dnia 23 września 2019 roku i obejmuje okres pobytu powoda w (...) w Ł., tj. od dnia 23 września 2019 roku – data powstania szkody do dnia 28 października 2019 roku. Podniósł, że powodowi nie zapewniono właściwej opieki medycznej (nie wykonano żadnych badan diagnostycznych – TK kręgosłupa, badania laryngologicznego, odmówiono wezwania karetki), nie zapewniono materaca ortopedycznego w celu redukcji bólu, przetransportowano do innej jednostki bez zgody powoda na transport, a ponadto cela nie spełniała odpowiednich norm (brak odpowiedniego ogrzewania, nieszczelne i niedomykające się okna, brak sprawnej wentylacji grawitacyjnej, brak kącika sanitarnego) i warunków socjalno-bytowych (zła jakość kocy powodująca zagrożenie grzybicą skóry oraz zagrzybione poduszki, brak napoi do posiłków). Powyższe warunki naruszyły dobra osobiste powoda, bo został on poddany w okresie izolacji w (...) w Ł. niezgodnemu z prawem traktowaniu, a to wobec braku zapewnienia odpowiednich i godnych warunków izolacji. Pozwany ponosi odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego (art. 417 k.c.) poprzez naruszenie dóbr osobistych powoda, które podlegają ochronie przewidzianej w art. 24 k.c. i art. 448 k.c. , a także w przepisach Konstytucji (art.30, art. 40, art. 41 ust.4) oraz Konwencji o ochronie praw człowiek i podstawowych wolności .

(pismo procesowe k. 48-52)

W odpowiedzi na pozew Skarb Państwa – Dyrektor (...) w Ł. wniósł o oddalenie powództwa w całości z uwagi na jego całkowitą bezzasadność i zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany przyznał, że powód przebywał w jednostce (...) w Ł., w której mieści się szpital dla osób pozbawionych wolności, od 25 września 2019 roku do 30 października 2019 roku w związku z leczeniem rehabilitacyjnym z powodu przewlekłego zespołu bólowego odcinka lędźwiowo - krzyżowego kręgosłupa w przebiegu choroby zwyrodnieniowej i dyskopatii L3-S1 i po odbyciu czynności medycznych miał wrócić do jednostki macierzystej. Zaprzeczył, ażeby nie zapewniał powodowi opieki medycznej adekwatnej do jego stanu zdrowia, czy odmawiał mu leczenia w przypadkach, w których czynności medyczne były wskazane. Powodowi zapewniono należytą opiekę medyczną, z poszanowaniem jego praw jako pacjenta. Wyposażenie cel w sprzęt kwaterunkowy było odpowiednie do przepisów, tak samo jak warunki sanitarno-bytowe. Powód był na diecie lekkostrawnej i otrzymywał napoje. Zdaniem pozwanego powód nie udowodnił żadnych szkód majątkowych czy szkód na osobie, jak i wystąpienie okoliczności faktycznych, które doprowadziły do szkód niematerialnych, za które należne byłoby odszkodowanie czy zadośćuczynienie.

(odpowiedź na pozew k. 62-66)

Na rozprawie w dniu 21 czerwca 2021 roku pełnomocnik powoda poparł powództwo, z ostrożności procesowej wniósł o nieobciążanie powoda kosztami sądowymi i wniósł o zasądzenie kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Pełnomocnik pozwanego wniósł o oddalenie powództwa oraz o zasądzenie kosztów .

(stanowiska stron – protokół k.260-261 czas nagrania 00:02:12-00:04:27, 00:07:08-00:10:49)

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Powód R. S. został przetransportowany z Zakładu Karnego K. do (...) w Ł. i przebywał w tej jednostce do 30 września 2019 roku. Został umieszczony:

1. Oddział A-3, cela 304 w dniach 25.09.2019r. - 02.10.2019r.

2. Oddział (...)3, cela 214 w dniach 02.10.2019r. - 16.10.2019r.

3. Oddział A-3,cela 304 w dniach 16.l0.2019r. - 30.10.2019r.

Powód przyjechał na planowe leczenie w (...) Szpitala (...) w Ł. w dniu 25 września 2019 roku. W trakcie badania i przyjęcia do oddziału odmówił leczenia i został umieszczony w pawilonie A jednostki. W dniu 1 października 2019 roku osadzony złożył oświadczenie, że wycofuje rezygnację i wyraża zgodę na leczenie w (...). W dniu 2 października 2019 roku został przyjęty do (...), gdzie rozpoczął leczenie rehabilitacyjne. W dniu 16 października 2019 roku został wypisany z oddziału z powodu rezygnacji z leczenia i został przeniesiony do pawilonu A jednostki, gdzie oczekiwał na wytransportowanie.

(pismo k.82, przeglądarka historii rozmieszczenia k.71,74, pismo k.83, notatka służbowa k.89, zeznania świadka E. C. k.171-172, R. K. k.195a-197)

Przed osadzeniem z (...) w Ł. powód miał skierowanie z ZK w K. do poradni specjalistycznej laryngologicznej z powodu przewlekłej chrypy ”zanikania” głosu, ale złożył oświadczenie o rezygnacji z wyjazdu na konsultację.

(skierowanie k.93, oświadczenie k.94)

Cela 214 to cela szpitalna wyposażona między innymi w łóżka, taborety, szafki przyłóżkowe, stół, półkę na przybory toaletowe przy umywalce, wieszak, wiaderko, miski plastikowe, lustro - zgodnie z Tabelą nr 10, Załącznika Nr 3 do Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 grudnia 2016 roku w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych.

Cela 304 to cela mieszkalna, wyposażona między innymi: w łóżka , pojemniki podłóżkowe, drabinki, stoliki więzienne, szafki więzienne, taborety, półkę pod telewizor, wieszak, półkę na przybory toaletowe przy umywalce, szafkę na środki higieny i czystości, lustro, miski, kosz na śmieci - zgodnie z Tabelą Nr 1, Załącznika Nr 3 do Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 grudnia 2016 roku w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych.

Stan cel jest monitorowany na bieżąco. Dodatkowo raz w roku jesienią, wykonywany jest przegląd sprzętu kwaterunkowego będącego na wyposażeniu całej jednostki, między innymi wszystkich cel mieszkalnych. Komisja sprawdza, ilość, jakość sprzętu oraz jego stan techniczny. Przegląd dotyczy wszystkich cel mieszkalnych i szpitalnych, tak więc cele 214 oraz 304 również są podczas takiego przeglądu sprawdzane.

W przypadku stwierdzenia uszkodzenia lub zużycia sprzętu kwaterunkowego będącego na wyposażeniu celi, jest on niezwłocznie naprawiany w ramach warsztatu naprawczego, lub wymieniany na inny nadający się do użytkowania, bądź na nowy. W przypadku stwierdzenia braków w ilości wyposażenia, sprzęt jest uzupełniany na bieżąco.

Osadzeni mogą zgłaszać uszkodzenia sprzętu i wyposażenia celi oddziałowemu. Oddziałowy przekazuje takie informacji do działu kwatermistrzowskiego, który to dział w ramach warsztatu naprawczego, usuwa uszkodzenia sprzętu i wyposażenia w miarę możliwości na bieżąco. Zgłoszenia również weryfikowane są w miarę możliwości niezwłocznie.

Przy każdorazowym przyjęciu do jednostki osadzony otrzymuje asortyment skarbowy (w którego skład wchodzi materac 3-częściowy zgodnie z porządkiem wewnętrznym, koc, prześcieradło poszwy ,poszewki, poduszki, piżama, ręczniki, ścierki) świeży i czysty. Jednoczęściowy materac osadzony otrzymuje tylko i wyłącznie na zlecenie służby zdrowia. Magazyn depozytowy nie otrzymał takiej dyspozycji.

Rzeczy skarbowe są sukcesywnie prane przez firmę zewnętrzną - 3 razy w tygodniu. Praniu podlegają również koce, poszewki i poduszki. Po jego powrocie jest oceniana jakość prania i stan techniczny. Sprawdzenie stanu technicznego i jakościowego wypranego asortymentu odbywa się każdorazowo po dostarczeniu go przez firmę. Jeśli stan asortymentu powracającego z pralni budzi jakiekolwiek zastrzeżenia jest kwalifikowany do wybrakowania przez komisję do tego powołaną, a w to miejsce ze stanów zapasowych pobierany jest nowy i wydawany osadzonym do użytku.

Pościel, koce są sukcesywnie wymieniane - raz na dwa tygodnie lub według potrzeb zgodnie z obowiązującym porządkiem wewnętrznym oraz Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 grudnia 2016 roku (dotyczącym warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych).

Ponadto osadzeni co tydzień podczas doprowadzeń do magazynu mogą według potrzeby otrzymać na wymianę czysty asortyment skarbowy w tym poduszki poszewki, które jak każdy asortyment zwrócony na wymianie, wydawany jest do pralni.

Materace wydane osadzonym do użytkowania są wcześniej poddawane procesowi prania lub czyszczenia zgodnie z Zarządzeniem (...) Dyrektora Generalnego SW z dnia 13 sierpnia 2010 r. (w sprawie gospodarowania składnikami majątkowymi w zakresie obsługi

osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych).

Wobec powoda były realizowane powyższe procedury.

Powód nie zgłaszał do kierownika działu kwatermistrzowskiego, jak i do zastępcy kierownika działu kwatermistrzowskiego oraz wychowawcy zastrzeżeń w zakresie stanu cel mieszkalnych, znajdującego się w nich sprzętu kwaterunkowego, jak również uwag dotyczących higieny i czystości w pomieszczeniach mieszkalnych.

Wszystkie cele usytuowane w oddziałach mieszkalnych są regularnie wizytowane przez kierownika oraz zastępcę kierownika działu kwatermistrzowskiego celem ustalenia stanu pomieszczeń mieszkalnych i wykonania ewentualnych niezbędnych napraw.

(notatka służbowa k. 75, pismo k.76, zeznania świadków R. Z. k. 144, Ł. P. k.184-185, M.B. k.209)

W czasie pobytu w pozwanej jednostce powód otrzymywał wyżywienie zgodnie z posiadaną normą żywieniową L- lekkostrawną. Do każdego posiłku, również w normie, w której posiadał w/w osadzony podawany jest napój w postaci kawy, herbaty lub wody zdatnej do picia. Zgodnie z w/w rozporządzeniem dodatkowy napój wydaje się osadzonym przebywającym w pomieszczeniach, w których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28°C.

Przygotowanie napojów dla osadzonych odbywa się na podstawie raportu o liczbie osadzonych zakwaterowanych na poszczególnych oddziałach oraz asygnaty żywnościowej i towaru naliczonego do przygotowania poszczególnych posiłków oraz napojów dla osadzonych. Raport sporządzany jest na podstawie pisemnej informacji uzyskanej z działu ewidencji oraz działu ochrony o liczbie osadzonych do wyżywienia w (...) w Ł.. Informacja z działu ochrony jest sporządzona na podstawie informacji od służby zdrowia otrzymana z każdego oddziału jednostki w rozbiciu na konkretne normy żywieniowe jakie aktualnie przebywają w danym oddziale.

Napoje na oddziały mieszkalne dla osadzonych są wydawane z kuchni wraz z posiłkami. Wydawanie posiłków i napoi jest nadzorowane przez funkcjonariuszy działu ochrony na każdym oddziale pełniącym w danym dniu służbę oraz pielęgniarkę ze służby zdrowia.

Ponadto osadzonym są wydawane grzałki oraz czajniki elektryczne do celi mieszkalnej. Osadzeni mają możliwość zakupu napojów w kantynie w trakcie tzw. „wypisek”.

Powód posiadał w magazynie czajnik elektryczny, którego przez cały okres pobytu w (...) w Ł. nie pobrał do użytkowania.

Podczas pobytów w oddziale A-3 cela 304 powód był z osadzonymi, którzy posiadali czajnik bezprzewodowy, albo grzałkę.

W przypadku braku czajnika lub grzałki w jakiejkolwiek celi pawilonu B, gotowana woda dostarczana jest do każdego posiłku przez osadzonych pracujących w oddziałach szpitalnych pod nadzorem funkcjonariusza działu ochrony, albo gorącą wodę dostarcza administracja na prośbę osadzonego.

Do obowiązków w porze dziennej oddziałowego działu ochrony należy nadzorowanie wydawanych posiłków osadzonym.

Nie było takiej sytuacji aby nie wydawano do posiłków napojów osadzonym lub by nie pobierano ich z kuchni wraz z posiłkami.

Osadzeni otrzymywali posiłki, w tym napoje, zgodnie z jadłospisem na dany dzień. Zdarzają się sytuacje, gdzie osadzeni odmawiają przyjęcia napojów - prawdopodobnie wolą pić swoje napoje.

W czasie osadzenia R. S. nie zgłaszał jakichkolwiek uwag dotyczących wydawania posiłków oraz braku napoi, ani nie odmawiał przyjęcia.

(notatka służbowa k.72, 73, pismo k.76, pismo k.83, karta rzeczy własnych k.149, zeznania świadków R. Z. k.144, A. M. k. 151,250, T. M. k.157,236, T. P. k.221,240, T. M. k.236)

W okresie sezonu grzewczego energia cieplna do obiektów zlokalizowanych na terenie Zakładu Karnego Nr 2 w Ł. dostarczana jest z miejskiej sieci ciepłowniczej z regulacją temperatury zasilania realizowaną przez automatykę węzła cieplnego oraz utrzymywana na odpowiednim poziomie, stosownie do temperatur obliczeniowych dla poszczególnych pomieszczeń.

Cele mieszkalne w poszczególnych pawilonach wyposażone są w sprawną technicznie instalację centralnego ogrzewania. Decyzję o rozpoczęciu lub przerwaniu ogrzewania pomieszczeń wydaje się na podstawie § 35 Zarządzenia Nr 30/17 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 22 maja 2017 roku. Decyzja o rozpoczęciu ogrzewania pomieszczeń na terenie zakładu w roku 2019 wydana została w dniu 7 października. W okresie grzewczym temperatury w celach utrzymywane są na poziomie 20°C.

W celach mieszkalnych znajdowały się otwory okienne wyposażone w sprawne technicznie okna, do których dostęp miał każdy osadzony, umożliwiające swobodny przepływ powietrza podczas otwarcia, jak i odpowiednią szczelność podczas zamknięcia.

W celach mieszkalnych funkcjonowała wentylacja grawitacyjna, a jej sprawność sprawdzana była w sposób cykliczny, na podstawie przepisów prawa budowlanego, przez uprawnionego kominiarza oraz każdorazowo potwierdzana stosownym protokołem. Kontrole są przeprowadzane co sześć miesięcy. W roku 2019 przeprowadzono kontrolę wentylacji, zakończoną wynikiem pozytywnym, dwukrotnie - w miesiącu kwietniu oraz październiku.

Węzły sanitarne znajdujące się w celach mieszkalnych, w których przebywał osadzony, były skutecznie i trwale odgrodzone od pozostałych części pomieszczeń - ściankami wykonanymi z lekkiej konstrukcji z zastosowaniem płyt zamontowanych na stelażu z profili metalowych w zabudowie pełnej - od podłogi do sufitu. Wejście do węzła sanitarnego wyposażone było w osadzone na całej wysokości, jak i szerokości wejścia do węzła, drzwi.

W oknach celi mieszkalnej (...) pawilonu (...) od strony ulicy (...) zamontowane są przesłony - blendy, celem uniemożliwienia nielegalnych kontaktów z otoczeniem zewnętrznym. Blendy zamontowane są w punktach, w których - ze względu na położenie jednostki - istnieje możliwość wystąpienia nielegalnych kontaktów między osadzonymi a osobami spoza jednostki penitencjarnej. Blendy wykonane są z półprzezroczystego poliwęglanu (zapewniają dostęp do światła dziennego) osadzonego w konstrukcji stalowej - odsunięte od otworu okiennego w celu umożliwienia swobodnego przepływu powietrza. W celi 304, ze względu na lokalizację celi od strony wewnętrznej jednostki, nie było zamontowanych blend.

W celi 214 i 304 był zapewniony dostęp do wody.

W celi 214 znajdowały się trzy punkty oświetleniowe, w celi 304 znajdowały się dwa punkty oświetleniowe. W celi 304 dodatkowo zastosowano punkt oświetleniowy przeznaczony do prześwietlania celi w porze nocnej. Punkty oświetleniowe są rozmieszczone w taki sposób, by uzyskać możliwie równomierny rozkład natężenia oświetlenia.

Podczas osadzenia powoda nie zaobserwowano, ani nie zgłoszono uszkodzenia stolarki okiennej lub nieszczelności .

(notatka służbowa k.77, protokoły z okresowej kontroli przewodów kominowych k.78-79, pismo k.80, 81, zeznania świadka M. W. k.161)

Przy przyjęciu do jednostki powód nie zgłaszał i nie stwierdzono u niego dolegliwości związanych z uchem, gardłem, a później wycieku ropnego, z ucha, spuchnięcie twarzy, problemem jedzenia, picia, czy mówienia .

(zeznania świadka R. K. k. 195a-197, dokumentacja medyczna k. 95-101, 110, załączona do pisma akt dokumentacja medyczna k.117 )

Powód został skierowany do w (...) Szpitala (...) w Ł. w celu leczenia rehabilitacyjnego z następującym rozpoznaniem: przewlekły zespół bólowy odcinka L-K kręgosłupa w przebiegu choroby S., stan po urazie prawego barku , przebyty uraz żuchwy leczony operacyjnie z zastosowaniem implantu.

W trakcie badania przy przyjęciu do oddziału, jak i w trakcie pobytu w (...), tj.: 2-16 października 2019 roku powód nie zgłaszał dolegliwości.

Dokumentacja medyczna powoda była wystarczająca do zlecenia zabiegów rehabilitacyjnych. Nie było wskazań do TK kręgosłupa. Podczas pobytu na (...) powód nie wnioskował o wykonanie dodatkowych badań. Leczenie rehabilitacyjne zostało przeprowadzone zgodnie z informacjami zawartymi w karcie informacyjnej.

Badanie wstępne przy przyjęciu do oddziału nie wykazało dolegliwości związanych z uchem lub gardłem, w tym wycieki ropne lub spuchnięcie twarzy czy też problemy z jedzeniem i piciem oraz przełykaniem. Powód nigdy nie zgłaszał żadnych dolegliwości laryngologicznych. Dostarczane posiłki i płyny przyjmował. Nie było konieczności zlecania konsultacji laryngologicznej.

W sytuacji, w której stwierdza się, że niezbędna jest w danym przypadku w(...) w Ł. konsultacja laryngologiczna, zaleca się jej zrealizowanie. Konsultacja odbywa się w ambulatorium Zakładu Karnego nr 2 w Ł. lub na terenie Szpitala. W trybie pilnym realizuje się konsultacje w placówkach cywilnej służby zdrowia.

Powód nie posiadał własnych leków w depozycie Oddziału. Zlecone leki były wydawane zgodnie z Kartą indywidualnych Zleceń Lekarskich w przepisanej ilości. Powód nigdy nie zgłaszał uwag odnośnie leczenia farmakologicznego, leki przyjmował.

Zalecenia, po zakończeniu leczeniu w Oddziale, odnośnie kontynuacji leczenia farmakologicznego zostały zawarte w Karcie Informacyjnej, której jeden egzemplarz pacjent otrzymał do rąk własnych w dniu wypisu. Potwierdził to własnoręcznym podpisem. Nie zgłaszał żadnych uwag odnośnie informacji zawartych w Karcie Informacyjnej.

Zlecone leki: S. i Vit.A+E były kontynuacją leczenia z poprzedniej jednostki, z której został przetransportowany pacjent. Po wybraniu zaleconej ilości leków, nie było wskazań do kontynuacji leczenia w/w lekami.

Podczas pobytu osadzonego R. S. na (...) jego stan zdrowia nie wymagał wezwania karetki pogotowia.

Na terenie Szpitala na (...) materace są jednoczęściowe. Brak było zaleceń lekarskich do wydania materaca ortopedycznego.

Powód nie skarżył się i nie informował, że nie otrzymuje napojów do posiłków. W okresie pobytu w (...) nie otrzymano od niego informacji ani nie zauważono, aby nie wydawano napojów do posiłków osadzonym na Oddziale (...) Narządu (...). Dostarczane posiłki i płyny osadzony R. S. przyjmował.

Podczas pobytu powoda w celi szpitalnej nie stwierdzono aby występowały jakieś uszkodzenia sprzętu kwatermistrzowskiego lub aby pomimo sezonu grzewczego nie działało ogrzewanie w tej celi. Nie zaobserwowano, aby okna były uszkodzone, a poduszki lub koce były brudne lub zagrzybione. Powód nie zgłaszał ordynatorowi oddziału zastrzeżeń co do stanu technicznego i higienicznego lub ogrzewania w związku z jego pobytem w celi 214.

Po pobycie w (...) podczas pobytu w pawilonie A jednostki, powód zgłosił ból gardła w dniu 30 września 2019 roku oraz 21 i 27 października 2019 roku - zastosowano odpowiednie leczenie. Nie miał gorączki, ani wycieku ropnego. Po lekach dolegliwości ustąpiły.

Po raz pierwszy ból ucha lewego skarżący zgłosił w dniu 27 października 2019 roku. W badaniu lekarskim ucho bez wycieku, zastosowano leczenie antybiotykiem i zalecono kontrolną, planową konsultację laryngologiczną. Podczas wywiadu powód wskazał, że ma okresowo bóle ucha lewego i gardła od wielu miesięcy. Nie zgłaszał lekarzowi, że z powodu dolegliwości nie może spać, jeść i pić.

W dniu 28 października 2019 roku, podczas wizyty u lekarza, osadzony zachowywał się arogancko, krzyczał i używał wulgarnych słów. Za takie zachowanie został wystawiony wniosek o ukaranie.

(sprawozdanie k.83,84, notatka służbowa k.89, 90, karta informacyjna k.91,dokumentacja medyczna k. 95-101, 110, załączona do pisma akt dokumentacja medyczna k.117, wyjaśnienia k.102,103, zeznania świadka E. C. k.171-172, R. K. k.195a-197)

Po osadzeniu w Zakładzie Karnym w K. pozwany otrzymał skierowanie do laryngologa celem zbadania przewlekłego zapalenia ucha lewego i chrypy, ale zrezygnował.

(pismo k.84, skierowania k.92,93 , zeznania świadka R. K. k.195a-197)

Po otrzymaniu informacji o zakończonym leczeniu, w dniu 17 października 2019 roku, powód został zgłoszony do wytransportowania, na zasadach ogólnych z kryterium „2”

( ZK typu zamkniętego ). W dniu 22 października 2019 roku (...) w W. określił docelową jednostkę penitencjarną czyli Zakład Karny w K..

W dniu transportu 30 października 2019 roku powód był ponownie badany przez lekarza. Powód nie zgłaszał dolegliwości, jego stan był dobry, nie stwierdzono żadnego wycieku z ucha czy opuchnięcia twarzy, zmian zapalnych gardła. W zaleceniach powód został zaklasyfikowany do planowej konsultacji laryngologicznej. W związku z decyzją o transporcie powoda i jego organizacją przez funkcjonariuszy innej jednostki penitencjarną tj. funkcjonariuszy Aresztu Śledczego w P. nie stwierdzono przeciwskazań medycznych do transportu w dniu wyznaczonym na dzień transportu.

Osadzony zgodnie z dyspozycją transportową (...) w Ł. został w dniu 30 października 2019 roku wytransportowany do w/w jednostki penitencjarnej transportem etapowym trwającym dwa dni. Przed transportem nie zgłaszał żadnych dolegliwości, w badaniu lekarskim bez wycieku z ucha. W książeczkę zdrowia w rubryce „opinie transportowe”- została wpisana „konsultacja laryngologiczna”. na czas transportu wydano stosowne leki.

(notatka służbowa k.69, 70, przeglądarka historii rozmieszczenia k.71,74, sprawozdanie k.83,84, zeznania świadka G. P. k.178, R. K. k.195a-197)

W dniu 28 października 2019 roku powód złożył skargę dotyczącą leczenia i wyżywienia. Przeprowadzone postępowanie wyjaśniające w sprawie skargi doprowadziło do uznania, że skarga jest bezzasadna.

(sprawozdanie k.83,84, pismo k.86,87,88)

Powód R. S. ma 41 lat. Obciążony jest z tytułu spłaty kredytów i pożyczek. W dniu 18 marca 2020 roku skończył odbywanie kary pozbawienia wolności i opuścił zakład karny.

(oświadczenie o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania k. 19-21, pismo powoda k.101)

Powyższy stan faktyczny, Sąd ustalił w oparciu o materiał dowodowy zebrany w sprawie w postaci załączo­nych do akt dokumen­tów, a także na podstawie zeznań świadków, które to zeznania w zakresie wyżej ustalonych faktów, Sąd uznał za wiarygodne i znajdujące oparcie w pozostałym zebranym w sprawie materiale dowodowym.

Sąd pominął zeznania świadka A. D. wobec tego, że świadek nie pamiętała okoliczności związanych z zarzutami powoda.

Na podstawie art. 302 k.p.c. Sąd pominął dowód z zeznań powoda z uwagi na nieusprawiedliwione niestawiennictwo powoda na rozprawie w dniu 21 czerwca 2021 roku (k.260).

Sąd oddalił wniosek dowodowy zgłoszony przez powoda – dowód z zeznań świadka J. M.. Postanowieniem z dnia 24 lipca 2020 roku Sąd dopuścił ten dowód, ale z uwagi na brak możliwości wezwania tego świadka do złożenia zeznań (bliższych danych) i nie wykonania przez pełnomocnika powoda zobowiązania Sądu w tym zakresie (k.127), Sąd uchylił postępowanie dowodowe oraz oddalił wniosek o przesłuchanie tego świadka.

Ponadto Sąd - na podstawie art. 217 § 3 k.p.c. - Sąd oddalił wniosek powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych lekarzy oraz załączenie nagrań z monitoringu (k.260) uznając, że dopuszczenie wyżej wskazanych dowodów w świetle zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego jest niecelowe, bowiem nie wniosłyby żadnych istotnych okoliczności do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a spowodowałyby jedy­nie nieuzasad­nioną zwłokę w postępowa­niu.

Sąd Okręgowy zaważył, co następuje:

Powód zgłoszone przez siebie roszczenie wywodzi z naruszenia jego dóbr osobistych w postaci godności i w postaci zdrowia, co zostało spowodowane działaniem względem niego (...) w Ł. podczas osadzenia w tejże jednostce. Zauważyć należy, że powód przebywał w pozwanej jednostce od dnia 25 września 2019 roku do 30 października 2019 roku. Roszczenie powoda nie może być zatem rozpoznawane od dnia 23 września 2019 roku, jak to wskazywał powód. Nadto z uwagi na podniesiony zarzut dotyczący transportu powoda, które miało miejsce w dniu 30 października 2019 roku, należało uznać, że roszczenie dotyczy całego okresu osadzenia ( a nie tylko do 28 września 2019 roku). Wobec tego roszczenie powoda dotyczy okresu od 25 września 2019 roku do dnia 30 października 2020

Podstawę materialno – prawną zgłoszonego żądania stanowiły art. 23 k.c. i 24 k.c. w zw. z art. 448 k.c. w zw. z art. 417 § 1 k.c.

Zgodnie z treścią art. 417 k.c. za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa. Stosownie do powyższego przepisu przesłankami odpowiedzialności Skarbu Państwa są: wykonywanie władzy publicznej niezgodnie z prawem i powstała z tego powodu szkoda oraz normalny związek przyczynowy pomiędzy niezgodnym z prawem wykonywaniem takich czynności a powstaniem szkody. Odpowiedzialność Skarbu Państwa jest natomiast niezależna od winy.

Na gruncie art. 417 k.c. odpowiedzialność Skarbu Państwa ma miejsce wówczas, gdy wykonującemu władzę publiczną – bez względu na sposób i formę działania – można postawić zarzut działania z naruszeniem prawa. Dotyczy wszelkich czynności (działania i zaniechania) związanych z wykonywaniem imperium, a więc zarówno czynności faktycznych, jak i indywidualnych rozstrzygnięć podejmowanych przy zachowaniu określonej procedury. Przez „działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem” należy rozumieć wyłącznie niezgodność z konstytucyjnie rozumianymi źródłami prawa, czyli Konstytucją, ustawami, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi oraz rozporządzeniami, a także dorobkiem prawnym Wspólnoty Europejskiej i prawem stanowionym przez Unię Europejską. Nie ulega przy tym wątpliwości, że do sfery imperium państwa należy stosowanie środków przymusu związanych z wykonywaniem kary pozbawienia wolności i środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania. Kolejną przesłanką odpowiedzialności odszkodowawczej z art. 417 k.c. jest szkoda zarówno o charakterze majątkowym, jak i niemajątkowym. Art. 417 k.c. dotyczy również odpowiedzialności Skarbu Państwa z tytułu naruszenia dóbr osobistych obywatela, co oznacza możliwość wystąpienia przez pokrzywdzonego z roszczeniem o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę niemajątkową w wypadkach wskazanych w art. 445 k.c. i 448 k.c.

W razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub na jego żądanie zasądzić odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez niego cel społeczny, niezależnie od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia, np. zaniechania działania naruszającego dobra osobiste, usunięcia skutków takiego naruszenia, przeproszenia (art. 23 k.c. i art. 24 k.c., art. 448 k.c.).

Art. 23 k.c. stanowi, że dobra osobiste człowieka (m.in. zdrowie, godność) podlegają ochronie prawnej. Z treści art. 24 § 1 k.c. wynika jednoznacznie, że ochrona dóbr osobi­stych przysługuje jedynie przed działaniem bezprawnym. Przyjmuje się, że bezprawne jest każde działanie sprzeczne z normami prawnymi, a nawet z porządkiem prawnym oraz zasa­dami współżycia społecznego. W orzeczeniu z dnia 19 października 1989 roku Sąd N.­szy wypowiedział się, że za bezprawne uważa się każde działanie naruszające dobro osobiste, jeżeli nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających je (II CR 419/89, LEX). Równocześnie do okoliczności wyłączających bezprawność naruszenia dóbr osobistych sąd ten zaliczył m. in. działanie w ramach porządku prawnego, tj. działanie dozwolone przez przepisy prawa. Rozpoznając więc sprawę o ochronę dóbr osobistych, sąd powinien w pierwszej kolejności ustalić, czy doszło do naruszenia dobra osobistego i dopiero w przypadku pozytywnej odpowiedzi powinien ustalić, czy działanie pozwanego było bezprawne.

Dowód, że dobro osobiste zostało naruszone lub zagrożone, ciąży na osobie poszukującej ochrony prawnej, czyli w niniejszej sprawie na powodzie R. M.. Powód konkretnie wskazał, iż pozwany naruszył jego dobra osobiste w postaci godności i zdrowia. Powód upatruje naruszenia tych dóbr w nieprawidłowym postępowaniu Aresztu Śledczego w Ł. względem niego podczas remontu mającego miejsce w wyżej wskazanej jednostce penitencjarnej w 2017 roku.

Odnosząc się do godności osobistej, stwierdzić należy, że jest to sfera osobowości, która konkretyzuje się w poczuciu własnej wartości człowieka i oczekiwaniu szacunku ze strony innych ludzi. Poczucie to, które jest istotnym elementem psychiki człowieka, kształtowane jest przez szereg różnych okoliczności zewnętrznych i jest uwarunkowane historycznie i kul­turowo. Jego postawa i rozmiar w istotny sposób zależą od innych cech psychiki człowieka i od całokształtu jego osobowości. Powoduje to zróżnicowanie poczucia własnej wartości człowieka i naruszenia jego godności (por. uchwała SN z 8.06.1971 r. III PZP 12/71, LEX, wyrok SN z 7.11.2000 r., I CKN 1149/98, LEX). Ocena, czy nastąpiło naruszenie dobra osobistego, jakim jest stan uczuć, cześć, godność osobista, nie może być dokonana według miary indywidualnej wrażliwości zainteresowanego, ta bowiem może być szczególnie duża z uwagi na cechy osobnicze, uwarunkowania chorobowe itp. Innymi słowy mówiąc, nie może to być ocena subiektywna (tak: SN w wyroku z dnia 11.03.1997 r., III CKN 33/97, LEX). Ocena ta powinna być zobiektywizowana, czyli musi uwzględniać uczucia szerszego grona uczestni­ków i powszechnie przyjmowane normy postępowania.

Nie ulega też wątpliwości, że wymóg zapewnienia przez Państwo godziwych warunków odbywania kary pozbawienia wolności jest jednym z wymogów nowożytnego państwa prawa, co znajduje swoje odzwierciedlenie m. in. w art. 10 ust. 1 ratyfikowanego przez Polskę Międzynarodowego Paktu Praw Osobistych i Publicznych z dnia 19.12.1966 r. (Dz. U. nr 38 z 1977 r., poz. 167 i 168). Zgodnie z tym przepisem każda osoba pozbawiona wolności zostanie potraktowana w sposób humanitarny i z poszanowaniem przyrodzonej godności człowieka. Z kolei Europejska Konwencja Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4.12.1950 r. (ratyfikowana przez Polskę w 1993 r. – Dz. U. nr 61/1993, poz. 248 ze zm.) wprowadza obowiązek władzy publicznej zapewnienia osobom osadzonym w zakładach karnych godziwych i humanitarnych warunków odbywania kar, nienaruszających godności ludzkiej.

Te zasady prawa międzynarodowego zostały przeniesione na grunt prawa polskiego i znalazły swoje odzwierciedlenie w art. 40, art. 41 i art. 47 Konstytucji RP, zgodnie z którymi, nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu, zakazuje się stosowania kar cielesnych, każdy pozbawiony wolności powi­nien być traktowany w sposób humanitarny i każdy ma prawo do ochrony prawnej życia pry­watnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.

Podkreślić należy, że dla stwierdzenia naruszenia dobra osobistego należy w każdym wypadku ustalić, czy cierpienia i upokorzenia wynikające z pobytu w zakładzie karnym związane z legalną formą karania przekraczają poziom związany z samym uwięzieniem, czy są zgodne z rozsądnymi w sytuacji uwięzienia potrzebami, a ich intensywność nie przekracza nieuniknionego poziomu cierpienia nieodłącznie związanego z pozbawieniem wolności. Brak zapewnienia właściwych warunków osadzenia w jednostce penitencjarnej i wiążące się z nim roszczenia winny być rozpatrywane w kontekście przesłanek naruszenia dobra osobistego w postaci godności człowieka. Nie ma natomiast potrzeby odwoływania się do swoistego dobra osobistego w postaci prawa do godnych warunków odbywania kary pozbawienia wolności. Ocena, czy doszło do naruszenia dóbr osobistych osób pozbawionych wolności, w tym zwłaszcza godności, musi uwzględniać konstytucyjny i prawno-międzynarodowy poziom ochrony ich praw, przy czym ochrona tych praw opiera się na przesłankach określonych w ustawach zwykłych. Skazany ma prawo do odbywania kary pozbawienia wolności w takich warunkach, jakie gwarantuje mu konkretny system prawny, o ile nie naruszają one zakazu tortur i nieludzkiego traktowania. Ocena roszczeń osoby pozbawionej wolności w związku z niewłaściwymi warunkami osadzenia wymaga podejścia kumulatywnego, a zatem analizy, czy w konkretnej sprawie warunki te naruszyły godność tej osoby przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności i parametrów decydujących o ich uciążliwości, w tym także czasu przebywania w określonych warunkach.

Przechodząc na grunt przedmiotowej sprawy, stwierdzić należy, że analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, że zgłoszone przez powoda zarzuty co do warunków bytowych i opieki medycznej w czasie jego pobytu w (...) w Ł. podczas osadzenia są niezasadne, a zatem nie doszło do naruszenia jakichkolwiek dóbr osobistych powoda, w tym jego godności i zdrowia. Podnoszone przez powoda zdarzenia, które uzasadniać miały zgłoszone w toku niniejszego postępowania żądanie, okazały się bowiem w toku postępowania dowodowego zdarzeniami niezaistniałymi, albo też wynikającymi z normalnego, zgodnego z prawem postępowania jednostki penitencjarnej.

W sprawie ustalono, że powód miał zapewnione właściwe warunki bytowo-socjalne, a także opiekę zdrowotną i nie doszło do niehumanitarnego, czy poniżającego traktowania powoda.

Zdaniem Sądu, zarzuty powoda co do warunków socjalno-bytowych panujących w pozwanym zakładzie, nie znalazły potwierdzenia w postępowaniu dowodowym. Przesłuchani świadkowie w sposób szczegółowy opisali zarówno wyposażenie cel, jak i procedurę sprawdzania ich stanu, usuwania usterek, zaopatrzenia w dodatkowe przedmioty. Ponadto na podstawie zeznań świadków można było dokonać ustaleń co do ogrzewania cel, stanu okien, wentylacji, prania rzeczy skarbowych, żywienia. Ocena tych ustaleń prowadzi do wniosku, że nie doszło do naruszenia żadnych norm obowiązujących w tych zakresach. Powód w czasie pobytu w celach miał zapewnione prawidłowe warunki, a gdyby faktycznie powód miał co do tego zastrzeżenia, to niewątpliwie złożyłby odpowiednie pisma do administracji. Powód nie zgłaszał też żadnych uwag. Można przypuszczać, że gdyby doszło do złożenia skarg w czasie osadzenia, to od razu wszczęta zostałaby procedura postępowania wyjaśniającego, w której uczestniczyłby także powód. Tymczasem powód wiedząc, że opuszcza pozwaną jednostkę, dopiero 2 dni przed przetransportowaniem złożył skargę. Powód nie przedstawił żadnych dowodów dla wykazania zasadności zgłoszonych zarzutów.

Zarzuty powoda co do jego leczenia również okazały się bezzasadne. Twierdzenia powoda o braku leczenia laryngologicznego były całkowicie niewiarygodne. Zeznania lekarzy oraz dokumentacja medyczna powoda nie potwierdziły zgłaszanych przez powoda dolegliwości, które wymagałyby takiego leczenia. Natomiast co do faktycznie zgłoszonych dolegliwości, które zostały objęte leczeniem, należy uznać, że zostało ono wykonane zgodnie z wiedzą medyczną. Powód nie przedstawił dowodów na nieprawidłowości w opiece medycznej, nie wykazał aby doznał pogorszenia stanu zdrowia, ani też że zachodziła konieczność wezwania karetki pogotowia. Stan zdrowia powoda był na bieżąco sprawdzany, w tym przed transportem i był on dobry. Brak zgody powoda na transport był więc tylko spowodowany jemu znanymi przyczynami. W toku postępowania ustalono również, że powód nie miał zalecenia używania materaca ortopedycznego, a więc nie może czynić zarzutu co do jego braku. W takich okolicznościach brak jest podstaw do przyjęcia, że na skutek działania pozwanej jednostki penitencjarnej doszło do naruszenia dobra osobistego powoda w postaci zdrowia.

Zdaniem Sądu, w okolicznościach niniejszej sprawy uznać należy, że nie doszło do naruszenia dóbr osobistych powoda w postaci w postaci godności i zdrowia. Zatem brak było podstaw do uwzględniania niniejszego powództwa. Podkreślić w tym miejscu należy, że Państwo ma obowiązek zapewnienia osobom pozba­wionym wolności godziwych warunków, jednakże osadzony w zakładzie karnym musi się liczyć z ogranicze­niami i dolegliwościami wynikającymi z izolacji i odbywania kary pozba­wienia wolności (tak: SN w wyroku z 2.10.2007 r., II CSK 269/07, LEX ). Z ograniczeniami takimi musiał zatem liczyć się również powód i musiał dostosować się do zasad panujących w (...) Ł. i obowiązującego w nim regulaminu odbywania kary pozbawienia wolności.

Mając na uwadze powyższe, Sąd oddalił powództwo w całości, uznając je za nieuzasadnione.

Na podstawie art. 102 k.p.c. Sąd nie obciążył powoda kosztami procesu (art. 102 k.p.c.), biorąc pod uwagę te same względy, które legły u podstaw zwolnienia powoda od kosztów sądowych w tej sprawie, a mianowicie złą sytuację majątkową powoda (powód przebywał w jednostce penitencjarnej, nie posiada dochodów, obciążony jest zobowiązaniami finansowymi).

W przedmiotowej sprawie powód korzystał z pomocy prawnej adwokata ustanowionego z urzędu, którą to pomoc świadczył adw. W. S.. W związku z tym, że powód przegrał proces oraz że koszty pomocy prawnej udzielonej mu z urzędu nie zostały opłacone w żadnej części, Sąd – na podstawie § 14 ust. 1 pkt 26 w zw. z § 4 ust. 1 i ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz.U. 2016 poz. 1714) – przyznał i nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz adw. W. S. kwotę 147,60 zł,
(120 zł + 23% podatku VAT) tytułem wynagrodzenia.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda – poprzez umieszczenie treści na Portalu Informacyjnym.